Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Strona powodowa Gmina Miejska K. wniosła o zasądzenie od M. G. kwoty 42.149,28 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi zgodnie z żądaniem szczegółowo opisanym w pozwie, a także o zasądzenie kosztów postępowania. Powyższa należność stanowiła odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w K. w okresie 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 maja 2016 r.

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2019 roku Sąd Rejonowy zasądził od M. G. na rzecz Gminy Miejskiej K. kwotę 19 466,59 zł z odsetkami za opóźnienie w sposób szczegółowo w wyroku wymieniony, oddalając powództwo w pozostałej części i rozliczył koszty postępowania.

Za okoliczności bezsporne Sąd Rejonowy uznał, że :

- nieruchomość, na której usytuowany jest lokal mieszkalny przy ul. (...) w K., objęta księgą wieczystą o nr KW (...), stanowi współwłasność Skarbu Państwa w udziale (...), natomiast użytkownikiem wieczystym tej nieruchomości w udziale (...) jest strona powodowa Gmina Miejska K.;

- najemcą lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w K. był J. W., który udzielił pełnomocnictwa pozwanemu M. G. do bieżącego zarządu mieszkaniem przy ul. (...) w K., w tym do prowadzenia czynności faktycznych i prawnych służących zachowaniu tego mieszkania w stanie niepogorszonym przez organizowanie i nadzorowanie remontów i bieżącej konserwacji tego lokalu mieszkalnego oraz uiszczanie okresowych opłat dotyczących tego lokalu z środków powierzonych przez mocodawcę. Pełnomocnictwo to zostało przyjęte przez pozwanego w dniu 12 września 1997 r.

- na podstawie prawomocnego wyroku tut. Sądu z dnia 4 lipca 2005 r. sygn. akt I C 1650/03/S orzeczono wobec J. W. eksmisję z przedmiotowego lokalu;

- pozwany M. G. zajmował przedmiotowy lokal w okresie od 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 maja 2016 r.

- Gmina Miejska K. występowała względem zajmującego lokal przy ul. (...) w K. jako zarządca lokalu.

- łączna wysokość należności z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu przy ul. (...) w K. wraz z opłatami za dostarczone tam media w ww. okresie wyniosła 19.466,59 zł.

- strona powodowa naliczała wraz z opłatami z tytułu bezumownego korzystania z lokalu przy ul. (...) w K. opłaty niezależne od właściciela (media, ścieki, odpady komunalne), które ostatecznie podniosła.

- strona powodowa pismem z dnia 5 kwietnia 2016 r. wezwała pozwanego do dobrowolnej zapłaty zaległości objętej żądaniem pozwu.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 11 maja 2016 r., pozwany wskazał, że jest zainteresowany możliwością rozłożenia na raty zadłużenia oraz jego odpracowania. Poinformował o zamiarze niezwłocznego przystąpienia do miejskiego Programu Oddłużenia w razie uregulowania jego sytuacji prawnej w lokalu. Wskazał, że jako legalny najemca przyjmie odpowiedzialność za dług i złoży wniosek o rozłożenie jego zadłużenia na raty. Wskazał jednak, że otrzymany monit wydaje się przedwczesny co do zasady oraz nieprecyzyjny i przedwczesny co do kalkulacji kwoty zadłużenia. Podniósł, że jego sytuacja prawna w lokalu jest nieuregulowana, a w sprawie zachodzi oczywista sprzeczność między ofertami odpracowania zadłużenia i rozłożenia go na raty, a odmową zalegalizowania faktycznego pobytu pozwanego w lokalu.

Zwrócił się nadto o sporządzenie i doręczenie do jego rąk szczegółowego uzasadnienia żądanej monitem kwoty, w szczególności z rozbiciem na poszczególne kwoty miesięczne, podnosząc, że zbiorcze określenie tej sumy uniemożliwia kontrolę żądania pod względem rachunkowymi i prawnym.

W piśmie z dnia 26 lipca 2016 r., w odpowiedzi na pismo strony powodowej z dnia 29 czerwca 2016 r., pozwany wskazał m.in. że wyraża wolę złożenia wniosku o rozłożenie na raty jego zadłużenia z tytułu czynszu najmu przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

- na podstawie prawomocnego wyroku tut. Sądu z dnia 13 kwietnia 2017 r. sygn. akt VI C 1888/13/S żądanie M. G. o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu przy ul. (...) w K., skierowane przeciwko Gminie Miejskiej K., zostało oddalone.

