Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2021r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Piotr Witkowski

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2021r. w Suwałkach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o dodatkowy zasiłek opiekuńczy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 lipca 2021r. sygn. akt IV U 49/21

1.  Zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

2.  Zasądza od A. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. kwotę 300 (trzysta) złotych z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego
za czas od dnia uprawomocnienia się tego punktu
2 wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sygn. akt III Ua 16/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13.01.2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., działając na podstawie art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 02.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID - 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020, poz. 374 ze zm.) w powiązaniu z art. 32 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020r. poz. 870) stwierdził, że:

I. A. W. nie ma prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. i działając w oparciu o:

- art. 66 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2020r. poz. 870);

- art. 84 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020r. poz. 266, z późn. zm.);

II. zobowiązał A. W. do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku opiekuńczego z funduszu chorobowego za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. w kwocie (...)zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż zgodnie z powołanymi przepisami w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8 przysługuje zasiłek opiekuńczy. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Nianią, w rozumieniu ustawy, jest osoba fizyczna sprawującą opiekę nad dziećmi, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z 4.02.2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2020, poz. 326) - umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Na podstawie przedłożonej dokumentacji organ rentowy ustalił uprawnienia i wypłacił A. W. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej dodatkowy zasiłek opiekuńczy za okres od 1.01.2020r. do 14.06.2020r. w związku z niemożnością sprawowania opieki nad dzieckiem - B. W. (1) ur. (...) przez nianię A. T. (1) (zgodnie ze złożonym oświadczeniem). Natomiast w wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, że niania nie została przez ubezpieczoną zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, za to figuruje jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Zawarta 16.03.2020r. umowa została przez strony podpisana asekuracyjnie. W chwili jej podpisania A. T. (1) nie była w stanie podjąć opieki i nie podjęła opieki nad dzieckiem A. W. po jej podpisaniu. Jako samotna matka sprawowała opiekę nad własnym synem M. i w dniach wolnych od zajęć dydaktycznych, ferii zimowych, ferii i przerw świątecznych, wakacji, choroby dziecka miała korzystać z urlopu bezpłatnego co zostało zawarte w umowie i zwalniało ją ze świadczenia pracy. Pomimo podpisania umowy, dziecko A. W. nie było pod opieką niani, z którą zawarto umowę uaktywniającą. A. T. (1) od 12.03.2020r. zapewniała opiekę swemu dziecku w czasie zamknięcia z powsodu COVID-19 placówki, do której uczęszczało i nie była zobowiązania do przystąpienia do pracy do czasu otwarcia szkół (§ 5 pkt 4 umowy). Podpisanie umowy wpisywało A. W. do kręgu osób uprawnionych do ubiegania się o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego, ale jej treść nie była zgodna z celem, któremu powinna służyć tj. zapewnieniu dziecku ubezpieczonej opieki ze strony niani. A. W. nie tylko miała świadomość, że osoba, z którą podpisała umowę uaktywniającą nie może przystąpić do realizacji obowiązków z niej wynikających, ale też zakładała jej długotrwałą niemożność podjęcia pracy.

Odwołanie od tej decyzji złożyła A. W. wnosząc o jej uchylenie w całości i umorzenie postępowania w sprawie prawidłowości wypłaconego zasiłku. Przyznała, iż rzeczywiście umowa przewidywała, że niania nie jest zobowiązana do opieki nad B. w dni wolne od nauki szkolnej, a więc wakacje, ferie, święta. Takie ukształtowanie umowy tylko pozornie było dla niej pozbawione sensu ekonomicznego. Otóż umowa bierze pod uwagę, że - z jednej strony - ojciec B. jest nauczycielem i będzie się nim opiekował w te wszystkie dni, które dla A. T. (1) są dniami wolnymi, zaś z drugiej strony - że A. T. (1) te dni będzie spędzała z własnym synem M. K., który w inne dni uczęszcza do szkoły. A. T. (1) jest samotną matką, jej syn M. K. jest uczniem szkoły podstawowej i wymaga specjalnej opieki. Dla odwołującej to nie miała być żadna niedogodność - wręcz przeciwnie - oszczędność finansowa. Odwołująca przyznała, że A. T. (1) ostatecznie nie podjęła opieki nad B., ale zaprzeczyła, by to było jej zamiarem by mogła przewidzieć wcześniej, że tak się stanie. Już wcześniej, zimą (...) szukała niani dla B., rozpytując znajomych o polecenie odpowiedniej osoby, a z A. T. (1) prowadziła rozmowy na ten temat przez jakiś czas zanim podpisały umowę. Nie stało się to nagle z dniem 16 marca. Chodziło o nianię dla półtorarocznego dziecka, to nie mogła być „osoba znikąd". Mając nadzieję, że otrzyma jakieś polecenia, rekomendacje, zamieściła ogłoszenia na stronie F., na profilu swoim i jej partnera. Było to 10 stycznia 2020 r. Wówczas upewniła się, że znalezienie „zaufanej" niani jest bardzo trudne. W marcu 2020r. nikt w Polsce nie wiedział, czy rozwinie się epidemia, jak będzie wyglądał lockdown i ile czasu potrwa ta sytuacja. Pierwszy pacjent z wirusem Sars-Cov2 został w Polsce zdiagnozowany 4 marca, tj. 12 dni przed zawarciem umowy uaktywniającej. W dniu 16 marca (poniedziałek), gdy podpisywała umowę z A. T. (1), w całym kraju było zaledwie 176 zakażonych osób, w tym ani jednego mieszkańca S., i ani jednego mieszkańca województwa (...). Za nieprawdopodobne uznać więc należy, aby na tej podstawie móc przewidzieć, że do września będą w całej Polsce zamknięte wszystkie szkoły.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy domagał się jego oddalenia oraz zasądzenia od odwołującej się na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wskazał, iż po wpływie kolejnych wniosków o ustalenie prawa i wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego z urzędu wszczął postępowanie w sprawie prawidłowości przyznania dodatkowego zasiłku opiekuńczego. W wyniku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalił to co wskazał w skarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 30.07.2021r. Sąd Rejonowy w Suwałkach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż ustalił, że odwołująca się posiada prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. i nie jest zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku opiekuńczego z funduszu chorobowego za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. w kwocie (...) zł.

Z ustaleń Sądu Rejonowego wynikało, że A. W. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą – Kancelarię (...) z/s w S. i z tego tytułu podlegała do ubezpieczeń społecznych (w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) od dnia 13.03.2020r. Jest ona również matką B. W. (2) (ur. (...)). Ojcem dziecka jest B. Ż., z zawodu nauczyciel, zatrudniony w Zespole Szkół (...) w S. przy ulicy (...), który uczy przedmiotów zawodowych z zakresu (...)

Zimą 2019/2020 A. W. w związku z planowanym powrotem do pracy zawodowej po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i w związku z przebiegiem kolejnej ciąży wraz z B. Z. zdecydowali się na poszukiwanie opiekunki do ich dziecka B.. W opiece nad dzieckiem dotychczas pomagała matka A. M. (1) W., jednak w styczniu 2020r. podjęła ona zobowiązanie do pomocy drugiej córce, zamieszkałej w W. w opiece nad jej małoletnimi dziećmi.

Przy opiece nad B. pomagała okazjonalnie odwołującej się również jej znajoma A. T. (1), która jest osobą zarejestrowaną w Urzędzie Pracy jako bezrobotna, bez prawa do zasiłku i z tego tytułu jest zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego. A. T. (1) samotnie wychowuje syna M. K. (l.11) ucznia szkoły podstawowej. Syn A. T. (1) posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na Zespół (...).

Odwołująca się i B. Ż. poszukiwali opiekunki do dziecka wśród znajomych i zamieszczając ogłoszenia w mediach społecznościowych, nikt jednak się nie zgłosił. Wówczas A. T. (1) uzgodniła z nimi, iż podejmie się opieki nad ich synem. O tej decyzji przeważyły okoliczności wskazujące na to, że opieka nad dzieckiem odwołującej się nie będzie kolidowała z potrzebami dziecka A. T. (1). Wykonywanie wolnego zawodu przez odwołującą się pozwalało elastycznie ustalać godziny opieki, a ojciec B., jako nauczyciel posiadał dni wolne od pracy w szkole w tym samym czasie co syn A. T. (1), mógł więc sprawować opiekę na synem B. w czasie, gdy opieki tej wymagał syn A. T. (1) z uwagi na dni wolne od nauki szkolnej.

