Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący sędzia Krzysztof Szewczak (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 marca 2022 r. w L.

sprawy M. I.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury

na skutek apelacji M. I.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 26 sierpnia 2021 r. sygn. akt VIII U 751/20

I. oddala apelację;

II. zasądza od M. I. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia zobowiązanemu niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Krzysztof Szewczak

Sygn. akt III AUa 850/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia z dnia 3 lutego 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. ustalił M. I. kapitał początkowy, przyjmując do obliczenia podstawy jego wymiaru przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału wynoszący 309,87%, został ograniczony do 250,00%. Podstawa wymiaru ustalona w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru po ograniczeniu do 250,00% przez kwotę bazową 1220,89 zł wyniosła 3.052,23 zł.

Decyzją z dnia 4 lutego 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. przyznał M. I. prawo do emerytury od dnia(...), tj. od osiągnięcia przez ubezpieczonego wieku 65 lat, ustalając wysokość świadczenia od 1 marca 2020 r. na kwotę 4.759,50 zł brutto.

M. I. wniósł odwołanie od powyższych decyzji domagając się zmiany wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego i ustalenie go pełnej wysokości, przy przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału 309,87%, bez zastosowania ograniczenia do 250%. Wniósł również o przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, w związku z pracą w warunkach szczególnych na stanowisku lekarza (...) zespołu specjalistycznego, którą świadczył na podstawie umowy o pracę od 1 maja 1990 r. do 28 lutego 1999 r. i następnie, w takim samym zakresie od 1 marca 1999 r., na podstawie na umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach działalności gospodarczej.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w zaskarżonych decyzjach.

W piśmie procesowym z dnia 20 kwietnia 2020 r. organ rentowy wskazał, iż decyzją z dnia 9 kwietnia 2020 r. odmówił wnioskodawcy prawa do rekompensaty z uwagi na brak 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Wniósł o odrzucenie odwołania od decyzji z dnia 4 lutego 2020 r., ponieważ swym zakresem przedmiotowym nie obejmuje ona kwestii rekompensaty.

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2021 r. Sąd Okręgowy w Lublinie oddalił odwołanie wnioskodawcy.

Rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ich ocenie prawnej.

Sąd I instancji ustalił, że M. I. urodzony w dniu (...), od dnia 1 grudnia 1984 r. do dnia 28 lutego 1999 r. był zatrudniony w Wojewódzkim(...) w L., w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach młodszego asystenta, asystenta i starszego asystenta, a w okresie od dnia 1 maja 1990 r. do dnia 28 lutego 1999 r. w Wojewódzkiej (...)w L. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach młodszego asystenta, asystenta, starszego asystenta oraz kierownika Filii (...) (...) w Ł., wykonując od 1 maja 1990 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w zespołach pomocy doraźnej pogotowia ratunkowego oraz medycznego ratownictwa górniczego wymienione w Wykazie A, Dział XII, poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowisku lekarza wymienionym w Wykazie A Dziale XII poz. 1 lit. a) ppkt 1) wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. Dziennik Urzędowy 8/83 w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej. Pismem z dnia 15 lutego 1999 r. ubezpieczony zwrócił się z prośbą do Dyrekcji Wojewódzkiej (...) (...) w L. o rozwiązanie z dniem 28 lutego 1999 r. powyższych umów, na zasadzie porozumienia stron, w związku z wybraniem jego oferty na wykonywanie świadczeń zdrowotnych w Wojewódzkiej (...) w L.. Z dniem 13 czerwca 2001 r. wnioskodawca rozpoczął ponadto wykonywanie działalności gospodarczej, której przedmiotem jest praktyka lekarska ogólna.

