Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 maja 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie, I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia	Jerzy Nawrocki
Protokolant	Marcin Pasik

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2022 r. w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa K. M.

przeciwko A. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia
14 czerwca 2021 r. sygn. akt (...)

I. zmienia częściowo zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

1. w punkcie I zasądza od A. M. na rzecz K. M.
101 782,08 (sto jeden tysięcy siedemset osiemdziesiąt dwa, 8/100) USD z 5%
w stosunku rocznym od dnia 12 kwietnia 2018r., i oddala powództwo w pozostałej części;

2. w punkcie II zasądza od A. M. na rzecz K. M. 9 225 (dziewięć tysięcy dwieście dwadzieścia pięć) zł tytułem zwrotu kosztów procesu przed sądem pierwszej instancji;

3.nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) od A. M. 11 411 (jedenaście tysięcy czterysta jedenaście) zł tytułem brakującej opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa.

II. oddala apelację w pozostałej części;

III. zasądza od A. M. na rzecz K. M. 21 076 (dwadzieścia jeden tysięcy siedemdziesiąt sześć) zł tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

I A Ga 112/21

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2021 roku Sąd Okręgowy w (...) po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. M. przeciwko A. M. o zapłatę oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanego 10.817,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa 17.682,40 zł tytułem brakującej opłaty od pozwu oraz kwotę 4.763 zł tytułem opłaty od zażalenia złożonego w toku niniejszej sprawy przez pozwanego, od uiszczenia której pozwany został zwolniony.

Powódka wnosiła o zasądzenie od pozwanego 140.382,63 USD tytułem odszkodowania za zniszczony towar w związku z wykonywaniem umowy przewozu.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa podnosząc zarzuty przedawnienia roszczenia, wadliwości waluty przyjętej przez powódkę oraz naruszenia art. 23 ust. 4 i art. 29 ust. 1 Konwencji CMR podnosząc, iż powódka bezpodstawnie dochodzi zapłaty wartości przesyłki w oparciu o przedstawioną fakturę, podczas gdy zgodnie z art. 23 ust. 4 Konwencji CMR odszkodowanie nie może przewyższać kwoty stanowiącej 70.654,17 SDR, tj. równowartości kwoty 392.166,97 zł wyliczonej według kursu PLN/SDR z dnia przyjęcia ładunku do przewozu, tj. 16 stycznia 2017 r. Pozwany podniósł, że powódka nie udowodniła aby w okolicznościach sprawy niniejszej doszło do przypadku, o którym mowa w art. 29 ust. 1 Konwencji CMR, który mógłby upoważniać ją do żądania ponad roszczenie obliczone przy uwzględnieniu art. 23 ust. 3 Konwencji CMR. Ponadto podnosił brak odpowiedzialności pozwanego w rozumieniu art. 17 ust. 2 Konwencji CMR, wskazując, iż pożar pojazdu niewywołany przez osoby, za które przewoźnik odpowiada, jest przypadkiem którego pozwany nie mógł uniknąć, ani którego następstwom nie mógł zapobiec. Podważał także umocowanie adw. A. K. do działania w imieniu powódki w czasie, w którym sporządzono pismo – wezwanie do zapłaty z 17 marca 2017 r. i 12 września 2016 r., jak i w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w (...) za sygnaturą akt(...), oraz że pisma te zostały doręczone pozwanemu. Kwestionował również wartość szkody wskazywanej przez powódkę (k.489-498).

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 11 stycznia 2017 r. powódka K. M. zleciła pozwanemu A. M. przewóz ładunku z H. do P., na podstawie listu przewozowego CMR nr (...), w którym wskazano m.in., że ładunek ma wagę 8481,84 kg (list przewozy nr (...) – k. 14, 49). Transport wykonywany był ciągnikiem siodłowym (...) (...), o numerze rejestracyjnym (...). Pojazd, którym realizowano przewóz, został poddany badaniu technicznemu w dniu 17 października 2016 r. Wynik badania był pozytywny. Następny termin badania został wyznaczony na 17 października 2017 r. (zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym nr (...) - k.186, 198).

W dniu 16 stycznia 2017 r. na autostradzie (...) pojazd z nieustalonych przyczyn spłonął. Kierowca nie został ukarany mandatem, co wynika ze sporządzonego protokołu policyjnego (informacja o wypadku wraz z tłumaczeniem – k. 16-17, pismo pozwanego datowane na 4 grudnia 2017 r. – k. 19, zeznania świadka D. S. – k.541-544).

Przewożony towar został zakupiony przez powódkę, która zapłaciła należność wynikającą z faktury (...) wystawionej na kwotę 140.38263 USD. Powódka przy podpisaniu kontraktu zapłaciła 70 % ceny (pkt 4 kontraktu - k.224-226, 520-524), zaś w dniu 2 listopada 2016 r., tj. w dacie wystawienia faktury zapłaciła 30 % ceny (pismo datowane na 2 listopada 2016 r. - k.229, faktura (...) – k. 11-13, specyfikacja do faktury – k. 227-228, stanowisko sprzedawcy objęte pismem datowanym na 2 listopada 2016 r. – k. 530-531). Przewożony towar został uwidoczniony w specyfikacji do kontraktu datowanej na 2 września 2016 r. ze wskazaniem ilości i ceny za poszczególne towary (specyfikacja do faktury – k. 227-228, 525-527). Taką wartość przyjął ostatecznie Sąd Okręgowy jako wysokość nakładów finansowych poniesionych przez powódkę na zakup przewożonego ładunku.

Powódka K. M. jest obywatelką (...) i prowadzi działalność gospodarczą.

W dniu 26 stycznia 2017 r. K. M. upoważniła notarialnie K. S. do reprezentowania jej interesów jako osoby fizycznej – przedsiębiorcy przed wszelkimi organizacjami, organami, osobami fizycznymi i prawnymi, firmami ubezpieczeniowymi i przed wszelkimi innymi urzędami, przedsiębiorstwami i organizacjami na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, podpisywania i składania w jej imieniu wniosków, odbioru niezbędnych dokumentów, zaświadczeń, dokonywania należnych opłat, podpisywania się w jej imieniu, a także dokonywania wszelkich koniecznych czynności związanych z udzielonym pełnomocnictwem.

W treści pełnomocnictwa zaznaczono, że jest ono wydane na okres trzech lat, bez prawa ustanowenia substytucji i jest ważne do 26 stycznia 2020 r. (pełnomocnictwo udzielone K. S. - k. 378-379).

W oparciu o to pełnomocnictwo w dniu 22 sierpnia 2017 r. K. S. udzielił pełnomocnictwa adw. A. K. do odbioru świadczeń przyznanych przez Towarzystwo (...) S.A. z tytułu odszkodowania z 16 stycznia 2017 r. oraz do prowadzenia postępowania likwidacyjnego w sprawie (...)(pełnomocnictwo datowane na 22 sierpnia 2017 r. – k. 377).

W dniu 2 listopada 2017 r. pozwany poinformował adw. A. K., że podczas zdarzenia, w wyniku którego ulegał spaleniu ładunek powódki przewożony przez pozwanego, pozwany był ubezpieczony w zakresie O. przewoźnika w ruchu międzynarodowym i wskazane przez niego towarzystwo jest likwidatorem szkody. Jednocześnie wskazał numer zgłoszenia szkody u ubezpieczyciela ((...)) (pismo datowane na 2 listopada 2011r. - k.18).

A.. A. K. pismem z dnia 14 listopada 2017 r. powołując się na udzielone pełnomocnictwa wezwała (...) W. do zapłaty na rzecz K. M. 140.382,63 USD z ustawowymi odsetkami od 16 stycznia 2017 r. (k.374-381).

(...) W. odmówiło wypłaty odszkodowania stwierdzając brak odpowiedzialności polisowej z tytułu zgłoszonego zdarzenia odwołując się do braku zgłoszenia szkody przez podmiot uprawniony i przedawnienie roszczenia. Ubezpieczyciel uznał, że adw. A. K. nie była umocowana do występowania w imieniu powódki, a w konsekwencji jej wezwanie do zapłaty odszkodowania, nie odniosło żadnego skutku prawnego. W konsekwencji uznał roszczenie powódki za przedawnione, gdyż wezwanie kierowane przez adw. A. K., nie przerwało biegu terminu przedawnienia roszczenia (k. 325-326, k.301-302).

W dniu 11 stycznia 2018 r. do Sądu Rejonowego w (...) adw. A. K. złożyła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej A. M., w celu zapłaty na rzecz K. M. kwoty 140.382,63 USD tytułem odszkodowania za zniszczony towar (sprawa (...) SO w (...)). Na termin posiedzenia wyznaczony na dzień 2 marca 2018r. stawiły się strony. Wobec braku woli zawarcia ugody przez strony Przewodnicząca posiedzenia stwierdziła, że do ugody nie doszło (k. 29 akt Sądu Rejonowego w (...) w sprawie (...)).

Sąd Okręgowy w sprawie niniejszej stwierdził ponadto, że w sprawie prowadzonej i nie zakończonej ugodą przed Sądem Rejonowym w (...) ((...)) do wniosku o zawezwanie do zawarcia ugody nie dołączono pełnomocnictwa dla adw. A. K., natomiast dołączono wezwanie do zapłaty datowane na 17 marca 2017 r. skierowane do pozwanego ze strony K. S. jako pełnomocnika oraz pierwszą stronę wezwania datowanego na 12 września 2016 r. również skierowanego do pozwanego, które nie zawiera podpisu, natomiast w jego wstępnej części jako poszkodowany została wskazana K. M. reprezentowana przez K. S., reprezentowanego przez adw. A. K. (k. 3-23 akt Sądu Rejonowego w (...) w sprawie (...)).

Na powyższe braki zwrócił uwagę pełnomocnik pozwanego w piśmie z dnia 30 kwietnia 2018 r., do którego dołączył pełnomocnictwo udzielone w dniu 25 kwietnia 2018r. (k.31, 33 akt (...)). W sprawie tej na skutek wniosku pełnomocnika pozwanego wyznaczono termin rozprawy na 12 września 2018 r. (k.42 akt Sądu Rejonowego w (...) w sprawie(...)), zobowiązując jednocześnie adw. A. K. do złożenia pełnomocnictwa do występowania w sprawie w terminie 7 dni (k. 31, 36 akt Sądu Rejonowego w (...) w sprawie (...)).

W protokole posiedzenia w dniu 12 września 2018 r. odnotowano, że stawił się pełnomocnik wnioskodawczyni, zaś przeciwnik nie stawił się. W protokole znalazł się również zapis o zwrocie pisma pełnomocnika wzywającej z 11 września 2018 r. w trybie art. 132 § 2 k.p.c. zd. ostatnie, jako niezaopatrzonego w dowód doręczenia pełnomocnikowi strony przeciwnej. Przewodniczący fizycznie zwrócił odpis pisma z 11 września 2018 r. pełnomocnikowi wzywającej zarządzając złożenie akt do archiwum jako zakończonej 2 marca 2018 r. (k.50-51 akt Sądu Rejonowego w(...) w sprawie(...)).

Sąd ustalił powyższe okoliczności na podstawie przywołanych dokumentów i świadków, którym dał wiarę.

Sąd Okręgowy oceniając roszczenie powódki wskazał, że umowa przewozu, zawarta pomiędzy powódką a pozwanym jako przewoźnikiem na podstawie międzynarodowego listu przewozowego podlega ocenie w świetle postanowień Konwencji CMR (Dz. U. z 1062 r., nr. 49, poz. 238). Przepisy Konwencji zgodnie z art. 1 ust. 1 znajdują zastosowanie do umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Postanowienia Konwencji mają pierwszeństwo przed prawem krajowym, które znajduje zastosowanie tylko wówczas, gdy Konwencja do niego odsyła, albo gdy pewnych kwestii w ogóle nie reguluje.

Poza sporem pozostawał fakt, że w trakcie wykonywania przewozu towar spłonął w pożarze składu transportowego, w dniu 16 stycznia 2017 r. na autostradzie (...).

Jak wynika z treści art. 17 ust. 1 Konwencji CMR, przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpi w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 Konwencji CMR przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec. Przy czym przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął. (art. 17 ust. 3 Konwencji).

Cytowane przepisy wprowadzają zasadę domniemania odpowiedzialności przewoźnika za szkodę. Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 1 Konwencji CMR dowód, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało jedną z przyczyn przewidzianych w artykule 17, ustęp 2, ciąży na przewoźniku.

W sprawie pozwany nie wykazał, żadnej z okoliczności, które zwalniałby go z odpowiedzialności za zniszczenie przewożonego ładunku. Fakt, że zestaw, którym był realizowany przewóz był relatywnie nowy, ciągnik siodłowy był poddany badaniu technicznemu, a pożar jest zjawiskiem nagłym, którego nie mógł przewidzieć pozwany czy kierowca wykonujący ten transport, nie mają znaczenia dla uznania odpowiedzialności pozwanego co do zasady. Podobnie jak fakt, że kierowca nie został ukarany mandatem przez policję niemiecką, która wykonywała czynności na miejscu zdarzenia.

Uznając zatem, że odpowiedzialność pozwanego została co do zasady wykazana Sąd Okręgowy oddalił powództwo uznając za skuteczny podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 32 ust. 1 Konwencji CMR roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających tej Konwencji, przedawniają się po upływie jednego roku, a w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata. W przypadku zaś całkowitego zaginięcia, przedawnienie biegnie począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy, albo, jeżeli termin nie był umówiony - począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika (art. 32 ust. 1 pkt b)). Dnia ustalonego jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia.

Sąd w ustalonych wyżej okolicznościach sprawy uznał, że początek biegu terminu przedawnienia należy przyjąć jak w przypadku zaginięcia towaru, bowiem przewożony ładunek uległ całkowitemu zniszczeniu wskutek pożaru. W konsekwencji uznał, że roszczenie powódki uległo przedawnieniu z dniem 17 lutego 2018 r. W tej dacie upłynął termin jednego roku liczony od upływu trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy towaru, który był wyznaczony na dzień tj. 16 stycznia 2017 r. W konsekwencji uznał , że z tym dniem roszczenie powódki wygasło zgodnie z art. 32 ust. 4 Konwencji CMR.

W toku niniejszej sprawy strona powodowa nie wskazywała na okoliczności pozwalające na zastosowanie dłuższego, trzyletniego terminu przedawnienia, a mianowicie okoliczności wskazujących na zły zamiar lub niedbalstwo przewoźnika - pozwanego. Niespornym w przedmiotowej sprawie był nagły i losowy charakter zdarzenia – pożaru składu transportowego, w wyniku którego przewożony ładunek uległ spaleniu.

W ocenie Sądu Okręgowego nie doszło również do skutecznego przerwania biegu terminu przedawnienia wskutek zawezwania pozwanego do ugody przed Sądem Rejonowym w(...) w sprawie (...). Postępowanie ugodowe zostało zainicjowane wnioskiem z 11 stycznia 2018 r. Wprawdzie roszczenie objęte wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej było tożsame z roszczeniem objętym pozwem wniesionym w niniejszej sprawie, jednakże nie zostało ono zainicjowane przez przez powódkę.

Sąd Okręgowy dokonał analizy akt sprawy(...) i stwierdził, że wniosek o zawezwanie do ugody został złożony (podpisany) przez adw. A. K. reprezentującą cyt. (...), jednakże do przedmiotowego wniosku nie dołączono stosowanego pełnomocnictwa. Abstrahując od oceny poprawności procedowania tego wniosku przed Sądem Rejonowy w (...), gdyż w tej sytuacji należało wdrożyć procedurę uzupełnienia tego braku formalnego, do czego nie doszło, autor wniosku nie wykazał, iżby dysponował stosownym pełnomocnictwem udzielonym przez powódkę K. M..

We wniosku i załącznikach do wniosku adw. A. K. odwoływała się do pierwotnego pełnomocnictwa jakiego powódka K. M. udzieliła K. S.. Jednakże w ocenie Sądu Okręgowego K. S., nie miał uprawnień do dalszego umocowania adw. A. K. w imieniu powódki K. M.. K. S. na podstawie pełnomocnictwa notarialnego udzielonego mu przez powódkę 26 stycznia 2017 r., uzyskał prawo do reprezentowania powódki przed organami. Jednakże nie miał uprawnień do udzielenia dalszego pełnomocnictwa adw. A. K., ze względu na wyraźne wyłączenie prawa do udzielenia substytucji (pełnomocnictwo z 26 stycznia 2017 r. k.378-379).

Sąd Okręgowy stwierdził dalej, że fakt prowadzenia postępowania ugodowego przed Sądem Rejonowym w (...) w dniu 2 marca 2018 r. posiedzenie ugodowe w sprawie (...), i stwierdzenie, że do ugody nie doszło, nie wiąże Sądu Okręgowego gdyż nie jest orzeczeniem, które z jednej strony przesądzałoby kwestię skutecznego przerwania biegu przedawnienia roszenia objętego wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej, a z drugiej strony stanowiłoby substancję orzeczniczą, którą mogłoby być w jakikolwiek sposób zwalczana przez uczestnika (pozwanego). Skoro zaś w orzecznictwie dopuszcza się badanie czy zawezwanie do próby ugodowej złożone w określonej faktografii może być w ogóle kwalifikowane jako aktywność strony podjęta przed sądem, powzięta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia, która stanowi o przerwaniu biegu przedawnienia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2016 r. III CSK 50/15, LEX nr 1975839), to tym bardziej w ocenie Sądu Okręgowego nie może budzić wątpliwości uprawnienie sądu orzekającego w przedmiotowej sprawie do przesłankowej oceny skuteczności przerwania biegu przedawnienia w rezultacie czynności podjętych w ramach postępowania przed Sądem Rejonowym w (...) w sprawie (...).

Z tych samych względów Sąd Okręgowy uznał ponadto, że nie ma także podstaw do przyjęcia, że bieg przedawnienia uległ zawieszeniu wskutek zgłoszenia przez powódkę reklamacji w rozumieniu art. 32 ust. 2 Konwencji CMR. Skoro bowiem adw. A. K. nie była osobą uprawnioną do składania pism w imieniu powódki (ze względu na zakaz substytucji w pełnomocnictwie udzielononym przez powódkę K. S., to uznać należy, że nie została skutecznie złożona reklamacja, którą można by rozważać w kontekście przesłanek zawieszenia biegu przedawnienia w rozumieniu art. 32 ust. 2 Konwencji CMR.

Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił powództwo przyjmując, że roszczenie objęte żądaniem pozwu uległo przedawnieniu.

W ocenie Sądu za oddaleniem powództwa przemawia fakt, że powódka nie wykazała wysokości dochodzonego roszczenia. Wprawdzie Sąd Okręgowy przyznał, że wartość towarów zakupionych przez powódkę od sprzedawcy chińskiego wynosiła 140.382,63 USD (wynika to bowiem z umowy zawartej przez powódkę ze sprzedawcą – k. 520-524, oświadczenia sprzedawcy – k. 530-531 oraz specyfikacji towaru z 2 września 2016r. – k. 525-527), to jednak wartość ta nie jest tożsama z wartością ładunku, który uległ zniszczeniu podczas przewozu realizowanego przez pozwanego. Jak wynika bowiem z ustaleń poczynionych w przedmiotowej sprawie, towar ostatecznie załadowny na skład samochodowy pozwanego, nie był tożsamy z tym zakupionym przez powódkę, bowiem w wyniku kontroli celnej cyt . „skonfiskowano cztery belki” (k.528-529). Taki wynik kontroli celnej bez wątpienia nie pozostał bez wpływu na wartość towaru realnie transportowanego 16 stycznia 2017 r., a w dalszej konsekwencji towaru składającego się na ładunek, który uległ zniszczeniu.

Sąd Okręgowy uznał za bezzasadny zarzut wadliwości waluty wskazanej w pozwie . Pomimo że strony w zleceniu z 11 stycznia 2017 r. umówiły się na wynagrodzenie za przewóz w walucie euro, to jednak równocześnie uzgodniły rozliczenie przestoju, odszkodowania w dolarach amerykańskich (USD – k. 9-10). Wbrew zatem stanowisku pozwanego strony nie przyjęły dla wzajemnych rozliczeń li tylko waluty euro.

Wobec oddalenia powództwa Sąd Okręgowy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. obciążył powódkę kosztami procesu na które składało się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego wraz z opłatą od pełnomocnictwa w kwocie 10 817zł. Ponadto Sąd obciążył powódkę nieuiszczonymi opłatami sądowymi.

Apelację od tego wyroku wniosła powódka zaskarżając wyrok w całości i zarzucając Sądowi Okręgowemu :

I. Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne przyjęcie,:

a) że powódka nie zgłosiła reklamacji, mimo że na pisemną reklamację powódka otrzymała odpowiedź od pozwanego.

b) że pozwany nie otrzymał reklamacji, mimo iż udzielił na nią odpowiedzi powołując się w treści swojego pisma na reklamację wysłaną przez pełnomocnika powódki, co doprowadziło do mylnego ustalenia przez sąd, iż bieg terminu przedawnienia nie został zawieszony.

2. art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia wysokości szkody, podczas gdy powód zaoferował logiczne, wzajemnie uzupełniające się dowody w postaci umowy (...), faktury z dnia 2.09.2016r., pisma B. S. S. potwierdzającego, że towar załadowany na pojazd pozwanego był wartości 140.382,63 USD

3. art. 97 § 2 k.p.c poprzez uznanie, że czynności wykonywane przez adwokat A. K. nie zostały zatwierdzone przez powódkę, podczas gdy zatwierdzenie tych czynności może zostać dokonane w sposób dorozumiany, który nastąpił poprzez udzielenie pełnomocnictwa przez osobę uprawnioną do działania w sprawie dochodzenia roszczeń przeciwko pozwanemu.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.

1. art. 123 k.c. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej złożone przez pełnomocnika powódki nie przerywa biegu przedawnienia z powodu niedołączenia prawidłowego druku pełnomocnictwa, podczas gdy w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej sąd przyjął, iż adwokat A. K. jest pełnomocnikiem w sprawie i w sprawie zapadło prawomocne merytoryczne rozstrzygnięcie.

2. art. 118 k.c. przez błędne przyjęcie, że roszczenie powódki uległo przedawnieniu, podczas gdy powódka zgłosiła reklamację pozwanemu, zawezwała pozwanego do próby ugodowej.

3. art. 32 ust. 2 Konwencji CMR przez błędne uznanie, iż nie doszło do zawieszenia przedawnienia podczas gdy powódka skutecznie złożyła reklamację u pozwanego a pozwany na piśmie nie odrzucił reklamacji i nie zwrócił załączonych do niej dokumentów, tym samym termin przedawnienia jest zawieszony i powództwo powódki nie jest przedawnione.

4. art. 32 ust. lc Konwencji CMR przez jego niezastosowanie i błędne uznanie, iż roszczenie powódki, jest przedawnione, podczas gdy bieg terminu przedawnienia dla roszczenia objętego pozwem wynosi 1 rok i 3 miesiące i liczony jest począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu, tj. od dnia 12 stycznia 2017 roku, zatem powódka mogła wystąpić z roszczeniem do dnia 12 kwietnia 2018 roku.

5. art. 32 ust. lb Konwencji CMR przez jego zastosowanie i błędne uznanie, iż roszczenie powódki, jest przedawnione, podczas gdy termin przedawnienia określony pkt lb odnosi się do ładunku zaginionego zatem nie powinien mieć zastosowania w okolicznościach sprawy, bowiem ładunek powódki spłonął a nie zaginął.

Powódka wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku - poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dochodzonej pozwem kwoty oraz kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych

Z ostrożności procesowej wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Jednocześnie na podstawie art. 368 1 pkt 4 w zw. z art. 217 1 wnosiła o dopuszczenie dowodu z:

1) oświadczenia powódki z dnia 16 lipca 2021 na fakt potwierdzenia wszelkich czynności wykonanych przez adwokat A. K. w sprawie (...) oraz na etapie przed sądowym oraz na fakt zatwierdzenia przez powódkę czynności wykonanych przez adw. A. K.

2) pismo z dnia 28 lipca 2021 roku do Sądu Rejonowego w (...) wraz z potwierdzeniem nadania listem poleconym na fakt zatwierdzenia przez powódkę czynności wykonanych przez adw. A. K.

3) pismo z dnia 28 lipca 2021 roku do pozwanego wraz z potwierdzeniem nadania listem poleconym na fakt zatwierdzenia przez powódki czynności wykonanych przez adw. A. K..

Na podstawie art. 368 § 1 k.p.c. w zw. Z art. 381 k.p.c. wskazuję, że powołanie powyższych dowodów przed Sądem I instancji nie było możliwe bowiem o konieczności ich powołania powódka dowiedziała się z treści uzasadnienia wyroku.

Pozwany wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje. Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Nie są uzasadnione zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c. w zakresie wskazanym w zarzucie apelacyjnym, a to z tego względu, że fakt ewentualnego zgłoszenia przez powódkę skutecznie reklamacji w zasadzie nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy niniejszej z przyczyn wskazanych poniżej.

W ocenie Sądu Apelacyjnego uzasadnione są bowiem zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd Okręgowy prawa materialnego wskutek uznania, że w okolicznościach sprawy doszło do przedawnienia roszczenia powódki.

W tym zakresie w szczególności jest uzasadniony zarzut naruszenia art. art. 32 ust. lc Konwencji CMR przez jego niezastosowanie, a w konsekwencji błędne przyjęcie przez Sąd Okręgowy początkowej daty biegu rocznego terminu przedawnienia roszczenia powódki.

Art. 32 Konwencji CRM co do zasady wprowadza roczny termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych wynikających z umowy przewozu międzynarodowego. Jednocześnie w sposób wyraźny oznacza początkowy dzień biegu tego terminu, który jest różny i zależy od faktycznych podstaw roszczenia.

Art. 32 ust. 1 ppkt a, b i c wyróżnia pięć takich podstaw: „częściowe zaginięcia, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy”, „całkowitego zaginięcie” (dostawy), „wszystkie inne przypadki”. Już z tego zestawienia wynika, że czym innym jest „zaginięcie” dostawy, a czym innym „uszkodzenie” dostawy.

W przypadku zaginięcia dostawy rzecz nią objęta istnieje, nieznane jest tylko miejsce jej składowania. Fizycznie jest niedostępna do czasu gdy miejsce jej składowania zostanie ustalone. Dopóki jednak rzecz istnieje jest możliwość jej odzyskania w stanie nieuszkodzonym.

Natomiast w przypadku uszkodzenia rzeczy objętej dostawą rzecz istnieje, jej miejsce składowania jest znane, ale jest w stanie uszkodzonym, w związku z czym wartość rzeczy będącej przedmiotem dostawy jest niższa, od tej którą miała przed powstaniem szkody.

W wyniku pożaru rzeczy, gdy dochodzi do jej całkowitego zniszczenia, rzecz nie istnieje i dlatego nie może być kwalifikowana ani jako rzecz zaginiona, ani jako uszkodzona, gdyż odzyskanie jej całkowite bądź częściowe nie jest możliwe.

Skoro zatem w okolicznościach faktycznych sporawy, towar objęty dostawą całkowicie spłonął w pożarze, to początkowy dzień biegu terminu przedawnienia winien być kwalifikowany jako „inny przypadek”, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt c Konwencji CRM, który ma zastosowanie do wszystkich innych przypadków aniżeli przewidziane w ppkt „a” i „b” tego przepisu.

W konsekwencji uznać należy, że bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z pierwszym dniem po upływie trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu.

Dodatkowo jednak uwzględnić należy ostatnie zdanie art. 32 ust. 1 Konwencji, które stanowi, że dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia, co oznacza w praktyce przesunięcie terminu przedawnienia roszczenia o jeden dzień.

W tym stanie prawnym uznać należy, że skoro umowa przewozu została zawarta w dniu 11 stycznia 2017r. , to termin przedawnienia rozpoczął bieg po upływie trzymiesięcznego terminu od tego dnia.

Zgodnie z art. 32 ust. 3 Konwencji CRM, z zastrzeżeniem postanowień ustępu 2 art. 32 Konwencji CRM, zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia normują przepisy prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę. Zgodnie zaś z art. 112 kc termin oznaczony w miesiącach odpowiada początkowemu dniowi terminu. Zatem początkowym dniem terminu przedawnienia roszczenia powódki winien być 11 kwietnia 2017r. Jednakże ze względu na treść ostatniego zdanie art. 32 ust. 1 Konwencji CRM początkowy dzień terminu biegu przedawnienia roszczenia powódki oznaczyć należy na 12 kwietnia 2017r. Zatem zgodnie z art. 112 kc roczny termin przedawnienia upływał z końcem 12 kwietnia 2018r.

Jak wynika z daty stempla pocztowego (koperta k.29) pozew w sprawie został wniesiony 12 kwietnia 2018r., a zatem w ostatni dzień biegu terminu przedawnienia roszczenia, co skutecznie przerwało bieg terminu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 1 kc).

Podsumowując, roszczenie powódki nie uległo przedawnieniu, gdyż pozew w sprawie został wniesiony przed upływem terminu przedawnienia ustalonego na podstawie art. 32 ust. 1 pkt c Konwencji CRM.

Niezależnie od powyższego w ocenie Sądu Apelacyjnego uzasadnione są zarzuty apelacyjne podważające stanowisko Sądu Okręgowego, że zawezwanie pozwanego do zawarcia ugody przed Sądem Rejonowym w (...) w sprawie

(...), nie przerwało biegu terminu przedawnienia.

Skoro bowiem – co jest niewątpliwe – bezpośrednim celem zawezwania do ugody – było zaspokojenie przez powódkę roszczenia tożsamego z dochodzonym w sprawie niniejszej, to tym samym spełnione zostały wszystkie przesłanki przerwania biegu terminu przedawnienia przewidziane w art. 123 § 1 pkt 1 kc.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzecznictwa zawezwanie do zawarcia ugody podjęte w celu zaspokojenia roszczenia przerywa bieg terminu przedawnienia roszczenia. Postępowanie sądowe wywołane wnioskiem o zawezwanie do zawarcia ugody jest szczególnym rodzajem postępowania gdyż nie kończy się wydaniem przez Sąd jakiegokolwiek orzeczenia. Sąd w protokole posiedzenia odnotowuje jedynie, że do zawarcia ugody nie doszło bądź, w przypadku zawarcia ugody wciąga jej osnowę do protokołu, albo zamieszcza osnowę ugody w odrębnym dokumencie stanowiącym część protokołu i stwierdza podpisami stron. Niemniej jednak Sąd, przed którym sprawa się toczy ma obowiązek czuwania nad prawidłowym przebiegiem tego postępowania i jak wskazywał Sąd Okręgowy w swoim uzasadnieniu winien czuwać nad prawidłowością czynności podejmowanych przez uczestników tego postępowania. Tym bardziej, że nie jest możliwa żadna inna kontrola prawidłowości podejmowanych w tym postępowaniu czynności.

Skoro zatem powódka zawezwała pozwanego do zawarcia ugody, a Sąd prowadzący to postępowanie nie dopatrzył się jakichkolwiek braków we wniosku powódki, wyznaczył termin posiedzenia pojednawczego, na który stawiły się strony, a do ugody nie doszło wskutek braku woli zawarcia ugody przez dłużnika, co zostało odnotowane w protokole posiedzenia i co zakończyło czynności sądowe w tej sprawie, to nie sposób uznać, że powódka nie spełniła wszystkich warunków czynności, skutkiem których, było przerwanie biegu przedawnienia w rozumieniu art.123 § 1 pkt 1 kc.

Prowadzenie postępowania pojednawczego przed Sądem daje stronie wzywającej dłużnika do zawarcia ugody gwarancję prawidłowości podjętych przez nią czynności, nakierowanych na wywarcie określonego skutku materialnoprawnego w postaci m.in. przerwania biegu przedawnienia. Z tego względu w ocenie Sądu Apelacyjnego skoro Sąd, przed którym prowadzone było postępowanie pojednawcze nie dostrzegł żadnych wadliwości w czynnościach strony, a w konsekwencji nie obligował strony do ich usunięcia, nie jest możliwe zakwestionowanie skuteczności tych czynności, w innym postępowaniu.

W przywołanym przez Sąd Okręgowy orzeczeniu Sądu Najwyższego zwrócono jedynie uwagę na możliwość i potrzebę badania przez Sąd orzekający zamiaru strony, która składała wniosek o zawezwanie do ugody, a mianowicie czy zamiar ten był ukierunkowany na dochodzenie, ustalenie, zaspokojenia lub zabezpieczenie roszczenia, czy jedynie na przerwanie biegu przedawnienia, co mogłoby prowadzić do przedłużania w nieskończoność terminu przedawnienia roszczenia. W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko to nie daje jednak podstaw do badania legalności i skuteczności samego postępowania pojednawczego w innym postępowaniu.

Nie bez znaczenia jest również fakt, że zgodnie z przyjętym w doktrynie i orzecznictwie stanowiskiem brak formalny pisma procesowego w postaci nienależytego umocowania pełnomocnika może być usunięty potwierdzeniem strony dokonanych przez niego czynności. W tym celu sąd powinien wyznaczyć stronie odpowiedni termin (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2009 r. OSNC 2009/6/76). Gdyby zatem nawet podzielić pogląd Sądu Okręgowego, to wówczas Sąd winien wezwać powódkę w sprawie niniejszej do wypowiedzenia się w tej kwestii, skoro wcześniej nie była wzywana do potwierdzenia czynności podjętej przez niewłaściwie umocowanego pełnomocnika. Nie było także wątpliwości, że powódka potwierdziła wszystkie czynności adw. A. K. podjęte w postępowaniu pojednawczym, na co wskazują dokumenty załączone do apelacji.

Skoro warunkiem przerwania biegu przedawnienia roszczenia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 kc jest jedynie podjęcie przez stronę czynności bezpośrednio zmierzających do zaspokojenia roszczenia, a powódka spełniła ten warunek, składając wniosek do Sądu o zawezwanie dłużnika do zawarcia ugody, a Sąd przeprowadził całe postępowanie wywołane wnioskiem powódki, to brak jest podstaw, do podważenia oceny, że zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 kc doszło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia, wskutek zawezwania dłużnika do zawarcia ugody przed Sądem.

W konsekwencji uznać należało, że wskutek złożenia wniosku o zawezwanie do ugody w dniu 11 stycznia 2018r. doszło do przerwania biegu przedawnienia, i po zakończeniu postępowania ugodowego w dniu 2 marca 2018r. bieg terminu przedawnienia rozpoczął się na nowo – art. 124 § 1 i 2 kc. Tym bardziej zatem wniesienie pozwu w sprawie niniejszej w dniu 12 kwietnia 2018r. zostało dokonane przed upływem terminu przedawnienia roszczenia, który upływał najwcześniej dopiero 2 marca 2019r.

W tym stanie sprawy rozważania dotyczące ewentualnego zawieszenia biegu terminu przedawnienia wywołane zgłoszeniem reklamacji przez powódkę w dniach 17 marca 2017r., bądź 12 września 2017r. są zbędne, gdyż nie wpływają na rozstrzygnięcie sprawy. Ich uwzględnienie mogło bowiem jedynie doprowadzić do ustalenia terminu przedawnienia roszczenia w dacie późniejszej niż 2 marca 2019r., co pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie o bezzasadności zarzutu przedawnienia podniesionego przez pozwanego.

Nie jest uzasadnione stanowisko Sądu Okręgowego, że powódka nie udowodniła wysokości szkody. Zgodnie z art. 23 ust. 1 Konwencji odszkodowanie oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu. Wartość towaru określa się według ceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej - według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości. Wykazanie wielkości szkody jest możliwe poprzez przedstawienie faktur zakupu towaru. Powódka przedstawiła w sprawie faktury nabycia towaru.

Sąd Okręgowy sam ustalił i uznał, że przedstawione przez powódkę faktury opiewające na kwotę 140.382,63 USD odzwierciedlają wartość towaru zakupionego przez powódkę i objętego przewozem. Faktem jest, że w wyniku kontroli celnej „skonfiskowano cztery belki” towaru (k.528-529). Taki wynik kontroli celnej bez wątpienia nie pozostał bez wpływu na wartość towaru realnie transportowanego 16 stycznia 2017 r., który uległ spaleniu. Niemniej w ocenie Sądu Apelacyjnego ciężar przeprowadzenia dowodu na okoliczność różnicy pomiędzy towarem zakupionym przez powódkę, a tym który uległ zniszczeniu w wyniku pożaru obciążał pozwanego (art. 6 kc), który podjął początkowo inicjatywę dowodową w tym względzie, ale ostatecznie wycofał wnioski dowodowe (pismo k. 574).

W konsekwencji brak jest podstaw do dokonania innych ustaleń dotyczących wartości i ilości towaru, który uległ zniszczeniu wskutek pożaru, aniżeli wynikające z faktur zakupu, kontraktu zawartego przez powódkę i danych dotyczących wagi towaru, wskazanych w liście przewozowym.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu pierwszej instancji co do możliwości dochodzenia zaspokojenia roszczenia w walucie USD. Osoba uprawniona do dochodzenia odszkodowania od przewoźnika, o ile zezwalają na to przepisy wewnętrzne państwa, w którym żąda ona jego zapłaty, nie musi dochodzić odszkodowania w walucie tego państwa. Jeżeli zezwalają na to przepisy wewnętrzne, świadczenie może być także spełnione w innej walucie. W pozostałej części dotyczącej tego problemu Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego.

Ustalając wysokość należnego powódce odszkodowania Sąd Apelacyjny uwzględnił wynikający z Konwecji CRM limit odszkodowania. Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 23 ust. 3 CMR, dokonanym Protokołem z 1978 r., który Polska ratyfikowała w dniu 27 października 2010 r ., odszkodowanie nie może przekraczać 8,33 jednostki rozrachunkowej za 1 kilogram brakującej wagi brutto. Jednostką tą (zgodnie z ust. 7) w państwach należących do Międzynarodowego Funduszu Walutowego, które ratyfikowały wspomniany protokół, są tzw. specjalne prawa ciągnienia ((...)). Aktualna wartość 1 SDR wynosi 1,44USD. Zatem wartość jednej jednostki rozrachunkowej równa się iloczynowi 8,33 x 1,44USD , co odpowiada 12 USD.

Przyjęty limit odszkodowania odnosi się do wagi brutto towaru, przez którą należy rozumieć wagę towaru zadeklarowaną w liście przewozowym czy innym dokumencie transportowym, z uwzględnieniem z opakowania.

Po przemnożeniu wagi towaru wskazanej w liście przewozowym – 8 481,84 przez wartość jednostki rozrachunkowej wynoszącej 12 USD Sąd ustalił górny limit kwoty odszkodowania w wysokości 101 782,08 USD. Oznacza to, że powódka w sprawie niniejszej mogła dochodzić odszkodowania jedynie do wysokości tej kwoty.

Zgodnie z art. 27 Konwencji CRM osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa sądowego. W sprawie niniejszej powódka nie wykazała skutecznego skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, gdyż wątpliwości dotyczące zakresu umocowania adw. A. K., w związku z zakresem umocowania udzielonego przez powódkę K. S., nie zostały wyjaśnione. Natomiast dla wywołania skutków prawnych, o których mowa w art. 27 ust. 1 CMR, reklamacja musi być wniesiona przez osobę uprawnioną do dochodzenia odszkodowania.

Z tego względu Sąd Apelacyjny uwzględnił roszczenie odsetkowe powódki od dnia 12 kwietnia 2018r. , tj. od daty wniesienia pozwu w sprawie niniejszej. Przez wytoczenie powództwa przed sądem polskim należy rozumieć zarówno datę złożenia pozwu w biurze podawczym właściwego sądu, jak i - na mocy przepisu art. 165 § 2 k.p.c. - jego oddanie w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) lub w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, które to oddanie jest równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego (pozwu) do sądu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił częściowo zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt I zasądził od pozwanego na rzecz powódki 101 782,08 (sto jeden tysięcy siedemset osiemdziesiąt dwa, 8/100) USD z 5% w stosunku rocznym od dnia 12 kwietnia 2018r., a w pozostałej części powództwo oddalił.

Ponieważ powództwo zostało uwzględnione w 73% Sąd na podstawie art. 100 kpc stosunkowo do wyniku procesu rozliczył koszty procesu poniesione przez strony.

Powódka poniosła koszty procesu w wysokości 10 817 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika wraz z opłatą od pełnomocnictwa oraz opłatę od pozwu w postępowaniu elektronicznym w wysokości 5 820,55zł, tj. łącznie 16 637,55zł

Pozwana poniosła koszty wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 10 817zł.

Łącznie koszty wyniosły 27 454,55zł.

Powódka uległa pozwanemu w 27 % i winna ponieść koszty do kwoty 7413zł. Z tego względu od pozwanego należy jej się zwrot kwoty odpowiadającej różnicy pomiędzy kosztami rzeczywiście poniesionymi, a tymi, którymi winna być obciążona. Z tego względu Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9 225zł tytułem zwrotu kosztów procesu przed sądem pierwszej instancji.

Ponieważ opłata sądowa od uwzględnianego powództwa na dzień wniesienia pozwu wyniosła 17 232zł (5% od wartości 101 782,08 USD wg kursu z dnia wniesienia pozwu 3,39zł za 1 USD), a powód uiścił opłatę w kwocie 5 820,55zł, Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu okręgowego w (...) 11 411zł tytułem brakującej opłaty sądowej od uwzględnionej części roszczenia.

W pozostałej części Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 kpc i na podstawie art. 100 kpc stosunkowo rozdzielił koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Apelacja została uwzględniona w 73 % .

Powódka uiściła opłatę od apelacji w kwocie 23 767zł oraz poniosła koszty zastępstwa prawnego w kwocie 8 100zł, co stanowi łącznie 31 867zł .

Natomiast pozwany poniósł koszt zastępstwa prawnego w kwocie 8 100zł.

Koszty postępowania apelacyjnego wyniosły łącznie 39 967zł.

Powódkę winny obciążać koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym do kwoty odpowiadającej 27 % wszystkich kosztów postępowania apelacyjnego, czyli do kwoty 10 791 zł.

Z tego względu Sąd Apelacyjny zasądził od pozwanego na rzecz powódki nadpłacone przez nią koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym w wysokości 21 076zł.