Większość okoliczności sprawy była bezsporna i znajdowała odzwierciedlenie w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, których autentyczności nie kwestionowano w toku postępowania, a których treść i forma nie budziły wątpliwości Sądu. Pozwany nie kwestionował należności za lokal , a jedynie samą zasadę ich dokonania.

Sąd uznał żądanie pozwu za zasadne jedynie w części i wskazał jako podstawę dochodzenia roszczeń art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Za niezasadny uznał zarzut pozwanego co do braku legitymacji czynnej po stronie Gminy i w tym zakresie odwołał się do art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.p.l. i rozumienia pojęcia właścicielem na potrzeby cyt. ustawy , którym jest osoba dysponująca tytułem prawnym do lokalu, który upoważnia ją do oddania tego lokalu innej osobie do korzystania, a zatem nie zawsze musi przysługiwać jej tytuł własności. W niniejszej sprawie strona powodowa posiada udział w użytkowaniu wieczystym nieruchomości, na której znajduje się ten lokal. Lokal pozostaje także w jej zarządzie, o czym świadczą jak choćby kierowane na adres przedmiotowego lokalu zawiadomienia o zmianie wysokości opłat. Strona powodowa występowała jako właściciel w rozumieniu cyt. ustawy w stosunku do pozwanego i była w taki sposób przez niego traktowana, tym bardziej że pozwany skierował bowiem przeciwko niej pozew zawierający żądanie wstąpienia w stosunek najmu lokalu (sygn. akt VI C 1888/13/S), a także prowadził z nią korespondencje dotyczącą regulacji zaległych należności.

Sąd przyjął, że pozwany w okresie 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 maja 2016 r., a nawet dłużej zajmował lokal przy ul. (...) w K., co wynika z treści kierowanych przez samego pism z dnia 11 maja 2016 r. oraz z dnia 26 lipca 2016 r., a także z pozwu i pisma procesowego pozwanego złożonych w sprawie o sygn. akt VI C 1888/13/S.

Nawet gdyby hipotetycznie przyjąć, że pozwanego łączył z poprzednim najemcą J. W. stosunek zobowiązaniowy uprawniający go do zajmowania tego lokalu, to wygasł on niewątpliwe wraz z orzeczeniem wobec tego najemcy eksmisji. Skoro pozwany w okresie objętym pozwem nie posiadał tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu mieszkalnego, żądanie zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z niego oraz nieuiszczonych opłat za media było co do zasady zasadne.

Wysokość ustalonego przez stronę powodową odszkodowania oraz należności za media w ocenie Sądu nie budziła wątpliwości Sądu , a pełnomocnik pozwanego na rozprawie w dniu 9 października 2019 r. uznał wysokość dochodzonych należności za bezsporną.

Pozwany prawidłowo wskazał, że dochodzone roszczenia jako roszczenia o świadczenie okresowe, uległy częściowemu przedawnieniu. Odwołując się do art. 18 ust. 1 cyt. ustawy i aktualnej linii orzeczniczej oraz art. 118 k.c. Sąd przyjął, że wobec wniesienia pozwu do tut. Sądu w dniu 24 listopada 2016 r., ądanie zapłaty należności za okres od lutego 2010 r. do 24 listopada 2013 r. uległo przedawnieniu.

Sąd nie podzielił argumentacji strony powodowej w zakresie w jakim wskazywała, że pozwany uznał roszczenie, a tym samym zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 k.c. przerwał bieg jego przedawnienia.

Całkowicie niezasadny był zarzut strony powodowej nadużycia prawa podmiotowego przez pozwanego na skutek podniesienia zarzutu przedawnienia.

Ostatecznie zatem od pozwanego należało zasądzić na rzecz strony powodowej kwotę 19.466,59 złotych tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz należnych opłaty za media.

Do powyżej wskazanej kwoty doliczyć należało odsetki ustawowe z opóźnienie zgodnie z art. art. 481 § 1 k.c.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowił art. 100 k.p.c.

Powyższy wyrok został zaskarżony apelacją przez Gminę Miejską K. – co do kwoty 3503 zł, która zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie prawa materialnego art. 117 § 2 k.c. w zw. z art. 118 k.c. i art. 123 § 1 pkt 2 k.c. , poprzez uznanie że roszczenie o zapłatę kwoty 3052,28 zł uległo przedawnieniu , pomimo że pozwany uznał roszczenie , zatem bieg przedawnienia został przerwany wcześniej – pismem z dnia 11 maja 2016 roku oraz art. 100 k.p.c. poprzez błędne rozlicznie kosztów procesu, które będą wyższe zważywszy na proporcje w jakiej strona powodowa sprawę wygrała. Domagała się zasądzenia dodatkowo powyższej kwoty z odsetkami za opóźnienie od miesięcznych zaległości szczegółowo wymienionych w petitum apelacji.