Sąd Okręgowy podniósł, że w okresie od dnia 1 marca 1999 r. do nadal wnioskodawca wykonuje, na rzecz Wojewódzkiego(...) w L., pracę polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych lekarza w specjalistycznych zespołach ratownictwa medycznego na podstawie umów cywilno-prawnych.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach rentowych oraz aktach osobowych wnioskodawcy tj. świadectwa pracy z dnia 1 marca 1999 r., świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 17 marca 2020 r., pisma z dnia 15 lutego 1999 r., zaświadczenia z dnia 20 lutego 2020 r., umowy zlecenia z dnia 31 grudnia 2003 r., umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych w zespołach ratownictwa medycznego zawarte z (...) w L. oraz zaświadczenia o wpisie do (...), które zostały obdarzone wiarą w całości, bowiem ich forma i treść nie budziły wątpliwości, a ponadto nie były kwestionowane przez strony.

Sąd Okręgowy, powołując się na art. 15 ust. 5 w związku z art. 174 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U z 2021 r., poz. 291) podniósł, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego nie może być wyższy niż 250%, przez co zaskarżona decyzja jest prawidłowa. Ponadto na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2005 r.(sygn. akt P 13/04) art. 15 ust. 5 cytowanej powyżej ustawy został uznany za zgodny z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP , a w wyroku z dnia 15 października 2007 r. (sygn. akt II UK 9/07) Sąd Najwyższy stwierdził, że powołane orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego zachowuje aktualność także w przypadku osób, od których pobierane były po 1991 roku składki na ubezpieczenia społeczne od całości podstawy wymiaru na mocy art. 33 ust. 1 i 2 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz § 4 w zw. z § 7 i 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (t.j. Dz.U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.). Tym samym ograniczenie wysokości wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w odniesieniu do osób, które nabyły prawo do emerytury na mocy przepisów obowiązujących po 1 stycznia 1999 roku, od których pobierano składki na ubezpieczenie społeczne na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, a więc bez ograniczenia wprowadzonego w art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie jest niezgodne z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Sąd I instancji poniósł, że mimo, iż ubezpieczony nie złożył w organie rentowym wniosku o przyznanie rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, zgłaszając takie żądanie w odwołaniu i uzupełniając wniosek z dnia 16 stycznia 2020 r., przed uprawomocnieniem się decyzji o ustaleniu prawa do emerytury, Sąd Okręgowy zdecydował o merytorycznym rozpoznaniu tego żądania.

Powołując się na art. 2 pkt 5 w zw. z art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych Sąd I instancji podniósł, że aby ustalić prawo do rekompensaty konieczne jest udowodnienie przez ubezpieczonego do dnia 1 stycznia 2009 r. 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, przy jednoczesnym braku możliwości uzyskania prawa do emerytury pomostowej lub prawa emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.) praca może być uznana za zatrudnienie w szczególnych warunkach wyłącznie wtedy, gdy świadczy ją pracownik stale, w ramach obowiązującego na określonym stanowisku pełnego wymiaru czasu pracy. Jednocześnie przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. 2021 r., poz. 423) za pracownika uważają osobę pozostającą w stosunku pracy. Wykaz aktów kreujących stosunek pracy, a mianowicie umowa o pracę, powołanie, wybór, mianowanie oraz spółdzielcza umowa o pracę, wskazany w art. 2 k.p. ma charakter wyczerpujący. Skarżący przedstawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach za okres od 1 maja 1990 r. do 28 lutego 1999 r. , tj. za okres 8 lat, 5 miesięcy i 28 dni. Nie jest pracownikiem osoba wykonująca te same czynności (pracę) na podstawie innego stosunku prawnego, aniżeli wskazany w ostatnio powołanym przepisie lub w ramach prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy stwierdził, że przepisy powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wprost stwierdzają, że mają zastosowanie do pracowników zatrudnionych w ramach stosunku pracy, co oznacza, że nie mają zastosowania do innych osób, a w szczególności do osób prowadzących własną działalność gospodarczą. W spornym okresie od dnia 1 marca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca nie posiadał statusu pracownika w rozumieniu art. 2 k.p. Okresu tego nie można traktować na równi z pracą świadczoną w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubocznie Sąd Okręgowy podkreślił, iż nawet w przypadku zaliczenia wnioskodawcy spornego okresu do pracy w warunkach szczególnych i tak nie nabyłby on prawa do rekompensaty, ponieważ wówczas spełniałby warunki przyznania do emerytury pomostowej. Wnioskodawca, w dniu (...) ukończył bowiem 60 lat i na ten dzień legitymował się ponad 37 letnim okresem składkowym oraz nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy. Tak więc przy uznaniu 15 lat pracy w warunkach szczególnych, określonej w art. 3 ust. 3 ustawy (załącznik 2 poz. 18 - prace członków zespołów ratownictwa medycznego) wnioskodawca spełniałby warunki do emerytury pomostowej, a to wyklucza, w myśl art. 2 pkt 5 ustawy emeryturach pomostowych, możliwość uzyskania rekompensaty.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹¹ § 1 k.p.c. odwołanie.

Od powyższego wyroku apelację złożył M. I. zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając:

- naruszenie przepisów prawa materialnego polegające na nieprawidłowym dopasowaniu motywów wyroku Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego do stanu faktycznego;

- naruszenie przepisów prawa procesowego polegające na nieprawidłowej ocenie materiału dowodowego, a przez to Sąd źle ocenił stan faktyczny, co miało wpływ na oddalenie jego odwołania;

- niezgodność wyroku z art.2 i art.32 Konstytucji RP.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, że motywy wyroku Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego z roku 2005 i 2007, na które powołuje się Sąd Okręgowy były zasadne tylko do roku 2015, gdzie wskaźnik przyjęty do wyliczeń emerytur na „starych zasadach i na nowych zasadach" był ograniczony do 250%, a wszyscy wysoko zarabiający, odprowadzający wysokie składki na ubezpieczenie społeczne, realizują ideę solidarności zbiorowej. Jednak w 2015 r. w wyniku zmian w ustawie emerytalnej, osoby, które miały obliczone emerytury na „starych zasadach", tzn. z uwzględnieniem wynagrodzenia z najkorzystniejszych okresów, a wskaźnik przyjęty do wyliczenia ich emerytury został ograniczony do 250% mogły wystąpić z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem wysokich składek na ubezpieczenia społeczne, od wynagrodzenia przekraczającego 250% przeciętnej pensji. Przestała więc działać idea solidarności zbiorowej. Sąd Okręgowy pominął w jego przypadku ważną normę konstytucyjną tj. równość wobec prawa wskazaną w art.32 i art. 2 Konstytucji. Emerytura powinna wiec zostać przeliczona z przyjęciem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w pełnej wysokości, tj.309,87%.

Apelant wskazywał również na ciągłość swojej pracy w warunkach szczególnych wyłącznie w (...) w (...) specjalistycznej, do chwili obecnej. W związku z tym emerytura pomostowa mu nie przysługuje, spełnia jednak warunki do uzyskania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Podnosił, że praca na umowie cywilno-prawnej wyłącznie w (...), świadczona ponad wymagane miesięczne normy czasu pracy, nawet ponad 300 godzin miesięcznie, w pełni wyczerpuje miesięczny wymiar czasu pracy.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Podniósł, że kwestia czy przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawcy dopuszczalne było ograniczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego do 250,00% została jednoznacznie rozstrzygnięta zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak i Sądu Najwyższego, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji. Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w zakresie prawa do rekompensaty jest również prawidłowe ponieważ do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach od 1 maja 1990 r. do 28 lutego 1999 r. nie można doliczyć okresu pracy wnioskodawcy od 1 marca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., wykonywanej na podstawie umów cywilnoprawnych w ramach prowadzenia przez wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna i podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i wydał trafne, odpowiadające prawu rozstrzygnięcie przedstawiając logiczną argumentację prawną. Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne, zarówno poczynione przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, czyniąc je stosownie do art. 387 § 2 ¹ k.p.c., podstawą własnego rozstrzygnięcia, wobec czego zbędne jest ponowne ich przedstawianie.

Odnosząc się bezpośrednio do zarzutów apelacji należy uznać je za bezzasadne.

Apelant zarzucił, że Sąd Okręgowy, oddalając jego odwołanie od decyzji z dnia 3 lutego 2020 r., naruszył przepisy prawa materialnego i nieprawidłowo dopasował motywy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2005 r. i Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2007 r. do ustalonego stanu faktycznego. Zarzut ten należy uznać za chybiony.

Art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i renach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 1998 r. (Dz. U z 2020 r., poz.53 ze zm.) stanowi, że
wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury nie może być wyższy niż 250%. Zgodnie z treścią art. 174 ust. 3 powołanej ustawy o emeryturach i rentach
podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Ustalony w zaskarżonej decyzji wskaźnik wysokości wymiaru w wysokości 309,87 % podlega więc na podstawie powołanego art. 15 ust. 5 w zw. z art. 174 ust 3 ustawy o emeryturach i rentach ograniczeniu do 250 %.

Sąd Okręgowy, powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2005 r. (P 13/04, Legalis nr 70730), prawidłowo uznał, że z uwagi na stwierdzenie przez Tybunał, że przepis art. 15 ust. 5 jest zgodny z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP, ograniczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego do 250 % było prawidłowe. Ponadto w wyroku z dnia 15 października 2007 r. (II UK 9/07, Legalis nr 114894) Sąd Najwyższy orzekł, że powołane wyżej orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego zachowuje aktualność także w przypadku osób, od których pobierane były po 1991 r. składki na ubezpieczenia społeczne od całości podstawy wymiaru na mocy art. 33 ust. 1 i 2 ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz § 4 w zw. z § 7 i 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (t.j. Dz.U. z 1993 r. Nr 68, poz. 330 ze zm.). Tym samym ograniczenie wysokości wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w odniesieniu do osób, które nabyły prawo do emerytury na mocy przepisów obowiązujących po 1 stycznia 1999 r., od których pobierano składki na ubezpieczenie społeczne na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów, a więc bez ograniczenia wprowadzonego w art. 19 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie jest niezgodne z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP

Zajęte w powyższych orzeczeniach stanowisko zachowuje aktualność. Należy bowiem podkreślić, iż w postanowieniu z dnia 22 maja 2019 r.( II UK 158/18, Legalis nr 1921793) Sąd Najwyższy stwierdził, że nie ma kompetencji do rozstrzygania w kwestii zgodności art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, wskazując jednocześnie w uzasadnieniu orzeczenia, że zagadnienie prawne dotyczące zgodności art. 15 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP było już przedmiotem rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 24 października 2005 r., w sprawie P 13/04 a ponadto Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 15 października 2007 r., w sprawie II UK 9/07, przyjął, iż ograniczenie wysokości wskaźnika podstawy wymiaru świadczenia na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie jest niezgodne z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP (por. również postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2013 r. 18 lutego 2013 r II UK 303/12, Legalis nr 722393).

Wobec wydania przez Sąd Okręgowy orzeczenia opartego na wskazanym powyżej orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, podnoszony przez apelanta zarzut niezgodności zaskarżonego wyroku z art. 2 i art. 32 Konstytucji należy uznać za bezzasadny.

Chybiony jest również zarzut nieprawidłowej oceny dowodów tj. naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., który wyraża zasadę, iż sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Określone w tym przepisie granice swobodnej oceny dowodów może naruszać tylko dowolna ocena zebranego materiału, brak wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów lub ich ocena sprzeczna z zasadami logicznego powiązania wniosków z ustalonym stanem faktycznym lub doświadczeniem (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 listopada 1999 r., I PKN 361/99 Legalis nr 47200; z dnia 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1446/00, LEX nr 55167). Ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie powinna odpowiadać regułom logicznego myślenia, wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego będące wyznacznikiem granic dopuszczalnych wniosków i stopnia prawdopodobieństwa ich przydatności w konkretnej sytuacji. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez sąd. Nie jest wystarczająca sama polemika wyprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906; z dnia 20 stycznia 2005 r., I UK 137/04, Legalis nr 104938).

Przeprowadzoną przez Sąd I instancji ocenę dowodów należy uznać za prawidłową, w pełni odpowiadającą kryteriom określonym w art. 233 § 1 k.p.c. Apelant nie wykazał uchybień w rozumowaniu Sądu Okręgowego, pozwalających na stwierdzenie, że dokonana ocena dowodów nie odpowiada powyższym kryteriom.

Analiza motywów zaskarżonego wyroku nie potwierdza zarzutu naruszenia powołanego wyżej przepisu.

Ustalenia Sądu Okręgowego dokonane na podstawie dokumentacji obrazującej przebieg zatrudnienia wnioskodawcy odnośnie okresów ubezpieczenia skarżącego były bezsporne. Wynika z nich, że M. I. do dnia 28 lutego 1999 r. był zatrudniony na postawie umów o pracę: od dnia 1 grudnia 1984 r. w Wojewódzkim(...) w L. w niepełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach młodszego asystenta, asystenta i starszego asystenta i od dnia 1 maja 1990 r. w Wojewódzkiej (...) w L. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach młodszego asystenta, asystenta, starszego asystenta oraz kierownika Filii (...) (...) w Ł., wykonując od 1 maja 1999 r., stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, prace w zespołach pomocy doraźnej (...) oraz medycznego ratownictwa górniczego wymienione w Wykazie A, Dział XII, poz. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowisku lekarza wymienionym w Wykazie A Dziale XII poz. 1 lit. a) ppkt 1) wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. Dziennik Urzędowy 8/83 w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej.

W związku z wybraniem oferty wnioskodawcy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych w Wojewódzkiej (...) w L., Dyrekcja Wojewódzkiej (...) (...) w L. na złożony w dniu 15 lutego 1999 r. wniosek M. I., z dniem 28 lutego 1999 r. na zasadzie porozumienia stron, rozwiązała z wnioskodawcą powyższe umowy o pracę. Na podstawie umów cywilno-prawnych zawartych z Wojewódzkim (...) w L., M. I. od dnia 1 marca 1999 r. udziela świadczeń zdrowotnych lekarza w specjalistycznych zespołach ratownictwa medycznego.

Apelant podnosił, że emerytura pomostowa mu nie przysługuje z uwagi na rozwiązanie stosunku pracy w dniu 28 lutego 1999 r., stwierdzając jednocześnie, że stosunek pracy nie ustał po tej dacie, bowiem pracując jako lekarz w (...) od 1 marca 1999 r., wykonuje te same czynności i obowiązki jak wcześniej, w wymiarze nawet 300 godzin miesięcznie, a więc znacznie przekraczającym pełny wymiar czasu pracy.

Art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1924, tekst jedn.) stanowi, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 21 ust. 2 ustawy). Jednocześnie z definicji ustawowej rekompensaty wskazanej w art. 2 pkt 5 wynika, że rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Świadczenie może zostać przyznane ubezpieczonym, którzy nie mogą nabyć prawa do emerytury pomostowej i którzy równocześnie utracili możliwość nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, bowiem nie spełnili łącznie wyżej określonych warunków przewidzianych w art. 32, art. 46 lub art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Celem przepisu art. 2 pkt 5 jest przyznanie odszkodowania za rzeczywistą utratę określonych uprawnień, co oznacza, że musi on dotyczyć tylko tych ubezpieczonych, którzy ze względu na niespełnienie choćby jednego ustawowego warunku (wieku, ogólnego stażu emerytalnego) nie mogli skorzystać z dotychczasowych regulacji i nabyć prawa do emerytury w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny, a także nie mogą skorzystać z regulacji nowych, przewidzianych ustawą o emeryturach pomostowych. Dodatkowo regulacja art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych stanowiącego w ust. 1, że pozytywną przesłanką nabycia prawa do rekompensaty, jest legitymowanie się co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jednocześnie w ust. 2 tego artykułu wymienia przesłankę negatywną, stanowiąc, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Łączne odczytanie art. 2 pkt 5 oraz art. 21 ust. 2 ustawy prowadzi więc do wniosku, że w drugim z wymienionych przepisów nie chodzi o nabycie prawa do jakiejkolwiek emerytury, ale do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na jednej z podstaw przewidzianych w ustawie emerytalno-rentowej. Niemożność wcześniejszego skorzystania z uprawnień emerytalnych na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów stanowi bowiem szkodę, którą rekompensata ma naprawić przez przyznanie odpowiedniego dodatku do kapitału początkowego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 maja 2019 r., III UK 119/18, Legalis nr 1935445; z dnia 16 maja 2018 r., III UK 88/17, Legalis nr 1823934).

Podnoszone przez apelanta okoliczności nie pozwalają na przyznanie rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Rozwiązanie z dniem 28 lutego 1999 r. umowy o pracę i wybranie przez ubezpieczonego innej formy prawnej umowy łączącej go z Wojewódzką (...) w L., na rzecz której, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wykonuje swoje obowiązki polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych lekarza w specjalistycznych zespołach ratownictwa medycznego, skutkuje brakiem możliwości uznania wskazanego okresu za wykonywanie pracy w szczególnych warunkach. Jak prawidłowo stwierdził Sąd Okręgowy powołując się na przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważają osobę pozostającą w stosunku pracy. Jednocześnie wskazany w art. 2 kodeksu pracy wykaz aktów kreujących stosunek pracy, obejmujący umowę o pracę, powołanie, wybór, mianowanie oraz spółdzielczą umowę o pracę, ma charakter wyczerpujący. Wnioskodawca przedstawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach jedynie za okres od 1 maja 1990 r. do 28 lutego 1999 r. , tj. za okres 8 lat, 5 miesięcy i 28 dni. Osoba zatrudniona na innej podstawie prawnej niż wskazana w art. 2 k.p. nie jest pracownikiem, nawet jeśli wykonuje te same czynności (pracę) na podstawie innego stosunku prawnego, aniżeli wskazany w ostatnio powołanym przepisie lub w ramach prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej. Przepisy powołanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wprost stwierdzają, że mają zastosowanie do pracowników zatrudnionych w ramach stosunku pracy, co oznacza, że nie mają zastosowania do innych osób, a w szczególności do osób prowadzących własną działalność gospodarczą. Apelant w okresie od dnia 1 marca 1999 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. nie posiadał statusu pracownika w rozumieniu art. 2 kodeksu pracy, a więc okresu tego nie można traktować na równi z pracą świadczoną w szczególnych warunkach. Podnoszona przez wnioskodawcę okoliczność, że wykonywał swoje obowiązki w wymiarze znacznie przekraczającym pełny wymiar czasu pracy, nie może wpłynąć na ocenę, że sporny okres podlega zaliczeniu przy ustalaniu prawa do rekompensaty, wobec prawidłowego ustalenia, że po dniu 28 lutego 1999 r. stron nie łączyła umowa o pracę.

Sąd Apelacyjny uznał zatem, że ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji, są prawidłowe pod względem faktycznym. Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi oraz właściwie zastosował przepisy prawa materialnego uznając w konsekwencji, że zaskarżone decyzje są prawidłowe, a odwołanie podlega oddaleniu.

Zarzuty apelacji okazały się więc chybione.

Zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach instancji odwoławczej Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ , i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c., i art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 10 ust. 1 pkt 2 w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. 2018 r., poz. 265).