Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 listopada 2021 roku w Sieradzu

odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 19.02.2021 r. Nr (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o rekompensatę

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. K. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych od 1 stycznia 2021 roku.

2.  Stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania prawa do rekompensaty.

3.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz J. K. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 253/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 19.02.2021r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. K. przyznania rekompensaty, z uwagi na nieudowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji pełnomocnik ubezpieczonego wnosił o przyznanie wnioskodawcy prawa do rekompensaty i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Precyzując odwołanie w piśmie procesowym z 30.09.2021r., wskazał okresy zatrudnienia, w których wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. K. urodził się (...)

Pierwsze uprawnienia spawalnicze wnioskodawca uzyskał 25.10.1974r. w zakresie spawania gazowego. Następnie od 15.02.1982 – 23.04.1982, odbywał kurs specjalistyczny spawania gazowego, następnie od 15.11.1982 – 9.03.1983 – kurs podstawowy spawania elektrycznego. Od 12.02.1998 – 12.03.1998, odbywał ponadpodstawowy kurs spawania w osłonie Ar metodą TIG.

W okresie od 2.05.1984 - 31.03.1992, odwołujący był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o.o. w C. jako spawacz gazowo – elektryczny. To była praca na terenie Huty (...). Były wykonywane remonty kanałów w hucie, którymi odchodzą spaliny, remonty podajników. Była to praca na terenie Huty i Elektrowni. Brygada w której pracował wnioskodawca, specjalizowała się w remontach urządzeń na terenie hut i elektrowni. Odwołujący nie wykonywał innych czynności niż spawanie. Było to przeważnie spawanie elektrodą, później w osłonie argonu. W okresie od 1.10.1992 - 30.09.1993, odwołujący był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w D. jako spawacz. Wnioskodawca pracował w Elektrowni (...) przy remontach kanałów i rurociągów, zajmował się spawaniem kanałów powietrza i kanałów spalin. Odwołujący pracował w brygadzie, w skład której wchodzili monterzy i spawacze, nie wykonywał innych czynności niż spawanie.

Od 14.12.2005 - 23.12.2005, wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o.o. jako spawacz. Firma zajmowała się piecami hutniczymi do wyżarzania. Praca wnioskodawcy polegała na spawaniu pieców i nie wykonywał innych czynności niż spawanie.

W okresie od 1.02.2005 - 3.10.2005, J. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) w R. jako spawacz w elektrodzie. Odwołujący pracował w Kopalni (...). Było tam spawanie stacji przesyłkowych. Praca była w brygadzie. Wnioskodawca zajmował się spawaniem belek i konstrukcji stalowych, innych czynności niż spawanie J. K. nie wykonywał.

Od 17.05.2004 - 30.11.2004 wnioskodawca był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) z/s w r. jako spawacz. Praca odwołującego polegała na spawaniu w elektrodzie koparek wielonaczyniowych, które wydobywają węgiel. Były także spawane np. płaskowniki, łyżki zbierające urobek, innych czynności niż spawanie J. K. nie wykonywał.

W okresie od 21.08.2002 - 28.08.2002, wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (...) Sp. z o. o. jako spawacz Odwołujący pracował wtedy Niemczech jedynie jako spawacz.

Od 14.05.2001 - 7.01.2002, J. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o. o. jako spawacz i zajmował się jedynie spawaniem w Hucie (...) w Niemczech. Tam było spawanie rurociągu.

W okresie od 5.11.2007 - 31.05.2008, wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Sp. z o. o. z/s w W. jako spawacz samodzielny w osłonie argonu. Odwołujący zajmował się spawaniem rurociągu w elektrowni w D.. Zajmował się spawaniem przygotowanych styków do spawania. To była jedynie praca spawacza.

Od 1.06.2008 - 31.12.2008 roku i dalej, J. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu w (...) i pracował również jako spawacz. Wtedy pracował w nowej elektrowni w B. - blok 13, gdzie odbywało się spawanie elektrodą skraplacza pod turbiną. To była jedynie praca spawacza.

Od 7.12.2005 - 13.12.2005, odwołujący był zatrudniony w (...) Sp. z o. o. w wymiarze 1/8 etatu jako spawacz.

W okresie od 2.10.1981 – 29.10.1982 wykonywał pracę w (...) jako spawacz gazowy. Była to praca w elektrowni (...), spawanie ekranów. Innych czynności niż spawanie J. K. nie wykonywał.

H. B. pracował razem z wnioskodawcą w (...). Przedsiębiorstwo to zajmowało się remontami i budową elektrowni, elektrociepłowni i zakładów. H. B. był brygadzistą pracującym. W skład brygady wchodzili monterzy, którzy przygotowywali rurociągi i konstrukcje stalowe do spawania, a cięcie palnikiem wykonywał w-ca. W brygadzie był jeden spawacz. W-ca innych robót nie wykonywał, cały czas zajmował się spawaniem. Częściowo spawał na dworze, nieraz w pomieszczeniach zamkniętych np. kotłach. Była to brygada remontowa, montaże i spawacze. W-ca pracował po 12 godzin a nawet 16 godzin dziennie, minimum 8 godzin było pracy.

W okresie od 19.10.2005 – 15.04.2006, J. K. był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w R. i zajmował się spawaniem konstrukcji, innych czynności niż spawanie nie wykonywał.

(dowód: zeznania wnioskodawcy, zeznania świadka H. B. – na nagraniu CD – 00:04:30 – 00:16:57, 00:05:00 – 00:36:39 k. 36, 47, uwierzytelnione kserokopie kart z książki spawacza k. 15 – 21, świadectwa pracy k. 7/akta sprawy; świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach k. 17/akta ZUS).

W dniu 18.01.2021r., J. K. złożył w ZUS wniosek o rekompensatę do emerytury. Po rozpoznaniu wniosku, skarżącemu zaliczono do szczególnych warunków zatrudnienie od 26.07.1974 – 7.09.1975, 18.06.1980 – 30.09.1981 (dowód: wniosek z załącznikami, karta przebiegu zatrudnienia, /akta ZUS).

Decyzją z 19.02.2021r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. K. przyznania rekompensaty, z uwagi na nieudowodnienie 15 lat pracy w szczególnych warunkach (dowód: decyzja k. 22/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Okoliczności dotyczące zatrudnienia i charakterystyki pracy wnioskodawcy w spornych okresach Sąd ustalił na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz świadka H. B., odnośnie zatrudnienia w (...) we W.. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął także świadectwa pracy odwołującego, uwierzytelnioną kserokopię kart z książki spawacza, obrazującej przebieg pracy zawodowej wnioskodawcy oraz zdobytych kwalifikacji spawalniczych. Walor wiarygodności i niebagatelną moc dowodową sąd przyznał treści książeczki spawacza wnioskodawcy, która obrazuje cały przebieg pracy J. K. jedynie jako spawacza, od chwili nabycia pierwszych uprawnień spawalniczych. Ma to w sprawie decydujące znaczenie, a to z uwagi na wielość zakładów pracy, gdzie skarżący pracował jako spawacz i odległość czasową, powodującą nieskuteczność osobowych źródeł dowodowych.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie. W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z 9.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017r., poz. 644 ze zm.), rekompensata - odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jak wynika z art. 21 cyt. ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W taki sposób istotę rekompensaty określa zresztą sam ustawodawca, definiując ją w art. 2 pkt 5 ustawy o e. p.

Definicję pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniającą do wcześniejszej emerytury reguluje art. 32 ustawy emerytalno – rentowej oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §3 i §4 cyt. rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeżeli łącznie spełnia warunki: mężczyzna jeżeli osiągnął wiek 60 lat, ma wymagany „okres zatrudnienia” 25 lat, w tym przepracował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca spełnił sporną przesłankę zatrudnienia w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu, z wyłączeniem okresu zatrudnienia od 7.12.2005 – 31.12.2005, w trakcie którego odwołujący nie wykonywał pracy w pełnym wymiarze czasu, jak również okresów zasiłkowych i urlopów bezpłatnych, praca wykonywana przez wnioskodawcę do 31.12.2008r., kwalifikuje się do zaliczenia do szczególnych warunków. W spornych okresach zatrudnienia, J. K. wykonywał pracę w szczególnych warunkach jedynie jako spawacz, która jest wymieniona w dziale XIV, poz. 12 rozporządzenia RM z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego (…). Łącznie staż pracy w szczególnych warunkach, z uwzględnionym przez ZUS, wynosi ponad 15.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1 i 1 a ustawy emerytalno - rentowej, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczeń (…) po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie na etapie postępowania przed ZUS, nie było możliwe ustalenie przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach, co zostało dopiero wykazane w toku postępowania odwoławczego. W związku z tym, należało uznać, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania zaskarżonej decyzji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał J. K. prawo do rekompensaty z tytułu od 1 stycznia 2021r. ustalając jednocześnie, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt. 2 wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) (pkt 3 wyroku).