Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 20 grudnia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia K. K. (1) podlegającego ubezpieczeniom jako pracownik ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu u płatnika składek (...) S.A. z siedzibą w Ł. wynosi:

W uzasadnieniu wskazano, że z zapisów zaewidencjonowanych w systemie informatycznym ZUS wynika, iż K. K. (1) został zgłoszony przez płatnika składek (...) S.A. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego od 2 maja 2012 r. i następnie od 1 kwietnia 2014 r. w charakterze pracownika. Płatnik założył za K. K. (1) raporty rozliczeniowe za okres od kwietnia 2014 r. do listopada (...). wykazując następujące podstawy wymiaru składek: za kwiecień 2014 r. 57690,29 zł, od maja 2014 r. do grudnia 2014 r. 0,00 zł, za styczeń 2015 r. 401,86 zł, za luty2015 r. 586,06 zł, od marca 2015 r. do września 2015 r. 576,33 zł, od października 2015 r. do grudnia 2015 r. 578,20 zł, za styczeń 2016 r. 651,35 zł, od lutego 2016 r. do sierpnia 2017 r. 149,82 zł, od września 2017 r. do sierpnia 2018 r. 149,62 zł, od września 2018 r. do grudnia 2018 r. 155,50 zł, od stycznia 2019 r. do sierpnia 2019 r. 163,00 zł, od września 2019 r. do października 2019 r. 172,91 zł, za listopad 2019 r. 157,91 zł, za grudzień 2019 r. 127,91 zł, od stycznia 2020 r. do marca 2020 r. 190,41 zł, od kwietnia 2020 r. do maja 2020 r. 178,41 zł, od czerwca 2020 r. do sierpnia 2020 r. 190,41 zł, za wrzesień 2020 r. 92,91 zł, za październik 2020 r. 80,91 zł, za listopad 2020 r. 70,08 zł, za grudzień 2020 r. 92,91 zł, za styczeń 2021 r. 76,83 zł, za luty i marzec 2021 r. 71,41 zł, od kwietnia 2021 r. do lipca 2021 r. 95,41 zł, za sierpień 2021 r. 97,58 zł, za wrzesień 2021 r. 99,09 zł, za październik 2021 r. 93,26 zł, za listopad 2021 r. 99,09 zł.

Od kwietnia 2014 r. płatnik w raportach składanych za K. K. (1) wskazywał wymiar etatu 1/20, a od września 2020 r. 1/80 etatu.

Płatnik składek w imiennych raportach o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek wykazał za K. K. (1) od 19 listopada 2019 r. do 22 listopada 2019 r., od 9 grudnia 2019 r. do 20 grudnia 2019 r., od 4 listopada 2020 r. do 6 listopada 2020 r., od 24 listopada 2020 r. do 30 listopada 2020 r., od 12 października 2021 r. do 16 października 2021 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy.

Oddział ustalił, że od 1 lutego 2014 r. K. K. (1) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie "Pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.” Siedzibą działalności jest Ł..

Zakład ustalił, że w ramach prowadzonej działalności, K. K. (1) zawarł umowę o współpracę ze swoim pracodawcą tj. (...) S.A.

Zakład wyjaśnił, że wszczął postępowanie administracyjne dotyczące podstaw wymiaru składek dla K. K. (1) z tytułu zatrudnienia jako pracownika u płatnika składek (...) S.A. od 1 kwietnia 2014 r. i na podstawie ustalonych w tym postępowaniu okoliczności stwierdził, że czynności wykonywane przez K. K. (1) na rzecz płatnika składek (...) S.A., w ramach umowy o pracę i umowy o współpracę wykonywanej w ramach zgłoszonej działalności gospodarczej, były ze sobą ściśle powiązane. Według Zakładu (...) wykonuje pracę na rzecz własnego pracodawcy na podstawie umowy cywilnoprawnej nazwanej umową o współpracę, która ma charakter umowy o świadczenie usług, do której należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące umowy zlecenia, a więc umowy, o której mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. ZUS podkreślił, że beneficjentem świadczonej przez K. K. (1) pracy na podstawie umowy o współpracę jest płatnik składek (...) S.A., akcentując, że praca K. K. (1) przekładała się na przychody pracodawcy z tytułu zawierania np. umów kredytu .

ZUS odmówił zaewidencjonowania niezapłaconych i przedawnionych składek na ubezpieczenie emerytalne za okres od kwietnia 2014 r. do września 2016 r. za K. K. (1) z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) S.A.

(decyzja – k. 53-59 akt organu rentowego dotyczących K. K. (1))

Decyzją z dnia 21 grudnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia M. L. (1) podlegającej ubezpieczeniom jako pracownik podlegający ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu u płatnika składek (...) S.A. wynosi:

W uzasadnieniu wskazano, że z zapisów zaewidencjonowanych w systemie informatycznym ZUS wynika, iż M. L. (1) została zgłoszona przez płatnika składek (...) S.A. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 15 kwietnia 2011 r. w charakterze pracownika. Płatnik założył za M. L. (1) raporty rozliczeniowe za okres od kwietnia 2011 r. do listopada 2021 r. wskazując podstawy wymiaru składek za kwiecień 2011 r. 0,00 zł, za maj 2011 r. 42,50 zł, od czerwca 2011 r. do stycznia 2012 r. 85,00 zł, od lutego 2012 r. do stycznia 2013 r. 90,00 zł, od lutego 2013 r. do stycznia 2014 r. 96,00 zł, od lutego 2014 r. do stycznia 2015 r. 100,80 zł, od lutego 2015 r. do października 2015 r. 105,00 zł, od listopada 2015 r. do grudnia 2015 r. 0,00 zł, od lutego 2016 r. do grudnia 2016 r. 0,00 zł, za styczeń 2017 r. 0,00 zł, za luty 2017 r. 45,50 zł, za marzec 2017 r. 35,00 zł, za kwiecień 2017 r. 3,50 zł, od maja 2017 r. do lutego 2018 r. 0,00 zł, za marzec 2018 r. 10,50 zł, od kwietnia 2018 r. do czerwca 2018 r. i od sierpnia 2018 r. do listopada 2018 r. 0,00 zł, za grudzień 2018 r. 35,00 zł, za styczeń 2019 r. 105,00 zł, za luty 2019 r. 97,50 zł, za marzec 2019 r. 108,75 zł, za kwiecień 2019 r. 112,50 zł, za maj 2019 r. 112,50 zł, za czerwiec 2019 r. 112,50 zł, za lipiec 2019 r. 112,50 zł, za sierpień 2019 r. 97,50 zł, za wrzesień 2019 r. 112,50 zł, za październik 2019 r. 108,75 zł, za listopad 2019 r. 63,75 zł, za grudzień 2019 r. 60,00 zł, za styczeń 2020 r. 97,50 zł, za luty 2020 r. 130,00 zł, za marzec 2020 r. 86,67 zł, za kwiecień 2020 r. 95,33 zł, za maj 2020 r. 130,00 zł, za czerwiec 2020 r. 108,33 zł, za lipiec 2020 r. 130,00 zł, za sierpień 2020 r. 130,00 zł, za wrzesień 2020 r. 130,00 zł, za październik 2020 r. 32,50 zł, za listopad 2020 r. 26,00 zł, za grudzień 2020 r. 22,75 zł, za styczeń 2021 r. 32,50 zł, za luty 2021 r. 22,17 zł, za marzec 2021 r. 30,33 zł, za kwiecień 2021 r. 31,50 zł, za maj 2021 r. 35,00 zł, za czerwiec 2021 r. 29,17 zł, za lipiec 2021 r. 32,67 zł, za sierpień 2021 r. 35,00 zł, za wrzesień 2021 r. 24,50 zł, za październik 2021 r. 30,33 zł, za listopad 2021 r. 24,50 zł. Płatnik w raportach składanych za M. L. (1) wskazywał od kwietnia 2011 r. wymiar etatu 3/50, od kwietnia 2013 r. 1/20 etatu, od września 2020 r. 1/80 etatu.

ZUS ustalił, że od 15 kwietnia 2011 r. M. L. (1) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie "Pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych." Siedzibą działalności jest R..

ZUS ustalił, że w ramach prowadzonej działalności, M. L. (1) zawarła umowę o współpracę ze swoim pracodawcą, tj. (...) S.A.

Zakład wyjaśnił, że wszczął postępowanie administracyjne dotyczące podstaw wymiaru składek dla M. L. (1) jako pracownika płatnika składek (...) S.A. od 15 kwietnia 2011 r. i na podstawie ustalonych w tym postępowaniu okoliczności stwierdził, że czynności wykonywane przez M. L. (1) na rzecz (...) S.A., w ramach zawartej umowy o pracę i umowy o współpracę wykonywanej w ramach zgłoszonej działalności gospodarczej, były ze sobą ściśle powiązane. Według Zakładu (...) wykonuje pracę na rzecz własnego pracodawcy na podstawie umowy cywilnoprawnej nazwanej umową o współpracę, która ma charakter umowy o świadczenie usług, do której należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące umowy zlecenia, a więc umowy, o której mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. ZUS podkreślił, że beneficjentem świadczonej przez M. L. (1) pracy na podstawie umowy o współpracę jest płatnik składek (...) S.A., akcentując, że praca M. L. (1) przekładała się na przychody pracodawcy z tytułu zawierania np. umów kredytu .

ZUS odmówił zaewidencjonowania niezapłaconych i przedawnionych składek na ubezpieczenie emerytalne za okres od lutego 2013 r. do września 2016 r. za M. L. (1) z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (...) S.A.

(decyzja – k. 143 –151 akt organu rentowego dotyczących M. L. (1))

Odwołania od obu w/w decyzji wniósł płatnik - (...) S.A. w Ł. zaskarżając je w części, a mianowicie:

1)  w przypadku K. K. (1) w zakresie ustalenia podstawy wysokości podstawy wymiaru składek za okres od kwietnia 2014 r. do marca 2017 r. oraz od maja 2017 r. do listopada 2021 r. (tj. bez części dotyczącej kwietnia 2017 r.),

2)  w przypadku M. L. (1) w części dotyczącej ustalenia podstawy wysokości podstawy wymiaru składek za okres od kwietnia 2011 r. do września 2016 r. oraz listopad –grudzień 2016 r., styczeń 2017 r., marzec – kwiecień 2017 r., czerwiec – lipiec 2017 r., wrzesień – październik 2017 r., grudzień 2017 r., styczeń 2018 r., marzec – maj 2018 r., lipiec – sierpień 2018 r., październik 2018 r. – grudzień 2018 r., styczeń – luty 2019 r., kwiecień – maj 2019 r., lipiec – grudzień 2019 r., styczeń – maj 2020 r., lipiec 2020 r., wrzesień 2020 r. –grudzień 2020 r., styczeń 2021 r., marzec 2021 r. –czerwiec 2021 r., sierpień 2021 r. – wrzesień 2021 r.

Zaskarżonym decyzjom zarzucono:

1.  naruszenie art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej „s.u.s.”) poprzez ustalenie, że całość przychodu osiąganego przez ubezpieczone z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlega wielokrotnemu obowiązkowi składkowemu, tj. zarówno z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, jak i z tytułu pozostawania w stosunku pracy;

2.  naruszenie art. 8 ust 2a s.u.s. w zw. z art. 2 oraz 32 Konstytucji, poprzez jego zastosowanie w sytuacji, gdy powszechnie obowiązujące przepisy prawa nakładają na Odwołującego obowiązek zastosowania określonej struktury zatrudnienia (równoległe pozostawanie z ubezpieczoną w stosunku pracy oraz cywilnoprawnym), co stawia Odwołującego w mniej korzystnej sytuacji względem innych uczestników obrotu gospodarczego i podważa zaufanie do instytucji państwa prawa; oraz

3.  naruszenie art. 7, art. 77 §1 i 107 §3 KPA poprzez niepodjęcie niezbędnych czynności mających na celu należyte wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, zaniechanie należytego rozpatrzenia całego materiału dowodowego w sprawie oraz błędy w ustaleniach faktycznych poczynionych przez organ rentowy, poprzez:

⚫

w przypadku K. K. (1) błędne ustalenie, że zakresy obowiązków ubezpieczonego wynikające z umowy o pracę i umowy o współpracę były takie same, podczas gdy były one różne i rozłączne, jak również współdziałania ubezpieczonego i płatnika; przede wszystkim zarzucając pozwanemu poprzestanie na skopiowaniu uzasadnień z decyzji wydawanych w innych sprawach przeciwko Spółce bez jakichkolwiek refleksji, czy weryfikacji, czy poszczególne stwierdzenia odnoszą się do stanu faktycznego w przypadku tego ubezpieczonego,

⚫

w przypadku M. L. (1) błędne ustalenie, że zakresy obowiązków ubezpieczonej wynikające z umowy o pracę i umowy o współpracę były takie same, podczas gdy były one różne i rozłączne, jak również współdziałania ubezpieczonej i płatnika;

4) naruszenie art. 59 §1 pkt 9 ustawy Ordynacja Podatkowa w zw. z art. 31 i art. 24 ust. 4 s.u.s. w zw. z art. 105 §1 k.p.a. w zw. z art. 123 u.s.u. poprzez ich niezastosowanie i wydanie decyzji ustalającej podstawy wymiaru składek za okres, za który należności składkowe wygasły wskutek upływu okresu przedawnienia (kwiecień 2011 r. – wrzesień 2016 r.) mimo, iż stała się w tym zakresie bezprzedmiotowa,

5) naruszenie art. 40 ust. 8 s.u.s. poprzez jego zastosowanie mimo braku dowodów i braku ustalenia jakichkolwiek okoliczności faktycznych pozwalających na zastosowanie tego przepisu przy jednoczesnym wskazaniu, że przesłanką zastosowania jest przedawnienie, który to warunek nie jest wskazany w w/w przepisie.

W konkluzji skarżący wniósł:

I. o uchylenie zaskarżonych decyzji lub ich zmianę przez pozwanego w trybie art. 477 [9] par. 2 k.p.c. i ustalenie podstawy wymiaru składek dla ubezpieczonych K. K. (1) i M. L. (1) od października 2016 r. do listopada 2021 r. zgodnie z raportami rozliczeniowymi składanymi przez Spółkę za ten okres, zaś w odniesieniu do okresów: kwiecień 2014 r. - wrzesień 2016 r. w przypadku K. K. (1) oraz kwiecień 2011 r. – wrzesień 2016 r. w przypadku M. L. (1) uwzględnienie, że doszło do przedawnienia,

a w przypadku nieuwzględnienia powyższego przez pozwanego skarżący wniósł:

II. o uchylenie decyzji na podstawie art. 477 [14] par. 2 [1] k.p.c. i przekazanie sprawy pozwanemu do ponownego rozpoznania z uwagi na wydanie decyzji z rażącym naruszeniem przepisów postępowania przed organem rentowym, tj. ze względu na naruszenie w/w przepisów z punktów 3, 4 i 5, ewentualnie zaś wniósł o zmianę obu decyzji w zaskarżonej części na podstawie art. 477 [14] par. 2 k.p.c.

1) w przypadku K. K. (1) zaniechanie ustalenia na nowo składek na ubezpieczenia społeczne za okres kwiecień 2014 r.–wrzesień 2016 r. oraz ustalenie, że wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresie od października 2016 r. do listopada 2021r. wynosi:

- 2016 r. – za październik, listopad i grudzień po 149,82 zł

- 2017 r. – od stycznia do marca oraz od maja do sierpnia po 149,82 zł, od września do grudnia po 149,62 zł,

- 2018 r. – od stycznia do sierpnia po 149,62 zł, od września do grudnia po 155,50 zł,

- 2019 r. – od stycznia do sierpnia po 163,00 zł, od września do grudnia po 172,91 zł,

- 2020 r. – od stycznia do marca 190,41 zł, od kwietnia do maja 178,41 zł, od czerwca do sierpnia po 190,41 zł, za wrzesień 92,91 zł, za październik 80,91 zł, za listopad 70,08 zł, za grudzień 92,91 zł,

- 2021 r. – styczeń 76,83 zł, za luty i marzec po 71,41 zł, od kwietnia do lipca po 95,41 zł, za sierpień 97,58 zł, za wrzesień 99,09 zł, za październik 93,26 zł, za listopad 99,09 zł;

2) w przypadku M. L. (1) zaniechanie ustalenia na nowo składek na ubezpieczenia społeczne za okres kwiecień 2011 r.–wrzesień 2016 r. oraz ustalenie, że wysokość podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresie od listopada 2016 r. do września 2021r. wynosi:

- 2016 r. – listopad i grudzień 0,00 zł

- 2017 r. – styczeń 0,00 zł, marzec 35,00 zł, kwiecień 3,50 zł, od czerwca do grudnia 0,00 zł,

- 2018 r. – styczeń 0,00 zł, marzec 10,50 zł, za kwiecień, maj, lipiec, sierpień, październik, listopad 0,00 zł, grudzień 35,00 zł,

- 2019 r. – styczeń 105,00 zł, luty 97,50 zł, za kwiecień, maj, lipiec 112,50 zł, sierpień 97,50 zł, wrzesień 112,50 zł, październik 108,75 zł, listopad 63,75 zł, grudzień 60,00 zł,

- 2020 r. – styczeń 97,50 zł, luty 130,00 zł, marzec 86,67 zł, kwiecień 95,33 zł, za maj, lipiec, wrzesień 130,00 zł, październik 32,50 zł, listopad 26,00 zł, grudzień 22,75 zł,

- 2021 r. – styczeń 32,50 zł, marzec 30,33 zł, kwiecień 31,50 zł, maj 35,00 zł, czerwiec 29,17 zł, sierpień 35,00 zł, wrzesień 24,50 zł,

a także o zasądzenie na rzecz odwołującego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa według norm przepisanych.

(odwołania – k. 3-13, k. 3-17 załączonych akt VIII U 234/22)

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych z uwzględnieniem wartości przedmiotu sporu podanej w odwołaniach, tj. w przypadku sprawy dotyczącej K. K. (1) przy podanej w.p.s. o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10800 zł, a w przypadku M. L. (1) przy podanej w.p.s. o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5400 zł. W uzasadnieniu pozwany podniósł argumentację, jak w zaskarżonych decyzjach.

(odpowiedzi na odwołania – k. 58-62, k. 130-132 załączonych akt VIII U 234/22)

Sprawę o sygn. VIII U 234/22, na podstawie art. 219 k.p.c., połączono do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VIII U 233/22. (k. 137 załączonych akt VIII U 234/22)

Na rozprawie z dnia 26.04.2022 r. – bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku - pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołania, zainteresowani nie zajęli stanowiska w sprawie, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych przy uwzględnieniu wartości przedmiotu sporu podanych przez pełnomocnika płatnika w odwołaniach.

(e-prot. z 26.04.2022 r.: 00:01:02, 00:36:39)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek- (...) S.A. w Ł. został zarejestrowany w KRS 16.09.2010 r. W/w Spółka powstała z przekształcenia (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na mocy uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (do października 2016 r. prowadziła działalność pod firmą (...)). Płatnik składek prowadzi m.in. finansową działalność usługową (z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych), działalność wspomagającą usługi finansowe, działalność agentów i brokerów ubezpieczeniowych, działalność związaną z zarządzaniem funduszami.

(odpis z KRS – k.16-23)

(...) S.A. jest spółką dystrybucyjną zajmującą się w zakresie swojej działalności oferowaniem produktów bankowych np.: kredytami hipotecznymi, gotówkowymi, dla firm i dla osób indywidualnych.

(zeznania zainteresowanej M. L. (1) e-prot. z 26.04.2022 r.: 00:01:04—00:07:51 w zw. z 00:35:00)

Zainteresowana - M. L. (1) zawarła w dn. 15.04.2011 r. umowę o pracę z (...) S.A. na czas określony od 15.04.2011 r. do 31.03.2013 r. na stanowisku doradca, w zadaniowym systemie czasu pracy, ustalając przeciętny czas pracy na 0,5 godz. dziennie, za wynagrodzeniem 85 zł brutto, którą aneksem z 31.12.2012 r. zmieniono w ten sposób, że wynagrodzenie podwyższono do 96,00 zł brutto od 1.01.2013 r. Następnie zawarła z /w spółką umowę o pracę z 2.04.2013 r. na czas określony od 1.04.2013 r. do 31.03.2018 r. na w/w stanowisku za wynagrodzeniem 96,00zł brutto miesięcznie, zmienioną aneksem od 21.07.2017 r. w zakresie stanowiska na starszego specjalisty. Na mocy aneksu z 31.12.2013 r. wynagrodzenie ustalono na 100,80 zł brutto miesięcznie od 1.01.2014 r., a następnie aneksu z 31.12.2014 r. w wysokości 105,00 zł brutto miesięcznie od 1.01.2015 r. Później zawarła umowę o pracę z mFinanse z 30.03.2018 r. na czas określony od 1.04.2018 r. do 31.10.2018 r. na stanowisku starszego specjalisty na 0,05 etatu za wynagrodzeniem 105,00 zł brutto miesięcznie. Potem umowę o pracę z 31.10.2018 r. na czas nieokreślony od 1.11.2018 r. na stanowisku starszego specjalisty na 0,05 etatu za wynagrodzeniem 105,00 zł brutto miesięcznie, ustalając dzień rozpoczęcia pracy z 2.11.2018 r. W/w umowa została zmieniona aneksem z 31.12.2018 r. od 1.01.2019 r. w ten sposób, że wynagrodzenie ustalono na 112,50 zł brutto miesięcznie. Kolejnym aneksem z 31.12.2019 r. wynagrodzenie ustalono w wysokości 130,00 zł brutto miesięcznie od 1.01.2020 r., zaś na mocy porozumienia stron z 3.08.2020 r. od 1.09.2020 r. umowę zmieniono w zakresie wymiaru etatu na 1/80 etatu i wynagrodzenia na 32,50 zł brutto miesięcznie, a następnie aneksem z 31.12.2020 r. od 1.01.2021 r. wynagrodzenie ustalono na 35,00 zł brutto miesięcznie. Miejscem wykonywania umowy o pracę był R.. Zainteresowana była zobowiązana w czasie trwania umowy o pracę do nieprowadzenia żadnej działalności konkurencyjnej w zakresie objętym umową w jakiejkolwiek formie prawnej na rzecz osoby trzeciej.

(umowy o pracę wraz z porozumieniem i aneksami w aktach ZUS dotyczących zainteresowanej M. L., a nadto w aktach osobowych zainteresowanej - k. 126)

Do obowiązków pracowniczych M. L. (1) na stanowisku doradcy należało: zawieranie umów w imieniu pracodawcy na mocy udzielonych pełnomocnictw, sporządzanie dokumentów zgodnie z obowiązującymi procedurami i ich niezwłoczne przekazywanie spółce, zabezpieczenie dokumentów związanych z daną transakcją, weryfikowanie i potwierdzanie za zgodność z oryginałem dokumentów koniecznych do zawierania umów w imieniu pracodawcy. Do zakresu obowiązków pracowniczych M. L. (1) na stanowisku doradcy należało m.in.: wypełnienie, weryfikacja i rejestracja wniosków kredytowych, monitoring procesu kredytowego, kontrola dokumentacji kredytowej, podejmowanie decyzji kredytowych w zakresie określonym przez procedurę, zawieranie umów kredytowych oraz dokonywanie zmian tych umów, ustanawianie i zwalnianie prawnego zabezpieczenia udzielanego kredytu, w tym zastawu rejestrowego, podpisywanie wniosków do sądu w sprawie dokonania wpisu w rejestrze zastawów, zawieranie, zmiana oraz wypowiadanie umów związanych z prowadzeniem rachunków bankowych, umów lokat terminowych oraz umów o karty płatnicze, rejestracja wniosków klientów o produkty w odpowiednich aplikacjach, poświadczanie dokumentów związanych z udzielaniem produktów za zgodność z oryginałem. Natomiast na stanowisku starszego specjalisty, zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków z 1.09.2020 r., do zadań zainteresowanej należało także: zawierania umów ugody w sprawie spłaty kredytów i pożyczek, wykonywanie czynności obsługi sprzedażowej i posprzedażowej.

(umowy o pracę wraz z zakresem czynności w aktach ZUS dotyczących zainteresowanej M. L., a nadto w aktach osobowych zainteresowanej - k. 126)

Zgodnie z pełnomocnictwem z 1.03.2021 r. zainteresowana M. L. (1) została upoważniona do samodzielnego reprezentowania (...) S.A. w zakresie wymienionych szczegółowo w tym pełnomocnictwie czynności, a w tym: do zawierania i zmiany umów rachunków bankowych, a także wspólnie z drugim pełnomocnikiem lub członkiem Zarządu (...) S.A. w zakresie m.in. zawierania i zmiany umów kredytowych i pożyczek pieniężnych.

(pełnomocnictwo w aktach ZUS dotyczących zainteresowanej M. L. k. 131)

Zainteresowana - M. L. (1) prowadzi od 15.04.2011 r. działalność gospodarczą, której przedmiotem jest "Pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych." Siedzibą działalności jest R.. (okoliczność niesporna)

Zainteresowana - M. L. (1) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawierała w badanym okresie z płatnikiem składek kolejno po sobie umowy o współpracę z 15.04.2011 r., z 7.01.2013 r., aneksowaną 11.06.2018 r. (z datą obowiązywania od 25.05.2018 r.), z 16.09.2013 r., aneksowaną 11.06.2018 r. (z datą obowiązywania od 25.05.2018 r.), na czas nieoznaczony (z których każda zakładała utratę mocy poprzedniej), na podstawie których zobowiązywała się do współpracy ze spółką przy wykonywaniu usług pośrednictwa finansowego (pieniężnego). Do obowiązków M. L. (1) w ramach współpracy z mFinanse należało: poszukiwanie klientów i kierowanie ich do spółki, dystrybucja materiałów reklamowych wśród klientów i innych osób, nawiązanie kontaktu z klientami, wyjaśnianie treści różnych ofert lub treści materiałów reklamowych oraz wniosków na podstawie ogólnych informacji przekazanych przez klienta przed wyborem konkretnej oferty danego banku i przed ujawnieniem przez klienta jakichkolwiek konkretnych danych objętych tajemnicą bankową, udostępnianie ofert banków.

Zgodnie z opracowanymi ogólnymi zasadami wykonywania umowy o współpracy zainteresowana M. L. (1) jako przedstawiciel spółki była w szczególności zobowiązana do: realizacji planów sprzedażowych usług finansowych ustalonych i przekazanych przez spółkę, używania oryginalnych formularzy lub ich kopii akceptowanych i wymaganych przez spółkę, zabezpieczenia dokumentacji związanej z wykonywaniem umowy przed dostępem osób trzecich, przekazywanie danych mających znaczenie dla spółki oraz przestrzegania wskazówek spółki uzasadnionych w danych okolicznościach, a także przestrzegania zdefiniowanych przez spółkę standardów obsługi klienta przez przedstawiciela. Poza tym była też zobowiązana m.in. do rzetelnego i bieżącego prowadzenia sprawozdawczości dotyczącej czynności objętych umową o współpracy, przekazywania do spółki sprawozdania finansowego, informowania spółki o wszelkich okolicznościach, które mogłyby mieć niekorzystny wpływ na wykonywanie przez przedstawiciela usług, wykorzystywanie wyłącznie materiałów przygotowanych lub rozpowszechnianych przez spółkę lub zaakceptowanych przez spółkę. Zainteresowana wykonując umowę o współpracy w odniesieniu do czynności obsługi klientów jako przedstawiciel zobowiązana była do wykonywania czynności zgodnie z procedurami, instrukcjami i regulacjami obowiązującymi w spółce w przekazanym szkoleniu wstępnym i dostępnym w Intranecie.

( umowy o współpracy wraz z aneksami i zasadami ogólnymi wykonywania umowy przez przedstawiciela oraz zasadami ogólnymi wykonywania umowy w aktach ZUS dotyczących zainteresowanej M. L.)

Pierwsza umowa o współpracy została zawarta przez zainteresowaną - M. L. (1) jednocześnie z umową o pracę z płatnikiem. Zainteresowana - M. L. (1) wykonując umowę o współpracę wobec klientów mFinanse występowała jako osoba reprezentująca spółkę, a nie własną firmę. Czynności wynikające z zakresu obowiązków pracowniczych zainteresowanej w mFinanse i czynności jakie wykonywała ona na podstawie umów o współpracę w ramach działalności gospodarczej były ze sobą ściśle powiązane, uzupełniały się wzajemnie i pokrywały. Zainteresowana mogłaby pozyskiwać klientów dla płatnika w ramach umowy o pracę i nie było do tego konieczne prowadzenie przez nią działalności gospodarczej. Zainteresowana jest dyrektorem oddziału. Nadzoruje pracę 10 osób, z których wszystkie są przedsiębiorcami i mają cząstkę umowy o pracę z płatnikiem. Zainteresowana nie wie czy nadzoruje pracę osób w ramach umowy o pracy, czy współpracy. Klient nie jest informowany kiedy agent realizuje czynności z umowy o współpracy a kiedy z umowy o pracę. Zainteresowana najczęściej wykonuje w oddziale mFinanse współpracę w ramach prowadzonej działalności. We wszystkich czynnościach zainteresowaną nadzoruje dyrektor regionalny P. W..

(zeznania zainteresowanej M. L. (1) e-prot. z 26.04.2022 r.: 00:01:04—00:07:51 w zw. z 00:35:00)

Zainteresowana - M. L. (1) została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 15 kwietnia 2011 r. w charakterze pracownika. (okoliczności niesporne)

Płatnik założył za M. L. (1) raporty rozliczeniowe od kwietnia 2011 r. do listopada 2021 r. wskazując podstawy wymiaru składek za kwiecień 2011 r. 0,00 zł, za maj 2011 r. 42,50 zł, od czerwca 2011 r. do stycznia 2012 r. 85,00 zł, od lutego 2012 r. do stycznia 2013 r. 90,00 zł, od lutego 2013 r. do stycznia 2014 r. 96,00 zł, od lutego 2014 r. do stycznia 2015 r. 100,80 zł, od lutego 2015 r. do października 2015 r. 105,00 zł, od listopada 2015 r. do grudnia 2015 r. 0,00 zł, od lutego 2016 r. do grudnia 2016 r. 0,00 zł, za styczeń 2017 r. 0,00 zł, za luty 2017 r. 45,50 zł, za marzec 2017 r. 35,00 zł, za kwiecień 2017 r. 3,50 zł, od maja 2017 r. do lutego 2018 r. 0,00 zł, za marzec 2018 r. 10,50 zł, od kwietnia 2018 r. do czerwca 2018 r. i od sierpnia 2018 r. do listopada 2018 r. 0,00 zł, za grudzień 2018 r. 35,00 zł, za styczeń 2019 r. 105,00 zł, za luty 2019 r. 97,50 zł, za marzec 2019 r. 108,75 zł, za kwiecień 2019 r. 112,50 zł, za maj 2019 r. 112,50 zł, za czerwiec 2019 r. 112,50 zł, za lipiec 2019 r. 112,50 zł, za sierpień 2019 r. 97,50 zł, za wrzesień 2019 r. 112,50 zł, za październik 2019 r. 108,75 zł, za listopad 2019 r. 63,75 zł, za grudzień 2019 r. 60,00 zł, za styczeń 2020 r. 97,50 zł, za luty 2020 r. 130,00 zł, za marzec 2020 r. 86,67 zł, za kwiecień 2020 r. 95,33 zł, za maj 2020 r. 130,00 zł, za czerwiec 2020 r. 108,33 zł, za lipiec 2020 r. 130,00 zł, za sierpień 2020 r. 130,00 zł, za wrzesień 2020 r. 130,00 zł, za październik 2020 r. 32,50 zł, za listopad 2020 r. 26,00 zł, za grudzień 2020 r. 22,75 zł, za styczeń 2021 r. 32,50 zł, za luty 2021 r. 22,17 zł, za marzec 2021 r. 30,33 zł, za kwiecień 2021 r. 31,50 zł, za maj 2021 r. 35,00 zł, za czerwiec 2021 r. 29,17 zł, za lipiec 2021 r. 32,67 zł, za sierpień 2021 r. 35,00 zł, za wrzesień 2021 r. 24,50 zł, za październik 2021 r. 30,33 zł, za listopad 2021 r. 24,50 zł. (okoliczności niesporne)

Płatnik w raportach składanych za M. L. (1) wskazywał od kwietnia 2011 r. wymiar etatu 3/50, od kwietnia 2013 r. 1/20 etatu, od września 2020 r. 1/80 etatu. (okoliczności niesporne)

Zainteresowana M. L. (1) jako przedsiębiorca wystawiła na rzecz płatnika składek w ramach współpracy faktury i rachunki od lutego 2013 r. do września 2021 r.

( okoliczności niesporne, a nadto zestawienie faktury i rachunki w aktach ZUS dotyczących zainteresowanej M. L.)

Kwoty wynagrodzenia wynikające z tych dokumentów z tytułu wykonywania umowy o współpracy zawartej z płatnikiem nie zostały uwzględnione przez pracodawcę w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w związku z zatrudnieniem zainteresowanej M. L. (1) . (okoliczność bezsporna)

W spornym okresie płatnik składek naliczał oraz opłacał należne składki za zainteresowaną M. L. (1) jedynie z tytułu jej zatrudnienia w charakterze pracownika wyłącznie od kwot osiąganych przez nią wynagrodzeń w związku ze świadczeniem stosunku pracy na rzecz płatnika. ( okoliczność niesporna)

Zainteresowany - K. K. (1) zawarł z (...) S.A. umowę o pracę z 31.03.2014 r. na czas nieokreślony, zgodnie z którą został zatrudniony na stanowisku zastępcy dyrektora ds. sprzedaży, w wymiarze 0,05 etatu za wynagrodzeniem 100,80 zł brutto miesięcznie. Aneksem z 31.12.2014 r. wynagrodzenie ustalono na 105,00 zł brutto miesięcznie od 1.01.2015 r. Aneksem z 1.01.2016 r. strony ustaliły zadaniowy czas pracy. Następnie aneksem z 31.12.2018 r. strony zmieniły wysokość wynagrodzenia na 112,50 zł brutto miesięcznie od 1.01.2019 r., a aneksem z 31.12.2019 r. na 130 zł brutto miesięcznie od 1.01.2020 r. Potem na mocy porozumienia stron z 5.08.2020 r. od 1.09.2020 r. ustalono wymiar czasu pracy zainteresowanego na 1/80 etatu i wynagrodzenie na 32,50 zł brutto miesięcznie.

(umowa wraz z aneksami i porozumieniem w aktach ZUS dotyczących zainteresowanego K. K., a nadto w aktach osobowych zainteresowanego - k. 126)

Do zakresu obowiązków pracowniczych zainteresowanego K. K. (1) na stanowisku dyrektora sprzedaży należało: wsparcie operacyjne sieci sprzedaży, rozstrzyganie reklamacji, inne czynności i polecenia przełożonego, dostęp do produktów informatycznych, dostęp do informacji chronionych (dane osobowe obsługiwanych klientów spółki).

( zakres obowiązków w aktach ZUS dotyczących zainteresowanego K. K., a nadto w aktach osobowych zainteresowanego - k. 126 )

Zainteresowany - K. K. (1) prowadzi od 1.02.2014 r. działalność gospodarczą w zakresie "Pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.” Siedzibą działalności jest Ł.. ( okoliczność niesporna)

Zainteresowany - K. K. (1) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł w badanym okresie z (...) S.A. umowę o współpracę z 1.04.2014 r. na czas nieokreślony. Do obowiązków zainteresowanego jako przedsiębiorcy w ramach wykonywania tej umowy należało: zarządzanie siecią sprzedaży, prowadzenie rekrutacji, doradztwo w zakresie marketingu i public relations, animacja wsparcia sprzedaży z kanału internet, opracowanie systemów i modeli wynagrodzeń, analiza biznesplanów i planów finansowych, doradztwo w zakresie szkoleń i rozwoju kompetencji. Zastrzeżono, że zainteresowany nie będzie miał dostępu do danych stanowiących tajemnicę bankową i ubezpieczeniową, czynności będą wykonywane w czasie i miejscu koniecznym do należytego wykonania umowy, a także, że zainteresowany w związku z wykonaniem umowy współpracy nie jest uprawniony do dokonywania żadnych czynności prawnych na rachunek i w imieniu spółki, chyba że osobnego udzielonego pełnomocnictwa.

(umowa o współpracy w aktach ZUS dotyczących zainteresowanego K. K.)

Czynności wynikające z zakresu obowiązków pracowniczych zainteresowanego K. K. (1) w mFinanse i czynności jakie wykonywał on na podstawie umowy o współpracę w ramach działalności gospodarczej jako przedsiębiorca były ze sobą ściśle powiązane, uzupełniały się wzajemnie i pokrywały. W ramach umowy o pracę zainteresowany ma dostęp do danych objętych tajemnicą bankową. Zainteresowany w ramach zarządzania siecią sprzedaży ma wskazywane cele sprzedażowe, a część zmienna jego wynagrodzenia zależy od efektów sprzedaży. Zainteresowanemu podlega 46 placówek, 558 doradców i ok. 50 managerów. Jego wynagrodzenie zależy od efektów pracy doradców, którzy mu podlegają. Wszyscy doradcy są zatrudnieni w ramach cząstki etatu i działalności. Zadaniem zainteresowanego jako dyrektora sprzedaży jest podejmowanie takich działań, aby było jak najwięcej doradców, którzy działają efektywnie i zarabiają oraz eliminowanie negatywnych działań. Wizyty zainteresowanego w placówkach mają na celu sprawdzenie oraz eliminowanie niepożądanych efektów i praktyk. Aby analizować zdarzenia zainteresowany musi mieć dostęp do danych objętych tajemnicą bankową. Działania zainteresowanego wykonywane w ramach pracowniczego zatrudnienia i w ramach umowy o współpracę jako przedsiębiorcy, nie są oddzielnymi zagadnieniami. Zainteresowany mógłby wykonywać wszystkie te czynności na rzecz płatnika w ramach umowy o pracę.

(zeznania zainteresowanego K. K. (1) e-prot. z 26.04.2022 r.:00:15:56 w zw. z 00:35:22)

Płatnik zgłosił do obowiązkowych ubezpieczeń pracowniczych zainteresowanego - K. K. (1) od 2.05.2012 r., a następnie od 1.04.2014 r. ( okoliczności niesporne)

Płatnik założył raporty rozliczeniowe za zainteresowanego - K. K. (1) za okres od kwietnia 2014 r. do listopada (...). wykazując następujące podstawy wymiaru składek: za kwiecień 2014 r. 57690,29 zł, od maja 2014 r. do grudnia 2014 r. 0,00 zł, za styczeń 2015 r. 401,86 zł, za luty2015 r. 586,06 zł, od marca 2015 r. do września 2015 r. 576,33 zł, od października 2015 r. do grudnia 2015 r. 578,20 zł, za styczeń 2016 r. 651,35 zł, od lutego 2016 r. do sierpnia 2017 r. 149,82 zł, od września 2017 r. do sierpnia 2018 r. 149,62 zł, od września 2018 r. do grudnia 2018 r. 155,50 zł, od stycznia 2019 r. do sierpnia 2019 r. 163,00 zł, od września 2019 r. do października 2019 r. 172,91 zł, za listopad 2019 r. 157,91 zł, za grudzień 2019 r. 127,91 zł, od stycznia 2020 r. do marca 2020 r. 190,41 zł, od kwietnia 2020 r. do maja 2020 r. 178,41 zł, od czerwca 2020 r. do sierpnia 2020 r. 190,41 zł, za wrzesień 2020 r. 92,91 zł, za październik 2020 r. 80,91 zł, za listopad 2020 r. 70,08 zł, za grudzień 2020 r. 92,91 zł, za styczeń 2021 r. 76,83 zł, za luty i marzec 2021 r. 71,41 zł, od kwietnia 2021 r. do lipca 2021 r. 95,41 zł, za sierpień 2021 r. 97,58 zł, za wrzesień 2021 r. 99,09 zł, za październik 2021 r. 93,26 zł, za listopad 2021 r. 99,09 zł. ( okoliczności niesporne)

Od kwietnia 2014 r. płatnik w raportach składanych za K. K. (1) wskazywał wymiar etatu 1/20, a od września 2020 r. 1/80 etatu. ( okoliczności niesporne)

Płatnik składek w imiennych raportach o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek wykazał za K. K. (1) od 19 listopada 2019 r. do 22 listopada 2019 r., od 9 grudnia 2019 r. do 20 grudnia 2019 r., od 4 listopada 2020 r. do 6 listopada 2020 r., od 24 listopada 2020 r. do 30 listopada 2020 r., od 12 października 2021 r. do 16 października 2021 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy. ( okoliczności niesporne)

Zainteresowany - K. K. (1) wystawił na rzecz płatnika składek w ramach prowadzonej współpracy faktury i rachunki od maja 2014 r. do października 2021 r.

( okoliczności niesporne, a nadto zestawienie faktury i rachunki w aktach ZUS dotyczących zainteresowanego K. K.)

Kwoty wynagrodzenia wynikające z tych dokumentów z tytułu wykonywania umowy o współpracy zawartej z płatnikiem nie zostały uwzględnione przez pracodawcę w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w związku z zatrudnieniem zainteresowanego K. K. (1) . (okoliczność bezsporna)

W spornym okresie płatnik składek naliczał oraz opłacał należne składki za zainteresowanego K. K. (1) jedynie z tytułu jego zatrudnienia w charakterze pracownika wyłącznie od kwot osiąganych przez niego wynagrodzeń w związku ze świadczeniem stosunku pracy na rzecz płatnika. ( okoliczność niesporna)

Gdyby umowy o pracę nie zostały zawarte z w/w zainteresowanymi, wówczas świadczenie przez nich usług w ramach umów o współpracę byłoby niemożliwe ze względu na brak dostępu do tajemnicy bankowej. Podpis umieszczany przez agenta na umowie zawieranej z klientem oznaczał, że agent działa jako pracownik spółki. Agenci jako reprezentanci mFinanse zawierali umowy z klientami. Sprzedaż produktów przez agenta przekładała się na przychody mFinanse.

(zeznania zainteresowanego K. K. (1) e-prot. z 26.04.2022 r.:00:15:56 w zw. z 00:35:22, zeznania zainteresowanej M. L. (1) e-prot. z 26.04.2022 r.: 00:01:04—00:07:51 w zw. z 00:35:00)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy i aktach organu rentowego, których prawdziwości żadna ze stron nie kwestionowała, a także w oparciu o zeznania zainteresowanych. Należy także zwrócić uwagę na to, że odwołująca spółka nie kwestionowała poprawności matematycznej obliczenia podstawy wymiary składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, chorobowe, wypadkowe, zdrowotne zainteresowanych, a jedynie samą zasadę ich ustalenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne i podlegają oddaleniu.

Mając na uwadze podniesione przez skarżącego zarzuty, rozważania w niniejszej sprawie należy rozpocząć od przypomnienia, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w myśl art. 476 § 2 k.p.c. w związku z art. 477 ⁹ k.p.c., determinuje w pierwszej kolejności przedmiot decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim rzędzie zakres odwołania od tej decyzji (wyroki Sądu Najwyższego z 14.03.2013 r., I UK 555/12, z 23.04.2010 r., II UK 309/09, z 8.02.2010 r., III UK 75/09, z 9.09.2010 r., II UK 84/10 oraz z 7.03.2006 r., I UK 195/05) . Rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego, sąd ubezpieczeń społecznych rozstrzyga o zasadności odwołania w granicach wyznaczonych z jednej strony zakresem samego odwołania, a z drugiej treścią zaskarżonej decyzji. Z drugiej strony wskazuje się w orzecznictwie, że odwołanie pełni rolę pozwu, stąd też niezwykle istotnym jest właściwe określenie zgłoszonego przez stronę żądania celem objęcia tego żądania rozpoznaniem i rozstrzygnięciem sądu.

Zasadniczym celem postępowania odwoławczego nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania przed organem rentowym, lecz merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniach stron. Wady decyzji administracyjnych, spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, w zasadzie nie są przedmiotem postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sąd rozpoznając odwołanie może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, jako przedmiotu odwołania (uchwały Sądu Najwyższego: z 21.11.1980 r., III CZP 43/80; z 27.11.1984 r., III CZP 70/84; z 21.09.1984 r., III CZP 53/84). Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie zachodziła.

Odnosząc się do żądania skarżącego należy wskazać, że rodzaje rozstrzygnięć w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych zostały wskazane w art. 477 ¹⁴ k.p.c.

Uchylenie zaskarżonych decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 [1] k.p.c. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania pozwanemu organowi, nie jest możliwe w realiach badanej sprawy, albowiem - w ocenie Sądu - wbrew wywodom odwołującego decyzje nie zostały wydane z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed ZUS, na które skarżący powołuje się w odwołaniach.

W tym miejscu należy odnieść się do zarzutu przedawnienia składek, który podniosła strona odwołująca.

Sąd zważył, że żadna z zaskarżonych decyzji nie dotyczy kwestii wysokości zadłużenia strony skarżącej, ale wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zainteresowanych.

Kwestię przedawnienia należności z tytułu nieopłaconych składek reguluje art.24 ust.4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 423 ze zm.). Z dniem 1 stycznia 2012r., na podstawie art.11 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców ( Dz.U. Nr 232, poz.1378 ) – zmieniona została treść art.24 ust.4 ustawy systemowej, a mianowicie skrócony został okres przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne z 10 do 5 lat. Jednocześnie w art.27 ust.1 ustawy z dnia 16 września 2011r. podano, że do przedawnienia należności z tytułu składek, o którym mowa w art.24 ust.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, którego bieg rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2012r., stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z tym że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2012r. Wyjątek od tej zasady ustanawia ust.2 przywołanego przepisu, stosownie do którego jeżeli przedawnienie rozpoczęte przed dniem 1 stycznia 2012r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Podkreślić należy, że przepis art.24 ust.4 ustawy dotyczący instytucji przedawnienia należności z tytułu składek nie odnosi się w żadnej mierze do przepisów regulujących zasady ustalania podstawy wymiaru składek.

Organ rentowy w ramach uprawnień wynikających z art.83 ust.1 ustawy może wydać decyzję ustalającą prawidłowe podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w każdym czasie. Prawo do wydania takiej decyzji nie ulega przedawnieniu. Przedawnieniu, o którym mowa w art.24 ust.4 ustawy podlegają jedynie należności z tytułu składek (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lipca 2013r. III AUa 1688/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 marca 2014r. III AUa 732/13 ).

Wobec powyższego zarzut przedawnienia nie może być w rozpoznawanej sprawie skutecznie podniesiony, bowiem instytucja przedawnienia odnosi się do decyzji wymiarowej, a więc określającej wymiar należnych składek i zobowiązującej do ich uiszczenia, a nie do decyzji ustalającej podstawy wymiaru składek - jak to ma miejsce w niniejszej sprawie – której konsekwencją dopiero może być decyzja wymiarowa. Skarżone decyzje zostały zaś wydane w celu uporządkowania konta płatnika.

Przechodząc do oceny zasadności merytorycznej obu odwołań płatnika Sąd zważył, że zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 423 ze zm. -zwaną dalej „ustawą systemową”), za ubezpieczonego uważa się osobę fizyczną podlegającą chociaż jednemu z ubezpieczeń społecznych, o których mowa w art. 1 ustawy.

Płatnikiem składek jest pracodawca – w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład (art. 4 punkt 2a ustawy systemowej). Ten sam podmiot realizuje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne (art. 81 ust. l, ust. 5 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz.1510) oraz Fundusz Pracy (art. 104 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 1265) i składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 9 ustawy z dnia 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 1256).

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy systemowej za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a (ust. 2 nie ma zastosowania w sprawie).

Zgodnie z art. 8 ust. 2a za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1–3 stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

W przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło (ust.1a ustawy systemowej).

W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–3, nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków (ust.2 ustawy systemowej).

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy systemowej, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Art. 4 pkt 9 ustawy systemowej, jako przychód definiuje: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.2021 r., poz. 1119 ze zm.) za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy także wskazać, że art. 8 ust. 2a ustawy systemowej został dodany przez art. 1 pkt 4 lit. b ustawy z 23 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 110, poz. 1256) i obowiązuje od 30 grudnia 1999 r. Przepis ten wprowadził wyjątek od reguły przyjętej w art. 9 ust. 1 ustawy systemowej, że umowa zlecenia jest zwolniona z obowiązku ubezpieczenia społecznego w sytuacji, gdy występuje u tej samej osoby obok umowy o pracę. Wolą ustawodawcy było objęcie ubezpieczeniem tej grupy osób, z którymi pracodawca zawierał umowy cywilnoprawne celem uniknięcia ponoszenia zwiększonych kosztów, np. w związku z pracą w godzinach nadliczbowych.

Przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej nie rodzi problemów interpretacyjnych, a stanowisko judykatury jest w tej mierze ugruntowane.

Wykładnia funkcjonalna, wskazuje na to, że przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej dotyczy, co do zasady takiej pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy, która mogłaby być świadczona przez jej wykonawcę w ramach stosunku pracy z tym pracodawcą, z tym, że musiałby on wówczas przestrzegać przepisów o godzinach nadliczbowych, powierzeniu pracownikowi do wykonywania pracy innej niż umówiona (art. 42 § 4 k.p.) i innych ograniczeń i obciążeń wynikających z przepisów prawa pracy. Niezależnie od sytuacji czy pracownik pracodawcy wykonuje na jego rzecz pracę w ramach stosunku cywilnoprawnego łączącego oba te podmioty, czy też w ramach stosunku łączącego pracownika i podmiot trzeci, to w obu tych przypadkach pracodawca jest rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika - zleceniobiorcę, bez względu na to, czy w trakcie jej wykonywania pracownik pozostawał pod faktycznym kierownictwem pracodawcy i czy korzystał z jego majątku. Nie chodzi bowiem o to, aby stosunek cywilnoprawny na podstawie, którego ubezpieczony wykonuje pracę na rzecz swojego pracodawcy spełniał również przesłanki stosunku pracy.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z 24 września 2015 r. (I UK 490/14), przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej wykreował nie tylko szerokie pojęcie „pracownika”, ale także szeroką definicję pracowniczego tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Tytułem tym jest łączący pracodawcę z pracownikiem stosunek pracy (który w tym układzie warunkującym powstanie obowiązku ubezpieczeń społecznych ma podstawowe znaczenie) oraz dodatkowo umowa cywilnoprawna zawarta przez pracownika z pracodawcą lub zawarta z osobą trzecią, ale wykonywana na rzecz pracodawcy. Określone hipotezą art. 8 ust. 2a ustawy systemowej dwie sytuacje faktyczne, w jakich może się znaleźć osoba, do której przepis ten jest adresowany (pracownik wykonujący pracę na podstawie wymienionych umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą oraz umów cywilnoprawnych zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca jest świadczona na rzecz pracodawcy) mają równorzędny charakter z punktu widzenia skutków opisanych dyspozycją tego przepisu. Oznacza to, że konsekwencje prawne na gruncie ustawy systemowej, wynikające z realizacji takich umów, muszą być takie same, tzn. iż dla celów ubezpieczeń społecznych zarówno wykonywanie pracy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z pracodawcą, jak i zawartych wprawdzie z osobą trzecią, ale gdy praca wykonywana jest na rzecz pracodawcy, jest traktowane tak jak świadczenie pracy w ramach klasycznego stosunku pracy łączącego jedynie pracownika z pracodawcą. Sąd Najwyższy prezentuje pogląd, że żaden z przepisów ustawy systemowej nie upoważnia też do postawienia tezy o możliwości różnicowania pojęcia płatnika składek w odniesieniu do sytuacji faktycznych, o jakich mowa w jej art. 8 ust. 2a i przyjęcia, że w przypadku wykonywania pracy na podstawie jednej z wymienionych w tym unormowaniu umów cywilnoprawnych przez osobę, która umowę tę zawarła z własnym pracodawcą, należy osobę taką traktować za pracownika podmiotu, z którym łączy ją stosunek pracy, a w przypadku wykonywania pracy na podstawie wspomnianej umowy cywilnoprawnej przez osobę, która umowę tę zawarła wprawdzie z innym podmiotem, lecz w jej ramach wykonuje pracę na rzecz macierzystego pracodawcy, należy osobę taką uważać za pracownika podmiotu będącego stroną stosunku cywilnoprawnego (zleceniodawcy). Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że przepisy ustawy systemowej nie definiują pojęcia „płatnik składek”, aczkolwiek w jej art. 4 pkt 2 lit. a-z wymieniono enumeratywnie wszystkie podmioty mające ten status. Jednym z płatników jest w myśl art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej pracodawca. W żadnym z przepisów ustawy systemowej nie zamieszczono jednak własnej, autonomicznej definicji tego pojęcia. Na potrzeby regulacji omawianego aktu (a więc także jego art. 8 ust. 2a) należy zatem stosować termin „pracodawca” w znaczeniu, jakie nadaje mu art. 3 k.p. W myśl tego przepisu, pracodawcą jest osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna, nawet nieposiadająca osobowości prawnej, jeśli zatrudnia ona pracowników. Tak zdefiniowany pracodawca jest z mocy art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej płatnikiem składek dla wszystkich pracowników w rozumieniu tego aktu, a zatem także dla tych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w tym także dla pracowników pozostających z nim w stosunku pracy i jednocześnie wykonujących na jego rzecz pracę w ramach umów cywilnoprawnych zawartych z osobą trzecią (uchwała Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r., II UZP 6/09; wyroki Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09; z 22 lutego 2010 r., I UK 259/09).

Sąd Okręgowy w pełni podziela zapatrywanie wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z 2 września 2009 r. (II UZP 6/09), zgodnie z którym pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło (ale też innej umowy cywilnoprawnej) zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (art. 8 ust. 2 lit. a ustawy systemowej). Zgodzić się należy, ze stanowiskiem wyrażonym w uzasadnieniu powołanej uchwały, iż przesłanką decydującą o uznaniu za pracownika osoby świadczącej w ramach umowy zlecenia pracę na rzecz swojego pracodawcy jest to, że w ramach takiej umowy, wykonuje faktycznie pracę dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy). Zwrot „działać na rzecz” użyty został w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym działanie „na czyją rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 k.p.). Również wykonujący zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy” (art. 734 i następne k.c.). W kontekście ww. przepisu zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów, to jest: umowy o pracę, umowy zlecenia między pracownikiem i osobą trzecią, umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą. Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą. Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenia społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Stosownie do przepisu art. 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pracodawcę obciąża zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do ZUS składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę „uznaną za pracownika”.

Pogląd ten został wyrażony przez Sąd Najwyższy również w wyroku z 23 maja 2014 r. (II UK 445/13), w którego uzasadnieniu wskazano, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego zwraca się uwagę, że na tle art. 8 ust. 2 ustawy systemowej pojęcie pracownika w zakresie ubezpieczenia społecznego nie pokrywa się ściśle z takim pojęciem, jakim posługuje się prawo pracy, a odczytywanie tego przepisu w związku z art. 6 ust. 1 punkt 1 oraz art. 6 ust. 1 punkt 4 ustawy systemowej prowadzi do wniosku, że rzeczywisty stosunek prawny regulowany wymienionymi w nim umowami cywilnymi, który istnieje na gruncie prawa cywilnego, nie wywołuje skutków w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się również, że w sytuacjach, do których odnosi się art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, chodzi o jeden, szeroko ujęty pracowniczy tytuł obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. Z tą regulacją korespondują unormowania zawarte w art. 18 ust. 1a i w art. 20 ust. 1 tej ustawy, w których nakazano uwzględnienie w postawie wymiaru składek osób w nim wymienionych również przychodu z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Płatnikiem tych składek, w myśl art. 4 pkt 2a ustawy systemowej, jest pracodawca, który jest zobowiązany uwzględniać w podstawie wymiaru składek za swoich pracowników także przychody uzyskiwane przez tych pracowników z tytułu umów cywilnoprawnych, o ile prace w ramach tych umów wykonują w warunkach objętych dyspozycją art. 8 ust. 2a tej ustawy (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 18 marca 2014 r., II UK 449/13; z 6 maja 2014 r., II UK 442/13; z 23 maja 2014 r., II UK 445/13; z 4 czerwca 2014 r., II UK 447/13; z 24 września 2015 r., I UK 490/14; z 5 września 2018 r., I UK 367/17; z 7 lutego 2019 r., I UK 29/18).

Warto zwrócić także uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z 15 listopada 2018 r., w sprawie I UZ 33/18 (Legalis nr 1846930), w którym stwierdzono, że osoba wykonująca pracę na rzecz swojego pracodawcy na podstawie umów cywilnych zawartych z pracodawcą albo z osobą trzecią, z którą także łączy pracodawcę umowa, podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu jako pracownik (art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 ze zm.), a płatnikiem składek z tytułu tego ubezpieczenia jest jej pracodawca.

W konsekwencji, przedmiotem postępowania w sprawie o opłacenie przez pracodawcę składki, w wysokości wynikającej z przychodu uzyskanego przez pracownika na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług wykonywanej na rzecz tego pracodawcy, jest jedynie ustalenie właściwej kwoty od podstawy wymiaru (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 21 kwietnia 2015 r., II UZ 8/15, LEX nr 1713022; z 19 sierpnia 2015 r., II UZ 14/15, LEX nr 2051058; z 15 marca 2016 r., II UZ 57/15, LEX nr 2290408; z 20 kwietnia 2016 r., II UZ 1/16, LEX nr 2054096).

Czynnikiem decydującym o tym, na rzecz, jakiego podmiotu praca była wykonywana jest finalny efekt tej pracy. Obowiązki płatnika powinny obciążać bowiem ten podmiot, na rzecz, którego praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona i który w związku z tym uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy.

W sprawie niniejszej istota sporu sprowadza się do ustalenia czy w stanie faktycznym znajdzie zastosowanie przytoczony art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i czy przychód uzyskany przez zainteresowanych z tytułu wykonywania umów o współpracy zawartych z własnym pracodawcą, w miesiącach i kwotach szczegółowo opisanych w decyzji, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pracy wykonywanej w ramach umowy o pracę z odwołującą (...) SA w Ł. oraz czy w związku z tym prawidłowo kwoty te doliczono do przychodu osiągniętego przez ubezpieczone we wskazanych miesiącach.

W toku postępowania skarżący nie kwestionował natomiast pod względem rachunkowym sposobu ustalenia podstawy wymiaru składek.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie w sposób jednoznaczny wynika, że zainteresowani i (...) S.A. zawarli umowy o współpracy, przy czym byli oni jednocześnie zatrudnieni na podstawie umów o pracę z (...) SA w Ł..

Z poczynionych ustaleń wynika, że zakres zadań wynikających z umowy o pracę oraz z umów współpracy praktycznie pokrywał się i uzupełniał się. Sami zainteresowani zeznali, że czynności jakie wykonywali w ramach umowy o współpracy mogliby także wykonywać na podstawie umów o pracę. Nie było przy tym możliwości rozdzielania czasu pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę (chociaż wymiar czasu był niepełny) i na podstawie umów o współpracę, gdyż praca łączyła się w jedną całość.

W ocenie Sądu nie ma żadnego znaczenia, że płatnika z zainteresowanymi łączyła umowa o współpracy, bowiem rzeczywistym beneficjentem świadczenia pracy przez ubezpieczone na ich podstawie był płatnik składek – (...) SA.

Za powyższym przemawia przede wszystkim sposób i zakres współpracy pomiędzy tymi podmiotami, pokrywający i uzupełniający się przedmiot ich działalności, wykonywanie przez pracowników zatrudnionych na podstawie umów współpracy tych samych lub zbliżonych czynności, jakie wykonywali w ramach powierzonych obowiązków u swojego pracodawcy na podstawie umów o pracę.

Warto wspomnieć, że uzyskanie dostępu do systemów bankowych możliwe było tylko po uprzednim zawarciu umowy o pracę, w ramach której dokonywana była procedura procesowania produktu bankowego. Istotnym jest także fakt, że zainteresowani jako przedsiębiorcy występowali w roli reprezentantów mFinanse, a z chwilą podpisywania umowy występowali w charakterze jej pracowników. Natomiast sprzedaż produktów przekładała się na przychody mFinanse.

Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 12 grudnia 2018 r. (III AUa 1133/17), że „czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu praca była de facto wykonywana, jest finalny efekt tej pracy, a ściślej rzecz ujmując, należy w takiej sytuacji badać, który podmiot osiąga w ostatecznym rozrachunku korzyść z wykonania umowy. Nie jest wymagane, aby pracownik wykonywał w ramach umowy zlecenia takie same czy nawet podobne czynności, jak w ramach stosunku pracy. Mogą być to nawet czynności o zupełnie odmiennym charakterze. Istotne jest (…), że korzyści z tejże pracy uzyskuje pracodawca.”

Warto również zwrócić uwagę na zeznania samych zainteresowanych, którzy wskazywali, że praktyką było u płatnika, że każda osoba nadzorowana przez zainteresowanych była zobligowana do prowadzenia działalności gospodarczej, która potrzebna była dla realizacji umów współpracy. Zresztą zainteresowani właśnie z tego powodu dopiero podpisując umowy z wnioskodawcą zarejestrowali działalność gospodarczą. Poza tym każda z tych osób musiała zawrzeć również umowę o pracę.

Płatnik posiadał wiedzę, o tym, że jego pracownicy świadczą na jej rzecz pracę również na podstawie umów cywilnoprawnych.

W ocenie Sądu nie ma znaczenia, czy osoby zainteresowane godzą się na opisywaną praktykę ich pracodawców. Reżim ubezpieczeń społecznych nie dopuszcza dowolności i swobody zawierania takich umów. Obowiązek ubezpieczenia oznacza, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia społecznego zostały określone przez ustawę, zostaje objęta ubezpieczeniem i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego niezależnie od swej woli, na mocy ustawy. Zasady podlegania określonemu rodzajowi ubezpieczeń społecznych wynikają z przepisów o charakterze bezwzględnie obowiązującym, kreujących stosunek prawny ubezpieczenia społecznego z mocy samego prawa i według stanu prawnego z chwili powstania obowiązku ubezpieczenia.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy stał na stanowisku, że umowy zawarte przez zainteresowanych jako przedsiębiorcy ze spółką (...) S.A mają charakter umów o świadczenie usług, do których należy odpowiednio zastosować przepisy dotyczące umów zlecenia, a zatem są umowami, o których mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stan faktyczny ustalony w niniejszej sprawie niewątpliwie, w ocenie Sądu Okręgowego, potwierdził to stanowisko. Zgromadzone dowody, w tym z zeznań samych zainteresowanych, tworzyły spójny obraz charakteru pracy świadczonej przez nich. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że wykonywane przez zainteresowanych czynności są tożsame z czynnościami wykonywanymi przez tradycyjnie postrzeganego pracownika instytucji finansowej zajmującego się obsługą klienta. Z zeznań zainteresowanych jasno wynikało, że umowy o pracę, jak i umowy współpracy są umowami dopełniającymi i mają charakter kompatybilny. Tym samym, w rzeczywistości nie było możliwym rozgraniczenie czynności wykonywanych przez zainteresowane w ramach umowy o pracę i umowy o współpracy. Nie dało się w żaden sposób określić, czy realizowane czynności dotyczyły umowy o pracę, czy umowy o współpracy. Zainteresowana M. L. (1) zeznała, że nie wie czy nadzoruje pracę osób w ramach umowy o pracę czy współpracy, a ponadto zeznała, że w ramach umowy o pracę mogłaby pozyskać klientów i nie potrzebowałaby do tego prowadzić własnej działalności gospodarczej. Z zeznań zainteresowanej wynika także, że jej praca była nadzorowana przez pracowników (...) SA – dyrektora regionalnego. Zainteresowany K. K. (1) zeznał, że jego działania jako przedsiębiorcy i jako pracownika nie są oddzielnymi zagadnieniami i mógłby wszystko robić w ramach umowy o pracę. Znamienne jest, że również klienci, z którymi zawierane były umowy nie byli w stanie rozróżnić, które czynności przynależne są do umowy o pracę, a które do umowy współpracy. Co więcej - warto zwrócić uwagę, że z zeznań zainteresowanych wynikało, że zawarcie umowy współpracy, jak i umowy o pracę umożliwiało uzyskanie dostępu do tajemnicy bankowej, zaś przeprowadzenie procedury procesowania produktu bankowego wymagało zawarcia umowy o pracę. Istotnym, w ocenie Sądu, dla rozpoznawanej sprawy była także kwestia samej procedury/przebiegu zawierania z klientem umowy. Agent jako reprezentant mFinanse zawierał umowę z klientem, zaś z chwilą gdy dochodziło do jej podpisania występował już w charakterze pracownika.

Do tego zainteresowani nie mogli świadczyć usług na rzecz innych pośredników niż wnioskodawca, a koordynator krajowy do sprawy sprzedaży wnioskodawcy w stosunku do osób zatrudnionych zarówno na podstawie umów o pracę , jak i umów o współpracę ma wpływ na ich system wynagradzania, uczestniczy w jego konfigurowaniu, uaktywnia sprzedaż, szuka nowych możliwości sprzedażowych. Nadto jeżeli osoby zatrudnione w taki sposób jak zainteresowani nie przynoszą wystarczających dochodów wówczas zwierzchnicy z nimi rozmawiają, żeby zdiagnozować problem, wskazują nowe ścieżki sprzedaży.

Dyrektorzy Oddziałów także monitorują i koordynują działania podległych im agentów, weryfikują dokumenty, monitorują ile który agent zarabia dla firmy, dbają o to, żeby oddział osiągnął wynik finansowy oczekiwany przez mFinanse, czyli miesięczny plan założony dla placówki. Taki miesięczny plan jest przekazywany z centrali mFinanse. Z kolei plany dla agentów są przekazywane w systemie przez centralę mFinanse.

Warto również zauważyć, że wnioskodawca dysponuje swoimi lokalizacjami, otwartymi w określonych godzinach, gdzie przyjmuje klientów. W tych lokalizacjach pracują osoby, które tak jak zainteresowani, zatrudnione są na podstawie dwóch umów (o pracę i o współpracę). Placówki są obrandowane i urządzone jak biuro. MFinanse nie wyraża również zgody, żeby agent wykorzystywał bazę danych i dane klienta do swojej aktywności niezależnej od wnioskodawcy. Poza tym niewątpliwie sprzedaż produktów przez agenta przekłada się na przychody mFinanse. Podobnie, jak i ogół czynności wykonywanych przez K. K..

Powyższe w ocenie Sądu niewątpliwie kwalifikuje zawierane umowy, jako umowy o świadczenie usług, do których należy odpowiednio zastosować przepisy dotyczące umów zlecenia.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Okręgowego, wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, a skoro tak, to stosownie do wcześniejszych rozważań, pracodawca jest również płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe , wypadkowe, zdrowotne) ubezpieczonych z tytułu zawartych umów mających charakter umów o świadczenie usług, do których należy odpowiednio stosować przepisy dotyczące umowy zlecenia.

Podobne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 10 marca 2020 r., w sprawie III AUa 841/19.

Należy podkreślić, że umowy cywilnoprawne wymienione w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej (także w jej art. 9 ust. 1) nie stanowią samodzielnych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym pracownika. W takiej sytuacji nie dochodzi również do zbiegu tytułów ubezpieczenia społecznego w rozumieniu art. 9 tej ustawy. W warunkach wykreowania przez ustawę szerokiego pojęcia pracownika zaskarżone decyzje wskazują tylko, bez potrzeby ustalania tytułu ubezpieczeń, który podmiot jest płatnikiem składek i jaka jest prawidłowa podstawa wymiaru składek. Konsekwencją konstrukcji uznania za pracownika jest konieczność opłacania przez pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne za osobę, z którą została zawarta umowa zlecenia, tak jak za pracownika. Stosownie do przepisu art. 32 ustawy systemowej, pracodawcę obciąża, zatem także obowiązek poboru i odprowadzenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę „uznaną za pracownika”.

Podkreślić także należy, że stosownie do treści art. 66 ust. 1 punkt 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2021.1285 t.j.), obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przy czym, w myśl przepisu art. 69 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązek ten powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.

Przepis art. 66 ust. 1 punkt 1a ustawy systemowej „przenosi”, zatem na grunt przepisów ww. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych konstrukcję uznania za pracownika unormowaną przepisem art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Brak odrębnego uregulowania w tej ustawie (w szczególności w przepisach art. 85-86), kto jest płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne osoby uznanej za pracownika (w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej), należy odczytywać jedynie, jako potwierdzające regułę wyprowadzaną z art. 32 ustawy systemowej.

Podleganie obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym przez ubezpieczonych w spornym okresie z tytułu umowy zawartej z odwołującym, jest konsekwencją objęcia ich obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, jako osób uznanych za pracowników (art. 66 ust. 1 punkt 1a ustawy w związku z art. 5 punkt 43 ustawy i art. 8 ust. 2a ustawy systemowej) a nie, jako zleceniobiorców (art. 66 ust. 1 punkt 1e ustawy systemowej).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 22 lutego 2006 r. (I UK 227/05), objęcie ubezpieczeniem to przynależność do określonej kategorii podmiotów w razie spełniania ustawowych przesłanek, podleganie natomiast wynika z objęcia ubezpieczeniem i oznacza przyznanie prawa powiązanego z nałożeniem obowiązku.

Ponieważ zainteresowani z tytułu spornych umów przynależą do kategorii osób uznanych za pracownika, podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu jak pracownik.

Zgodnie z treścią art.81 ust.1 w/w ustawy, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3 i 35, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się wyłączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (ust.5 w/w ustawy).

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych (ust. 6 w/w ustawy).

Obliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonych wymaga, zatem uprzedniego wyliczenia kwoty składek na ubezpieczenie społeczne. Przypomnieć też należy, stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2007 r. (III UZP 4/06), zgodnie, z którym, co prawda ustawa systemowa rozróżniająca cztery ryzyka ubezpieczeniowe: emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe nie objęła ubezpieczenia zdrowotnego, to jednak należy przyjąć, że ubezpieczenie to jest też rodzajem ubezpieczenia społecznego, zaś jego odrębność wynika przede wszystkim z faktu odmiennego przedmiotu ochrony oraz odrębności organizacyjnej, ubezpieczenie zdrowotne, jest, bowiem realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Co do samego sposobu wyliczenia podstawy wymiaru składek w zaskarżonych decyzjach Sąd zważył, że strona odwołująca ostatecznie nie kwestionowała tego wyliczenia. Sam sposób obliczenia był zgodny z art. 18 ust. 1 ustawy systemowej w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne, zgodny z art. 81 ust. 1, 5 i 6 ww. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w przypadku wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Za obciążeniem obowiązkiem rozliczania i poboru składek, łącznie na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, tylko jednego podmiotu – pracodawcy, przemawia również zasada racjonalnego działania ustawodawcy. Przyjęcie odmiennej koncepcji (dwóch płatników składek – odrębnie na ubezpieczenie społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne), skutkowałoby tym, że to samo zdarzenie (tytuł prawny skutkujący obowiązkiem ubezpieczenia) pociągałoby „podwójne” obciążenie czasowe i ekonomiczne wywołane koniecznością prowadzenia rozliczenia, dokumentacji rozliczeniowej, poboru – nie tylko dla dwóch podmiotów (pracodawca, zleceniodawca), ale również dla ZUS.

Dodać należy, że wynagrodzenie było odrębnie wypłacane zainteresowanym przez (...) SA w Ł. z tytułu umowy o pracę i odrębnie z tytułu umowy współpracy.

Reasumując - konsekwencją realizacji zawartych przez zainteresowanych umów, na podstawie, których praca była wykonywana na rzecz pracodawcy (...) SA w Ł. dla celów ubezpieczeń społecznych, jest traktowanie tej pracy jak jej świadczenie w ramach klasycznego stosunku pracy łączącego jedynie pracownika z pracodawcą.

Mając na względnie powyższe rozważania Sąd Okręgowy, na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił oba odwołania, o czym orzeczono, jak w punkcie1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy. Płatnik przegrał niniejszy proces w całości, wobec czego jest on zobowiązany zwrócić pozwanemu organowi rentowemu poniesione koszty zastępstwa procesowego. Jednocześnie Sąd Okręgowy zważył, że odwołania zostały złożone przez płatnika w dwóch sprawach VIII U 232/22 i VIII U 233/22, które następnie na podstawie art. 219 k.p.c. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Było wyłącznie zabiegiem technicznym, który nie prowadzi do powstania jednej nowej sprawy i nie pozbawia połączonych spraw ich odrębności ani też nie zmienia faktu, że łącznie rozpoznawane i rozstrzygane sprawy są nadal samodzielnymi sprawami. W konsekwencji, w razie połączenia przez sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw (postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 3.02.2012r., I Cz 164/11, Lex nr 1254636 ). Wysokość kosztów zastępstwa procesowego została przez Sąd Okręgowy ustalona na łączną kwotę 16200 zł, na którą złożyły: kwota 5400 zł ustalona zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tj. Dz. U. z 2018 r., poz.265) w przypadku sprawy dotyczącej M. L. (1) , w której wartość przedmiotu sporu wynosiła 163487 zł, oraz kwota 10800 zł ustalona zgodnie z §2 pkt 7 w/w rozporządzenia w przypadku sprawy dotyczącej K. K. (1) , w której wartość przedmiotu sporu wynosiła 561598 zł. Ugruntowany jest bowiem pogląd, że sprawa o opłacenie przez pracodawcę składki w wysokości wynikającej z przychodu uzyskanego przez pracownika na podstawie umowy o pracę i zlecenia wykonywanego na rzecz tego pracodawcy dotyczy składki, gdyż przedmiotem postępowania jest jedynie ustalenie właściwej kwoty jej podstawy wymiaru (postanowienia Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 2015 r., II UZ 8/15; z 19 sierpnia 2015 r., II UZ 14/15, z 7 czerwca 2016 r., II UZ 11/16; z 11 sierpnia 2016 r., II UZ 32/16). Jak wskazuje Sąd Najwyższy nawet w przypadku spełnienia przesłanek z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej nie występuje samodzielne (odrębne) ubezpieczenie z tytułu zatrudnienia u drugiego podmiotu, lecz jedno ubezpieczenie u pierwotnie zatrudniającego (odwołującej).