Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2019 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa Agencji Mienia Wojskowego z siedzibą w W.

przeciwko J. B. i O. N.

z udziałem interwenienta ubocznego Gminy M. G.

o eksmisję

I.  nakazuje pozwanym J. B. i O. N. opuścić, opróżnić i wydać powódce Agencji Mienia Wojskowego w W. lokal mieszkalny numer (...) położony w budynku o numerze (...) III przy ul. (...). D. w G.;

II.  ustala, że pozwanym przysługuje prawo do lokalu socjalnego;

III.  wstrzymuje wykonanie pkt. I wyroku do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

IV.  nie obciąża pozwanych kosztami procesu.

Sygnatura akt: I C 318/19

UZASADNIENIE

Powódka Agencja Mienia Wojskowego z siedzibą w W. wniosła pozew o nakazanie J. B. i małoletniemu O. N., aby opuścili, opróżnili i wydali powódce lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...). (...) III, a także o orzeczenie o uprawnieniu pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 3 października 1997r. zawarła z E. N. umowę najmu ww. lokalu na czas nieokreślony. Z uwagi na niewywiązywanie się przez najemczynię z powinności określonych umową, w szczególności doprowadzenie do zadłużenia lokalu przekraczającego trzy pełne okresy płatności, powódka podjęła czynności mające na celu opuszczenie, opróżnienie i wydanie tego lokalu przez osoby go zamieszkujące. Wyrokiem z dnia 19 listopada 2009r. Sąd Rejonowy w Gdyni nakazał eksmisję E. N. i osób z nią wspólnie zamieszkujących. Po wydaniu tego wyroku w lokalu zamieszkał jednak syn najemczyni S. N., wobec którego w dniu 23 maja 2013r. także orzeczono eksmisję. W chwili obecnej w ww. lokalu zamieszkuje konkubina S. J. B. i ich małoletni syn O. N.. Jak wskazuje powódka pozwani nie mają tytułu prawnego do lokalu ani nie uzyskali zgody pozwanej na zajmowanie tego lokalu. Jako podstawę żądania powódka wskazała przepisy ustawy o ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wskazała powódka z uwagi na fakt, że O. N. jest małoletni zachodzi przesłanka określona w art. 45 ust. 3 ustawy.

(pozew k. 3-5v)

Pismem z dnia 16 maja 2019r. interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o uwzględnienie powództwa, nie orzekanie o prawie do lokalu socjalnego oraz zasądzenie kosztów procesu.

(interwencja uboczna k. 45)

Pozwani nie wnieśli odpowiedzi na pozew, nie złożyli ustnych wyjaśnień, nie stawili się na rozprawie ani nie zażądali przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku przy ul. (...). (...) III w G. stanowi własność powódki Agencji Mienia Wojskowego z siedzibą w W.. Na podstawie umowy najmu zawartej w dniu 3 października 1997r. na czas nieoznaczony najemcą tego lokalu była E. N..

(dowód: umowa najmu lokalu mieszkalnego z dnia 3 października 1997r. k. 11-14)

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2009r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 982/09 Sąd Rejonowy w Gdyni nakazał E. N., P. N., R. N., A. N. (1) i A. N. (2), aby opróżnili z rzeczy, opuścili i wydali Wojskowej Agencji Mieszkaniowej Oddział (...) w G. ww. lokal mieszkalny i orzekł o uprawnieniu ww. osób do lokalu socjalnego. Wyrok uprawomocnił się w dniu 11 grudnia 2009r.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 19 listopada 2009r. k. 15)

Wyrokiem z dnia 23 maja 2013r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I C 294/13 Sąd Rejonowy w Gdyni nakazał S. N. opuszczenie, opóźnienie i wydanie ww. lokalu mieszkalnego powódce i orzekł, że nie przysługuje mu uprawnienie do lokalu socjalnego.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 23 maja 2013r. k. 16)

W przedmiotowym lokalu mieszkalnym nr (...) zamieszkują także pozwani J. B. (konkubina S. N.) i małoletni O. N. (syn S. N. i J. B.).

(dowód: notatka służbowa z dnia 11 lutego 2019r. k. 17)

J. B. i O. N. nie posiadają orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności ani też nie figurują w rejestrze osób ubiegających się o wydanie takiego orzeczenia.

(dowód: pismo (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w G. z dnia 14 maja 2019r. k. 39)

J. B. jest objęta intensywną formą pracy socjalnej od dnia 18 lipca 2018r. Pozwana korzysta ze świadczeń pomocy społecznej w postaci zasiłków celowych na zakup żywności, odzieży, a także w formie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osoby objętej indywidulanym programem zatrudnienia socjalnego.

(dowód: pismo Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w G. z dnia 14 maja 2019r. k. 42 wraz z kartą świadczeń rodziny k. 43-44)

Sąd zważył, co następuje:

Z uwagi na fakt, iż wydany w niniejszej sprawie wyrok ma charakter zaoczny, powyższy stan faktyczny został ustalony w całości na podstawie dowodów z dokumentów załączonych do pozwu przez stronę powodową oraz przesłanych przez wezwane organy i instytucje. Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej powołanych powyżej dokumentów. Zważyć bowiem należy, iż większość spośród wymienionych powyżej dokumentów, w szczególności wyroki wydane przez sądy powszechne oraz dokumenty przedstawione przez (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w G. oraz Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w G. mają charakter dokumentów urzędowych i w związku z tym dokumenty te korzystają z domniemania autentyczności oraz prawdziwości treści powołanych dokumentów z prawdą.

Podkreślić należy, że sporny lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...). (...) III w G. znajduje się w zasobach Agencji Mienia Wojskowego, toteż w niniejszej sprawie znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 22 czerwca 1995r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 2356). Podstawę prawną żądania wydania przedmiotowego lokalu mieszkalnego stanowić będą przepisy art. 29a i art. 45 ust. 3 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zw. z art. 222 § 1 kc. Zgodnie z art. 29a ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do osób innych niż żołnierze zawodowi, które zajmują lokale mieszkalne będące w zasobie mieszkaniowym i internatowym Agencji, w zakresie nieuregulowanym w ustawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny oraz ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1360, z późn. zm.2)). Wedle art. 222 § 1 kc właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Zgodnie z art. 45 ust. 3 do opróżnienia lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwatery internatowej przez:

1) kobietę w ciąży,

2) małoletniego,

3) osobę niepełnosprawną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 511, 1000, 1076 i 1925) lub ubezwłasnowolnioną,

4) obłożnie chorego - osobę, która dysponuje dokumentem urzędowym lub zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym stan zdrowia, w którym chory bez narażenia życia lub zdrowia nie może prowadzić normalnej egzystencji, a w szczególności nie jest zdolny do podjęcia żadnej pracy, wydanym nie wcześniej niż miesiąc przed wykonywaniem przymusowego wykwaterowania,

5) emeryta i rencistę

- wraz z osobami wspólnie z nimi zamieszkującymi, nie wydaje się decyzji o opróżnieniu lokalu mieszkalnego, miejsca w internacie albo kwaterze internatowej. W takim przypadku dyrektor oddziału regionalnego kieruje do sądu powszechnego pozew o opróżnienie lokalu mieszkalnego, orzeczenie o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, o wezwanie do udziału w postępowaniu gminy oraz zasądzenie odszkodowania.

W świetle treści przedstawionych dokumentów należało uznać, że powódka Agencja Mienia Wojskowego jest właścicielem lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...). (...) III w G., zaś pozwanym nie przysługuje żaden tytuł prawny do przedmiotowego lokalu. Jak wynika z przedstawionych dokumentów, najemcą przedmiotowego lokalu mieszkalnego była E. N., wobec której wyrokiem z dnia 19 listopada 2009r. Sąd Rejonowy w Gdyni orzekł eksmisję. Od najemcy swój tytuł prawny wywodzili pozostali lokatorzy spornego mieszkania. W związku z powyższym wraz z ustaniem stosunku najmu, wygasło także prawo pozostałych domowników, wywodzone ze stosunków prawnorodzinnych, do zamieszkiwania w spornym lokalu. Jak wynika z treści pozwu, powódka nigdy nie wyrażała zgody na zajmowanie lokalu przez pozwanych ani też nie zawierała z nimi umowy, z której wynikałoby takie prawo. Stąd, należało uznać, że pozwanym nie przysługuje aktualnie żaden tytuł prawny do zamieszkiwania w spornym lokalu. W tym stanie rzeczy należało uznać żądanie powoda za w pełni uzasadnione.

W dalszej kolejności należało rozstrzygnąć kwestię uprawnienia pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego z zasobów Gminy M. G., o czym stanowi powołany powyżej przepis art. 45 ust. 3 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W judykaturze utrwalony jest pogląd, że przepisy art. 45 ust. 3 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. 2005 r. Nr 41, poz. 398 ze zm.) oraz art. 14 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) stanowią podstawę prawną do nałożenia na gminę obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie, której sąd nakazał opróżnienie lokalu mieszkalnego pozostającego w zasobach Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (por. uchwała SN z dnia 27 maja 2010r., III CZP 30/10, L.). Jak wynika z przedstawionego materiału dowodowego pozwany O. N. jest osobą małoletnią (ur. (...)), co wyczerpuje przesłankę określoną w art. 45 ust. 3 pkt 2 powołanej powyżej ustawy. Z kolei, pozwana J. B. jest matką małoletniego, wspólnie z nim zamieszkuje i sprawuje nad nim opiekę, co stanowi podstawę do ustalenia prawa do lokalu socjalnego także dla pozwanej. Ponadto, za przyznaniem pozwanym prawa do lokalu socjalnego przemawia ich trudna sytuacja osobista i materialna. Jak bowiem wynika z informacji przedstawionych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w G., pozwana J. B. jest objęta intensywną formą pracy socjalnej od dnia 18 lipca 2018r. Pozwana korzysta ze świadczeń pomocy społecznej w postaci zasiłków celowych na zakup żywności oraz odzieży, a w ramach pomocy dla osoby objętej indywidulanym programem zatrudnienia socjalnego MOPS finansuje składki na ubezpieczenie zdrowotne pozwanej.

Wobec powyższego, skoro pozwani spełniają przesłankę o jakiej mowa w art. 45 ust. 3 ustawy, to Sąd zobowiązany był do ustalenia im uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, i nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc i odstąpił od obciążania pozwanych kosztami procesu. Nie ulega wątpliwości, że przepis art. 102 kpc urzeczywistnia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Zważyć jednak należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 2 października 2015 r. I ACa 2058/14 LEX nr 1820933 Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 kpc jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych. Zgodnie natomiast ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 22 lutego 2011r. II PZ 1/11 trudna sytuacja życiowa, majątkowa, zdrowotna, osobista, która uniemożliwia pokrycie przez stronę kosztów procesu należnych przeciwnikowi, należy do okoliczności uzasadniających odstąpienie od zasady wyrażonej w art. 98 § 1 kpc. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości, a podważenie oceny tego sądu wymaga wykazania że jest ona wadliwa. W ocenie Sądu sytuację pozwanej – o której mowa była powyżej – należy uznać za szczególną w świetle art. 102 kpc.

W ocenie Sądu sytuacja osobista i materialna pozwanych powoduje, że obciążenie ich całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu pozostaje trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Jak podniesiono powyżej pozwani korzystają ze świadczeń pomocy społecznej w postaci zasiłków celowych na zakup żywności i odzieży. W piśmie skierowanym do sądu, MOPS wskazał, że pozwana J. B. jest objęta intensywną formą pracy socjalnej, a więc jedną z form pomocy społecznej określonej w obowiązujących przepisach. Zważywszy na wysokość dochodu pozwanych, niższą niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, należy stwierdzić, że obciążenie pozwanych obowiązkiem zwrotu kosztów procesu jedynie pogorszyłoby ich sytuację i spowodowałoby, że staliby się beneficjentami pomocy społecznej w jeszcze większym zakresie niż dotychczas. Zresztą, zważywszy na ustawowe ograniczenia, trudno uznać, aby możliwe było wyegzekwowanie od pozwanych kosztów procesu.