Apelację wniósł w sprawie także pozwany M. G. , który wyrok zaskarżył w części tj. co do kwoty 17 553 zł , tj. w zakresie w którym roszczenie powoda przekracza udział w użytkowaniu wieczystym przysługujący stronie powodowej w nieruchomości i zarzucił naruszenie art. 18 ust. 2 ustawy o ochronie praw lokatorów i domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i zasadzenia od pozwanego jedynie kwoty 1914,26 zł , wywodząc , że Gmina nie może domagać zapłaty odszkodowania w wysokości większej niż przysługujący jej udział w nieruchomości.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja pozwanego jako bezzasadna podlegała oddaleniu w całości na podstawie art. 385 k.p.c. , natomiast apelacja strony powodowej okazała się z kolei zasadna w całości. Sąd Okręgowy czyni ustalenia Sądu I instancji podstawą własnego rozstrzygnięcia i podziela zawartą w uzasadnieniu skarżonego wyroku argumentację prawną, za wyjątkiem przyjęcia iż pismo z dnia 11 maja 2016 roku nie mogło stanowić w uznania roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 k.c.

W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy odniesienie się jednak do apelacji pozwanego jako dalej idącej:

Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji zawartej w uzasadnieniu apelacji pozwanego. Sąd Rejonowy trafnie w swoim wywodzie odwołał się do rozumienia pojęcia właściciela w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów i przyjął że pojęcie właściciela odnosi się także do osoby w dyspozycji której lokal się znajduje i która lokal wynajmuje. Jak zasadnie zauważa apelujący nieruchomość przy ul. (...) w K. w okresie którego dotyczy pozew pozostawała w zarządzie Zarządu (...) – jednostki organizacyjnej Gminy Miejskiej K.. Trafnie podnosi że aktualnie lokal ten nie jest wydzielony i nie stanowi odrębnego przedmiotu własności. Tyle tylko , że z nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) wydzielonych jako odrębne nieruchomości zostało kilkadziesiąt lokali dla których założone zostały księgi wieczyste , zaś lokal nr (...) pozostał nie wydzielony i jak należy domniemywać wchodzi w skład zasobu mieszkaniowego Gminy Miejskiej K., co potwierdza tytuł prawny poprzedniego najemcy tego lokalu. Skoro tak nie ma żadnych podstaw by twierdzić by Gmina Miejska K. jako zarządca nieruchomości, wyłączny dysponent lokalu i jego wynajmujący nie mogła domagać się całości odszkodowania, którego podstawę stanowi art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów , tym bardziej że to Gmina jak wynika z okoliczności sprawy, zarządza nieruchomością wspólną.

Sąd Okręgowy orzekający w niniejszej sprawie , nie podziela kategorycznych stwierdzeń uchwały Sądu Najwyższego III CZP 50/18 wykluczających dochodzenie przez jednego ze współwłaścicieli roszczeń na podstawie art.209 k.c. , tym bardziej lokal zajmowany przez pozwanego funkcjonuje w ramach wspólnoty mieszkaniowej , a ta działa w oparciu o przepisy ustawy o własności lokali (art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o własności lokali) , gdzie Wspólnotę w stosunkach zewnętrznych reprezentuje zarząd lub zarządca , a ten z kolei zgodnie z art. 22 ust. 1 tej ustawy czynności zwykłego zarządu podejmuje samodzielnie.

Z tych też względów argumentacja apelacji pozwanego nie zyskała aprobaty Sądu Okręgowego.

Odnosząc się z kolei do apelacji strony powodowej Sąd Okręgowy uznał ja za zasadną. Okresowy charakter świadczeń opartych na art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów nie budzi wątpliwości i w tym kontekście należy rozpatrywać postawiony w apelacji zarzut naruszenia art. 118 k.c. w zw. z art. 123 § 1 pkt 2 k.c. Roszczenia okresowe to takie , które powtarzają się w pewnych odstępach czasu i których wysokości nie można z góry ustalić, albowiem nie składają się one na z góry określoną całość. Roszczenia o świadczenia okresowe przedawniają się z upływem lat trzech (art. 118 k.p.c.). Pozwany kwestionował by kierowana do Gminy korespondencja , zwłaszcza pismo z dnia 11 maja 2016 roku i kolejne z 26 lipca 2016 r. stanowiły uznanie długu, wskazując na warunkowość oświadczeń w nich składanych. Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu Rejonowego , który wykluczył możliwość przyjęcia , iż w wyniku złożonych przez pozwanego oświadczeń, spełnione zostały przesłanki uznania długu, prowadzące do skutecznego przerwania biegu terminu przedawnienia roszczenia w myśl art. 123 § 1 pkt 2 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie mamy do czynienia z tzw. uznaniem niewłaściwym, które można określić najbardziej ogólnie i nieprecyzyjnie jako przyznanie przez dłużnika wobec wierzyciela istnienia długu. Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 16 marca 2012 r., sygn. IV CSK 366/2011, LexisNexis nr 5157492, w którym wskazano, że o uznaniu roszczenia można mówić wtedy, gdy określone zachowania dłużnika dotyczą w sposób jednoznaczny skonkretyzowanego, skierowanego przeciwko niemu roszczenia. Dla zakwalifikowania zachowania dłużnika w kategoriach uznania roszczenia konieczne jest stwierdzenie, że z rozeznaniem daje wyraz temu, iż wierzycielowi przysługuje w stosunku do niego wierzytelność wynikająca z konkretnego stosunku prawnego. Podobnie na pełną aprobatę zasługuje stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 9 maja 2013 r., II CSK 602/2012, LexisNexis nr (...), zgodnie z którym do uznania roszczenia ze skutkiem w postaci przerwania biegu przedawnienia może dojść przez każde zachowanie się zobowiązanego, które - choćby nie wyrażało zamiaru wywołania tego skutku - dowodzi świadomości zobowiązanego istnienia roszczenia i tym samym uzasadnia przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość roszczeniu.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie budzi wątpliwości fakt, że M. G. miał świadomość istnienia zadłużenia na co jednoznacznie wskazuje treść pisma z dnia 11 maja 2016 roku , zwłaszcza akapit ad. 2 w którym stwierdza, że jako legalny najemca przyjmie odpowiedzialność za dług i złoży wniosek o rozłożenie na raty. W dalszej części pisma znajduje się wywód odnośnie charakteru należności które winien spłacić, a to ze względu na prezentowane przez pozwanego stanowisko , że jest najemcą przedmiotowego lokalu . Obejmuje także swoją świadomością, że dochodzona przez Gminę należność stanowi odszkodowanie za bezumowne zajmowanie lokalu , a kwestia nazewnictwa zadłużenia jest wynikiem braku zgody Gminy na uznanie że pozwanemu przysługuje tytuł najmu do lokalu w którym zamieszkał za zgoda poprzedniego najemcy.

Próba kreowania przez pozwanego na potrzeby niniejszego procesu warunkowości i uzależnienia zapłaty od uznania jego tytułu prawnego do lokalu przez Gminę nie wyklucza przyjęcia, że doszło do niewłaściwego uznania długu , które to oświadczenie jest oświadczeniem wiedzy, a nie woli , zaś pozwany miał świadomość istnienia zaległości w opłatach za lokal , który zajmował od kilkunastu lat.

Z tych też względów apelacja Gminy Miejskiej K. jako zasadna doprowadziła do zmiany zaskarżonego orzeczenia i zasądzenia odszkodowania (płatnego z dołu) także za miesiące maj , czerwiec, lipiec , sierpień, wrzesień, październik 2013 roku zgodnie z wnioskami apelacji.

Konsekwencją zmiany wyroku jest także zmiana rozstrzygnięcia o kosztach za I instancję, albowiem ostatecznie strona powodowa wygrała sprawę w 54,5 % , zatem na podstawie art. 100 k.p.c. pozwany winien zwrócić stronie powodowej poniesione przez nią koszty w zakresie wniesionej opłaty od pozwu i koszty zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika: 2018 zł + 3600 zł x 54,5 % = 3111 zł.

Biorąc pod uwagę , że pozwany przegrał w całości postępowanie apelacyjne na podstawie art. 98 k.p.c. obciążony został obowiązkiem zwrotu stronie powodowej poniesionych przez nią kosztów w zakresie opłaty od apelacji tj. 200 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika obliczone od wartości przedmiotu zaskarżenia apelacji pozwanego tj. 1800 zł - § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Na podstawie art. 22 ³ ust. 2 ustawy o radcach prawnych w zw. z § 8 pkt 5 i § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 3.10.2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu przyznano na rzecz r.pr. Z. K. wynagrodzenie za udzieloną pozwanemu w postępowaniu apelacyjnym pomoc prawną.

SSR Renata Mleczko SSO Katarzyna Biernat-Jarek SSO Anna Koźlińska