Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 240/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Steinborn

Sędziowie: SA Andrzej Rydzewski

SA Rafał Ryś (spr.)

Protokolant: stażysta Urszula Drozdowska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w G. U. S.

po rozpoznaniu w dniach 22 października 2020 r., 26 listopada 2020 r., 4 marca 2021 r., 29 marca 2021 r., 26 listopada 2021 r. i 18 stycznia 2022 r.

sprawy

W. S., s. J., ur. (...) w B. , oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 9 marca 2020 r., sygn. akt III K 164/19

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oskarżonego W. S. uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu oskarżeniem czynu;

II.  kosztami procesu obciąża Skarb Państwa, za wyjątkiem należności z tytułu udziału w sprawie pełnomocników oskarżycielki posiłkowej.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 240/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z 9.03.2020 r. w sprawie III K 164/19 (osk. W. S.)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

W. S.

Pokrzywdzony S. N. autoryzując przelew bankowy w dniu zdarzenia znajdował się w stanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a także jego stan nie pozwalał na świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli.

Opinia sądowo – lekarska z 23.08.2021

k.427-441

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.

W. S.

Oskarżony W. S. – w czasie inkryminowanym - miał świadomość i wiedział o tym, że pokrzywdzony S. N. autoryzując przelew bankowy w dniu zdarzenia znajdował się w stanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a także o tym, że stan pokrzywdzonego nie pozwalał na świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli.

zeznania biegłych I. T. i A. M.

k. 480-481

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1-2

Opinia sądowo – lekarska z 23.08.2021 r. oraz zeznania biegłych I. T. i A. M. złożone w toku rozprawy odwoławczej

Opinia jest jasna i pełna, odpowiada na postawione przez Sąd Apelacyjny pytania, nie zawiera wewnętrznych sprzeczności (w odróżnieniu od poprzedniej opinii – biegłego J. W.). Została wydana przez zespół biegłych posiadających specjalności najbardziej adekwatne do realiów niniejszej sprawy (specjalista psychiatrii i medycyny paliatywnej, specjalista medycyny rodzinnej), a nadto opiniujących w ramach renomowanego ośrodka medycznego – Zespół Opiniowania Sądowo – Lekarskiego Okręgowej Izby Lekarskiej w G.. Biegłe posiadają odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe, które to okoliczności nie były kwestionowane w toku procesu. Przed wydaniem opinii zapoznały się z istotnymi fragmentami materiału dowodowego, w tym z dowodowymi nagraniami obu rozmów telefonicznych pokrzywdzonego z pracownicami banku. Swoje stanowisko biegłe podtrzymały i uzupełniły w toku rozprawy odwoławczej. W sposób klarowny obie biegłe wskazały, z jakiego powodu nie mogą wypowiedzieć się w sposób kategoryczny w kwestii stanu świadomości oskarżonego względem stanu, w jakim ówcześnie znajdował się pokrzywdzony N..

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I. obr. osk.

II.

pełn.

osk.

pos.

I.1

Błąd w ustaleniach faktycznych – uznanie, że oskarżony wyczerpał znamiona czynu zabronionego opisanego w akcie oskarżenia, podczas, gdy brak jest dowodów na jego popełnienie, a ustne polecenie przelewu bankowego wydał i potwierdził samodzielnie i świadomie S. N..

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

I.2

Błąd w ustaleniach faktycznych – uznanie, że oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, podczas, gdy brak jest dowodów na jego celowe działanie, gdyż ostatecznie kwota 312.000 zł została przekazana na rachunek bankowy E. D..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

I.3

Błąd w ustaleniach faktycznych – uznanie, że S. N. był w stanie zniesionej świadomości, podczas, gdy brak jest dowodów i okoliczności na istnienie trwałego stanu wyłączającego świadome lub swobodne powzięcie decyzji o dokonaniu przelewu na rachunek bankowy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

I.4

Obraza przepisów postępowania – art. 201 kpk w zw. z art. 192 §1 i 2 kpk, przez wydanie niepełnej opinii sądowo – psychiatrycznej w zakresie stanu świadomości S. N., bowiem obejmującej tylko dzień 27.12.2017r. oraz nie dotyczącej znamion z art. 286 kk, a nadto niejasną wobec opinii uzupełniającej wydanej na rozprawie w dniu 17.01.2020r.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

I.5

Obraza przepisów postępowania – art. 4 i art. 7 kpk, przez wadliwą, jednostronną ocenę dowodów i nieuwzględnienie okoliczności wyraźnie przemawiających na korzyść oskarżonego, a ustalonych w sprawie, m.in. oczywistego dowodu z karty 252, dowodzącego wprost, że 312.000 zł otrzymała od swojego brata E. D..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

I.6

Obraza przepisów postępowania – art. 424 §1 kpk, przez brak wskazania uzasadnienia dla nieuwzględnienia dowodów przeciwnych występujących w sprawie i oparcie ustaleń faktycznych tylko o niekorzystne okoliczności oraz spekulacje i przypuszczenia, a nadto pominięcie w ogóle przy ocenie dowodów zeznań świadków obrony z rozprawy w dniu 16.12.2019r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

II.1a

Obraza przepisów prawa materialnego – art. 53 §2 kk, polegająca na nieuwzględnieniu przy wymiarze kary motywacji sprawcy, postaci jego zamiaru, podmiotu przestępstwa będącego osobą małoletnią i najbliższą, popełnienia przestępstwa na szkodę osoby nieporadnej ze względu na wiek, zachowania oskarżonego po popełnieniu przestępstwa i brak jakiejkolwiek skruchy, co w kontekście wymiaru kary powinno być uwzględnione jako obciążające w stosunku do oskarżonego, jak również stopnia społecznej szkodliwości zarzuconego oskarżonemu czynu, wyrażającego się rodzajem i charakterem naruszonych dóbr, co pozwala stwierdzić, że orzeczona kara nie spełni swojego celu w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

II.1b

Obraza przepisów prawa materialnego – art. 69 §2 kk, polegająca na nie wzięciu pod uwagę zachowania się oskarżonego po popełnieniu czynu przestępnego, brak czynnego żalu, brak naprawienia szkody od daty popełnienia czynu i pozbawienie małoletniej osoby środków do życia oraz próby wymuszenia na pokrzywdzonej wykonania zapisów testamentowych wskazują, że cele kary, szczególnie cel wychowawczy, nie zostały i nie zostaną osiągnięte.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

II.2

Rażąca niewspółmierność kary 1 roku pozbawienia wolności i 200 stawek dziennych grzywny (po 100 zł) względem wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, strony podmiotowej popełnienia czynu, popełnienia przestępstwa kierunkowego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej kosztem małoletniej osoby, nie spełniającej celów wychowawczych i zapobiegawczych wobec sprawcy oraz wymogów w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a w konsekwencji – przez swą nadmierną łagodność – nie zaspakajającej społecznego poczucia sprawiedliwości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. I.1.

Zarzut ten okazał się częściowo zasadny, choć już na wstępie należy podkreślić, że jego autor – podobnie zresztą, jak i Sąd I instancji – nieco pogubił się w argumentacji dotyczącej wyczerpania przez oskarżonego znamion określonego typu czynu zabronionego, pomijając ważne w tej kwestii rozróżnienie – na znamiona strony przedmiotowej i podmiotowej przypisanego oskarżonemu nieprawomocnie przestępstwa.

Podstawowym błędem popełnionym w niniejszej sprawie przez Sąd Okręgowy było zatem skupienie się niemal wyłącznie – przynajmniej w sferze dowodzenia - na ocenie stanu świadomości pokrzywdzonego S. N. (wynikającego ze stanu jego zdrowia) w czasie telefonicznej autoryzacji zleconego przelewu bankowego, przy pominięciu zgłębienia zagadnienia, czy stan ten był dostrzegalny i wystarczająco weryfikowalny dla oskarżonego W. S.. Jedynie pozytywna odpowiedź na to pytanie, poparta konkretnymi dowodami, pozwalałaby bowiem na uznanie i ustalenie, że oskarżony działał umyślnie, z zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) popełnienia przestępstwa oszustwa opisanego w art. 286 § 1 kk. Należy przypomnieć, że występek ten należy do przestępstw umyślnych, których popełnienie nie jest możliwe w zamiarze ewentualnym, tzn. wówczas, gdy sprawca jedynie godzi się na wyczerpanie jego znamion. Omawiane znamię strony podmiotowej zarzucanego oskarżonemu czynu – jak każde inne znamię czynu zabronionego – musi zostać sprawcy udowodnione; jego zaistnienie w realiach rozpoznawanej sprawy nie może więc opierać się jedynie na domniemaniach, czy przypuszczeniach. Jeżeli ustalenia faktyczne w tym zakresie wymagają pozyskania wiedzy fachowej i informacji specjalnych, konieczne jest zazwyczaj zasięgnięcie opinii biegłego lub zespołu biegłych.

Tymczasem Sąd I instancji nie zadbał o uzyskanie tego rodzaju wiedzy medycznej i arbitralnie, bardzo kategorycznie przyjął, że „oskarżony wypełnił swoim czynem znamiona podmiotowe i przedmiotowe kwalifikowanej postaci przestępstwa oszustwa”, gdyż „miał świadomość, że pokrzywdzony znajduje się w stanie terminalnej choroby nowotworowej, która znacznie ogranicza, a okresowo wyłącza świadome działanie chorego i rozpoznanie znaczenia przedsiębranych czynności” (str. 14 uzasadnienia wyroku). Założenie to wydaje się tym bardziej ryzykowne, jeżeli weźmie się pod uwagę fakt, że uprzednio organy śledcze nie miały analogicznego przekonania, skoro pierwotnie postępowanie przygotowawcze w tej sprawie zakończone zostało umorzeniem. W dalszej części rozważań Sąd Okręgowy skupia się na obiektywnym opisie stanu zdrowia pokrzywdzonego (ustalonego z wykorzystaniem opinii biegłego lekarza psychiatry), znów dość arbitralnie uznając, że „oskarżony był w pełni świadomy stanu, w jakim pokrzywdzony się znajdował”, odwołując się przy tym do „perspektywy rozsądnego obywatela”. Rzecz jednak w tym, że omawiane zagadnienie należy do mocno specjalistycznych i nie może być w procesie karnym (także ze względów gwarancyjnych) ustalane jedynie przy pomocy tzw. zdrowego rozsądku, charakteryzującego przeciętnego obywatela. Postępowanie to wydaje się dodatkowo niezrozumiałe i z tego powodu, że Sąd I instancji korzystał przecież z pomocy biegłego lekarza psychiatry J. W., a zatem pozyskanie takiej wiedzy wymagało jedynie odpowiedniego poszerzenia zakresu opiniowania. O tym, że stan zdrowia i stan świadomości pokrzywdzonego w owym czasie nie był tak bardzo jednoznaczny i oczywisty dla otoczenia zewnętrznego, świadczy najlepiej fakt, że w dniu zdarzenia, tj. 27.12.2017r., ze S. N. rozmawiały telefonicznie (niezależnie, kolejno) dwie pracownice banku, które nie uznały bynajmniej, że należy przerwać przeprowadzane z jego udziałem procedury bankowe zmierzające do potwierdzenia przelewu na kwotę ponad 300.000 złotych.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny podjął decyzję o pozyskaniu opinii biegłego w omawianym wyżej zakresie. Z uwagi na – opisane w apelacji obrońcy - wewnętrzne sprzeczności pojawiające się w opinii biegłego opiniującego w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w Bydgoszczy (lekarza psychiatry J. W.), brak poprawnej komunikacji z tym biegłym i możliwości zapewnienia jego stawiennictwa na rozprawie odwoławczej celem uzupełnienia opinii (co udokumentowano w aktach sprawy), a także mając na uwadze brak odniesienia się przez tego biegłego do rozważanych tu zagadnień w dotychczas wydanych przez niego opiniach, jak i konieczność poszerzenia zespołu opiniującego o biegłego specjalizującego się w dziedzinie medycyny paliatywnej – Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z opinii nowych biegłych: dr n. med. I. T. (specjalisty psychiatrii i medycyny paliatywnej) oraz lek. A. M.(specjalisty medycyny rodzinnej). Ocena tego dowodu, dokonana przez Sąd odwoławczy, została przedstawiona wyżej (rubryka 2.2.1).

Weryfikując obiektywny stan zdrowia pokrzywdzonego w czasie autoryzowania przelewu bankowego – po analizie zarówno dokumentacji medycznej, osobowych źródeł dowodowych, jak i nagrań audio rozmów telefonicznych – biegłe podały (podobnie, jak wcześniej biegły J. W.), że S. N. znajdował się w tym czasie w stanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a stan ten nie pozwalał mu na świadome i swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli (k. 441). Tym samym – w ocenie Sądu odwoławczego - należy przyjąć, że zostały wyczerpane analogiczne znamiona strony przedmiotowej zarzucanego oskarżonemu czynu z art. 286 § 1 kk. Korzystając z tego dowodu Sąd Apelacyjny poczynił nadto dalsze ustalenia faktyczne – w zakresie strony podmiotowej czynu oskarżonego W. S.. Tu należy już zwrócić uwagę na końcowy fragment pisemnej opinii biegłych, w którym wskazano, że u pokrzywdzonego występowało tzw. przymglenie proste (rodzaj zaburzenia świadomości), które może sprawiać istotne problemy diagnostyczne, zwłaszcza w przypadkach, kiedy współistnieje rozpoznanie poważnego stanu somatycznego. Zdaniem biegłych, „w krótkim i mało wnikliwym kontakcie z osobą bez gruntownego przygotowania profesjonalnego (co obejmuje również lekarzy specjalności innych niż psychiatria) stan taki może zostać wręcz niezauważony” (k. 441).

Skoro problemy diagnostyczne w takich przypadkach – jak wynika z przytoczonej opinii - mogą mieć nawet lekarze innych specjalności, oskarżony nie posiada jakiegokolwiek wykształcenia medycznego, a na ówczesnym stanie świadomości pokrzywdzonego nie poznały się także obie pracownice banku, które posiadały w tym zakresie stosowne przeszkolenie korporacyjne i procedury wewnętrzne, to kluczowym zagadnieniem dla oceny trafności zaskarżonego wyroku (skazującego) było poczynienie dalszych ustaleń – czy rozeznanie takie musiał/mógł mieć oskarżony W. S..

W takim przypadku i układzie procesowym Sąd II instancji miał świadomość, że zmiana rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, polegająca na wydaniu orzeczenia o charakterze reformatoryjnym, musi znaleźć odbicie w sposobie sporządzenia niniejszego uzasadnienia, które w swej treści winno uwzględniać wymogi wskazane w art. 424 §1 i 2 kpk.

Sąd Apelacyjny – w kontekście oceny omawianego zarzutu apelacyjnego - przyjął, że na podstawie całokształtu zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, w tym ujawnionego w toku rozprawy odwoławczej, nie można jednoznacznie uznać, w stopniu wymaganym w procesie karnym, że oskarżony W. S. miał odpowiednie rozeznanie co do stanu zdrowia i stanu świadomości pokrzywdzonego S. N. w czasie czynu stanowiącego przedmiot niniejszego postępowania, co powoduje, że należy zastosować wobec niego zasadę wyrażoną w art. 5 § 2 kpk ( in dubio pro reo) i w konsekwencji ustalić, że nie zostało przez niego wypełnione to konkretne znamię strony podmiotowej zarzucanego mu występku z art. 286 § 1 kk. W szczególności tego rodzaju ustaleń nie sposób poczynić na podstawie (mocno rozbieżnych) zeznań licznie przesłuchanych w sprawie świadków, odwiedzających w tym czasie pokrzywdzonego, albowiem zeznania te – tak z racji braku stosowanej wiedzy medycznej świadków, krótkotrwałości tych kontaktów, jak i z powodu subiektywnego charakteru tych wypowiedzi oraz nieobecności świadków w pomieszczeniu w czasie rozmowy autoryzacyjnej – nie nadają się do stwierdzenia tak specjalistycznej okoliczności.

Czyniąc tego rodzaju ustalenia Sąd odwoławczy oparł się głównie na opiniach i zeznaniach obu przywołanych wyżej biegłych, które w toku rozprawy apelacyjnej podały, że wydaje się mało prawdopodobne, aby oskarżony mógł mieć pełną świadomość faktu występowania i rodzaju zaburzeń psychicznych u pokrzywdzonego; zdaniem biegłych nie jest to pewne, gdyż pomyłki po stronie pokrzywdzonego były drobne i wymagały tylko drobnego naprowadzania w trakcie rozmowy (k. 480-481). Odnosząc się z kolei do faktu, że oskarżony odwiedzał dość systematycznie w owym czasie pokrzywdzonego w hospicjum, biegłe wskazały, że dłuższy kontakt ułatwia wprawdzie prawidłowe rozeznanie sytuacji, ale i tak nie mogą z całą pewnością powiedzieć, że człowiek bez przygotowania medycznego, nawet w przeciągu kilkudziesięciu minut, będzie w stanie ocenić, że świadomość drugiej osoby jest zaburzona (k. 481). Dodatkowo uwzględniono – sygnalizowaną już wyżej -okoliczność, że oskarżony mógł w pewnym stopniu działać w zaufaniu do profesjonalizmu obsługi wykonywanej przez wykwalifikowanych pracowników banku, którzy nie zanegowali zdolności pokrzywdzonego, z uwagi na jego stan psychofizyczny, do przeprowadzania czynności prawnych istotnie ingerujących w jego sferę majątkową. Oskarżony W. S. wykonywał istotne czynności pomocnicze podczas zlecania omawianego przelewu, nie był jednak w tym zakresie osobą decyzyjną.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wniosków przeciwnych w zakresie strony podmiotowej czynu zarzucanego oskarżonemu nie uzasadniają także pozostałe dowody zebrane w sprawie, a także okoliczności i ustalenia poczynione przez Sąd I instancji, w tym fakt, że 14 grudnia 2017 roku pokrzywdzony S. N. sporządził na terenie hospicjum swój testament (czynność w formie aktu notarialnego), o czym poinformował swoich bliskich. Nie można wszak wykluczyć, że po upływie kolejnych kilkunastu dni, na skutek spotkań i rozmów z różnymi osobami odwiedzającymi go w hospicjum, postanowił on poczynić dalsze dyspozycje swoim majątkiem, które nie były przecież istotnie sprzeczne z zapisami zawartymi w testamencie. Faktem jest, że przelew kwoty 312.000 złotych wyczerpywał niemal całość zasobów gotówkowych pokrzywdzonego, utrudniając przyszłą realizację zapisów testamentowych spadkobiercy testamentowemu (M. N. – na rzecz oskarżonego i jego matki), jednakże ich z pewnością nie uniemożliwiał, gdyż w skład spadku wejść miały także inne składniki majątkowe, w tym nieruchomości przynoszące dochód z ich wynajmu. Nie można też wykluczyć, że pokrzywdzony, z uwagi na swój (pogarszający się systematycznie) stan zdrowia, w dniu 27.12.2017r. pogubił się już w swych dotychczasowych dyspozycjach, co jednak – jak wyżej wykazano analizując postać jego zamiaru – nie może wprost obciążać oskarżonego. Z tego samego powodu pokrzywdzony S. N. mógł nie informować o tej dyspozycji swoich bliskich (jak czynił to w przypadku testamentów, będących wszak aktami wyższej rangi), o czym zresztą oskarżony mógł nawet nie wiedzieć, gdyż nie uczestniczył we wszystkich spotkaniach pokrzywdzonego na terenie hospicjum.

Również fakt, że pokrzywdzony miał w rozmowie z jednym ze świadków w dniu 28.12.2017 roku wyrażać obawy co do ewentualnego uszczuplenia stanu jego konta bankowego przez oskarżonego, potwierdza jedynie ustalenia biegłych co do obiektywnego braku świadomości S. N. w zakresie dokonywanych czynności prawnych w czasie autoryzacji przelewu, zaś nie rzutuje na przedstawioną wyżej ocenę rozeznania tej okoliczności przez oskarżonego.

Podobnie bez znaczenia dla poczynionych wyżej, nowych ustaleń pozostaje to, że oskarżony rozmawiał z pokrzywdzoną M. N. w dniu 8.03.2018 roku, proponując jej określone podziały majątkowe, w tym dotyczące spornej kwoty 312.000 złotych, albowiem różne mogły być w tym zakresie pobudki kierujące oskarżonym; tym bardziej, że w rozmowach tych pojawia się także kolejna osoba (kuzyn), która miałaby uczestniczyć w tych podziałach. Okoliczności tej rozmowy z pewnością nie przesądzają postaci zamiaru oskarżonego w czasie inkryminowanym.

Podsumowując, z opinii sądowo – lekarskiej w sposób jednoznaczny wynika, że nie ma pewności odnośnie stopnia rozeznania oskarżonego w zakresie stanu świadomości pokrzywdzonego w czasie autoryzacji przelewu, a nadto kategorycznego wniosku w tym przedmiocie nie można także – w ocenie Sądu Apelacyjnego – wyprowadzić z innych zebranych w sprawie dowodów.

W opisanym wyżej kontekście za zasadny należało więc uznać zarzut błędu w ustaleniach faktycznych podniesiony w apelacji przez obrońcę oskarżonego. Oczywistym jest także, że jest to błąd istotny, a wręcz kluczowy z punktu widzenia podstaw odpowiedzialności karnej oskarżonego za zarzucone mu przestępstwo, gdyż prowadzi do zdekompletowania zestawu znamion czynu przypisanego oskarżonemu w zaskarżonym wyroku Sądu I instancji.

Nie ma natomiast racji skarżący, wywodząc w tym samym zarzucie, nie rozróżniając wystarczająco na gruncie tej sprawy znamion strony podmiotowej i przedmiotowej czynu, że błędnie Sąd Okręgowy ustalił, że polecenie przelewu nie zostało potwierdzone samodzielnie i świadomie przez S. N.. Wbrew stanowisku obrońcy, ustalenie to jest prawidłowe i zostało dodatkowo wzmocnione wnioskami opinii sądowo - lekarskiej pozyskanej w toku postępowania odwoławczego, o czym była już mowa wyżej.

Wobec częściowego uwzględnienia omawianego zarzutu apelacyjnego – z uwagi na konsekwencje procesowe takiego stanu rzeczy – dalsze zarzuty obrony nie miały już wpływu na treść rozstrzygnięcia, niemniej zostaną niżej zwięźle omówione.

Ad. I.2.

Zarzut jest całkowicie – wręcz rażąco - bezzasadny, albowiem dla wyczerpania znamion czynu z art. 286 §1 kk nie ma istotnego znaczenia, czy pieniądze przelane przez pokrzywdzonego znalazły się ostatecznie na koncie bankowym oskarżonego W. S., czy też jego matki E. S.. Chodzi bowiem o takie rozporządzenie mieniem, które musi być ocenione jako obiektywnie dla pokrzywdzonego niekorzystne – bez względu na kierunek wytransferowanych środków. Należy też pamiętać, że to oskarżony wypełniał dane potrzebne do przelewu, zaś pokrzywdzony je tylko potwierdzał podczas telefonicznej autoryzacji w rozmowie z pracownikiem banku.

Nadto art. 115 § 4 kk stanowi, że „korzyścią majątkową” w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego.

Ad. I.3.

Zarzut ten jest bezzasadny, a nadto w pewnym zakresie stanowi zdublowanie zarzutu opisanego w punkcie I.1.

Należy zatem powtórzyć, że Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne w zakresie obiektywnego stanu świadomości pokrzywdzonego S. N. w czasie autoryzowania przelewu bankowego w dniu 27.12.2017 roku. Wprawdzie ustalenia te oparł m.in. na niepełnej i niejasnej opinii sądowo – lekarskiej biegłego psychiatry J. W., pominiętej przez Sąd Apelacyjny w procesie dowodzenia, jednakże te same ustalenia Sąd odwoławczy wyprowadził na podstawie nowej opinii biegłych z Zespołu ds. Opiniowania Sądowo – Lekarskiego przy Okręgowej Izbie Lekarskiej w G..

Wbrew sugestiom skarżącego, podnoszonym także podczas rozprawy odwoławczej, biegli ci nie formułowali swoich wniosków w opisanym wyżej zakresie w sposób ogólny (nie umiejscowiony w czasie), lecz odnieśli się do konkretnego momentu i konkretnego zachowania pokrzywdzonego – oceniali jego stan w czasie przeprowadzania rozmowy autoryzacyjnej, mając wszak do dyspozycji nie tylko dokumentację medyczną dotyczącą pokrzywdzonego (z hospicjum), ale również nagrania prowadzonych przez niego rozmów telefonicznych, w tym tej, podczas której dokonał ostatecznie przedmiotowej autoryzacji. Potwierdziła to wprost biegła I. T., podając w toku rozprawy odwoławczej, że wnioski opinii dotyczą oceny stanu świadomości pokrzywdzonego w momencie przeprowadzania rozmów telefonicznych (k. 480). W tej sytuacji, nawet w przypadku przyjęcia, że oceniany stan psychiczny pokrzywdzonego ulegał pewnym wahaniom w czasie (nawet z godziny na godzinę), to istotnym ustaleniem w sprawie było zdiagnozowanie tego stanu w momencie czynu, którego popełnienie zarzucono oskarżonemu. Z zadania tego biegłe wywiązały się w sposób prawidłowy, opisały występujące wówczas u S. N. zaburzenia świadomości mające postać tzw. przymglenia prostego (efekt choroby i przyjmowanych leków), co jednocześnie pozwoliło Sądowi Apelacyjnemu na pozytywną weryfikację poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych w tej części.

Już tylko na zakończenie tego fragmentu rozważań należy zauważyć, że całkowicie błędne (a zatem i pozbawione oczekiwanej skuteczności procesowej) jest założenie i zarzut autora apelacji, że Sąd I instancji dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, gdyż oparł się na innych dowodach, niż chciałby tego obrońca; gdyby natomiast oparł się na dowodach wymienionych enumeratywnie w apelacji – błędu takiego by nie popełnił (str. 3 apelacji). Brnąc w tym kierunku skarżący nie dostrzega już nawet tego, że wskazuje na opinię uzupełniającą biegłego J. W. wydaną na rozprawie w dniu 17.01.2020 roku, podczas, gdy wcześniej (nie bez racji) całość opinii tego biegłego podważał – z uwagi na występujące w niej sprzeczności wewnętrzne. Oczywistym jest zatem, że najpierw Sąd ocenia zebrane w sprawie dowody, a następnie – na podstawie dowodów uznanych za wiarygodne – czyni ustalenia faktyczne. Zaprezentowany przez obrońcę tok rozumowania - jako wybiórczy i sprzeczny z zasadami procesu karnego - jest całkowicie chybiony.

Ad. I.4.

Zarzut ten okazał się częściowo zasadny, choć z innych powodów, niż chce tego skarżący. Jak już wyżej wspomniano, opinia sądowo – lekarska biegłego J. W., stanowiąca dla Sądu Okręgowego podstawę czynionych ustaleń faktycznych, była w istocie opinią niepełną, a nadto wewnętrznie sprzeczną, co słusznie wytykał obrońca w uzasadnieniu apelacji (str. 3). Uchybienie procesowe polegało więc na tym, że Sąd I instancji nie dążył do jej uzupełnienia lub pozyskania nowej opinii, lecz uznał ją za dowód w pełni wartościowy i przydatny procesowo. Z tego powodu Sąd Apelacyjny swoje ustalenia oparł na kolejnej opinii sądowo – lekarskiej, sporządzonej przez zespół biegłych, pozyskanej w toku postępowania odwoławczego. W ten sposób omawiane uchybienie zostało usunięte, zaś ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Apelacyjny zostały oparte na dowodzie pozbawionym podobnych wad.

Nie ma natomiast racji skarżący twierdząc, że najistotniejszą wadą opinii biegłego J. W. było to, że biegły oceniał stan świadomości pokrzywdzonego jedynie na dzień 27.12.2017 roku, a nie w dłuższym przedziale czasowym i nie ustalał, czy stan ten był trwały. Rolą biegłego była wszak ocena tego parametru w dniu popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu, a nawet w konkretnym momencie tego dnia, tzn. w czasie, kiedy pokrzywdzony, prowadząc rozmowę telefoniczną, potwierdził wolę wykonania przelewu bankowego ze swojego konta. Czyn ten miał być popełniony w konkretnym czasie i to wówczas musiałyby zostać wypełnione przez oskarżonego znamiona danego typu czynu zabronionego. Twierdzenia obrońcy co do konieczności ustalania, w procesie karnym, bliżej nieokreślonej „trwałości”, czy „stałości” tego stanu nie znajdują żadnego wsparcia w katalogu znamion z art. 286 §1 kk.

Podobnie bezzasadnie obrońca zarzuca, że opinia sądowo – lekarska biegłego W. „dotyczy jedynie kwestii cywilnoprawnych i jest wydana na podstawie art. 82 ustawy Kodeks cywilny”. Biegły odpowiadał na stawiane mu pytania, obejmujące obszar regulacji art. 286 §1 kk, zaś rolą organu procesowego – a nie biegłego – jest dokonanie prawidłowej subsumpcji. Wobec uzyskania nowej opinii zarzut ten jest jednak bezprzedmiotowy.

Ad. I.5.

Zarzut ten jest bezzasadny, a nadto stanowi w istocie zdublowanie zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych opisanego w punkcie I.2. Należy zatem odwołać się w tym miejscu do zaprezentowanej tam argumentacji dotyczącej znamienia „niekorzystnego rozporządzenia mieniem” oraz pojęcia „korzyści majątkowej”. Z całą pewnością, analizując transfery kwoty 312.000 złotych na kolejne konta bankowe (oskarżonego i jego matki), Sąd Okręgowy nie dopuścił się obrazy przepisów postępowania, w tym związanych z oceną zebranych w sprawie dowodów (art. 4 kpk i art. 7 kpk).

Ad. I.6.

Zarzut dotyczący wadliwego sporządzenia uzasadnienia wyroku przez Sąd I instancji nie jest trafny. Dokument ten spełnia bowiem zasadniczo kryteria opisane w art. 424 § 1 kpk, choć faktycznie przedstawiona w nim argumentacja jest miejscami dość lakoniczna. Ocena poszczególnych dowodów została zaprezentowana w rubrykach 2.1 i 2.2 formularza uzasadnienia, a więc z podziałem na dowody stanowiące podstawę wyrokowania (wiarygodne) oraz dowody nie uwzględnione przy ustalaniu faktów (niewiarygodne lub nieprzydatne).

Nie jest także prawdziwe twierdzenie obrońcy, że Sąd Okręgowy „pominął” zeznania świadków obrony, zeznających na rozprawie w dniu 16.12.2019 roku; Sąd nie czynił na ich podstawie ustaleń faktycznych, gdyż dowody te uznał zasadniczo za pozostające bez znaczenia dla czynionych ustaleń faktycznych, co wynika wprost z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Z oceną tą należy się zgodzić, gdyż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że w grudniu 2017 roku pokrzywdzonego S. N. odwiedzały w hospicjum różne osoby (członkowie rodziny, znajomi), które – na przestrzeni różnego czasu, na bazie osobistego (mniej lub bardziej wnikliwego) kontaktu podczas odwiedzin - w rozmaity sposób opisywały stan jego zdrowia oraz stan świadomości. Mając natomiast na uwadze fakt, że osoby te nie posiadały wykształcenia medycznego, nie posiadały wglądu w aktualne wyniki badań S. N., ich relacje były dość rozbieżne, osoby te nie były obecne przy rozmowie autoryzacyjnej, a nadto w późniejszym sporze rodzinnym często starały się wspierać jedną ze stron konfliktu, słusznie Sąd I instancji przyjął, że tak specjalistyczne ustalenia faktyczne winny zostać oparte przede wszystkim na dowodach natury obiektywnej, tj. dokumentacji medycznej pokrzywdzonego zgromadzonej w hospicjum oraz opinii sądowo – lekarskiej (abstrahując w tym miejscu od jej wadliwości).

Nielogiczne są zarzuty skarżącego, który kwestionuje fakt, że czyniąc określone ustalenia faktyczne (np. co do pogarszającego się stanu zdrowia pokrzywdzonego w okresie świątecznym) Sąd I instancji przywołał – jako ich podstawę – jedynie zeznania „świadków oskarżenia”, z pominięciem „świadków obrony”, których zeznania są sprzeczne z tymi ustaleniami. Skoro zeznania danych świadków zostały uznane za niewiarygodne lub pozbawione znaczenia dla czynienia określonych ustaleń, to oczywistym jest, że Sąd nie może się na nich opierać. Innymi słowy – Sąd Okręgowy osadził swe ustalenia faktyczne na wiarygodnym (w jego ocenie) materiale dowodowym, co w żadnej mierze nie obraża zasad procesowych z art. 4 i 7 kpk. Jeżeli skarżący zamierzał wykazać obrazę wymienionych przepisów, to swą argumentację winien skierować zupełnie w innym kierunku.

Nieprawdziwe są także twierdzenia skarżącego, że w sprawie brak jest jakichkolwiek dowodów odnośnie próby dzielenia majątku przez oskarżonego z M. N.. Okoliczności spotkania tych osób w dniu 8.03.2018 roku opisali świadkowie wymienieni w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (rubryka 1.1, pkt 8).

Ad. II.

W sytuacji częściowego uwzględnienia jednego z zarzutów apelacyjnych obrońcy oskarżonego, prowadzącej do zdekompletowania katalogu znamion zarzucanego oskarżonemu czynu zabronionego z art. 286 §1 kk, a w konsekwencji – do uniewinnienia oskarżonego W. S. od popełnienia tego czynu, Sąd Apelacyjny – na podstawie art. 436 kpk – ograniczył rozpoznanie dalszych zarzutów, tj. zawartych w apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, albowiem zaskarżył on wyrok Sądu I instancji jedynie co do rozstrzygnięcia o karze (wysokość kary i warunkowe zawieszenie jej wykonania), zaś wobec uniewinnienia oskarżonego kwestia wymiaru kary stała się obecnie całkowicie bezprzedmiotowa.

Nie budzi przy tym wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie, pomimo redakcyjnego kształtu art. 436 kpk, że przywołany przepis ma zastosowanie nie tylko do zarzutów (uchybień) podniesionych w jednym środku odwoławczym, ale także do sytuacji, gdy wniesiono więcej środków odwoławczych w stosunku do tego samego przedmiotu zaskarżenia ( por. Świecki Dariusz [red.], Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany do art. 436, LEX/el. stan prawny na 1.01.2022, teza nr 5).

Wniosek

I. obrońca oskarżonego:

- o zmianę zaskarżonego wyroku, przez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

II. pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej:

- o zmianę zaskarżonego wyroku, zgodnie z wnioskiem złożonym przez oskarżyciela publicznego (kara 2 lat pozbawienia wolności).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad. I.

Wobec częściowego uwzględnienia zarzutu apelacyjnego (błędu w ustaleniach faktycznych), skutkującego zmianą tychże ustaleń przez Sąd Apelacyjny i uznaniu, że oskarżony nie wyczerpał jednego ze znamion strony podmiotowej zarzuconego mu przestępstwa z art. 286 §1 kk (brak działania z zamiarem bezpośrednim) – konieczna stała się zmiana zaskarżonego wyroku Sądu I instancji, poprzez uniewinnienie oskarżonego W. S.. Podstawą prawną tego rozstrzygnięcia Sądu odwoławczego był art. 437 § 1 i 2 kpk, który stanowi, że po rozpoznaniu środka odwoławczego sąd orzeka o utrzymaniu w mocy, zmianie lub uchyleniu zaskarżonego orzeczenia, zaś w ramach zmiany może orzec odmiennie co do istoty sprawy.

Na marginesie powyższych rozważań wypada jeszcze podkreślić, że choć z moralnego punktu widzenia ujawnione w toku postępowania zachowanie oskarżonego podczas wykonywania przedmiotowego przelewu bankowego może budzić uzasadnione wątpliwości, a nawet być oceniane krytycznie (mógł wszak poprosić o konsultację lekarza w zakresie aktualnego stanu zdrowia pokrzywdzonego lub zadbać o notarialną formę darowizny w tak znaczącej kwocie), to jednak w świetle kodeksowych podstaw odpowiedzialności karnej nie było możliwe przypisanie mu przestępstwa oszustwa; swoim zachowaniem oskarżony nie wyczerpał także znamion żadnego innego typu czynu zabronionego.

W przypadku uwzględnienia głównego wniosku apelacyjnego formułowanego przez skarżącego, nie było potrzeby rozważania zasadności wniosku alternatywnego (ewentualnego), tj. wniosku o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w I instancji.

Ad. II.

Wniosek zawarty w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej – wobec uniewinnienia oskarżonego - okazał się bezprzedmiotowy, gdyż dotyczył modyfikacji rozstrzygnięcia o karze.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1- ogół rozstrzygnięć zawartych w zaskarżonym wyroku, w którym oskarżony został uznany winnym popełnienia czynu zarzuconego mu w akcie oskarżenia;

0.0.2- zmiana wyroku, poprzez orzeczenie odmiennie co do istoty sprawy, tj. uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu oskarżeniem czynu;

Zwięźle o powodach zmiany

Wobec zaistnienia w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji istotnego błędu, mającego wpływ na treść orzeczenia, konieczna okazała się zmiana tychże ustaleń przez Sąd Apelacyjny w postępowaniu odwoławczym, w trakcie którego przeprowadzono uzupełniające postępowanie dowodowe. W konsekwencji – po uwzględnieniu owej, opisanej wyżej zmiany - uznano, że oskarżony nie wyczerpał jednego ze znamion strony podmiotowej zarzuconego mu przestępstwa z art. 286 §1 kk (brak działania z zamiarem bezpośrednim), co skutkowało koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku Sądu I instancji, poprzez uniewinnienie oskarżonego W. S. (punkt I niniejszego wyroku).

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Zgodnie z dyspozycją art. 632 pkt 2 kpk – w związku z prawomocnym uniewinnieniem oskarżonego w sprawie prowadzonej z oskarżenia publicznego – kosztami procesu obciążono Skarb Państwa, z wyjątkiem jednak należności z tytułu udziału w sprawie pełnomocników oskarżycielki posiłkowej M. N.. To ostatnie wyłączenie wynika wprost z brzmienia przywołanego wyżej przepisu.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca osk. W. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu I instancji – w całości

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu I instancji – pkt 2 i 3

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana