Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III K 2380/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2022r.

Sąd Rejonowy w Rybniku III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący

sędzia Justyna Sarikaya

Protokolant

Protokolant sądowy Izabela Brzezina

przy udziale Prokuratora: ---

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2022r. i 8 kwietnia 2022 r. sprawy

B. D. (D.)

s. A. i A.

ur. (...) w R.

oskarżonego o to, że:

w okresie od 06 grudnia 2017 roku do 3 marca 2019 roku i od 02 lipca 2019 roku do 16 czerwca 2021 roku w R. uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego syna M. D. określonego co do wysokości Wyrokiem Sądu Rejonowego w. R. Wydział IV Rodzinny i Nieletnich Sygn. akt IVRC (...) z dnia 6 grudnia 2017 roku mocą, którego zobowiązany był do płacenia alimentów w kwocie 400 zł miesięcznie, a powstała w ten sposób łączna wysokość zaległości przekracza równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, przez co naraził pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych

tj. o czyn z art. 209 § 1a k.k.

1) uznaje oskarżonego B. D. (D.) za winnego tego, że w okresie od kwietnia 2018 roku do 3 marca 2019 roku i od kwietnia 2020 roku do 16 czerwca 2021 roku w R. uchylał się od wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego syna M. D. określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w. R. sygn. akt IV RC (...) z dnia 6 grudnia 2017 roku, mocą którego zobowiązany był do płacenia alimentów w kwocie 400 zł miesięcznie, a powstała w ten sposób łączna wysokość zaległości przekracza równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, przez co naraził pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. czynu wyczerpującego znamiona przestępstwa z art. 209 § 1a k.k. i za to na mocy art. 209 § 1a k.k. w zw. z art. 34 § 1 i §la pkt. 1 k.k. oraz art. 35 § 1 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 24 (dwudziestu czterech) godzin w stosunku miesięcznym;

2) na mocy art. 34 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt. 3 k.k. zobowiązuje oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie małoletniego syna M. D.;

3) na mocy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23/06/1973r. o opłatach w sprawach karnych zwalnia oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa.

Sędzia

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 2380/21

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.USTALENIE FAKTÓW

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

B. D.

W okresie od kwietnia 2018 roku do 3 marca 2019 roku i od kwietnia 2020 roku do 16 czerwca 2021 roku w R. uchylał się od wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniego syna M. D. określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w. R. sygn. akt IV RC (...) z dnia 6 grudnia 2017 roku, mocą którego zobowiązany był do płacenia alimentów w kwocie 400 zł miesięcznie, a powstała w ten sposób łączna wysokość zaległości przekracza równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, przez co naraził pokrzywdzonego na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

B. D. jest ojcem M. D. pochodzącego ze związku z B. G.. Wyrokiem Sądu Rejonowego w. R. sygn. akt IV RC (...) z dnia 6 grudnia 2017 roku B. D. został zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz syna w kwocie po 400 złotych miesięcznie.

W okresie od kwietnia 2018 roku do 3 marca 2019 roku i od kwietnia 2020 roku do 16 czerwca 2021 w R., uchylał się od wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego na rzecz swego dziecka określonego co do wysokości ww. wyrokiem. Powstała w ten sposób łączna wysokość zaległości przekroczyła równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, przez co naraził syna na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Oskarżony w okresie czasu od kwietnia 2018 roku do marca 2019 roku zamieszkiwał wspólnie z B. G. i jej synami, gdzie dokładał się w niewielkim zakresie do kosztów utrzymania rodziny.

zeznania B. G.

k.52-53, 142

wyjaśnienia B. D.

k.65-66, 120v-121

zawiadomienie o przestępstwie z załącznikami

k.1-19

informacja od komornika

k.31-33, 92-94 129-132

karta karna

k.67-69

2.

B. D. wykonuje pracę fizyczną, pozostaje zatrudniony w firmie (...) w R. na jedną czwartą etatu i osiąga przy tym miesięczne dochody w wysokości około 600 zł netto.

W okresie od 1 stycznia 2017 do grudnia 2018 r. był zarejestrowany jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku. Od dnia 29.06.2018 r. do dnia 04.07.2018 r. na jego wniosek wykreślono go z ewidencji. Od dnia 16.10.2018 r. do dnia 06.11.2018 r. został wyrejestrowany z powodu braku gotowości do podjęcia pracy. W okresie od 1 stycznia 2019 roku był zarejestrowany jako poszukujący pracy. Od dnia 4.02.2019 do dnia 01.07.2019 r. nie pobierał żadnych świadczeń. Dnia 02.07.2019 r. został wyrejestrowany, gdyż złożył wniosek o rezygnację z pomocy. Nie przedstawiono mu propozycji pracy, nie skierowano go również na staż ani na kursy.

informacja z zakładu pracy

k. 147-151

informacja z ZUS

k. 23

informacja PUP w R.

k.20,41

3.

B. G. otrzymywała do rąk własnych alimenty na syna M. D. za poszczególne miesiące w wysokości:

400 zł w dniu 17.07.2019 za lipiec 2019

400 zł w dniu 17.08.2019 za sierpień 2019

400 zł w dniu 10.09.2019 za wrzesień 2019

400 zł w dniu 19.10.2019 za październik 2019

400 zł w dniu 23.11.2019 za listopad 2019

400 zł w dniu 14.12.2019 za grudzień 2019

350 zł w dniu 31.01.2020 za styczeń 2020

350 zł w dniu 29.02.2020 za luty 2020

400 zł w dniu 28.03.2020 za marzec 2020

notatnik

k. 97-119

4.

Postępowanie egzekucyjne w sprawie sygn. akt IV RC (...) jest bezskuteczne, gdyż z wynagrodzenia dłużnika wykonywane są potrącenia, które księgowane są w pierwszej kolejności do sprawy sygn. akt Kmp 36/09 na rzecz alimentowanej O. D., córki pochodzącej z innego związku.

informacja od komornika

k.31-33

5.

Oskarżony w okresie objętym zarzutem nie był pozbawiony wolności.

Był wielokrotnie karany, w tym za przestępstwa niealimentacji.

informacja z (...) w W.

k.25-28

karta karna

k.67-69

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

1.OCena DOWOdów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

zeznania B. G.

Za wiarygodne sąd uznał zeznania świadka, z których wynika, że oskarżony uchylał się od płacenia alimentów. Sąd jednak zmienił opis czynu, gdyż oskarżony przedstawił jako dowód notatnik, w którym wykazane były wpłaty na rzecz M. D., które oskarżony przekazywał do rąk własnych świadkowi a które ta potwierdziła własnoręcznym podpisem. Odnośnie kwestionowanego przez oskarżonego okresu czasu niealimentacji świadek potwierdził, iż w tym czasie zamieszkiwała wspólnie z oskarżonym, jednak miał on w niepełnym zakresie płacić jej pieniądze, także ich wysokość nie była wystarczająca, a ponadto świadek wtedy w głównym zakresie utrzymywała siebie i syna.

wyjaśnienia B. D.

Oskarżony częściowo przyznał się do zarzucanego mu czynu i w tej części Sąd daje wiarę jego wyjaśnieniom w pełni. Oskarżony wykazał, że przekazywał B. G. alimenty w okresie od lipca 2019 r. do marca 2020 r., na co przedstawił dowód w postaci notatnika, w którym wykazane były wpłaty na rzecz M. D., które oskarżony przekazywał do rąk własnych B. G., a które ta potwierdziła własnoręcznym podpisem. Ponadto oskarżony podnosił fakt wspólnego zamieszkiwania i dokładania się do utrzymania dziecka, gdyż jak wskazał w okresie od lutego 2018 roku do czerwca 2019 roku mieszkał wspólnie z B. G. i wtedy pracował utrzymując swoją rodzinę. Wyjaśnienia te w zasadniczej części podzieliła świadek B. G. potwierdzając, iż mieszkali wspólnie i oboje pracowali, jednak z treści jej zeznań wynika, że to ona głównie utrzymywała swoich synów. Zatem za wiarygodne uznał sąd, że rzeczywiście w tym okresie czasu oskarżony pracował i mieszkał z synem i jego matką, jednak nie oznacza to, aby tym zachowaniem wypełnił swój obowiązek alimentacyjny.

zawiadomienie o przestępstwie z załącznikami

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

informacja od komornika

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

karta karna

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

2

informacja z zakładu pracy

Dokument z zakładu pracy oskarżonego ze wskazaniem dochodów niekwestionowany przez strony

informacja z ZUS

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

informacja PUP w R.

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

3

notatnik

Dokument niekwestionowany przez strony.

4

informacja od komornika

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

informacja z (...) w W.

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

karta karna

dokument urzędowy – niekwestionowany przez strony

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięciaz wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

1

B. D.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Oskarżony swoim działaniem wypełnił znamiona przestępstwa z art. 209 § 1a kk, albowiem uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym a łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowiła równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, czym naraził swojego małoletniego syna M. D. na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Należy podnieść, iż przestępstwo niealimentacji jest przestępstwem konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo, zaś do wypełnienia ustawowych znamion wystarczy samo narażenie uprawnionego do alimentacji na niemożność zaspokojenia jego podstawowych potrzeb, pozostające w związku przyczynowym z uchylaniem się sprawcy od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie tej osoby. Zaspokojenie podstawowych potrzeb oznacza dostarczenie środków materialnych koniecznych nie tylko do utrzymania, ale również do uzyskania niezbędnego wykształcenia i korzystania z dóbr kulturalnych. „Fakt zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych uprawnionego kosztem znacznego wysiłku osoby współzobowiązanej do alimentacji, albo przez inne osoby nie zobowiązane, a także z funduszu alimentacyjnego ZUS, nie wyłącza ustawowego znamienia narażenia na niemożność zaspokojenia tych potrzeb (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1987 roku, V KRN 54/87, OSNPG 1987/8/103).

Sąd zwrócił uwagę na fakt, iż oskarżony był zatrudniony jedynie na ¼ etatu uzyskując z tego tytułu po potrąceniach komorniczych wynagrodzenie w kwocie ok. 500 złotych, co wskazuje na fakt, iż nie czynił on starań, aby polepszyć swoją sytuację materialną, co przełożyłoby się na realizację obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna. B. D. jest osobą dorosłą, nie jest schorowany, jest zdolny do pracy, nie posiada żadnego orzeczenia, które uniemożliwiałoby mu podjęcie pracy w pełnym wymiarze etatu, co przyczyniłoby się do znacznej poprawy jego sytuacji materialnej. Należy zwrócić uwagę na fakt zatrudnienia oskarżonego jedynie na jedną czwartą część etatu, co w przypadku zdrowego, pełnego sił człowieka świadczy o fakcie, że nie czynił on starań, aby polepszyć swoją sytuację materialną, a tym samym zapewnić godny byt dziecku. Oświadczenie o tym, jakoby oskarżony dokładał się do utrzymania, a nawet posilił się stwierdzeniem, że „utrzymywał cały dom”, podczas wspólnego zamieszkiwania do czerwca 2019 roku jawi się jako mało prawdopodobne właśnie z uwagi na wykazane przez niego i jego pracodawcę dochody. Należy podkreślić, iż na oskarżonego został nałożony obowiązek alimentacyjny na rzecz syna w kwocie 400 zł, zatem trudno uznać, aby oskarżony uzyskując wynagrodzenie nieznacznie przekraczające tę kwotę wypełniał należycie obowiązek alimentacyjny, skoro jego wynagrodzenie przeznaczał przede wszystkim na własne utrzymanie. Jak wynika ze zgromadzonej dokumentacji, a także zeznań B. G. w kwestionowanym przez oskarżonego okresie czasu świadek pracowała i to głównie ona utrzymywała ich wspólnego syna. Świadek wskazała, że oskarżony nieregularnie płacił jej alimenty, a także, że czynił to po czasie. Co istotne, zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego w. R. z dnia 6 grudnia 2017 r. w sprawie IV RC (...) oskarżony powinien płacić alimenty do rąk B. G.. Zatem opłacanie kosztów mieszkania i robienia zakupów nie można uznać za wypełnienie przez oskarżonego nałożonego na niego obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna. Okoliczność wspólnego zamieszkiwania z małoletnim pokrzywdzonym nie wyłącza odpowiedzialności za przestępstwo niealimentacji. Oprócz ponoszenia wspólnych kosztów i opłat, oskarżony powinien był dodatkowo płacić do rąk B. G. miesięcznie alimenty w wysokości 400 zł, czego nie czynił. Kwestia wspólnego zamieszkiwania i zajmowania się synem ma jedynie znaczenie dla wymiaru kary, ale nie wyłącza odpowiedzialności za zarzucany czyn.

Również nie zwalania oskarżonego z obowiązku alimentacji syna okoliczność, iż na oskarżonego również nałożono obowiązek alimentacyjny na rzecz jego dwóch córek. Sąd zgromadził dokumentację komorniczą, z której wynika ile do jakiej sprawy pobierano z wynagrodzenia oskarżonego potrąceń na należności alimentacyjne i stwierdzić należy, że nie były to wysokie kwoty. Na córkę O. D. potrącenia wynosiły niecałe 300 zł miesięcznie, więc nie było tak jak to wskazywał oskarżony początkowo w wyjaśnieniach z postępowania przygotowawczego, aby większa część jego wynagrodzenia była pochłonięta przez potrącenia alimentacyjne na rzecz jego córki, co uniemożliwiałoby wykonywanie obowiązku alimentacyjnego na rzecz syna. Na rzecz córki P. D. praktycznie nie było w tym czasie potrąceń komorniczych. Zatem okoliczność, iż potrącenia komornicze wystarczały w pierwszej kolejności na zaspokojenie należności innego dziecka oskarżonego wynikało tylko i wyłącznie z niewielkiego dochodu, jaki osiągał oskarżony, a więc z powodu okoliczności zawinionej przez oskarżonego.

Sąd zmienił opis czynu z uwagi na przedstawiony podczas procesu dowód w postaci notatnika, w którym odnotowane były wpłaty na rzecz M. D., które oskarżony przekazywał do rąk własnych matce małoletniego, a które ta potwierdziła własnoręcznym podpisem. Zatem Sąd zmienił czasookres popełnienia przestępstwa eliminując okres czasu od lipca 2019 roku do marca 2020 roku, albowiem oskarżony wykazał, że w tym okresie czasu rzeczywiście płacił do rąk matki dziecka alimenty w pełnej wysokości (k. 98-104), a także od 6 grudnia 2017 roku do marca 2018 roku, gdyż już z zeznań złożonych przez B. G. w toku postępowania przygotowawczego wynikało, że w tym czasie oskarżony zapłacił jej alimenty.

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

1.KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

B.-miej D.

1

1

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwoliła na wysunięcie wniosku, iż brak uiszczania wpłat na poczet alimentów, a powstała w ten sposób łączna wysokość zaległości przekroczyła równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, naraziła M. D. na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Czyn przypisany oskarżonemu jest zawiniony, można mu było bowiem przypisać winę w czasie jego popełnienia, albowiem uzasadnionym było w konkretnej sytuacji wymagać od oskarżonego zachowania zgodnego z normą prawną, a nie zachodziły jednocześnie przyczyny, które odmowę takiego zachowania uzasadniałyby.

Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego sąd brał pod uwagę charakter naruszonego dobra, a także zamiar towarzyszący sprawcy. Stopień społecznej szkodliwości jest więc równy stopniowi winy. Sąd uwzględnił to, że oskarżony swoim zachowaniem godził w instytucję opieki. Nie zabezpieczył bowiem materialnych podstaw egzystencji dla osoby mu najbliższej, czyli swojego dziecka.

W związku z powyższym na mocy art. 209 § 1a k.k. w zw. z art. 34 § 1 i § la pkt. 1 k.k. oraz art. 35 § 1 k.k. Sąd wymierzył oskarżonemu karę 1 roku i 2 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 24 godzin w stosunku miesięcznym.

Sąd uznał, że kara w takim wymiarze będzie adekwatną do stopnia winy oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości czynu a także spełniającą swe cele w zakresie prewencji ogólnej oraz cele zapobiegawcze wobec oskarżonego. Sąd na korzyść oskarżonego przyjął to, że przez okres ok. roku czasu oskarżony zamieszkiwał wspólnie z synem. Natomiast na niekorzyść oskarżonego znacząco wpływa uprzednia wielokrotna karalność, w tym dwukrotnie za tożsame przestępstwa niealimentacji.

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

B.-miej D.

2

1

Sąd na mocy art. 34 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt. 3 k.k. zobowiązał oskarżonego do wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie małoletniego syna M. D. z uwagi na dotychczasowy brak płatności alimentów.

1.inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionychw innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosowałokreślonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

1.KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Mając na uwadze charakter czynu przypisanego oskarżonego oraz dalszą konieczność realizacji przez niego obowiązku alimentacyjnego Sąd na mocy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23/06/1973r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego w całości od ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa.

1.Podpis