Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 marca 2021 roku

Wyrokiem z dnia 14 lipca 2020 roku Sąd Rejonowy dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie oddalił powództwo (...) Bank S.A. z siedzibą w W. o zasądzenie od pozwanego P. T. kwoty 26.786,55 zł wraz z odsetkami za opóźnienie (pkt I); przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie na rzecz radcy prawnego W. K. pełniącego funkcję kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wynagrodzenie w kwocie 1.771,20 zł za pełnienie funkcji kuratora (pkt II) oraz nakazał ściągnąć od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy w Krakowie kwotę 1.771, 20 zł (pkt III).

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym ustalonym przez Sąd Rejonowy:

Pozwanego łączyła ze stroną powodową umowa kredytu obrotowego zawarta w dniu 15 kwietnia 2014 roku. W związku z niewywiązywaniem się pozwanego z warunków umowy, strona powodowa dokonała wypowiedzenia tej umowy, przez co wynikające z niej roszczenie stało się wymagalne z dniem 25 czerwca 2016 roku, wobec upływu okresu wypowiedzenia.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie wobec skuteczności podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że przedmiotowe powództwo strony powodowej podlega przedawnieniu w terminie trzyletnim, jako związane z działalnością gospodarczą. Sąd ten stwierdził, że skoro roszczenie stało się wymagalne z dniem 25 czerwca 2016 roku, a pozew strona powodowa wniosła 12 grudnia 2019 roku, to nastąpiło to już po upływie tego terminu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 118 k.c. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że dochodzone roszczenie uległo przedawnieniu, gdy taki stan nie nastąpił. W związku z podniesionym zarzutem strona powodowa wniosła o zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Wniosła również o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację pozwany, działający poprzez kuratora absentis, wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkować musiała uchyleniem zaskarżonego wyroku z przekazaniem sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy podziela zarzut podniesiony w apelacji przez stronę powodową.

W niniejszej sprawie zasadnicze znaczenie ma zmiana przepisów kodeksu cywilnego w przedmiocie przedawnienia dokonana ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy-Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018r. poz. 1104), nazywaną dalej ustawą nowelizującą, która weszła w życie z dniem 9 lipca 2018 roku. Zgodnie z art. 118 k.c. w brzmieniu nadanym tą ustawą, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata, jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Powyższe brzmienie art. 118 k.c. od dnia 9 lipca 2018 roku znajduje zastosowanie do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych (art. 5 ust. 1 ustawy nowelizującej).

W ocenie Sądu Okręgowego nie budzi wątpliwości, iż skoro roszczenia strony powodowej stały się wymagalne z dniem 25 czerwca 2016 roku, co w niekwestionowany sposób ustalił Sąd pierwszej instancji, to w chwili wejścia w życie ustawy nowelizującej nie były jeszcze przedawnione przy uwzględnieniu terminu przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w brzmieniu art. 118 k.c. obowiązującym w poprzednim stanie prawnym. Zatem do tych roszczeń należało stosować art. 118 k.c. w brzmieniu znowelizowanym. Trafnie strona powodowa podnosi, że w zd. 2 art. 118 k.c. ustawodawca wprowadził nową zasadę określania końca biegu danego terminu przedawnienia o terminie dłuższym niż dwa lata, co stanowi odstępstwo od zasad ogólnych obliczania terminów zawartych w przepisach art. 111 k.c. i następnych. Konieczność stosowania w tym przypadku odrębnych zasad wynika wprost z art. 118 zd.2 k.c. w zw. z art. 110 k.c. Skoro termin przedawnienia wynosi w przypadku przedmiotowych roszczeń 3 lata, to koniec biegu tego terminu, według art. 118 zd.2 k.c. nastąpiłby w dniu 31 grudnia 2019 roku.

Nie budzi jednak wątpliwości, że strona powodowa doprowadziła do przerwania biegu tego terminu przed jego upływem, gdyż w dniu 12 grudnia 2019 roku wytoczyła przedmiotowe powództwo. Wniesienie pozwu w tej sprawie w sposób oczywisty stanowi czynność o jakiej stanowi art. 123 §1 pkt 1 k.c.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie zasługuje na akceptację pogląd wyrażony przez kuratora pozwanego w odpowiedzi na apelację, iż apelacja nie jest zasadna z uwagi na treść art. 5 ust.2 ustawy nowelizującej. Zauważyć należy, iż kurator reprezentujący pozwanego odwołuje się jedynie do zdania drugiego tego przepisu, zaś pomija całkowicie jego zdanie pierwsze. Według Sądu Okręgowego wyjątek od zasady określonej w art. 5 ust.1 ustawy nowelizującej, uregulowany w ust.2 tego przepisu, dotyczy wyłącznie tych sytuacji gdy na skutek zmiany wprowadzonej ustawą nowelizującą doszło do skrócenia terminów przedawnienia w stosunku do poprzedniego stanu prawnego. W przypadku roszczeń objętych niniejszym powództwem taka zmiana nie miała jednak miejsca, gdyż zarówno w poprzednim stanie prawnym, jak i w stanie obowiązującym od dnia 9 lipca 2018 roku, termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest taki sam, wynosząc 3 lata. Nie uległ on więc zmianie o jakiej stanowi art. 5 ust.2 zd.1 ustawy nowelizującej, a skoro tak, to brak podstaw, aby w tej sprawie stosować zd.2 ust.2 art. 5 tej ustawy. W przypadku roszczeń związanych z działalnością gospodarczą, nie podlegających odrębnym szczególnym terminom przedawnienia, zmianie w ustawie nowelizującej uległ jedynie sposób liczenia tego terminu, a nie sam termin, a to nie jest zmiana, której dotyczy art. 5 ust.2 ustawy nowelizującej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał apelację strony powodowej za w pełni zasadną. Sąd Okręgowy uznał, że w związku z tym zachodzi konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Przyjąć bowiem należało, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, opierając swoje rozstrzygnięcie wyłącznie na przyjęciu skuteczności podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Sąd Rejonowy nie odniósł się jednak w jakikolwiek sposób do pozostałych zarzutów pozwanego zgłoszonych w odpowiedzi na pozew, nie poczynił też jakichkolwiek ustaleń w przedmiocie wysokości zobowiązań pozwanego.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd pierwszej instancji winien dokonać pełnej i wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, a także dokonać oceny wszystkich zarzutów podniesionych w toku postępowania przez strony, przy uwzględnieniu jedynie stanowiska Sądu drugiej instancji o braku przedawnienia roszczenia w chwili wytaczania powództwa przez stronę powodową.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy nie rozstrzygał, a to w związku z art. 108 §2 k.p.c.

SSO Katarzyna Oleksiak SSO Grzegorz Buła SSO Krzysztof Wąsik