W dniu 16.03.2020r. w S., w mieszkaniu odwołującej się w S. doszło do zawarcia pomiędzy A. W. i B. Ż. a A. T. (1) umowy o opiekę nad dzieckiem. Na mocy tej umowy rodzice B. W. (2) powierzyli A. T. (2) opiekę nad ich synem. Umowa została zawarta na zasadach właściwych dla umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Strony umowy postanowiły, iż niania będzie sprawowała opiekę nad dzieckiem w jego miejscu zamieszkania, w godzinach od 8.00 do 15.00, codziennie od poniedziałku do piątku, za co otrzyma wynagrodzenie w wysokości (...) zł za godzinę. Wynagrodzenie miało być płatne miesięcznie, z dołu, do 10-tego dnia następnego miesiąca, przelewem na należący do niej rachunek bankowy prowadzony przez Bank (...)Mając na względzie ważne powody po stronie niani lub rodziców, przewidziano w umowie, że wskazane godziny sprawowania opieki mogą być wydłużane lub skracane za porozumieniem stron, co będzie się proporcjonalnie przekładało na podniesienie lub obniżenie wynagrodzenia niani. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, strony umowy dopuściły możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem w soboty lub niedziele. Strony postanowiły także, że w związku z koniecznością zapewnienia opieki swemu dziecku, niania będzie korzystała z bezpłatnego urlopu w dniach wolnych od zajęć dydaktycznych, w tym w okresie wakacji, przerwy bożonarodzeniowo-noworocznej, ferii zimowych, ferii wielkanocnych oraz w innych dniach, w których szkoła nie zapewnia opieki nad dziećmi. W przypadku choroby M. K., potwierdzonej zwolnieniem lekarskim, niania będzie zwolniona z obowiązku opieki nad dzieckiem (B.), chyba że będzie mogła zapewnić swemu dziecku inną opiekę, lub że M. będzie przebywał w szpitalu. Niania jest zobowiązana powiadomić rodziców o nieobecności z tego powodu tak szybko jak możliwe, najpóźniej do godziny 7.15 rano. W przeciwnym razie niania poniesie koszt zorganizowania zastępczej opieki dla dziecka w wysokości do (...) zł za godzinę. W przypadku choroby niani, jest ona zobowiązana powiadomić rodziców o swej nieobecności tak szybko jak możliwe, najpóźniej do godziny 7.15 rano. W przeciwnym razie niania poniesie koszt zorganizowania zastępczej opieki dla dziecka w wysokości do (...) zł za godzinę. Paragraf 3 umowy szczegółowo określał obowiązki niani. Umowę zawarto na czas nieokreślony, z datą wejścia w życie od dnia 01.04.2020r. Strony przewidziały możliwość jej wypowiedzenia z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia.

W związku z zawartą umową, rodzice B. W. (2) zobowiązali się zgłosić nianię do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, dostarczać do ZUS odpowiednie dokumenty rozliczeniowe w terminie do 15-tego dnia następnego miesiąca po zakończonym miesiącu pracy i opłacać za nianię składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, w wysokości jaka obciąża zleceniodawcę - o ile powstanie taka należność, mając na uwadze postanowienia art. 50 i nast. ustawy z dnia 4.02.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Ponadto rodzice B. oświadczyli, iż jest im wiadome, że na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11.03.2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, w dniach od 12 do 25 marca szkoły są zamknięte. Mając to na uwadze, oświadczyli, że w razie przedłużenia terminu zamknięcia szkoły, do której uczęszcza M. K., nie będą żądali od niani rozpoczęcia pracy w tym terminie ani nie wypowiedzą umowy z powołaniem na tą przyczynę.

W związku z zawartą umową A. W. i B. Ż. nie zgłosili A. T. (1) do ubezpieczeń społecznych.

Dalej Sąd Rejnowy wskazał, iż na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11.03.2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020r. poz. 410), w dniach od 12 do 25 marca wprowadzono czasowe ograniczenie funkcjonowania publicznych i niepublicznych jednostek systemu oświaty, polegające na zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Stan ten przedłużono kolejnymi rozporządzeniami Ministra Edukacji Narodowej – do dnia 31.08.2020r.

A. T. (1), w związku z zawieszeniem prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły podstawowej, do której uczęszczał jej syn M. K., i potrzebą zapewnienia mu opieki domowej w czasie edukacji zdalnej, nie mogła podjąć się wypełniania obowiązków niani B. W. (2), w okresie od 01.04.2020r.

W dniu 08.05.2020r. A. W. wystąpiła do Zakładu z wnioskiem o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad synem B. W. (2) w okresie od 01.04.2020r. do 24.05.2020r. w związku z niemożnością sprawowania opieki przez nianię. Wskazała przy tym, że drugi rodzic nie może zapewnić opieki dziecku. Z kolejnym wnioskiem o wypłatę tego zasiłku A. W. wystąpiła w dniu 29.05.2020r., na okres od dnia 25.05.2020r. do dnia 14.06.2020r.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu 28.07.2020r. wypłacił odwołującej się dodatkowy zasiłek opiekuńczy z funduszu chorobowego za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. w łącznej kwocie (...) zł. brutto ((...)zł. netto).

Przyjmując, iż odwołane jest zasadne Sąd I instancji wskazał, iż spór w przedmiotowej sprawie sprowadzał się do kwestii faktycznego zatrudnienia A. T. (1) na podstawie zawartej w dniu 16.03.2020r. pomiędzy A. W. i B. Ż. a A. T. (1) umowy o opiekę nad dzieckiem – B. W. (2).

Do umowy tej mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 4.02.2011r. o opiece nad dziećmi do lat 3 (Dz.U. z 2021r. poz. 75 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 50 ust. 1 , 2 , 3 i 4 ustawy nianią jest osoba fizyczna sprawująca opiekę nad dziećmi na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanej dalej "umową uaktywniającą". Niania sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku od ukończenia 20 tygodnia życia. Umowa uaktywniająca jest zawierana w formie pisemnej między nianią a rodzicami albo rodzicem samotnie wychowującym dziecko.

Umowa uaktywniająca określa w szczególności:

1) strony umowy;

2) cel i przedmiot umowy;

3) czas i miejsce sprawowania opieki;

4) liczbę dzieci powierzonych opiece;

5) obowiązki niani;

6) wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty;

7) czas, na jaki umowa została zawarta;

8) warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy.

W myśl art. 51 ustawy, na rodzicach dziecka ciąży obowiązek zgłoszenia niani do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.

Rozpoznając odwołanie Sąd Rejonowy za jego podstawę czynił ustawę z dnia 02.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dia 02.03.2020r. w wersji obowiązującej na dzień złożenia przez odwołująca się wniosku o zasiłek opiekuńczy (08.05.2020r.), w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1) dzieckiem, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 645 i 1590),

2) dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego

– przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.

Dalej ust. 1a regulował, iż w przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy oraz funkcjonariuszowi, o którym mowa w ust. 4, zwolnionemu od pełnienia służby, z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.

Z kolei ust. 1 a przewidywał, iż dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w trybie i na zasadach określonych w ustawie, o której mowa w ust. 1 pkt 1, i nie wlicza się do okresu, o którym mowa w art. 33 ust. 1 tej ustawy. Za okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, zasiłek, o którym mowa w art. 32 ust. 1 tej ustawy, nie przysługuje.

Zaś w myśl. ust. 3, Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, określić dłuższy okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego niż wskazany w ust. 1 i 1a lub, biorąc pod uwagę okres na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki lub okres niemożności sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych.

Sąd Rejonowy podkreślił, iż przepisy ustawy o Covid-19 wskazywały, iż dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwał do 26.07.2020 r. w sytuacjach opisanych w art. 4 ust. 1-1d ustawy o Covid-19. Nadto, aby uznać, iż dodatkowy zasiłek opiekuńczy określony w ustawie przysługuje ubezpieczonemu musi dojść do spełnienia jednej z przesłanek:

1. zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki do których uczęszcza dziecko;

2. niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna.

W okolicznościach niniejszej sprawy druga przesłanka w postaci niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna została niewątpliwe spełniona, gdyż we wskazanym okresie syn niani A. T. (1), realizując obowiązek szkolny uczęszczał do szkoły, która zgodnie z rozporządzeniem Ministra (...) o czasowym ograniczeniu funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19 (Dz. U. 2020.530 z późń. zm) została zamknięta. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez organ rentowy. Natomiast podstawą decyzji odmawiającej prawa do zasiłku był zarzut, iż treść umowy z dnia 16.03.2020r. nie była zgodna z celem, któremu miała służyć tj. zapewnieniu dziecku A. W. opieki ze strony niani. Zdaniem organu rentowego odwołująca się nie tylko miała świadomość, że osoba, z którą podpisała umowę uaktywniającą nie może przystąpić do realizacji obowiązków z niej wynikających, ale też zakładała jej długotrwałą niemożność podjęcia pracy.

Sąd I instancji przyjął, iż organ rentowy wydając decyzję o braku prawa odwołującej się do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r., podważył w istocie umowę łączącą strony w zakresie faktycznego wykonywania opieki przez A. T. (2). Zatem kwestia sporna w niniejszej sprawie sprowadza się do tego, czy stan faktyczny ustalony w tej konkretnej sprawie, a wynikający ze stanowiska odwołującej się, jak również przesłuchanych w sprawie świadków i dowodów z dokumentów, pozwala na uznanie, że umowa o opiekę nad dzieckiem jest czynnością prawną pozorną w rozumieniu art. 83 KC, mającą na celu obejście przepisów prawa. Wskazał w związku z tym, że pozorność oświadczenia woli (art. 83 § 1 KC) została potraktowana przez ustawodawcę jako wada oświadczenia woli, nie dotyczy więc oświadczeń wiedzy. Jest to jednak wada szczególnego rodzaju, bo dotycząca oświadczenia złożonego świadomie
i swobodnie dla pozoru drugiej stronie, która o takim oświadczeniu wie i na to się zgadza (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8.06.1971 r., II CR 250/71, nie publikowany). Z kolei w wyroku z dnia 23.06.1986 r., I CR 45/86 Sąd Najwyższy zdefiniował pozorność jako „wadę oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli, a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie woli nie wywoływało skutków prawnych”.

Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc, strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej, np. zawierają umowę o pracę.

W świetle zaś poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umowy o opiekę nad dzieckiem. Postępowanie dowodowe wykazało, że co prawda niania opieki nie podjęła, niemniej dowolne jest założenie organu rentowego co do świadomości stron przedmiotowej umowy odnośnie prognozy niemożności przystąpienia do realizacji obowiązków z niej wynikających. Dowody zebrane w toku postępowania uprawdopodobniają motywy związane z zatrudnieniem A. T. (1) jako niani. Wymownie o tym świadczą depozycje A. W. na rozprawie w dniu 14.04.2021r., a także zeznania B. Ż., M. W. i samej A. T. (1), które w pełni korespondują z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. W niniejszej sprawie nie doszło do zawarcia pozornej umowy o opiekę nad dzieckiem, przy założeniu z góry niemożności jej wykonywania przez nianię. W ocenie Sądu Rejonowego odwołująca szczegółowo wyjaśniła, w jakich okolicznościach doszło do zawarcia umowy uaktywniającej, jaki niania miała zakres obowiązków oraz w jaki sposób miała je realizować. Sąd I instancji dał wiarę depozycjom odwołującej się oraz zeznaniom świadków, jako logicznym i przekonywującym i uznał, iż umowa o opiekę nad dzieckiem z dnia 16.03.2020r. z pewnością nie była czynnością prawną pozorną w rozumieniu art. 83 § 1 KC.

Sąd Rejonowy wskazał, że organ rentowy pominął, iż w przestrzeni publicznej i rodzin czas od połowy marca 2020r. był okresem wyjątkowym i na przestrzeni dziesiątek lat niespotykanym. Zostały zaburzone lub zlikwidowane różne formy działalności w przestrzeni publicznej, społecznej. Rząd namawiał do pozostania w domach i opieki nad dziećmi. Zamykał wiele instytucji, w tym placówki systemu oświaty. Rządowe informacje i obostrzenia wynikające z zaistnienia pandemii, zrodziły ogromne obawy, wręcz przerażenie u wielu obywateli, i to nie tylko samym zagrożeniem potencjalnej choroby, ale też w aspekcie stabilności ekonomicznej. Zdaniem Sądu w tej sytuacji, gdy została zamknięta szkoła, do której uczęszczał syn A. T. (1), można całkowicie zrozumieć postawę niani, która jako matka samotnie wychowująca dziecko obarczone (...) poświęciła się jego opiece podczas nauki zdalnej z domu. To jednak nie uprawnia w żaden sposób, aby uznać, że strony umowy z dnia 16.03.2020r. z góry zakładały stałą niemożność świadczenia opieki przez nianię. Na datę zawarcia przedmiotowej umowy nie było jeszcze pewne, jak potoczy się rozwijająca się wówczas w Polsce pandemia koronawirusa. Zawieszenie działalności placówek oświatowych było wówczas wprowadzone na okres jedynie od 12.03.2020r. do 25.03.2020r. i dopiero przyszłość pokazała potrzebę przedłużenia tego stanu. Zgodnie z umową miała ona obowiązywać dopiero od dnia 01.04.2020r., a zatem już po ustaniu zarządzonego okresu zawieszenia działalności oświatowej, tak aby niania mogła podjąć się obowiązków opieki nad dzieckiem odwołującej się.

Jednakże A. T. (1) ostatecznie nie mogła świadczyć opieki nad B. W. (2) – dzieckiem A. W., gdyż wiązałoby się to z pozostawieniem bez opieki jej 11-letniego dziecka z (...) które po 01.04.2020r. pozostało w domu w związku z decyzją rządu o zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej przez szkoły na dalszy okres, w związku z pandemią SARS- Cov-2.

W ocenie Sądu Rejonowego przeciwko twierdzeniom organu rentowego o zawarciu umowy o opiekę nad dzieckiem, celem pobrania nienależnego świadczenia, jest okoliczność, że na datę zawarcia przedmiotowej umowy dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługiwał na dzieci pod opieką niani, z uwagi na brak możliwości sprawowania przez nią opieki z powodu COVID-19. Możliwość taką dopiero od dnia 31.03.2020r. wprowadziła ustawa z dnia 31.03.2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 568). Strony umowy z dnia 16.03.2020r. nie mogły zatem założyć z góry niemożności sprawowania opieki przez nianię nad B. W. (2) w celu uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego przez odwołującą się.

Sąd Rejonowy uznał, iż o pozorności umowy nie świadczy fakt nie zgłoszenia A. T. (1) do ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy o opiekę nad dzieckiem. Jak wyjaśniła odwołująca się na rozprawie w dniu 14.04.2021r., niania nie została przez nią jako zleceniodawcę zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, ponieważ uważała, że obowiązek zgłoszenia zleceniobiorcy powstawał po zakończeniu miesiąca kalendarzowego, w którym zleceniobiorca uzyskał przychód z tytułu zatrudnienia. Strony umowy miały się rozliczać w zależności od czasu pracy, godzinowo, więc nie można było z góry przewidzieć wysokości wynagrodzenia, czyli wysokości podstawy wymiaru składek. Sąd Rejonowy uznał, iż stanowisko to, chociaż sprzeczne z treścią art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w myśl którego obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą oraz zleceniobiorcy - od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy, usprawiedliwia opieszałość odwołującej się w zgłoszeniu niani do ubezpieczeń społecznych. Strony przedmiotowej umowy z dnia 16.03.2020r. miały zamiar ubezpieczenia niani (co wynika wprost z postanowień umownych), a jedynie wskutek nieznajomości prawa ubezpieczeń społecznych, wadliwie odwlekały ten moment do czasu podjęcia faktycznie opieki przez nianię. W ocenie Sądu mankament ten nie może stanowić, jak twierdzi organ rentowy, dodatkowego argumentu potwierdzającego pozorność przedmiotowej umowy o opiekę nad dzieckiem.

