Pełny tekst orzeczenia

1.Sygn. akt V U 69/20

a.a.U Z A S A D N I E N I E

Ubezpieczony J. G. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia 13.02.2020r. nr (...), którą odmówiono mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, zarzucając błędne ustalenia faktyczne. Zaznaczył, że szczegółowa analiza zgromadzonej dokumentacji medycznej oraz faktycznego stanu zdrowia, jak też opinii lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzy specjalistów, uzasadnia przyjęcie, iż przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego było konieczne i całkowicie zasadne. Wniósł o uchylenie ww. decyzji i przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. (ZUS), reprezentowany przez radcę prawnego, w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie swego stanowiska organ wskazał, iż Komisja Lekarska ZUS, po przeprowadzeniu badania lekarskiego, orzeczeniem z dnia 29.01.2020r. ustaliła brak okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. ma 53 lata. Posiada wykształcenie wyższe nauczycielskie.

Ostatnio zatrudniony był w przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. z siedzibą w miejscowości C. w charakterze ochroniarza.

Bezsporne.

J. G. był niezdolny do pracy z powodu choroby od dnia 06.06.2019r. Okres zasiłkowy zakończył się z dniem 04.12.2019r. - po 182 dniach.

Dowód: akta organu rentowego - wniosek o świadczenie rehabilitacyjne ZNp-7 – k. 1-2.

W dniu 26.11.2019r. J. G. złożył do (...) Oddział w S. – Inspektorat w C., wniosek o świadczenie rehabilitacyjne w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną ogólnym stanem zdrowia.

Dowód: akta organu rentowego – wniosek o świadczenie rehabilitacyjne ZUS Np-7 – k. 1-2.

Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 07.01.2020r. ustalił wobec J. G., że w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, na okres 5 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego.

Dowód: akta organu rentowego – orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 07.01.2020r. – k. 3.

Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 29.01.2020r. ustaliła wobec J. G. brak okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

Dowód: akta organu rentowego – orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 29.01.2020r. – k. 4.

Na mocy decyzji (...) Oddziału w S. z dnia 13.02.2020r., odmówiono J. G. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Uzasadniając wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 29.01.2020r. orzekła, iż stan zdrowia nie uzasadnia przyznania J. G. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Dowód: akta organu rentowego – Decyzja ZUS z dnia 13.02.2020r., nr sprawy (...) – k. 5.

J. G. odzyskał na dzień 05.12.2019r. zdolność do pracy. Świadczy o tym ilość wizyt w poradni reumatologicznej, tj. w roku 2018 - 1 raz, w roku 2019 – 1 raz (06.06.) oraz jedno leczenie szpitalne w oddziale reumatologicznym w roku 2014. Diagnostyka tocznia rumieniowatego jest niedokończona i wymaga głębszej diagnostyki laboratoryjnej w warunkach ambulatoryjnych, w tym konsultacji w poradni chorób tkanki łącznej.

Dowód: pisemna opinia z dnia 14.03.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu reumatologii – k. 21-24 akt sprawy.

U J. G. rozpoznano:

1.  toczeń rumieniowaty układowy z okresowym zaostrzeniem – postać skórna;

2.  dna moczanowa;

3.  choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym;

4.  nadciśnienie tętnicze;

5.  przepuklina rozworu przełykowego;

6.  choroba wrzodowa dwunastnicy.

J. G. cierpi na schorzenia przewlekłe, które czasowo z powodu zaostrzeń mogą powodować, ale tylko czasową niezdolność do pracy umysłowej, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Na dzień 05.12.2019r. J. G. był zdolny do pracy, którą wykonywał.

Dowód: pisemna opinia z dnia 03.06.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy – k. 43-48 akt sprawy.

J. G. ma schorzenia przewlekłe, z którymi pracował wiele lat jako ochroniarz i mógł z powodu zaostrzeń być okresowo niezdolny do tej pracy.

Dowód: pisemna opinia uzupełniająca z dnia 23.08.2021r., sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy – k. 64-66 akt sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie J. G. nie jest zasadne, a zatem nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 2005, Nr 31, poz. 267) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie to przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Oznacza to, że dla przyznania świadczenia rehabilitacyjnego konieczne jest łączne spełnienie trzech przesłanek: wyczerpanie zasiłku chorobowego, dalsza niezdolność do pracy oraz pozytywne rokowanie dotyczące odzyskania zdolności do pracy wskutek leczenia lub rehabilitacji zastosowanej po wyczerpaniu zasiłku chorobowego.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczony bezspornie spełnił pierwszą przesłankę, albowiem wyczerpał okres pobierania zasiłku chorobowego (w wymiarze 182 dni).

Zauważyć potrzeba również, że Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 07.01.2020r. ustalił wobec J. G., iż w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy, istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego, na okres 5 miesięcy, licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego. Co więcej, Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 29.01.2020r. ustaliła wobec J. G. brak okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się zatem do ustalenia, czy na dzień 05.12.2019r. (po okresie pobierania zasiłku chorobowego do 04.12.2019r.) ubezpieczony odzyskał zdolność do pracy, lub też czy zdolności tej nie odzyskał, a stan jego zdrowia uzasadniał przyznanie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego- a jeśli tak, to jaki jest niezbędny okres dla przywrócenia ubezpieczonemu zdolności do pracy.

Dla ustalenia tej kwestii niezbędne było posiadanie wiadomości specjalnych, dlatego też Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu reumatologii, co uczynił w oparciu o przepis art. 278 k.p.c.

Opinia sądowo – lekarska sporządzona została przez lekarza specjalistę, w oparciu o dokumentację medyczną znajdującą się w aktach rentowych ZUS.

Z treści pisemnej opinii sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu reumatologii wynika, że J. G. odzyskał na dzień 05.12.2019r. zdolność do pracy. W ocenie biegłego, świadczy o tym ilość wizyt w poradni reumatologicznej – w roku 2018 1 raz, w roku 2019 – 1 raz (06.06.) oraz jedno leczenie szpitalne w oddziale reumatologicznym w roku 2014. Biegły zaznaczył, że diagnostyka tocznia rumieniowatego jest niedokończona i wymaga głębszej diagnostyki laboratoryjnej w warunkach ambulatoryjnych, w tym konsultacji w poradni chorób tkanki łącznej ( vide: pisemna opinia z dnia 14.03.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu reumatologii – k. 21-24 akt sprawy).

Ubezpieczony w treści pisma z dnia 07.04.2021r. (k. 36) złożył zarzuty do powyżej wskazanej opinii biegłego, wskazując, że jest ona niepełna. Zaznaczył, iż nie wykonuje wyuczonego zawodu nauczyciela od 20 lat i pracuje fizycznie jako pracownik ochrony. Wskazał również, że praca, którą wykonuje wymaga całkowitej sprawności układu kostno-stawowego, przy czym aktualny stan zdrowia nie pozwala mu na pełnienie wszystkich czynności zawodowych wynikających z zakresu obowiązków pracowniczych.

Z uwagi zatem na twierdzenia wskazane przez ubezpieczonego w treści pisma z dnia 07.04.2021r. (k. 36), zmierzając do wnikliwego ustalenia wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności, Sąd przeprowadził w sprawie również dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy.

Z treści opinii biegłego tej specjalności wynika, że u J. G. rozpoznano: toczeń rumieniowaty układowy z okresowym zaostrzeniem – postać skórna; dnę moczanową; chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa z okresowym zespołem bólowym; nadciśnienie tętnicze; przepuklinę rozworu przełykowego; chorobę wrzodową dwunastnicy. W ocenie biegłej, J. G. cierpi na schorzenia przewlekłe, które czasowo z powodu zaostrzeń mogą powodować, ale tylko czasową niezdolność do pracy umysłowej, zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. W treści opinii biegła zaznaczyła, że powyższe schorzenia są na stałe przeciwskazaniem do wykonywania prac fizycznych, a tym bardziej pracy w charakterze ochroniarza, która wymaga dużej sprawności. W ocenie biegłej, J. G. nie powinien był przechodzić badań okresowych już od 2014r. na tym stanowisku. Nadto, biegła zaznaczyła, że podstawą orzekania o zdolności do pracy jest wykształcenie pracownika. Z treści opinii wynika również, że w przypadku ubezpieczonego - jest to wykształcenie wyższe i poza krótkimi okresami zaostrzeń chorób przewlekłych, nie ma żadnych przeciwskazań do pracy umysłowej, zgodnej z poziomem wykształcenia wyższego. Odpowiadając na pytania Sądu, biegła wskazała, że n a dzień 05.12.2019r. J. G. był zdolny nawet do pracy, którą wykonywał (vide: pisemna opinia z dnia 03.06.2021r. sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy – k. 43-48 akt sprawy).

Również do ww. opinii pisemnej zarzuty wniósł ubezpieczony poddając w wątpliwość rzetelność i słuszność tej opinii. W szczególności wskazywał, że od wielu lat nie wykonuje już zawodu nauczyciela i nie posiada innych umiejętności zawodowych. Podał również, że biegła sporządziła opinię wyłącznie na podstawie dokumentacji. W związku z powyżej wskazanymi zarzutami artykułowanymi przez J. G., Sąd przeprowadził również dowód z opinii pisemnej uzupełniającej. I tak, w treści tejże biegła w całości podtrzymała opinię pierwotną. Nadto, ustosunkowując się do zarzutów artykułowanych przez ubezpieczonego biegła opiniując wskazała, że o zdolności do pracy orzeka się zgodnie z poziomem wykształcenia, a nie pracy wykonywanej. Podała, że skoro J. G. otrzymał od lekarza (...) (pomimo istniejących przewlekłych schorzeń), orzeczenie o zdolności do pracy w charakterze ochroniarza, tzn., że był zdolny do tej pracy. Nadto, biegła zaznaczyła, iż ubezpieczony ma schorzenia przewlekłe, z którymi pracował wiele lat jako ochroniarz i mógł z powodu zaostrzeń być okresowo niezdolny do tej pracy. Co więcej, odnosząc się do zarzutu braku wykonanego badania, biegła z zakresu medycyny pracy podkreśliła brak zasadności przeprowadzania takiego badania w dniu 03.06.2021r., czyli po upływie ponad półtora roku od ewentualnej niezdolności do pracy ustalanej na dzień 05.12.2019r. ( uznając zatem ww. zarzut bezzasadnym) - vide: pisemna opinia uzupełniająca z dnia 23.08.2021r., sporządzona przez biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy – k. 64-66 akt sprawy.

Do treści ww. opinii uzupełniającej sporządzonej przez biegłą z zakresu medycyny pracy, strony postępowania zarzutów nie wniosły.

W ocenie Sądu, ww. biegli wyczerpująco odpowiedzieli na wszelkie zapytania Sądu, kwestie które były wątpliwe, a ich wyjaśnienie uznano niezbędnym dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Stąd, zgodnie z opinią biegłych sądowych, Sąd uznał brak zasadności przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, ww. opinie spełniają wymogi fachowości, rzetelności i są logiczne. Wnioski zawarte w opiniach zostały uzasadnione w sposób szczegółowy, jasny i przekonywujący. Ponadto opinie zostały sporządzone przez lekarza reumatologa oraz lekarza specjalistę z zakresu medycyny pracy, a zatem zawarte w nich twierdzenia są poparte specjalistyczną wiedzą na wysokim poziomie. Opinie są przy tym jednoznaczne i stanowcze.
W tym stanie rzeczy przedmiotowe opinie przyjąć należało za podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, co do stanu zdrowia ubezpieczonego. Nadto, biegła z zakresu medycyny pracy sporządzając pisemną opinię uzupełniającą wyczerpująco odniosła się do wszystkich zarzutów artykułowanych przez ubezpieczonego. Co więcej, podtrzymała opinię pierwotną w całości.

Zważyć też należy, że zgodnie z art. 233 § 2 k.p.c. opinia biegłych podlega ocenie sądu, ale w zakresie mocy przekonywującej rozumowania biegłych i logicznej poprawności wyciągniętych wniosków. Sąd natomiast nie może wchodzić w zakres merytorycznej wiedzy biegłych. Sąd nie może nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego (biegłych), czy zamiast nich wprowadzać własne stwierdzenia. Stanowisko Sądu w tym zakresie zgodnie jest z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 19.12.1990r., sygn. akt I PR 149/90,OSP 1991, nr 11-12,poz. 300.

Dokonując oceny opinii biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy sąd nie podzielił tej opinii jedynie w zakresie w jakim biegła wskazała, że oceny zdrowia ubezpieczonego ( dla potrzeb ustalenia przesłanek do ustalenia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego ) należy dokonać w odniesieniu do wykształcenia pracownika, a nie zajmowanego stanowiska. Wykładnia gramatyczna art. 18 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wyraźnie wskazuje, że świadczenie rehabilitacyjne jest swego rodzaju kontynuacją zasiłku chorobowego (przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy) w tym znaczeniu, że prawo do niego można nabyć tylko wówczas, gdy ustawowy okres pobierania zasiłku chorobowego został już wyczerpany, a osoba pobierająca dotychczas zasiłek chorobowy jest nadal niezdolna do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne jest "świadczeniem na dokończenie leczenia", jego przyznanie ma służyć odzyskaniu zdolności do pracy dotychczasowej w sytuacji, w której dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie tej zdolności w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy. Celem tego świadczenia jest zaś zapewnienie osobie uprawnionej źródła przychodu w sytuacji, w której najczęściej dochodzi do rozwiązania z nią stosunku pracy przez pracodawcę (por. art. 53 k.p.), a osoba ta z powodu niezdolności do pracy, pracy tej świadczyć nie może. Wynikający z art. 53 kodeksu pracy okres ochronny stosunku pracy , którego pracodawca nie może skrócić, został w tym przepisie określony w ścisłej korelacji z systemem świadczeń przysługujących choremu pracownikowi. Pracownik z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby pobiera najpierw wynagrodzenie, następnie zasiłek chorobowy, a po wyczerpaniu zasiłku chorobowego uzyskuje prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. To ostatnie świadczenie - stosownie do art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.) - przysługuje jeżeli ubezpieczony po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy; świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. Przepis art. 53 k.p. upoważnia pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w razie dłuższej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Okolicznością, która uzasadnia rozwiązanie umowy w tym trybie jest między innymi niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby, jeżeli trwa ona dłuższy czas niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (art. 53 § 1 pkt 1 lit. b). Rozwiązanie umowy nie może nastąpić po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny niezdolności do pracy (art. 53 § 3). Z treści powołanego ostatnio przepisu wynika, że uprawnienie do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia ustaje, jeśli pracownik stawi się do pracy będąc zdolnym do jej wykonywania w znaczeniu posiadania (odzyskania) rzeczywistej zdolności do pracy, tej którą utracił z powodu choroby. Odzyskanie zdolności do pracy musi dotyczyć pracy (stanowiska), w zakresie której uprzednio została orzeczona niezdolność do pracy, a nie zdolności do jakiejkolwiek innej pracy. Wynika to z brzmienia art. 53 § 3 k.p., który odwołuje się wprost do przyczyny nieobecności w pracy; tą zaś jest niezdolność do pracy wskutek choroby odniesiona do pracy (stanowiska) wykonywanej przed zachorowaniem. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że wykładnia funkcjonalna omawianego art. 18 ustawy musi prowadzić do wniosku, że tak rozumiana niezdolność do pracy jako przesłanka nabycia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego musi dotyczyć pracy (stanowiska), w zakresie której uprzednio została orzeczona niezdolność do pracy, a nie zdolności do jakiejkolwiek innej pracy. Innymi słowy przepis ten stanowi o niezdolności do pracy wskutek choroby odniesionej do pracy (stanowiska) wykonywanej przed zachorowaniem. Stanowisko sądu w tym zakresie zgodne jest z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 13.01.2015r. , w sprawie II UK 118/14, które sąd rozpoznający niniejsza sprawę w całości podziela.

W niniejszej sprawie biegła dokonała oceny stanu zdrowia według zasad, które stosuje się przy ubieganiu się o świadczenie rentowe, gdzie biegli oceniają zdolność do pracy w odniesieniu do kwalifikacji zawodowych i stanu zdrowia badanego.

Ponieważ biegła z zakresu medycyny pracy zaopiniowała, że ubezpieczony odzyskał zdolność do pracy nawet na tym stanowisku które zajmował ( do pracy , którą wykonywał ) sąd uznał tę opinię za wystarczającą do rozstrzygnięcia sprawy. Biegła udzieliła odpowiedzi na pytanie sądu i w pełni, w sposób merytoryczny i stanowczy ją uzasadniła.

Co istotne, ww. opinie nie zostały skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Sąd uczynił je zatem podstawą dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił również w oparciu o zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów, w szczególności dokumentacji medycznej, w tym znajdującej się w aktach organu rentowego.

Biorąc pod wzgląd powyższe ustalenia oraz rozważania, w szczególności mając na względzie całokształt przytoczonych przez strony twierdzeń i zgłoszonych w sprawie wniosków, Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zachodziły przewidziane w przepisie art. 148 1 k.p.c. podstawy do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym, a przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

Mając zatem na względzie powyższe okoliczności oraz rozważania, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie wniesione przez ubezpieczonego, o czym orzekł w punkcie pierwszym części dyspozytywnej wyroku.

Z uwagi na niewątpliwie trudną sytuację życiową ubezpieczonego, w szczególności problemy zdrowotne, z którymi od wielu lat się boryka, Sąd uznając zaistnienie wypadku szczególnie uzasadnionego, w punkcie drugim części dyspozytywnej wyroku odstąpił od obciążania J. G. ( jako strony przegrywającej sprawę) kosztami procesu, co uczynił w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. Nadto, Sąd miał również na względzie, że ubezpieczony wnosząc odwołanie mógł mieć przeświadczenie o słuszności swego stanowiska w sprawie, bowiem ustalenia okoliczności kluczowych dla rozstrzygnięcia sprawy wymagały specjalistycznej wiedzy na wysokim poziomie z zakresu medycyny (jaką - rzecz jasna - ubezpieczony dysponować nie mógł). Co więcej, odczuwane subiektywnie dolegliwości, z pewnością wzmagały w ubezpieczonym poczucie słuszności swej argumentacji przedstawianej w sprawie.