Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Grażyna Jaszczuk

Protokolant:

st.sekr.sądowy Agata Polkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 256/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 28 lutego 2022 r., sygn. II K 1729/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-----------------

------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

1.  Obraza przepisów postępowania – art. 353 § 2 kpk w zw. z art. 353 § 1 kpk – poprzez nieuwzględnienie wniosku obrońcy o odroczenie rozprawy złożonego przed rozpoczęciem przewodu sądowego, w sytuacji gdy obrońca został ustanowiony na 6 dni przed terminem rozprawy, co skutkowało naruszeniem prawa oskarżonego do obrony;

2.  Rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary – polegająca na nieuwzględnieniu faktu, iż oskarżony przyznał się do winy i okazał skruchę, niezastosowaniu wobec oskarżonego art. 37a § 1 kk oraz wymierzeniu oskarżonemu kary czterech miesięcy pozbawienia wolności, w sytuacji, kiedy jego postawa w toku procesu, przede wszystkim przyznanie się do winy, złożenie wyjaśnień, okazanie skruchy, a także fakt, że oskarżony nie próbował się ukrywać uzasadniają wymierzenie oskarżonemu kary grzywny albo kary ograniczenia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zakres zaskarżenia, podniesione zarzuty i główny wniosek apelacyjny powinny być kompatybilne, w szczególności gdy apelację wnosi podmiot profesjonalny. W sprawie niniejszej ten podstawowy wymóg nie został spełniony. Mimo tego, że wyrok pierwszoinstancyjny zaskarżono wyłącznie w części dotyczącej kary i obrońca sformułował wniosek wyłącznie o jej złagodzenie, we wniesionym środku odwoławczym podniesiono zarzut obrazy przepisów art. 353 § 2 kpk w zw. z art. 353 § 1 kpk bez spełnienia podstawowego wymogu – podjęcia chociażby próby wykazania, jaki wpływ miało wskazane uchybienie na treść wydanego w I instancji wyroku. Zadać sobie należało zatem pytanie o samą racjonalność podniesienia tegoż zarzutu po stronie obrońcy. Cały czas pamiętać bowiem należało, iż ewentualne naruszenie prawa do obrony oskarżonego rozważane mogło być wyłącznie w kontekście względnej przesłanki odwoławczej, a obrońca dążył wyłącznie do złagodzenia kary wymierzonej S. M. w I instancji. Mając na uwadze to, że ustawodawca nie przewidział formularza uzasadnienia dla tego rodzaju sytuacji, Sąd Okręgowy odpowiedź na zarzuty obrońcy zmierzające wyłącznie do złagodzenia kary, zgodnie z zakresem zaskarżenia, zawarł w jednej rubryce.

Sąd Okręgowy rozważał naruszenie art. 353 § 1 i 2 kpk stricte w kontekście wpływu uchybienia na treść zaskarżonego wyroku i nie stwierdził, aby w tej konkretnej sprawie upływ 6 dni a nie 7 dni pomiędzy ustanowieniem dla oskarżonego obrońcy a rozprawą główną czynił dla gwarancji procesowych oskarżonego w zakresie prawa do obrony znaczącą różnicę. Oskarżony S. M. ustanowił obrońcę podczas widzenia w Zakładzie Karnym w S. w dniu 22 lutego 2022 r. Mieli oni zatem wówczas osobistą styczność. Na rozprawie poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku w dniu 28 lutego 2022 r. był obecny zarówno obrońca, jak i oskarżony doprowadzony z ZK. Także wówczas mogli oni ustalić linię obrony. Obrońca zapoznał się z aktami sprawy niniejszej sprawy w dniu 24 lutego 2022 r. a zatem 4 dni przed rozprawą główną. W tej sytuacji w pełni prawidłowa była decyzja Sądu Rejonowego, który nie uwzględnił wniosku obrońcy o odroczenie rozprawy, uznając, że miał on dostatecznie dużo czasu, aby przygotować się do obrony, zwłaszcza, że sprawa niniejsza o czyn z art. 242 § 2 kk nie jest ani skomplikowana, ani obszerna. Dodatkowo zwrócić należało uwagę, iż akta niniejszej sprawy – nawet z wyrokiem Sądu Okręgowego – zawierają się w jednym tomie, zaś wyrok Sądu I instancji znajduje się już na karcie 89.

W tym miejscu podkreślić należy, iż nie może być w ramach przyczyny czwartej, względnej odwoławczej z art. 438 pkt 4 kpk dokonywana korekta rozstrzygnięcia o karze w każdej sytuacji, w której Sąd Odwoławczy dochodzi do przekonania, że karę należałoby ukształtować nieco odmiennie. Zgodnie z zamysłem ustawodawcy chodzi jedynie o różnicę ocen o zasadniczym charakterze, sprowadzającą się do „rażącej” dysproporcji, a tej Sąd Okręgowy nie stwierdził w pierwszoinstancyjnym rozstrzygnięciu o karze 4 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności orzeczonej wobec S. M. w I instancji. Przesłankom obciążającym i łagodzącym Sąd Rejonowy nadał właściwą rangę i znaczenie. Wymierzona oskarżonemu sankcja karna stanowi odzwierciedlenie ich bilansu i nie sposób - przy okolicznościach tej konkretnej sprawy, właściwościach i warunkach osobistych oskarżonego - uznać jej za niewspółmiernie surową.

Przepis art. 242 § 2 kk penalizuje zachowanie sprawcy, który korzystając z zezwolenia na czasowe opuszczenie zakładu karnego bez usprawiedliwionej przyczyny nie powróci najpóźniej w ciągu 3 dni po upływie wyznaczonego terminu. Czyn ten zagrożony jest karą alternatywnie karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku. Dlatego też Sąd Okręgowy niejako ze zdziwieniem odnotował powołanie się przez obrońcę na zasadność (oczywiście jego zdaniem) wykorzystania art. 37a kk w rozstrzygnięciu o karze wymierzonej oskarżonemu. Przepis ten jest regulacją uzupełniającą ustawowe zagrożenie karą pozbawienia o kary alternatywne. Rzecz w tym, iż jak już wskazano powyżej, art. 242 § 2 kk zawiera już alternatywne rodzaje kar. W tego rodzaju sytuacji przytoczenie art. 37a kk w rozstrzygnięciu o karze jest każdorazowo zbędne i nieadekwatne.

Przy wykładni użytego na gruncie art. 242 § 2 kk pojęcia „dzień” konieczne jest odwołanie się do dyrektywy języka powszechnego i w konsekwencji przypisanie mu znaczenia, jakie ma ono właśnie w tym języku. Oznacza to, że pod pojęciem „dzień” należy rozumieć każdy 24-godzinny odcinek czasu, niezależnie od tego, w jakiej chwili rozpoczyna się jego liczenie. Oskarżony w trakcie wykonywania kary pozbawienia wolności z innej sprawy wykonywał w dniu 8 września 2021 r. pracę w Zakładach (...) w systemie bez konwojenta i w tym też dniu nie powrócił do jednostki penitencjarnej, w której był osadzony. Na wolności przebywał do dnia 11 października 2021 r., a zatem nie przez kilka dni, lecz ponad miesiąc. Ów okres winien znaleźć swoje adekwatne odzwierciedlenie w wymierzonej oskarżonemu karze, co też się stało. W ocenie Sądu Okręgowego, obrońca przecenia łagodzące znaczenie „braku ukrywania się” po stronie oskarżonego, przyznania się przez niego do winy i okazania skruchy. Sam oskarżony przyznał, iż przyjechał do S., wynajmował hotele i pomagali mu koledzy (k. 88), a zatem celowo nie przebywał w miejscu swojego zamieszkania, lecz w zupełnie innym mieście. Ponadto, z uwagi na ten konkretny typ czynu zabronionego trudno wyobrazić sobie w jaki sposób oskarżony, nie popadając w sprzeczność z obiektywnymi faktami, miałby negować akurat fakt braku powrotu do Zakładu Karnego. Kluczowe były również względy prewencji ogólnej oraz prewencji indywidualnej w postaci wyrobienia w podsądnym, ale i innych osadzonych w ZK oraz całym społeczeństwie, przekonania o nieuchronności odbycia kary pozbawienia wolności prawomocnie orzeczonej i braku opłacalności łamania przepisów KK i KKW dotyczących jej wykonywania. Osadzeni nie mogą samowolnie wchodzić w kompetencje sądu penitencjarnego, udzielać sobie przerwy w karze, lecz muszą się liczyć z tym, iż popełniając przestępstwo z art. 242 § 2 kk zostaną ukarani sprawiedliwie i adekwatnie do skonkretyzowanych okoliczności ich czynu. Oskarżony zdecydowanie nadużył zaufania jakim obdarzono go umożliwiając mu wykonywanie pracy zarobkowej w warunkach więziennych. Uwzględnić należało również to w jakich okolicznościach oskarżony wrócił do ZK – wcale nie dobrowolnie, lecz został zatrzymany podczas kontroli drogowej w stanie nietrzeźwości. W przekonaniu Sądu Okręgowego, zważywszy na powyższe, to właśnie kara wymierzona S. M. w zaskarżonym wyroku ma walor „współmierności”.

Kierując się przedstawionymi wyżej racjami, Sąd Okręgowy wyrok w zaskarżonej części, tj. dotyczącej rozstrzygnięcia o karze, utrzymał w mocy.

Wniosek

O uzupełnienie postępowania dowodowego i dopuszczenie dowodu z zeznań świadka K. M., zam. ul.(...), (...)-(...) S. – na okoliczność warunków osobistych oskarżonego, jego sposobu życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowania po jego popełnieniu;

Wniosek główny:

- o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary grzywny albo kary ograniczenia wolności przy zastosowaniu art. 37a § 1 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Okręgowy postanowił oddalić wniosek dowodowy z uwagi na fakt, że jest to wniosek spóźniony, bowiem należało go zgłosić przed Sądem I instancji, a nadto z akt sprawy wynikał sposób życia oskarżonego przed popełnieniem przestępstwa, który został wzięty pod uwagę w rozstrzygnięciu o karze. Organy ścigania zebrały także niezbędne dane osobowo-poznawcze dotyczące oskarżonego, w tym jego warunków rodzinnych, liczby osób na utrzymaniu, zobowiązań i źródeł utrzymania.

Bezzasadność zarzutów warunkowała bezzasadność głównego wniosku apelacyjnego obrońcy o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez złagodzenie kary orzeczonej wobec oskarżonego w I instancji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W zaskarżonej części wyrok pierwszoinstancyjny utrzymano w mocy.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność wniesionej apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

---------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), obciążył oskarżonego kosztami sądowymi za II instancję. Na kwotę 140 zł złożyło się: 120 zł opłaty od kary oraz 20 zł ryczałtu za doręczenia pism w postępowaniu apelacyjnym (§ 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym, t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 663).

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie o karze

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana