Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 106/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 4 listopada 2021 roku w sprawie II K 307/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych w zakresie wyczerpania przez oskarżonego znamion przestępstwa stalkingu oraz w zakresie bezzasadnego przyjęcia wyczerpania przez oskarżonego znamion zniesławienia i znieważenia, a także przyjęcia, że wpis internetowy z dnia 2 listopada 2019 roku wyczerpał znamiona groźby karalnej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Co do przypisanego oskarżonemu zniesławienia i znieważenia pokrzywdzonego zarzuty apelacji są bezzasadne. To, że oskarżony miał żal do pokrzywdzonego za to, że kiedyś miał mieć romans z jego żoną, nie jest dla niego okolicznością ekskulpującą, podobnie jak podnoszony argument, że oskarżony dokonując tych wpisów jedynie reagował na obrażające go wpisy innych osób. Oskarżony mógł ( i powinien) wybrać legalną drogę zwalczania takich wpisów, jeżeli uznał, że go obrażają, jego poczucie krzywdy nie usprawiedliwia odwetu polegającego na zniesławianiu i znieważaniu pokrzywdzonego. Co więcej, jest to motyw wskazujący, że ustalenia Sądu Rejonowego przypisujące mu dokonanie tych wpisów są prawidłowe. Pomawiając pokrzywdzonego za pomocą środków masowego komunikowania o to, że ma dwie kochanki, że wyprowadził z kasy (...) pieniądze, ze źle żywi w prowadzonej przez siebie stołówce dzieci, a także o inne cechy, wykazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zniesławił go, a nazywając go hieną cmentarną i ostatnią szumowiną znieważył pokrzywdzonego. Również wersja, że wpisów tych dokonała żona oskarżonego, jest niewiarygodna i została obalona przez Sąd Rejonowy w drodze prawidłowej i logicznej oceny dowodów. Sąd Okręgowy nie będzie powielał tu argumentacji Sądu Rejonowego przedstawionej w rzetelnie sporządzonym obszernym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, dość powiedzieć, że je w pełni aprobuje. W apelacji nie podniesiono argumentów, które zdołały obalić ocenę dowodów przeprowadzoną przez Sąd Rejonowy i oparte na niej ustalenia faktyczne.

Co do zarzuconego w punkcie II aktu oskarżenia i przypisanego w pukcie1 b wyroku przestępstwa gróźb karalnych, to zarzuty apelacji również są bezzasadne. Groźba nie musi być wyrażona wprost, może zawierać się w wypowiedzi sugestywnej, a nawet zostać wyrażona gestem. Zapowiedź, że oskarżony wybierze się do pokrzywdzonego na rozmowę i "to będzie ostatnia rozmowa", która to wypowiedź zakończona została podkreśleniem "a stać mnie na wszystko" ewidentnie daje się zinterpretować nie jako zaproszenie na pogawędkę, tyko jako zapowiedź zrobienia pokrzywdzonemu krzywdy. Pokrzywdzony wiedział, że oskarżony ma w stosunku do niego głębokie poczucie żalu, zatem jego obawa, że oskarżony może zrealizować swoją groźbę, była uzasadniona. Argument apelanta, że oskarżony nie podjął żadnych czynności w celu zrealizowania groźby jest chybiony, albowiem sprawca przestępstwa z art. 190 § 1 kk ani nie musi podejmować prób spełnienia groźby ( wszak wówczas odpowiadałby za usiłowanie jakiegoś przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu), ani nawet nie musi mieć takiego zamiaru. Jego zamiarem jest jedynie wywołanie u pokrzywdzonego stanu obawy - i w tej sprawie oskarżony ten cel osiągnął.

Co do zarzutów związanych z przypisaniem oskarżonemu w punkcie 1 a wyroku w ramach kumulatywnej kwalifikacji art. 190 a § 1 kk, a więc przestępstwa tzw. stalkingu, to Sąd Okręgowy nie będzie odnosił się do argumentów zawartych w apelacji, albowiem wyeliminował dyspozycję tego przepisu z przestępstwa przypisanego oskarżonemu w punkcie 1 a z innych powodów wziętych pod uwagę z urzędu, w świetle których zarzuty te stały się bezprzedmiotowe. Sąd Okręgowy korzysta tu z normy art. 436 kpk. Przecież czyn przypisany w zaskarżonym jedynie na korzyść oskarżonego wyroku nie zawiera wszystkich ustawowych znamion przestępstwa stalkingu (brakuje znamienia "w zbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność"), co niejako automatycznie ( wobec kierunku apelacji ) musi prowadzić do wyeliminowania art. 190 a § 1 kk z podstawy prawnej skazania za czyn przypisany w punkcie 1 a wyroku. Ponieważ obrońca nie dostrzegł tego w apelacji ( niestety nie dostrzegł tego również Sąd Rejonowy ferując wyrok ani prokurator, który najpierw taki wadliwy zarzut postawił w akcie oskarżenia, a potem wyroku nie zaskarżył), a Sąd Okręgowy podnosi tę kwestię z urzędu, zostanie ona szczegółowo omówiona w kolejnej części uzasadnienia.

Wniosek

O zmianę wyroku i uniewinnienie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzuty apelacji okazały się bezzasadne, a co do wyeliminowania dyspozycji art. 190 a § 1 kk, doszło do tego na skutek okoliczności wziętych pod uwagę z urzędu.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Wyeliminowanie art. 190 a § 1 kk z podstawy prawnej skazania i kary za czyn przypisany w punkcie 1 a wyroku. W konsekwencji obniżenie kary za ten czyn i obniżenie kary łącznej.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Przestępstwo uporczywego nękania (art. 190 a § 1 KK) ma charakter materialny, gdyż skutkiem zachowania się sprawcy musi być wytworzenie u pokrzywdzonego jednego z opisanych stanów, tj. uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, albo poczucia istotnego naruszenia jego prywatności ( zob.

Kodeks Karny. Komentarz. red. prof. dr hab. Alicja Grześkowiak, opub. Legalis oraz wyr. SA we Wrocławiu z 19.2.2014 r., II AKa 18/14, KZS 2014, Nr 7–8, poz. 98). Są to oczywiście znamiona tego przestępstwa materialnego, które muszą znaleźć się w opisie przypisanego czynu. Niestety, w zaskarżonym wyroku nie zawarto ich w tym opisie, ani nie da się ich z tego opisu wyinterpretować ( opis czynu zawiera znamiona uporczywości, a nawet nękania, oczywiście zawiera również znamiona zniesławienia i znieważenia, ale nie tam ani słowa związanego z w/w znamionami będącymi skutkiem stalkingu).

Zatem nie da się "uratować" tego wyroku przez wyinterpretowanie brakującego znamienia z zawartej w opisie czynu treści. Nie można też wyprowadzać tego znamienia z fraz zawartych dopiero w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, albowiem uzasadnienie wyroku jest wtórną do procesu wyrokowania czynnością stanowiącą sprawozdanie z wyroku i nie może konwalidować ani uzupełniać braków samego wyroku.

W takiej sytuacji ( oczywiście przy apelacji skierowanej jedynie na korzyść, tak jak w tej sprawie) w zasadzie nie ma innej możliwości zakończenia procesu jak wyeliminowanie dyspozycji art. 190 a § 1 kk z podstawy skazania i kary za czyn przypisany w punkcie 1 a.

Wobec kierunku zaskarżenia wyroku i regulacji art. 434 § 1 kpk, uchybienie w postaci nie zawarcia w opisie przyjętego w akcie oskarżenia kompletu znamion przestępstwa nie może być konwalidowane w postępowaniu odwoławczym, bowiem uzupełnienie opisu czynu o brakujące znamię wymagałoby poczynienia nowego i niekorzystnego dla oskarżonego ustalenia, a w efekcie zmiany wyroku wbrew kierunkowi wniesionej apelacji. W takich okolicznościach, przy uwzględnieniu uwarunkowań procesowych wynikających z treści art. 433 § 1 kpk i art. 440 kpk, Sąd odwoławczy zobligowany jest zmienić wyrok i w tym przypadku wyeliminować dyspozycję art. 190 a§ 1 kk z podstawy skazania i kary za czyn przypisany w punkcie 1 a ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2019 r. II AKa 39/19 opubl. KZS 2019/12/73 oraz Legalis).

Ta zmiana wymusiła obniżenie kary za czyn przypisany w puncie 1 a wyroku Sądu Rejonowego do 2 miesięcy pozbawienia wolności, Sąd Okręgowy uznał taką karę za adekwatną do stopnia winy oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości jego czynu ( przy przyjęciu, że na skutek w/w zmian można poruszać się jedynie w granicach ustawowych kary określonej w art. 212 §2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk). To z kolei spowodowało konieczność uchylenia rozstrzygnięcia z punktu 2 zaskarżonego wyroku o karze łącznej ( bo zmieniły się składowe tej kary) i wymierzenia jej na nowo. Kierując się zasadą łączenia kar i stopniem asperacji wynikającym z zaskarżonego jedynie na korzyść wyroku Sądu Rejonowego Sąd Okręgowy wymierzył karę łączną 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Uzupełniono również postawę skazania za czyn przypisany w punkcie 1 a zaskarżonego wyroku o art. 4 § 1 kk, albowiem ustawa z daty czynu była względniejsza od tej z daty wyrokowania ( w dacie czynu nie obowiązywał jeszcze art. 57 b kk obostrzający karę za czyn ciągły).

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zmienił wyrok w ten sposób, że:

-

uchylił rozstrzygnięcie o karze łącznej z punktu 2;

-

jako podstawę skazania za czyn przypisany w punkcie 1 a przyjął dyspozycję art. 212 § 2 kk i art. 216 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 12 § 1 kk i art. 4 § 1 kk, a jako podstawę wymiaru kary za ten czyn art. 212 § 2 kk w zw. z art. 11 § 3 kk;

-

obniżył wymiar kary pozbawienia wolności za czyn przypisany w punkcie 1a do 2 ( dwóch) miesięcy;

-

na podstawie art. 85 § 1 i 2 kk i art. 86 § 1 kk w zw. z art. 4 § 1 kk ( w brzmieniu Kodeksu Karnego z dnia 21 stycznia 2020 roku) jednostkowe kary pozbawienia wolności wymierzone wyrokiem Sądu Okręgowego i wyrokiem Sądu Rejonowego połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Było to już obszernie omawiane.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk zasądzono od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego zwrot kosztów zastępstwa procesowego poniesionych w postępowaniu odwoławczym w kwocie 840 złotych, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika z wyboru obliczone według stawek minimalnych określonych w § 11 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 11 ust 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800). Pełnomocnik brał udział w jednej rozprawie apelacyjnej.

4

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 627 kpk oraz art. 10 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 20 złotych tytułem zwrotu wydatków postępowania odwoławczego na które złożył się ryczałt za doręczenia oraz 120 złotych tytułem opłaty za obie instancje. Wobec osiągania przez oskarżonego dochodów w kwocie około 4000 zł brutto miesięcznie ( k. 377) nie ma żadnych podstaw do zwalniania go od obowiązku poniesienia tych kosztów.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok skazujący

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana