Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII Ka 260/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dariusz Firkowski

Protokolant: st. sekr. sąd. Marzena Wach

przy udziale prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie Anny Winogrodzkiej-Miszczak

po rozpoznaniu w dniu 20 kwietnia 2022 r.

sprawy A. K. (1) z domu H., ur. (...) w M., córki S. i H. z domu W.

oskarżonej z art. 233§1a kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w P. II Wydziału Karnego z dnia 21 stycznia 2022 r., sygn. akt(...)

I zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oskarżoną A. K. (2) uniewinnia od popełnienia zarzucanego jej czynu,

II koszty procesu w sprawie ponosi Skarb państwa,

III zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonej A. K. (2) kwotę 840 (osiemset czterdzieści) zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie obrońcy z wyboru w instancji odwoławczej.

FORMULARZ UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO (UK 2)

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VII Ka 260/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w P. z dnia 21 stycznia 2022 r. w sprawie (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonej A. K. (2)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I obrazy przepisów postępowania, mającą wpływ na treść wyroku, tj.:

1. naruszenie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 414 § 1 k.p.k. poprzez procedowanie i wyrokowanie w sprawie o czyn niezawierający znamion czynu zabronionego, mianowicie o przestępstwo z art. 233 § la k.k. w sytuacji braku wypełnienia przez oskarżoną znamienia umyślności;

2. naruszenie art. 7 k.p.k. poprzez dowolną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego, wyrażającą się w przyznaniu waloru wiarygodności wyłącznie dowodom przemawiającym na niekorzyść oskarżonej z jednoczesnym:

a/ pominięciem zeznań biegłej A. Z. składanych w toku rozprawy w dniu 5.07.2021 r., z których wynika, iż na pierwszy rzut oka podpisy dowodowe, które badała, są podobne do podpisów autentycznych oskarżonej, co może świadczyć o tym, że autor naśladował podpis pani A. - co powinno przemawiać za uniewinnieniem oskarżonej od zarzucanego jej czynu;

b/ pominięciem zeznań biegłej A. W. (1) składanych w toku rozprawy w dniu 20.09.2021 r., z których wynika, iż badane przez biegłą podpisy wykazują pewną analogię z grafizmem oskarżonej i w związku z tym mogła ona pomylić się odnośnie do autorstwa podpisu z uwagi na to, że stwierdzone różnice występują w warstwie mało uświadomionej dla laika - co powinno przemawiać za uniewinnieniem oskarżonej od zarzucanego jej czynu;

c/ pominięciem zeznań biegłej A. Z. składanych w toku rozprawy w dniu 5.07.202 1 r., z których wynika, iż reumatyzm może mieć wpływ na pismo ręczne - co powinno przemawiać za dopuszczeniem i przeprowadzeniem opinii wnioskowanych przez obronę, m.in. na okoliczność wpływu stanu zdrowia oskarżonej na charakter jej pisma;

d/ pominięciem zeznań biegłej A. W. (1) w toku rozprawy w dniu 20.09.2021 r., z których wynika, iż badane przez biegłą podpisy mogą wynikać z pewnych zaburzeń zdrowotnych - co powinno przemawiać za dopuszczeniem i przeprowadzeniem opinii wnioskowanych przez obronę, m.in. na okoliczność, wpływu stanu zdrowia oskarżonej na charakter jej pisma;

e/ uznaniem, iż opinie biegłych A. Z. i A. W. (1) korespondują wzajemnie - podczas, gdy z opinii biegłej S.-Z. wynika, iż podpisy złożone na listach obecności członków Fundacji w dniach 29.03.20 16 r. i 22.03.20 17 r. zostały nakreślone przez oskarżoną, zaś z opinii biegłej W. wynika, iż podpisy na protokołach posiedzeń w ww. datach już do oskarżonej nie należą - co powinno przemawiać za uniewinnieniem oskarżonej, która będąc obecną na posiedzeniach Fundacji i podpisując wówczas dokumenty Fundacji, mogła sądzić, że okazane jej w toku przesłuchania protokoły, zawierają podpisy nakreślone przez nią, bowiem wyglądały na autentyczne;

3. naruszenie art. 410 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt I k.p.k. wyrażające się w ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, z wyeliminowaniem okoliczności:

a/ podnoszonych przez obronę, dotyczących tzw. błędnej atrybucji - umiejscowienia przez oskarżoną wspomnień w błędnym czasie lub miejscu - bez umotywowania takiego stanowiska w uzasadnieniu wyroku;

b/ wskazywanych przez oskarżoną, dotyczących jej stanu zdrowia, w szczególności zmian zwyrodnieniowych rąk oraz urazu kręgosłupa, co spowodowało spadek sprawności dłoni, a w konsekwencji zmianę charakteru jej pisma;

c) wynikających z zeznań świadka R. P. składanych w toku rozprawy w dniu 16.02.2021 r., z których wynika, że świadek nie był pewien autentyczności dwóch okazanych mu podpisów, zaś co do podpisu na dokumencie z dnia 29.03.2016 r. świadek był przekonany, że jest to podpis oskarżonej - co sugeruje, iż podpis ten sprawiał wrażenie autentycznego i powinno skutkować uniewinnieniem oskarżonej od zarzucanego jej czynu;

II błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść w zakresie uznania, że:

1/ oskarżona w sposób umyślny zeznała nieprawdę albowiem wiedziała, że nie jest autorką zakwestionowanych podpisów - podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności zeznań biegłych, powinna prowadzić do uznania, że oskarżona była przekonana, iż okazywane jej podpisy zostały nakreślone przez nią samą, bowiem sprawiały wrażenie autentycznych;

2/ oskarżona składając pierwsze zeznanie w sprawie w dniu 28.10.2017 r. zeznała, że wszystkie jej podpisy widniejące na dokumentach Fundacji są prawdziwe i zeznała tak, mimo, że prowadzący przesłuchanie nie okazał jej żadnych dokumentów z jej podpisami, co uzasadnia przyjęcie przez Sąd, że oskarżona wiedziała o praktykach fałszowania jej podpisów na dokumentach z punktu widzenia Fundacji - podczas gdy żaden zgromadzony w sprawie dowód nie uzasadnia poczynienia przez Sąd takiego założenia;

3/ oskarżona zeznała nieprawdę z obawy przed odpowiedzialnością kamą grożącą jej byłemu małżonkowi, z którym łączą ją więzi natury ekonomicznej - podczas gdy żaden zgromadzony w sprawie dowód nie uzasadnia poczynienia przez Sąd takiego założenia.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy zasługuje na uwzględnienie w zakresie postulatu o uniewinnienie A. K. (2).

Zgodzić się należy ze skarżącym co do braku wypełnienia przez oskarżoną w ramach ustalonego zachowania znamienia umyślności; immanentną cechą czynu z art. 233 k.k. jest świadomość sprawcy, że swoim postępowaniem zafałszowuje obraz rzeczywistości. Tym samym trafnie w apelacji wskazano, że przekonanie sprawcy o prawdziwości jego zeznań wyklucza postawienie mu zarzutu fałszywych zeznań.

Zasadnie autor apelacji wskazuje, że prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym opinii oraz twierdzeń biegłych, świadka R. P. ale także wyjaśnień oskarżonej p rowadzi do uznania, że była ona faktycznie przekonana, iż okazywane jej podpisy zostały przez nią nakreślone. W istocie oskarżona nie miała żadnego interesu w zeznawaniu nieprawdy podczas przesłuchania w dniu 15 października 2019 r. W czasie tego posiedzenia została uprzedzona o prawie odmowy składania zeznań i odpowiedzi na zadawane pytania. Co przy tym istotne okazywane A. K. w czasie przesłuchania w postępowaniu przygotowawczym podpisy były nakreślone odpowiednio w: 2015, 2016 i 2017 roku a zatem po upływie co najmniej dwóch lat i sześciu miesięcy przed tą czynnością procesową..

Zgodzić także należy się ze skarżącym co do tego, że biegłe na rozprawie wskazały, że „na pierwszy rzut oka podpisy dowodowe, które badały, są podobne do podpisów autentycznych oskarżonej, co może świadczyć o tym, że autor naśladował podpis pani A. oraz że badane podpisy wykazują pewną analogię z grafizmem oskarżonej i w związku z tym mogła ona pomylić się odnośnie do autorstwa podpisu z uwagi na to, że stwierdzone różnice występują w warstwie mało uświadomionej dla laika”.

A. Z. w dniu 5 lipca 2021 r. miedzy innymi podała, że „autor podpisu może mieć wątpliwości co do autentyczności swojego podpisu” i wręcz odwołała się do swoich osobistych doświadczeń- k. 254. Natomiast A. W. (2) zauważyła, że „autorka podpisów mogłaby się pomylić odnośnie autorstwa podpisu z uwagi na to, że stwierdzone różnice występują w warstwie mało uświadomionej graficznie dla laika a dostrzegalne przez biegłego”- k.293 odw.

Stanowisko Sądu I instancji nie może być wsparte odwołaniem się do analizy zeznań oskarżonej z dni 28 października 2017 r., (na te zeznania powołano się w treści uzasadnienia jak na k. 350) a to z uwagi na istniejący w tym zakresie zakaz dowodowy. Jednocześnie zasadnie apelujący zauważył, że wówczas tj. w dniu 28.10.2017 r. prowadzący przesłuchanie nie okazał A. K. żadnych dokumentów z jej podpisami.

Podkreślenia wymaga również i o, że świadek R. P. w toku rozprawy w dniu 16 lutego 2021 r., - k.237 odw. wskazał, iż nie był pewien autentyczności dwóch okazanych mu podpisów, zaś co do podpisu na dokumencie z dnia 29.03.2016 r. świadek był przekonany, że jest to podpis oskarżonej, przy czym Sąd I instancji w pełni dał wiarę jego zeznaniom- k.349..

Słusznie wreszcie w apelacji wskazano także na to, że zgodnie z treścią opinii z dnia 23 października 2021 r. podpisy złożone na listach obecności członków Fundacji w dniach 29.03.2016 r. i 22.03.2017 r. zostały nakreślone przez oskarżoną – k. 317-324. Tym samym dodatkowo świadczy to o tym, iż „oskarżona była przekonana, że skoro brała udział w posiedzeniach Fundacji i podpisywała wówczas dokumenty Fundacji, to okazane jej w toku przesłuchania protokoły, zawierają podpisy nakreślone przez nią, bowiem wyglądały na autentyczne” a ponadto w istocie w tych datach oskarżona faktycznie była obecna na posiedzeniach Fundacji.

W konsekwencji w ocenie Sądu Okręgowego po stronie A. K. (2) nie można dopatrzyć się zachowania umyślnego w zakresie składanych przez nią w dniu 15 października 2019 r. zeznań co do autorstwa okazywanych jej podpisów.

Wniosek

o:zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu względnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania wraz przeprowadzeniem wnioskowanych przez obronę dowodów z opinii biegłych.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec wskazanych okoliczności postulat o uniewinnienie A. K. był zasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Wyrok Sądu Rejonowego w P. z dnia 21 stycznia 2022 r. w sprawie (...)

Zwięźle o powodach zmiany

Wyrok wobec braku po stronie oskarżonej umyślności należało zmienić poprzez jej uniewinnienie od popełnienia zarzucanego jej czynu.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawqie art.632pkt2 kpk koszty procesu w sprawie ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

ZAŁĄCZNIK DO FORMULARZA UZASADNIENIA WYROKU SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Załącznik do formularza UK 2

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej A. K. (2)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w P.z dnia 21 stycznia 2022 r. w sprawie (...)

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana