Pełny tekst orzeczenia

1.Sygn. akt II Ka 242/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Krośnie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Arkadiusz Trojanowski

Sędziowie: Sędzia SO Jarosław Krysa

Sędzia SO Artur Lipiński /spraw./

Protokolant: st. sekr. sądowy Renata Walczak-Wójcik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Krośnie – Tomasza Lorenca

po rozpoznaniu w dniach: 1 września 2021 r., 15 grudnia 2021 r. i 17 stycznia 2022 r.

sprawy M. K. s. W. i I., ur. (...)
w D.

oskarżonego o przestępstwo z art. 177 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 27 lipca 2020 roku, sygn. akt
II K 780/19

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

II.  zasądza od oskarżonego M. K. na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę za II instancję w kwocie 180 zł /sto osiemdziesiąt złotych/.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 242/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Krośnie z dnia 27 lipca 2020 r. sygn. akt II K 780/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

1.Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. K.

przebieg i rekonstrukcja wypadku

opinia Biura (...) w L.

367-391

przesłuchanie biegłego P. K.

435-436

przesłuchanie biegłego A. O.

436-438

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

M. K.

wyłączną winę za zaistnienie wypadku ponosi pieszy M. C.

opinia prywatna J. O.

323

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

opinia Biura (...) w L.

W przygotowanej opinii biegły analizował zarówno zachowanie pieszego, jak i kierowcy samochodu. W ocenie biegłego sporządzającego opinię P. K. przyczyną zaistnienia analizowanego wypadku drogowego było zachowanie pieszego, który przemieszczając się przez jezdnię nie ustąpił pierwszeństwa kierującemu samochodem ciężarowym. Konieczność ustąpienia pierwszeństwa pojazdowi przez pieszego wynikała z art. 13 ust. 3 prawa o ruchu drogowym

Natomiast oskarżony kierujący samochodem ciężarowym przed potrąceniem pieszego przekroczył dopuszczalną w miejscu zdarzenia prędkość 50 km/h. Jednakże nawet jazda z dopuszczalną prędkością 50 km/h nie pozwoliłaby kierującemu samochodem ciężarowym na zatrzymanie tego pojazdu przed torem ruchu pieszego. Prędkość potrącenia byłaby wówczas mniejsza, niż prędkość potrącenia obliczona w treści tej opinii. Nie sposób jest ocenić, czy powstałe wówczas obrażenia pieszego skutkowałyby śmiercią pokrzywdzonego.

przesłuchanie biegłego P. K. i

A. O.

Z uwagi na częściową rozbieżność pomiędzy opiniami biegłych Sąd dopuścił dowód z ich konfrontacji, gdzie biegli odnieśli się do istniejących w ich opiniach różnic.

Biegły P. K. wskazał, iż podziela stanowisko biegłego A. O., iż przyczyną wypadku było nieprawidłowe zachowanie pieszego, jak również to że oskarżony poruszał się z prędkością przekraczającą dozwoloną prędkość 50 km/h.

W ocenie biegłego fakt przebywania pieszego przy drodze powinien stanowić dla kierującego sygnał, że konieczne jest zastosowanie zasady ograniczonego zaufania. W ocenie biegłego świadek P. B. jadąca z naprzeciwka zauważyła pokrzywdzonego i zidentyfikowała go jako zagrożenie a w efekcie zmniejszyła swoją prędkość przewidując możliwość przekraczania przez niego jezdni.

Biegły A. O. również zeznał, iż kierujący pojazdem oskarżony miał przesłanki do utraty zaufania do pieszego, który stał na poboczu, blisko jezdni i patrzył w kierunku skrzyżowania, co mogło sugerować że ma zamiar przekraczać jezdnię. Oskarżony powinien zatem obserwować pieszego i ewentualnie użyć sygnału dźwiękowego w celu jego ostrzeżenia. Również ten biegły wskazał, że świadek P. B. obserwowała pokrzywdzonego i kierowała się zasadą ograniczonego zaufania.

Obaj biegli zgodzili się co do ustalenia, iż nie miało miejsce w sprawie wtargnięcie pokrzywdzonego na jezdnię. Nagłe wejście na jezdnię ma bowiem miejsce wówczas, gdy kierujący nie jest w stanie podjąć żadnych manewrów obronnych.

Podczas konfrontacji biegli doszli do wspólnych wniosków odnośnie przyczyn wypadku. Zgodnie przyznali, iż oskarżony poruszał się z prędkością wyższą niż dozwolona, jak również że dopuścił się naruszenia zasady ograniczonego zaufania, co doprowadziło do zaistnienia wypadku. Gdyby bowiem oskarżony należycie zareagował na zachowanie pokrzywdzonego znajdującego się na poboczu i zredukował prędkość oraz ewentualnie sygnałem dźwiękowym ostrzegł pokrzywdzonego to - mimo nieprawidłowego poruszania się pieszego - wypadku można było uniknąć.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.2.1

opinia prywatna J. O.

Wydając opinię prywatną na zlecenie oskarżonego mgr inż. J. O. ekspert w zakresie rekonstrukcji i analizy wypadków ustalił iż nawet jeśli oskarżony poruszałby się z prędkością dozwoloną tj. 50 km/h to nie był w stanie uniknąć potrącenia pieszego. Maksymalna prędkość umożliwiającą zatrzymanie pojazdu przed torem ruchu pieszego, gdy pieszy wbiegał na jezdnię wynosiłaby bowiem 46 km/h. Autor opinii ocenił, iż oskarżony nie miał możliwości zatrzymania pojazdu przez torem ruchu pieszego i uniknięcia potrącenia go. Całe zdarzenie zostało zatem spowodowane nieprawidłowym zachowaniem pokrzywdzonego, który wbiegł na drogę bezpośrednio przed samochodem oskarżonego czym zmusił oskarżonego do podjęcia manewru hamowania. Sporządzający opinię stwierdził zatem, że to pieszy nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu, a tym samym spowodował zaistnienie wypadku drogowego. Kierujący pojazdem oskarżony, nawet gdyby poruszał się z prędkością dozwoloną, nie miał natomiast możliwości uniknięcia wypadku, zaś podjęte przez niego manewry obronne były prawidłowe.

Sąd nie dał wiary stanowisku zaprezentowanemu w opinii bowiem w sposób widoczny przygotowujący ją ekspert nie wziął pod uwagę obowiązku zachowania należytej ostrożność przez kierującego samochodem oskarżonego. Z dwóch opinii biegłych dopuszczonych w przedmiotowej sprawie wynika natomiast w sposób jednoznaczny, że widząc pokrzywdzonego znajdującego przy krawędzi jezdni oskarżony powinien zgodnie z zasadą ograniczonego zaufania wziąć pod uwagę możliwość wkroczenia pieszego na jezdnię. Zresztą w ten sposób zinterpretowała zachowanie pokrzywdzonego jadąca z naprzeciwka świadek P. B., która zredukowała prędkość przewidując możliwość przekroczenia przez pieszego jezdni.

Zatem wnioski zaprezentowane w opinii prywatnej należy uznać za jednostronne i nie uwzględniające wszystkich aspektów zdarzenia.

1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1) obrazę przepisów postępowania, a mianowicie:

a) art. 4 k.p.k., art. 5 k. p. k. art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 k.p.k., wynikającą z jednostronnej oceny dowodów i wydania orzeczenia w oparciu o dowody dla oskarżonego niekorzystne bez należytego rozważenia wszystkich istotnych okoliczności sprawy i analizy dowodów dla oskarżonego korzystnych przy jednoczesnym dokonaniu oceny materiału dowodowego w sposób dowolny a nie swobodny, a nadto nie rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego w szczególności, że z samego uzasadnienia wyroku wynika, że gdyby pieszy M. C. przebiegał przez jezdnię - wówczas uniknięcie uderzenia mogłoby nastąpić przy prędkości od ok. 47 km/h,

b) art. 170 § 1-5 przez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego ds. ruchu drogowego w sytuacji, gdy opinia biegłego A. O. jest niejasna i niezupełna, a nie dające się rozstrzygnąć wątpliwości biegły rozstrzyga na niekorzyść oskarżonego M. K.,

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd uwzględnił w postępowaniu odwoławczym zarzut dotyczący nie dopuszczenia przez Sąd I Instancji dowodu z opinii innego biegłego z uwagi na to że opinia biegłego A. O. była niepełna.

Dopuszczony w postępowaniu odwoławczym dowód z opinii Biura (...), a także konfrontacja biegłych przeprowadzona w postępowaniu odwoławczym pozwoliły na wyjaśnienie wszystkich zachodzących w sprawie wątpliwości.

W szczególności trzeba podkreślić, iż obaj biegli zgodnie przyjęli, że przyczyną zaistnienia wypadku było nieprawidłowe zachowanie się pieszego, który w miejscu do tego nie przeznaczonym przekraczał jezdnię nie ustępując pierwszeństwa samochodowi kierowanemu przez oskarżonego. Nadto obaj biegli byli zgodni co do tego, że oskarżony poruszał się z prędkością przekraczającą prędkość dozwoloną tj. powyżej 50 km/h.

Co jednakże najbardziej istotne, obaj biegli byli zgodni także co do tego, że oskarżony był obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz zastosować się do zasady organicznego zaufania po tym jak zobaczył przy drodze pokrzywdzonego.

Jak bowiem wynika z zeznań świadka P. B. pokrzywdzony poruszał się po jezdni i mimo tego, że świadek podała że nic nie wskazywało na to, że zamierza on przekroczyć jezdnię, to i tak zmniejszyła swoją prędkość i obserwowała jego zachowanie. Taką reakcję powinien zatem zaprezentować również oskarżony, zwłaszcza, że M. C. stał po jego stronie drogi, a oskarżony przyznał że widział pokrzywdzonego stojącego przy drodze. Biegli zgodnie wskazali, że oskarżony mógł także użyć ostrzegawczego sygnału dźwiękowego, aby ostrzec pokrzywdzonego.

Wniosek

1) o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu,

ewentualnie

2) o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I I.. do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Mimo uwzględnienia zarzutu i dopuszczenia dowodu z opinii Biura (...) brak jest podstaw do zmiany czy uchylenie zaskarżonego wyroku. W drugiej opinii oraz w przeprowadzonym przesłuchaniu obu biegłych zostały bowiem wyjaśnione wszystkie wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy. Biegli doszli do wspólnych, zgodnych wniosków odnośnie przyczyn wypadku, zaś wnioski te zgodne są z ustaleniami poczynionymi przez Sad I Instancji.

3.2.

2) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

a) nietrafnym przyjęciu, że oskarżony miał obowiązek zachowania zasady szczególnej ostrożności i ograniczonego zaufania w sytuacji, gdy z zeznań świadka P. B. wynikało jednoznacznie, że zachowanie pieszego było niespodziewane i pieszy ruszył w stronę jezdni, będąc wcześniej zwrócony tyłem do kierunku jazdy oskarżonego,

b) błędnych ustaleniach, że oskarżony porusza się prędkością przed wypadkową 58 km/h w sytuacji, gdy z opinii specjalistycznego laboratorium prowadzonego przez biegłego A. D. wynika, że była to prędkość 55 km/h.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie zasługuje na uwzględnienie a ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny jest trafny.

Dwaj biegli opiniujący w sprawie zgodnie wskazali, iż oskarżony nie zastosował zasady ograniczonego zaufania, mimo tego, ze powinien był ją zastosować. Trzeba także podkreślić po raz kolejny, że świadek P. B. zeznała, że obserwowała zachowanie pokrzywdzonego, który poruszał się po jezdni i jechała wolno ponieważ obawiała się, że w innym wypadku może potrącić pokrzywdzonego, gdyby przekroczył jezdnię (k. 140). Zachowanie świadka dobitnie wskazuje, że właściwa obserwacja zachowania pokrzywdzonego powinna skłonić także oskarżonego do wzmożonej ostrożności.

Ustalenie w zakresie prędkości pojazdu oskarżonego również jest słuszne. Z opinii biegłego inż. A. D. (2) (k. 222) wnika bowiem, iż na 7 sekund przed zdarzeniem prędkość pojazdu ustabilizowała się na ok. 58 km/h, zaś 94 m przed miejscem zdarzenia powoli spadała z około 58 km/h do 55 km/h. Zatem przyjęcie przez Sąd I Instancji przedwypadkowej prędkości na poziomie 58 km/h nie stanowi błędu w ustaleniach faktycznych. Oskarżony poruszał się bowiem z prędkością ok. 58 km/h prze około 7 sekund przed zdarzeniem. Trzeba także dodać, iż jak wynika z opinii biegłych, by całkowicie zatrzymać samochód przez pieszym, który wkroczył na jezdnię, oskarżony musiałby poruszać się z prędkością poniżej 50 km/h.

Wniosek

j.w.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Oskarżony nie zastosował się do zasady ograniczonego zaufania i tym samym przyczynił się do zawitania wypadku. Niewłaściwe zachowanie pokrzywdzonego było pierwotnym powodem sprowadzenia zagrożenia bezpieczeństwa, jednakże naruszenie zasad ostrożności przez oskarżonego było znaczne i bez niego do wypadku by nie doszło.

1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

całość wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Po uzupełnieniu materiały dowodowego poprzez przeprowadzenie dowodu z opinii Biura (...) ewentualne wątpliwości co do przyczyn zaistnienia wypadku zostały wyjaśnione. Obaj biegli zaprezentowali zgodne stanowisko wskazujące na to, że do wypadku doprowadziło nieprawidłowe zachowanie pieszego poszkodowanego oraz nie zastosowanie się przez oskarżonego do zasady ograniczonego zaufania. Naruszenie zasad ostrożności przez oskarżonego było znaczące i bez niego nie doszłoby do wypadku.

W ocenie Sądu Odwoławczego jednakże kierując się logiką oraz doświadczeniem życiowym należy uznać, iż ustalony stan faktyczny sprawy jest prawidłowy, a wszystkie zarzuty stawiane orzeczeniu w apelacji okazały się niezasadne.

Wyrok w całości zasługuje na akceptację ze strony Sądu Odwoławczego.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

zasądza od M. K. na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze, w tym opłatę za II instancję w kwocie 180 zł.

1.PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sadu Rejonowego w Krośnie z dnia 27 lipca 2020 r. sygn. akt II K 780/19

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana