Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 maja 2021 r. Gmina M. S.- Zarząd (...) w S. wniosła przeciwko A. L. o zapłatę kwoty 10 800 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnieni liczonymi od dnia 14 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, iż strony łączyła umowa z dnia 28 czerwca 2017 r., przedmiotem której było opracowanie przez pozwanego dokumentacji projektowej i pełnienie nadzoru inwestorskiego. Pozwany nie wykonał umowy w terminie, wobec czego powódka oświadczyła o odstąpieniu od umowy, obciążając pozwanego kara umowną, której mimo skierowanych wezwań do zapłaty pozwany nie uiścił.

Nakazem zapłaty z dnia 17 czerwca 2021 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydziale Gospodarczym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady jak i wysokości, podnosząc nadto zarzut przedawnienia roszczenia, w związku z upływem dwuletniego okresu przedawnienia liczonego od dnia w którym dzieło miało zostać oddane. Nadto pozwany zakwestionował skuteczność odstąpienia przez powódkę od umowy, wskazując, iż niewykonanie dzieła nastąpiło z winy powódki, zaś oświadczenie o odstąpieniu zostało złożone przez powódkę po upływie terminu na wykonanie dzieła, bez wcześniejszego wezwania do jego wykonania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 28 czerwca 2017 r. Gmina M. S.- Zarząd (...) w S. zawarł z A. L., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) A. L. umowę nr (...), przedmiotem której było przyjęcie przez pozwanego do wykonania: opracowanie kompletnej dokumentacji projektowo-kosztorysowej obejmującej kompleksową termomodernizację budynku (...) mieszczącego się przy ul. (...) w S. (działka ewidencyjna nr (...) z obrębu (...)) wraz z uzyskaniem niezbędnych opinii, uzgodnień i pozwoleń oraz pełnieniem nadzoru autorskiego.

Budynek (...) położony przy ul. (...) w S. stanowi element reliktów arsenału z murem oporowym i kazamatami , i został wpisany do rejestru zabytków pod numerem rej A- (...). Przedmiotowe zamierzenie inwestycyjne dotyczące ocieplenia budynku, wymaga uzyskania pozwolenia konserwatorskiego.

Dokumentację będąca przedmiotem umowy pozwany zobowiązał się wykonać w oparciu o (...) energetyczny budynku z 201 ó roku oraz Zalecenia konserwatorskie z 08.03.2016r stanowiące załączniki do niniejszej umowy.

Dokumentacja musiała uwzględniać wszystkie niezbędne do wykonania prace i koszty z podziałem na rodzaje robót oraz zawierać :

1)  wymianę starej instalacji centralnego ogrzewania na nową z aktywnym systemem zarządzania zużyciem energii cieplnej ( (...));

2)  docieplenie ścian zewnętrznych i wewnętrznych;

3)  wymianę starej stolarki okiennej i drzwiowej na nową;

4)  poprawę sprawności instalacji oświetlenia;

5)  optymalizację istniejącego systemu wentylacji mechanicznej;

6)  instalację paneli fotowoltaicznych PV.

Zakres opracowania o którym mowa w ust. 1 z podziałem na rodzaje robót, obejmował:

1)  wykonanie projektów budowlanych;

2)  wykonanie projektów wykonawczych, wraz z informacją dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (jeżeli jest to wymagane);

3)  wykonanie szczegółowego przedmiaru robót;

4)  wykonanie szczegółowego kosztorysu inwestorskiego;

5)  specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót;

6)  zgłoszenie robót nie wymagających pozwolenia na budowę lub złożenie wniosku o uzyskanie pozwolenia na budowę - jeżeli będzie wymagane;

7)  uzyskanie pozwolenia konserwatorskiego.

Wytyczne do kosztorysowania: opracowanie należało wykonać w programie NORMA, Cena robocizny netto -13,50 zł/rg. W tabeli elementów scalonych należy przyjąć: Kp do (...) — 75 %, Zysk do (...) + Kp - 10%, podatek VAT - 23 %. Ceny materiałów i cenę sprzętu należy przyjąć aktualne według wydawnictwa (...) (§1).

Pozwany zobowiązany został do wykonania dokumentacji projektowej i zgłoszenia robót nie wymagających pozwolenia na budowę lub wniosku o pozwolenie na budowę w terminie 50 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy. Przed zgłoszeniem robót nie wymagających pozwolenia na budowę (lub wystąpieniem o pozwolenie na budowę) pozwany miał przedłożyć powódce do zaakceptowania jeden egzemplarz opracowanej dokumentacji wraz z kosztorysem inwestorskim i przedmiarem robót . Po uzyskaniu pisemnej akceptacji pozwany miał złożyć zgłoszenie robót nie wymagających pozwolenia na budowę lub wniosek o pozwolenie na budowę, a powódka miała w ciągu 7 dni zaopiniować przedłożoną dokumentację.

W przypadku konieczności dokonania zmian w dokumentacji, strony pisemnie uzgadniają termin ich dokonania przez powódkę oraz termin opiniowania przez pozwanego nie dłuższy niż wskazany w ust. 2 .

Wg § 7 pozwany dostarczy powódce kompletną dokumentację zgodnie z § 6 wraz ze zgłoszeniem prac nie wymagających pozwolenia na budowę, przyjętym bez sprzeciwu ( lub pozwoleniem na budowę) oraz pozwoleniem konserwatora zabytków w terminie 10 dni od daty ich wydania przez właściwe organy.

Za opracowanie kompletnej dokumentacji projektowo - kosztorysowej, strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe na podstawie oferty cenowej pozwanego z dnia 8.06.2017r, stanowiącej załącznik do umowy w wysokości: 54 000,00 zl brutto.

Za pełnienie nadzoru autorskiego, strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe na podstawie oferty cenowej pozwanego z dnia 8.06.2017, stanowiącej załącznik do umowy w wysokości:

3 000,00 zl brutto (§10).

Pozwany został zobowiązany do zapłaty powódce kary umownej za:

1) zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości 0,5 % wynagrodzenia umownego określonego w § 10 ust 1 umowy za każdy dzień zwłoki, licząc od upływu terminu określonego w § 7 ust. 1, lub § 7 ust 4

2) zwłokę w usunięciu wad dokumentacji projektowo - kosztorysowej w wysokości 0,5% wynagrodzenia umownego określonego w § 10 ust. 1 za każdy dzień zwłoki, liczone od upływu terminu wyznaczonego na usunięcie wad,

3) za nieterminowe i nienależyte wykonanie jakiegokolwiek obowiązku wynikającego z tytułu sprawowania nadzoru autorskiego w wysokości 150 zł, za każdy stwierdzony przypadek,

4) za odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie przez którąkolwiek ze stron z przyczyn leżących po stronie pozwanego 20% sumy wynagrodzenia określonego w § 10 ust. 1 i 2 umowy, za wyjątkiem przypadku określonego w ust. 5 pkt 6.

Powódka uprawniona była do potrącenia kar umownych z wynagrodzenia pozwanego. Powódka zastrzegła sobie prawo dochodzenia odszkodowania uzupełniającego przewyższającego wysokość zastrzeżonych kar umownych. Pozwany nie mógł zlecić wykonania umowy osobie trzeciej bez zgody powódki „pod rygorem natychmiastowego odstąpienia od umowy bez dodatkowego wezwania”.

Powódka mogła odstąpić od umowy, jeżeli:

1) nastąpi złożenie wobec pozwanego wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania naprawczego lub wszczęcie postępowania likwidacyjnego wobec pozwanego, albo wykreślenie pozwanego z właściwej ewidencji lub rejestru,

2) nastąpi rozwiązanie firmy pozwanego,

3) zostanie zajęty majątek pozwanego,

4) pozwany jest w zwłoce w wykonaniu przedmiotu umowy o co najmniej 5 dni, od upływu terminu określonego w § 7 ust. 1, lub § 7 ust. 4.

5) pozwany wykonuje umowę niezgodnie z jej postanowieniami,

6) wystąpią istotne zmiany okoliczności powodujące, że wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy.

7) zrezygnuje z wykonania robót budowlanych, których dotyczy dokumentacja projektowa, będąca przedmiotem umowy - wówczas pozwany uprawniony bedzie do odstąpienia od umowy w części dotyczącej nadzoru autorskiego.

8) w przypadku określonym w § 13 ust. 3.

Pozwanemu nie przysługiwało żadne roszczenie z tytułu niespełnionego nadzoru autorskiego.

Odstąpienie od umowy powinno nastąpić w terminie 30 dni od uzyskania wiedzy o okolicznościach określonych w ust. 4 i 5 w formie pisemnej, i powinno zawierać uzasadnienie.

Dowód:

- ogłoszenie o zamówieniu k. 125-133;

- SIWZ k. 134-180, 215-287;

- umowa z dnia 28 czerwca 2017 r. k. 52-55;

- audyt energetyczny budynku k. 57-82;

- pismo z dnia 8 marca 2016 r. k. 56;

Dnia 31 sierpnia 2017 r. strony zawarły aneks do umowy z dnia 28 czerwca 2017 r. na mocy którego zmodyfikowano treść §7 ust. 1 poprzez wyznaczenie terminu zakończenia prac związanych ze sporządzeniem dokumentacji projektowej do dnia 18 września 2017 r.

Dowód:

- aneks nr (...) z dnia 31 sierpnia 2017 r. k. 51;

Pismem z dnia 17 sierpnia 2017 r. pozwany zwrócił się z prośbą o wydłużenie terminu przekazania dokumentacji, tj. do dnia 18 września 2017 r., w związku z utrudnionym dostępem do wszystkich pomieszczeń budynku.

Dowód:

- pismo z dnia 17 sierpnia 2017 r. k. 50;

Dnia 31 sierpnia 2017 r. strony zawarły aneks do umowy z dnia 28 czerwca 2017 r. na mocy którego zmodyfikowano treść §7 ust. 1 poprzez wyznaczenie terminu zakończenia prac związanych ze sporządzeniem dokumentacji projektowej do dnia 18 września 2017 r.

Dowód:

- aneks nr (...) z dnia 31 sierpnia 2017 r. k. 51;

Pismem z dna 6 października 2017 r. pozwany przedstawił powódce harmonogram prac i składania wniosków, powodując się na trudności z dostępem do materiałów budowlanych istniejącego budynku i opracowaniem dokumentacji dotyczącej umowy, zobowiązując się do przekazania kompletnej dokumentacji projektowo-kosztorysowej w terminie do dnia 31 października 2017 r.

Dowód:

- pismo z dnia 6 października 2017 r. k. 49;

Pismem z dnia 16 października 2017 r. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w S. wezwał powódkę do usunięcia braków wniosku o pozwolenie na budowę, poprzez przedłożenie dokumentów wymaganych do wniosku, w terminie 14 dni.

Dowód:

- pismo z dnia 16 października 2017 r. k. 47-48;

Decyzją z dnia 16 października 2017 r. (...) Wojewódzki Konserwatorek (...) w S., pozwolił na przeprowadzenie robót budowlanych przy termomodernizacji budynku przy ul. (...) w (...) na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku, udzielając pozwolenia na okres do dnia 31 grudnia 2018 r.

Dowód:

- decyzja z dnia 19 października 2017 r. k. 118-120;

Pismem z dnia 18 października 2017 r. pozwany poinformował powódkę o postępie prac oraz o złożonych wnioskach o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Nadto pozwany w związku z koniecznością wykonania dodatkowych opracowań zwrócić się do powódki o wyznaczenie terminu spotkania celem omówienia szczegółów dalszego postępowania w kwestiach wykraczających poza ramy porozumienia stron.

Dowód:

- pismo z dnia 18 października 2017 r. k. 46;

Decyzją z dnia 24 października 2017 r. Prezydent Miasta S. zatwierdził projekt budowlany i udzielił powódce pozwolenia na budowę obejmującą termomodernizację, kolorystykę elewacji i remont budynku usługowego przy ul. (...) w (...) z zachowaniem szczególnych warunków zabezpieczenia terenu i nadzoru budowlanego.

Dowód:

- decyzja z dnia 24 października 2017 r. k. 45;

Dnia 12 grudnia 2017 r. pozwany przekazał powódce dokumentację projektową.

Dowód:

- protokół przekazania z dnia 12 grudnia 2017 r. k. 123;

Pismem z dnia 21 grudnia 2017 r. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w S. poinformował powódkę, iż nie dopuszcza ze stanowiska konserwatorskiego lokalizacji paneli fotowoltaicznych na dachu budynku przy ul. (...) w S. w zakresie określonym w piśmie z dnia 14 grudnia 2021 r., wskazując iż liczba i sposób montażu paneli wpłynęłaby negatywnie na zmianę wyglądu budynku.

Dowód:

- pismo z dnia 21 grudnia 2017 r. k. 44;

Pismem z dnia 29 grudnia 2017 r. powódka zgłosiła uwagi do sporządzonego przez pozwanego projektu, wskazując uwagi ogólne oraz szczegółowo uwagi dotyczące każdej branży, podnosząc iż w obecnej formie dokumentacja jest niekompletna i niezgodna z zakresem wskazanym w umowie.

Dowód:

- pismo z dnia 29 grudnia 2017 r. k. 43;

Pismem z dnia 24 stycznia 2018 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w S. zawiadomił powódkę o wszczęciu postępowania w sprawie złego stanu technicznego sufitu podwieszonego w budynku przy ul. (...) w S..

Dowód:

- pismo z dnia 24 stycznia 2018 r. k. 212;

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2018 r., Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w S. nałożył na powódkę obowiązek przedłożenia oceny stanu technicznego podwieszanego sufitu w terminie do dnia 25 lutego 2018 r.\

Dowód:

- postanowienie k. 213-214;

Dnia 30 stycznia 2018 r. pozwany wypożyczył 1 egzemplarz projektu budowlanego oraz 1 egzemplarz projektu wykonawczego, celem naniesienia poprawek.

Dowód:

- pismo z dnia 30 stycznia 2018 r. k. 41v.;

Wiadomością e-mail z dnia 12 lutego 2018 r. inspektor nadzoru zaprosił pozwanego na spotkanie dnia 15 lutego 2018 r., celem omówienia projektu. W odpowiedzi, wiadomością e-mail z dnia 14 lutego 2018 r., pozwany wniósł o wyznaczenie terminu spotkania po dniu 15 lutego 2018 r., z uwagi na trwające prace w związku z zobowiązaniem z dnia 10 stycznia 2018 r. dotyczącym uzupełnia dokumentacji.

Dowód:

- korespondencja e-mail k. 42;

Pismem z dnia 14 lutego 2018 r. pozwany ustosunkował się do podniesionych do projektu zastrzeżeń, informując o postępie prac i wykonanych dotychczas poprawkach.

Dowód:

- pismo z dnia 14 lutego 2018 r. k. 39v.-41;

Dnia 21 lutego 2018 r. sporządzono notatkę służbową z przebiegu spotkania stron, w trakcie którego powódka wskazała braki przedłożonego przez pozwanego projektu, wzywając do ich uzupełnienia.

Dowód:

- notatka z dnia 21 lutego 2018 r. k. 39;

Decyzją z dnia 27 lutego 2018 r. (...) Wojewódzki Konserwator Zabytków w S. wydał decyzję zezwalającą na umieszczenie instalacji fotowoltaiki na dachu budynku przy ul. (...) w S..

Dowód:

- decyzja z dnia 27 lutego 2018 r. k. 121-122;

Pismem z dnia 16 marca 2018 r. powódka wezwała pozwanego do uzupełnienia dokumentacji wskazując szczegółowo stwierdzone braki.

Dowód:

- pismo z dnia 16 marca 2018 r. k. 35-38;

Pismem z dnia 16 marca 2018 r. pozwany przekazał powódce dokumentację projektową dotycząca instalacji fotowoltaicznej, specyfikację i instrukcję, uznając proces projektowy za zakończony, wnosząc o wypłatę wynagrodzenia.

Dowód:

- pismo z dnia 16 marca 2018 r,. k. 124;

- wydruk artykułów prasowych k. 181-88;

- dokumentacja płyta CD k. 193;

Pismem z dnia 29 marca 2018 r. pozwany zakwestionował postawę powódki, wskazując na zaskoczenie postawą powódki w świetle odbytych spotkań i rozmów różniących się od zakresu umowy oraz znacznym upływie czasu między doręczeniem powódce pism i dokumentów a uzyskaniem odpowiedzi.

Dowód:

- pismo z dnia 29 marca 2018 r. k. 32-34;

Dnia 30 marca 2018 r. odbyło się spotkanie stron, z przebiegu którego sporządzono notatkę służbową. W trakcie spotkania pozwany oświadczył, iż nie podejmie żadnych czynności w tematyce uwag powódki i wezwania do uzupełnienia dokumentacji wykonawczej. Strony prowadziły rozmowy na tematy instalacji fotowoltaiki, nośności dachu oraz stolarki. Pozwany nie przekazał danych do projektanta branży elektrycznej, po czym opuścił miejsce spotkania.

Dowód:

- notatka służbowa z dnia 30 mara 2018 r. k. 29-31;

Pismem z dnia 4 kwietnia 2018 r. powódka w odpowiedzi na pismo pozwanego z dnia 30 marca 2018 r. podniosła, iż przekazywane wyjaśnienia nie określają stanowiska pozwanego w sprawie uzupełnienia braków i niedoróbek w wyznaczonym terminie tj. do 15 kwietnia 2018 r. Nadto powódka podniosła, iż dotychczas przekazana dokumentacja projektowa nie pozwala na wykonanie prac nawet w części, z uwagi na brak kosztorysów.

Dowód:

- pismo z dnia 4 kwietnia 2018 r. k. 28;

Dnia 5 kwietnia 2018 r. sporządzono protokół przyjęcia wniosku wniesionego ustnie przez pozwanego, w którym pozwany oświadczył, iż do czasu przekazania pozwanemu szczegółowych wytycznych dotyczących nośności stropu w budynku przy ul (...) w S., pozwany powstrzyma się od jakichkolwiek dalszych prac projektowych.

W treści protokołu zamieszczono decyzję dyrektora, na mocy której w przypadku niedostarczenia pełnej dokumentacji do dnia 14 kwietnia 2018 r., wnosi o rozwiązanie umowy z pozwanym.

Dowód:

- protokół z dnia 5 kwietnia 2018 r. k. 27;

Pismem z dnia 12 kwietnia 2018 r. pozwany zwrócił się do powódki o wydłużenie terminu uzupełnień wskazanych w pismach tj. 15 kwietnia 2018 r., wskazując na niemożność wykonania umowy w zakreślonym terminie z uwagi na trwające konsultacje z audytorem. Pozwany podniósł, iż obecne wytyczne wskazane w audycie zostały wydane z naruszeniem prawa, wobec czego nie mogą być wiążące. Nadto pozwany wskazał, iż nowy sufit może zostać zamontowany po demontażu starego sufitu, zaś prace rozbiórkowe rozpoczęły się 10 kwietnia 2018 r. i trudno jest ocenić kiedy to nastąpi, co wpływa na wybór konstrukcji podwieszanego sufitu.

Dowód:

- pismo z dnia 12 kwietnia 2018 r. k. 26;

Pismem z dnia 26 kwietnia 2018 r. powódka w odpowiedzi na pismo z dnia 12 kwietnia 2018 r. wskazała, iż mimo wyznaczonego do dnia 15 kwietnia 2018 r. terminu, pozwany nie uzupełnił dokumentacji o projekty wykonawcze, nie dokonał uzupełnień i poprawek wynikających z §6 ust. 5 umowy. Powódka zakwestionowała sugestie pozwanego o niewłaściwym wykonaniu audytu w oparciu o wytyczne Konserwatora Zabytków. Powódka wyznaczyła pozwanemu ostateczny termin przedłożenia kompletnej dokumentacji wykonawczej i uzupełnień do dnia 30 kwietnia 2018 r., pod rygorem odstąpienia od umowy.

Dowód:

- pismo z dnia 26 kwietnia 2018 r. k. 25;

Pismem z dnia 14 maja 2018 r. powódka wezwała pozwanego do osobistego stawiennictwa w siedzibie powódki w celu odbioru przekazywanych dokumentów w związku z umową w dniu 22 maja 2018 r. informując o rozpoczętej procedurze odstąpienia od umowy o czym była mowa w piśmie nadanym dnia 16 maja 2018 r.

Dowód:

- pismo z dnia 14 maja 2018 r. k. 23;

- dowód nadania k. 24;

Pismem z dnia 16 maja 2018 r. powódka w związku z niewykonaniem przez pozwanego umowy mimo wielokrotnych wezwań oświadczyła o odstąpieniu od umowy z dnia 28 czerwca 2017 r. obciążając pozwanego karą umową w wysokości 10 800 zł brutto, stanowiącej 20 % sumy umownego wynagrodzenia.

Dowód:

- pismo z dnia 16 maja 2018 r. k. 22;

Pismem z dnia 24 maja 2018 r. powódka zwróciła pozwanemu dokumentację dotyczącą realizacji umowy i aneksu, wobec nieuzupełnienia i naniesienia poprawek określonych w umowie mimo skierowanych wezwań. Powódka wskazała na upływ wyznaczonego terminu z dniem 15 kwietnia 2018 r. oświadczając również o odstąpieniu od umowy i aneksu wobec nieodebrania przez pozwanego pisma z dnia 15 maja 2017 r.

Dowód:

- pismo z dnia 24 maja 2018 r. k. 21;

Pismem z dnia 13 czerwca 2018 r. pozwany oświadczył o uznaniu oświadczenia powódki z dnia 15 maja 2018 r. o odstąpieniu od umowy za bezskuteczne. Pozwany zaprzeczył stanowisku powódki podnosząc, iż wykonał umowę w zakresie możliwym do wykonania zważywszy na zakres informacji udzielonych przez powódkę i jakość współpracy powódki w tym zakresie.

Dowód:

- pismo z dnia 13 czerwca 2018 r. k. 14-20;

Pismem z dnia 12 lipca 2018 r. powódka podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko wskazując, iż decyzja o odstąpieniu od umowy była wynikiem niewykonania przez pozwanego zapisów umowy. Nadto powódka wskazała, iż mimo wezwań do wykonania umowy oraz wyznaczania dodatkowych terminów, pozwany nie wykonał umowy, wobec czego powódka nie mogła przystąpić do rozpoczęcia prac budowlanych których dotyczyła dokumentacja, którą pozwany miał wykonać.

Dowód:

- pismo z dnia 12 lipca 2018 r. k. 11-12;

- dowód nadania k. 13;

Pismem z dnia 27 stycznia 2021 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 10 800 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 czerwca 2018 r. do dnia zapłaty wskazując, iż ww. kwota stanowi kare umowną w związku z odstąpieniem przez powódkę od umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanego.

Dowód:

- pismo z dnia 27 stycznia 2021 r. k. 10;

Pismem z dnia 7 kwietnia 2021 r. pozwany zakwestionował okoliczności wskazane przez powódkę w piśmie z dnia 27 stycznia 2021 r. odmawiając spełnienia roszczenia.

Dowód:

- pismo z dnia 7 kwietnia 2021 r. k. 9;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów i pism procesowych.

Niniejszym pozwem powódka dochodzi od pozwanego zapłaty kwoty 10 800 zł tytułem kary umownej stanowiącej ryczałtowe odszkodowanie za brak dostarczenia umówionej kompletnej dokumentacji i nieuzupełnienia stwierdzonych uprzednio braków, tj. za niewykonanie dzieła, wobec nieprzedłożenia przez pozwanego uzupełnionej dokumentacji projektowej w związku z łączącą strony umową z dnia 28 czerwca 2017 r., którą powódka wypowiedziała.

Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia.

Jak wynika z analizy materiału dowodowego, w świetle podniesionych przez pozwanego zarzutów, a w szczególności zarzutu przedawnienia roszczenia, który w ocenie Sądu zasługiwał na uwzględnienie, roszczenie powódki nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 646 k.c. roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane- od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Przy czym zwrócić należy uwagę na problematykę roszczenia z tytułu kary umownej przy umowie o dzieło. W tym przedmiocie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyrokiem z dnia 20 października 2006 r. w sprawie IV CSK 178/06, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż roszczenie o zapłatę kary umownej zastrzeżonej na wypadek wypowiedzenia umowy o dzieło zawartej na czas oznaczony nie jest roszczeniem wynikającym z umowy o dzieło w rozumieniu art. 646 k.c..

W rozpoznawanej przez SN sprawie, odniósł się on do założenia, że zastrzeżona w umowie o dzieło kara umowna przedawnia się na podstawie art. 646 k.c. Założenie to według SN można uznać za trafne tylko w przypadkach, w których kara umowna została przewidziana jako zryczałtowane odszkodowanie, względnie rekompensata innego rodzaju za niewykonanie obowiązków należących do istoty umowy o dzieło, z których roszczenie może powstać w związku z oddaniem dzieła, tj. za niewykonanie dzieła, wykonanie wadliwe albo z opóźnieniem, albo niezwrócenie zamawiającemu materiałów lub nieodebranie dzieła (art. 633, 635, 636, 637 § 2, 643 w związku z art. 471 k.c.).

Zatem sam SN we wskazanym orzeczeniu przyjął możliwość przedawnienia kary umownej zastrzeżonej w umowie o dzieło, m.in. w przypadku gdy stanowi ona zryczałtowane odszkodowanie, zgodnie z art. 646 k.c..

Kolejno SN uznał, że tylko w takich przypadkach możliwe jest ustalenie początku wymagalności roszczeń odszkodowawczych wynikających z umowy o dzieło pod kątem oceny, czy upłynął 2-letni termin określony w art. 646 k.c. SN zwrócił też uwagę, że art. 646 k.c. reguluje nie tylko termin przedawnienia, ale także początek biegu tego terminu, określając go na dzień oddania dzieła, względnie dzień, w którym zgodnie z umową dzieło miało być oddane (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III CZP 63/01, OSNC 2002, nr 9, poz. 106). W cytowanym orzeczeniu SN uznał, że zastrzeżenie, niebędące karą umowną w rozumieniu art. 483 § 1 k.c., ale bez wątpienia mające charakter represyjny, dopuszczalne jest w świetle zasady swobodnego kształtowania stosunku prawnego (art. 353 ¹ k.c.), choć nie jest charakterystyczne dla umowy o dzieło (art. 627-645 k.c.) ani nie może być postrzegane jako źródło roszczeń „wynikających z umowy o dzieło” w rozumieniu art. 646 k.c. Nie dotyczyło ono jednak wykonania dzieła (co ma dość ważkie znaczenie w kontekście niniejszej sprawy), jego jakości i terminowości wykonania ani obowiązków stron w zakresie dostarczenia i zwrotu materiałów, czy kwestii wynagrodzenia, które to obowiązki są właściwe dla umowy o dzieło a ich niewykonanie może się ujawnić dopiero w związku z oddaniem lub nieoddaniem dzieła. Może być elementem każdej innej umowy okresowej, której rozwiązanie w drodze wypowiedzenia skutkuje powstaniem szkody lub stawia stronę dotkniętą wypowiedzeniem w innej niekorzystnej sytuacji. Roszczenie z niego wynikające staje się wymagalne z chwilą wystąpienia umówionego zdarzenia, które nie należy do zdarzeń objętych odpowiedzialnością typową dla danej umowy i nie pozostaje w żadnym związku z kwestią spełnienia świadczenia będącego przedmiotem umowy. W ten sposób powyższe zastrzeżenie odrywa się od rodzaju umowy, w związku z czym, w kwestii przedawnienia roszczeń z niego wynikających nie podlega przepisom szczególnym właściwym dla roszczeń z danych stosunków prawnych, lecz rządzi się regułami ogólnymi (art. 118 k.c.)(…).

W piśmiennictwie prezentowane są jednak poglądy, że do kary umownej jest możliwe stosowanie art. 646 k.c. ale w zw. z art. 120 k.c.

Dla porządku przyznać należy, że też poglądy opowiadające się zawsze za trzyletnim okresem przedawnienia - vide M. G. w glosie do ww. orzeczenia SN (OSP 2008/3/28), który dość radyklanie uznaje że w umowie o dzieło nie jest dopuszczalne w ogóle zastrzeżenie kary umownej na wypadek wypowiedzenia tej umowy, ponieważ takie uprawnienie w umowie o dzieło nie może być konstruowane.

Jeżeli chodzi o uzasadnienie do dwuletniego okresu przedawnienia, to odwołać się można do przekonywującego stanowiska P. Drapały w Komentarzu do art. 646 k.c. pod red. J G. (LEX). Wskazuje on, że roszczenie o karę umowną zastrzeżoną na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków niepieniężnych wynikających z umowy o dzieło przedawnia się w terminie 2-letnim wskazanym w art. 646 (por. wyrok SN z dnia 18 listopada 1997 r., II CKN 465/97, Biul. SN 1998, nr 4, s. 7). Jest to uzasadnione akcesoryjnym charakterem kary umownej oraz jej funkcją odszkodowawczą. Początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o karę umowną nie powinien być jednak wiązany w każdym przypadku z datą odbioru dzieła, lecz należy go ustalać według reguł określonych w art. 120. Będzie on zależny przede wszystkim od treści oraz charakteru zobowiązania niepieniężnego, z którego niewykonaniem została powiązana dana kara. Przykładowo roszczenie o zapłatę kary umownej za zwłokę w terminowym usunięciu wady dzieła stanie się wymagalne w pierwszym dniu po upływie terminu do usunięcia wady (wyrok SN z dnia 30 sierpnia 2006 r., II CSK 90/06, OSNC 2007, nr 6, poz. 92). Autor ten wprost wskazuje, że wątpliwości rodzi teza wyroku SN z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 178/06: „Roszczenie o zapłatę kary umownej zastrzeżonej na wypadek wypowiedzenia umowy o dzieło zawartej na czas oznaczony nie jest roszczeniem wynikającym z umowy o dzieło w rozumieniu art. 646 k.c.” Wg P. Drapały wbrew stanowisku Sądu Najwyższego jest to roszczenie wynikające z treści umowy o dzieło i brak jest podstaw do zawężania zastosowania art. 646 tylko do roszczeń charakterystycznych dla tej umowy. Fakt, że podobne zastrzeżenia kary umownej mogą być czynione także w innych rodzajach umów, nie powinien zmieniać oceny jurydycznej z uwagi na to, że karze umownej nie został przez ustawodawcę przypisany własny termin przedawnienia. W konsekwencji roszczenie o karę umowną na wypadek wypowiedzenia umowy o dzieło podlega, tak jak inne kary umowne, 2-letniemu terminowi przedawnienia z art. 646, natomiast początek biegu tego terminu należy ustalać według przedstawionych zasad (art. 120).

W podobnym tonie wypowiedział się również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie I ACa 540/13 w wyroku z dnia 20 czerwca 2013 r., zgodnie z którym art. 646 k.c. na zasadzie wyjątku normuje przedawnienie, i to tylko dwuletnie, w oderwaniu od wymagalności roszczenia, umiejscawiając jego początek w dniu oddania dzieła, lub gdy nie zostało wykonane - w dniu, w którym miało być wykonane. Nie jest jednak dopuszczalne lekceważenie normy art. 646 k.c. ani jej modyfikacja, zależna od charakteru dzieła. Jedynie w wypadku, gdy z woli stron należne wykonawcy wynagrodzenie ma być płatne po upływie dwóch lat od oddania dzieła, rozważać można pogląd o dopuszczalności odstępstwa od art. 646 k.c. na rzecz ogólnej regulacji z art. 120 § 1 k.c..

Także za dwuletnim terminem przedawnienia opowiada się W. W. w Komentarzu do art. 646 k.c. pod red. M. F. i M. H. (Lex), tyle że przy jednoczesnym zastosowaniu art. 120 k.c..

Wskazuje on, że przepis art. 646 k.c. dotyczy wszystkich roszczeń wynikających z umowy o dzieło. Podzielić należy wyrażony w orzecznictwie oraz w literaturze przedmiotu pogląd, że roszczenia wynikające z zastrzeżonej w umowie o dzieło kary umownej przedawniają się wraz z przedawnieniem zobowiązania głównego. (…) Z uwagi na oderwanie w konstrukcji przyjętej w art. 646 k.c. początku biegu terminu przedawnienia roszczenia od jego wymagalności, w doktrynie przedmiotu słusznie wyrażono wątpliwości co do zasadności takiego rozwiązania. Chodzi tutaj przede wszystkim o ustalenie początku biegu terminu przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia przyjmującemu zamówienie w sytuacji, kiedy strony odroczyły jej termin o okres dłuższy niż dwa lata. Zastosowanie w takim przypadku komentowanego przepisu wprost prowadzi jednoznacznie do przedawnienia roszczenia, które nie jest jeszcze wymagalne. Stan taki trudny jest do zaakceptowania. W związku z tym za słuszny należy uznać wyrażony w piśmiennictwie pogląd, że w takiej sytuacji bardziej zasadne wydaje się przyjęcie koncepcji, iż 2-letni termin przedawnienia powinien być liczony nie od momentu oddania dzieła, ale od dnia wymagalności roszczenia, czyli zgodnie z regułą wyrażoną w art. 120 k.c. 839 Za argumentacją takiego stanowiska przemawia irracjonalność zastosowania dyrektyw wykładni językowej i konieczność posłużenia się wykładnią celowościową oraz funkcjonalną przepisów ogólnych o przedawnieniu roszczeń.

Kolejno za dwuletnim terminem przedawnienia opowiada się G. K. w Komentarzu do art. 646 k.c. pod red. A. K. (Lex), który wskazuje: zastrzeżona w umowie o dzieło kara umowna (art. 483 § 1 k.c.) przedawnia się wraz z przedawnieniem zobowiązania głównego (tak, słusznie zdaniem G. Kozieła, SN w wyroku z dnia 18 listopada 1997 r., II CKN 465/97, Jurysta 1998, nr 6, s. 26; inaczej, dyskusyjnie, jak się wydaje, SN w wyroku z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 178/06, OSNC 2007, nr 7–8, poz. 118, w którym stwierdził, że roszczenie o zapłatę kary umownej zastrzeżonej na wypadek wypowiedzenia umowy o dzieło zawartej na czas oznaczony nie jest roszczeniem wynikającym z umowy o dzieło w rozumieniu art. 646 k.c.; zob. też glosę D. Krekory do tego wyroku SN, Glosa 2009, nr 1, s. 40–43).

W innych wypowiedziach piśmiennictwa prawniczego wyrok w sprawie IV CSK 178/06 nie jest poddawany bliższej refleksji.

W ocenie Sądu Rejonowego kara umowna przewidziana w art. 483 k.c. stanowi odszkodowanie umowne i jak każde odszkodowanie przysługuje na zasadzie winy. Od odszkodowania sensu stricte kara umowna różni się jedynie tym, że należy się ona bez względu na wysokość szkody (art. 484 § 1 k.c.). Jeżeli zaś chodzi o podstawy odpowiedzialności, to ustawodawca nie wprowadził w tym zakresie zasad odrębnych. Zobowiązany do zapłaty kary umownej może bronić się zarzutem - podobnie jak każdy dłużnik zobowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania - że owo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 471 k.c.) (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 września 2016 r., sygn. akt I ACa 302/16, Legalis 1514722).

W ujęciu art. 483 i 484 k.c. kara umowna stanowi ryczałtowo określony surogat odszkodowania należnego wierzycielowi z tytułu odpowiedzialności kontraktowej dłużnika - dlatego trudno zaakceptować dłuższy termin przedawnienia ryczałtowego surogatu odszkodowania z tyt. kary umownej w zestawieniu z odszkodowaniem dochodzonym bezpośrednio w oparciu o przepisy regulujące dany stosunek prawny.

Zastrzeżona przez strony stosunku obligacyjnego kara umowna należy się zatem wierzycielowi tylko wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez dłużnika zobowiązania niepieniężnego jest następstwem okoliczności, za które on ponosi odpowiedzialność (art. 471 k.c.), tj. gdy - jeżeli strony co innego nie zastrzegły, ani co innego nie przewiduje szczególny przepis ustawy - niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego wynika z niezachowania przez dłużnika należytej staranności (art. 472 k.c.), czyli z jego winy w postaci, co najmniej, niedbalstwa; a jeżeli strony w umowie rozszerzyły odpowiedzialność dłużnika, obejmując nią ponadto niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu innych oznaczonych okoliczności (art. 473 k.c.), albo jeżeli rozszerzenie takie przewiduje szczególny przepis ustawy - gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wynika również z tych szerzej ujętych okoliczności - w czym przejawia się, w takich przypadkach, odpowiedzialność dłużnika na zasadzie ryzyka, a nie można wykluczyć, iż wyjątkowo nawet absolutna. Strony zaostrzając na podstawie art. 473 § 1 k.c. odpowiedzialność dłużnika przez oderwanie jej od zasady winy muszą jednak w umowie ściśle określić mające uzasadniać odpowiedzialność dłużnika okoliczności, niemieszczące się w granicach wyznaczonych przez art. 472 k.c. (por. wyrok z dnia 16 listopada 2017 r., sygn. akt VCSK 28/17, Legalis 1733719).

Zgodnie zaś z przywołanym powyżej art. 120 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, iż bieg przedawnienia rozpoczął się dnia 24 maja 2018 r., tj. w dacie kiedy pozwany otrzymał pismo z oświadczeniem z dnia 16 maja 2018 roku. Tym samym dwuletni termin przedawnienia upłynął dnia 24 maja 2020 r., z zastrzeżeniem jego przedłużenia do końca roku kalendarzowego (art. 118 k.c. zd. 2 – art. 5 ust. 1 ustawy z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw), czyli w dniu 31 grudnia 2020 roku. wobec czego wywiedzenie pozwu po tej dacie, tj. 13 maja 2021 r. jak w niniejszej sprawie, dotyczyło roszczenia przedawnionego.

Podsumowując, wobec podniesienia przez pozwanego skutecznego zarzutu przedawnienia, będącego podstawą oddalenia powództwa, należało oddalić pozostałe wnioski dowodowe, albowiem ocena zasadności obciążenia karą umowną pozwanego czy też rozstrzygnięcie w zakresie strony ponoszącej winę w niewykonaniu zobowiązania i nieoddania dzieła w terminie, jak również co do jakości oddanego dzieła, okazały się kwestiami wtórnymi, w świetle przedawnienia o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez pozwanego koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika 3600 – zł, zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)