Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt III Ns 85/19

POSTANOWIENIE

S., dnia 31 marca 2022 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Alicja Przybylska

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Zielińska

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2022 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z wniosku A. P. (1)

przy udziale C. P., M. P. i Prokuratora Prokuratury Rejonowej Szczecin – Ś. w S.

o stwierdzenie nabycia spadku

postanawia:

I.  stwierdzić, że spadek po J. P., zmarłym w dniu 8 września 2016 r. w S., który miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu w S. przy ul. (...), na podstawie ustawy nabyli z dobrodziejstwem inwentarza:

a)  żona A. P. (1) (c. B. i K.),

b)  syn C. P. (s. J. i A.),

c)  syn M. P. (s. J. i A.)

w udziale do 1/3 części każde z nich;

II.  ustalić, że koszty postępowania wnioskodawczyni ponosi we własnym zakresie.

Sygn. akt III Ns 85/19

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 12 lutego 2019 roku A. P. (1) wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po J. P., zmarłym w dniu 8 września 2016 roku w S., ostatnio stale zamieszkałym w S. przy ul. (...).

We wniosku wskazano, że spadkodawca nie pozostawił testamentu, a oprócz wnioskodawczyni do kręgu spadkobierców ustawowych po zmarłym wchodzą: C. P. i M. P..

Z uwagi na stan zdrowia uczestnika M. P., zarządzeniem z dnia 22 lipca 2019 roku poinformowano Prokuratora, że przed tutejszym sądem prowadzone jest postępowaniem pod sygn. akt III Ns 85/19 z wniosku A. P. (1) o stwierdzenie nabycia spadku po J. P. przy udziale C. P. i M. P.. Uczestnik M. P. jest osobą niepełnosprawną fizycznie i umysłowo, niesamodzielną i nieubezwłasnowolnioną.

Pismem z dnia 20 września 2019 roku Prokurator Rejonowy S.Ś. w S. zgłosił udział w niniejszym postępowaniu. Pismem z dnia 11 grudnia 2019 roku poinformowano, że zostało zarejestrowane postępowanie w sprawie zbadania podstaw do skierowania wniosku o ubezwłasnowolnienie wobec M. P..

Postanowieniem z dnia 22 maja 2020 roku Sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie do czasu zakończenia postępowania prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Szczecinie X Wydział Cywilny Rodzinny pod sygn. akt X RNs 103/20.

W dniu 21 czerwca 2021 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie X Wydział Cywilny Rodzinny, postanowieniem wydanym w sprawie o sygn. akt X RNs 103/20, ubezwłasnowolnił całkowicie z powodu upośledzenia umysłowego znacznego stopnia uczestnika postępowania M. P., urodzonego w dniu (...) w S., syna J. i A., zamieszkałego w S. przy ul. (...).

Postanowieniem z dnia 16 listopada 2021 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział VIII Rodzinny i Nieletnich ustanowił opiekę dla całkowicie ubezwłasnowolnionego M. P. i powołał na opiekuna A. P. (1), urodzoną w dniu (...) w miejscowości N..

Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2022 roku podjęto postępowanie w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. P., syn J. i F., urodzony w dniu (...) w N., zmarł w dniu 8 września 2016 roku w S..

Dowód:

- odpis skrócony aktu zgonu, k. 5.

W chwili śmierci J. P. pozostawał w związku małżeńskim z A. P. (2) z domu D., córką B. i K.. J. P. miał dwóch synów pochodzących ze związku małżeńskiego z A. P. (1): C. P., urodzonego w dniu (...) w S. oraz M. P., urodzonego w dniu (...) w S.. Nie miał innych dzieci, w tym pozamałżeńskich, przysposobionych, ani wcześniej zmarłych.

Dowód:

- zapewnienie spadkowe A. P. (1), k. 63,

- odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 6,

- odpisy skrócone aktów urodzenia, k. 6.

J. P. nie zawierał za życia umowy o zrzeczenie się dziedziczenia po nim. Nie toczyło się postępowanie o uznanie któregokolwiek ze spadkobierców za niegodnego dziedziczenia. Nikt ze spadkobierców nie składał oświadczeń spadkowych. Notariusz nie sporządził aktu poświadczenia dziedziczenia po J. P.. J. P. nie sporządził nigdy testamentu.

Dowód:

- zapewnienie spadkowe A. P. (1), k. 63.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po J. P. zasługiwał w całości na uwzględnienie, zgodnie z twierdzeniami wnioskodawczyni.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na przedłożonych do akt dowodach z dokumentów – odpisach aktów stanu cywilnego, które stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych i zapewnieniu spadkowym wnioskodawczyni A. P. (1). Sąd w całości uznał te dowody za wiarygodne, w tym dowód z zapewnienia spadkowego wnioskodawczyni, która po stosownych pouczeniach wskazała na okoliczności sobie znane, a które korespondowały z treścią dokumentów znajdujący się w aktach sprawy.

Zgodnie z treścią art. 922 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej (§ 1). Na podstawie art. 924 k.c. spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a w myśl art. 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Przepis art. 926 k.c. stanowi, że powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu (§ 1). Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (§ 2). Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą (§ 3).

W myśl art. 927 k.c. nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje (§ 1). Jednakże dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe (§ 2). Fundacja ustanowiona w testamencie przez spadkodawcę może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu (§ 3).

Zgodnie z art. 931 k.c. w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (§ 1). Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych (§ 2).

W/w przepis wskazuje na pierwszy krąg uprawnionych do dziedziczenia z ustawy krewnych spadkodawcy. W przypadku, gdy spadkodawca nie rozporządził swoim majątkiem na wypadek śmierci, zastosowanie znajdują przepisy o dziedziczeniu na podstawie ustawy i w pierwszej kolejności cytowany już art. 931 k.c. Jak wynikało ze złożonego przez wnioskodawczynię zapewnienia spadkowego J. P. nie sporządził testamentu, w związku z czym powołanie do spadku wynikało z ustawy. Na podstawie art. 931 § 1 k.c. w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, którzy dziedziczą w częściach równych (przy czym małżonek co najmniej 1/4 część spadku). Jak wynikało z przedłożonych odpisów aktów stanu cywilnego oraz złożonego zapewnienia spadkowego w chwili śmierci J. P. pozostawał w związku małżeńskim z wnioskodawczynią A. P. (1), a także miał dwójkę dzieci: C. P., urodzonego w dniu (...) w S. oraz M. P., urodzonego w dniu (...) w S.. Zgodnie z oświadczeniem wnioskodawczyni nie miał innych dzieci, w tym pozamałżeńskich, przysposobionych, ani wcześniej zmarłych.

Mając powyższe na uwadze Sąd w punkcie I. postanowienia z dnia 31 marca 2022 roku stwierdził, że spadek po J. P., zmarłym w dniu 8 września 2016 r. w S., który miał ostatnie miejsce zwykłego pobytu w S. przy ul. (...), na podstawie ustawy nabyli z dobrodziejstwem inwentarza: żona A. P. (1) (c. B. i K.), syn C. P. (s. J. i A.), syn M. P. (s. J. i A.) w udziale do 1/3 części każde z nich.

Sąd stwierdził nabycie spadku przez spadkobierców z dobrodziejstwem inwentarza, albowiem na podstawie art. 1015 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (§ 1). Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (§ 2). Żaden ze spadkobierców nie złożył oświadczenia spadkowego, w związku z czym uznać należało, że nabycie spadku nastąpiło z dobrodziejstwem inwentarza, tj. z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe.

W punkcie II. postanowienia Sąd ustalił, że koszty postępowania wnioskodawczyni ponosi we własnym zakresie. Zgodnie bowiem z treścią art. 520 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (§ 1). Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§ 2). Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (§ 3). Co do zasady w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku interesy uczestników postępowania są zbieżne i zmierzają do ustalenia prawidłowego kręgu spadkobierców. Mając to na uwadze, Sąd ustalił, że wnioskodawczyni ponosi we własnym zakresie koszty postępowania, albowiem tylko wnioskodawczyni poniosła w trakcie postepowania takie koszty, a to związane z koniecznością uiszczenia opłaty od wniosku i opłaty za wpis do rejestru spadkowego.