Ostatecznie zatem Sąd uznał, iż niania A. T. (1) nie mogła świadczyć opieki nad B. W. (2) – dzieckiem A. W., gdyż wiązałoby się to z pozostawieniem bez opieki jej 11-letniego dziecka z (...) które po 01.04.2020r. pozostało w domu w związku z decyzją rządu o zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej przez szkoły na dalszy okres, w związku z pandemią SARS- Cov-2 – co nie było do przewidzenia w dniu zawarcia umowy aktywizującej z dnia 16.03.2020r. Niemożność sprawowania opieki przez nianię wystąpiła zatem z powodu COVID-19 i dlatego odwołującej się przysługuje prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres od dnia 01.04.2020r. do dnia 14.06.2020r. na podstawie art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 02.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 z późn. zm.).

Sąd Rejonowy uznał również, że brak jest podstaw do istnienia po stronie odwołującej się obowiązku zwrotu wypłaconego zasiłku opiekuńczego z jeszcze innej przyczyny. Zgodnie z treścią art. 84 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do zwrotu należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń zobowiązana jest osoba, która świadomie pobrała nienależne jej świadczenie:

1) wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących:

a) ustanie prawa do świadczeń,

b) wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części

– pouczona o braku prawa do ich pobierania w tych okolicznościach;

2) przyznane lub wypłacone w wyniku świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę je pobierającą (w szczególności przez posłużenie się nieprawdziwymi zeznaniami lub fałszywymi dokumentami).

Obowiązek zwrotu nienależnych świadczeń realizuje się wówczas, gdy organ ubezpieczeń społecznych wydał prawidłową decyzję, pouczając ubezpieczonego o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części; okoliczności te wystąpiły, o czym ubezpieczony organu nie powiadomił, a następnie wypłacane mu świadczenie pobrał. W każdym z przedstawionych wyżej przypadków należy uwzględnić nastawienie osoby pobierającej świadczenia na uzyskanie świadczenia, które jej się nie należy (por. wyr. Sądu Najwyższego z 17.05.2001r., II UKN 338/00). Takie nastawienie jest oczywiste w wypadku wyłudzenia świadczeń, a także wówczas, gdy ubezpieczony został pouczony o okolicznościach powodujących ustanie prawa lub wstrzymanie wypłaty świadczeń.

W ocenie Sądu przedstawione okoliczności sprawy nie pozwalają na ustalenie, iż odwołująca się pobrała sporny zasiłek opiekuńczy w złej wierze i nienależnie. Zatem w świetle powołanych wyżej przepisów ustawy systemowej nie powstał po jej stronie obowiązek jego zwrotu.

Apelację od tego wyroku złożył pełnomocnik organu rentowego zaskarżając go w całości, zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 02.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 568) w brzmieniu obowiązującym od 01.04.2020r. do 24.05.2020r. oraz art. 4 ust. 2-3 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w okresie od 25.05.2020r. do 14.06.2020r. poprzez jego:

a) niewłaściwą rozszerzającą wykładnię polegającą na uznaniu, że prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem, o którym mowa wart. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2020 r. poz. 870) w przypadku niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu konieczności sprawowania przez nią opieki nad własnym małoletnim dzieckiem w związku z zamknięciem szkoły i wprowadzeniem zdalnego nauczania.

b) niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, iż odwołująca się miała prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w okresie od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. pomimo tego, że:

- A. T. (1) wobec niezgłoszenia jej do ubezpieczeń społecznych przez A. W. i B. Ż. oraz nieprzystąpienia do wykonywania umowy uaktywniającej nie uzyskała statusu niani;

- niemożność sprawowania przez A. T. (1) opieki nad małoletnim B. W. (1) wynikała z konieczności sprawowania opieki nad małoletnim synem A. T. (1) -M. K. w związku z zamknięciem szkół podstawowych i jego szczególnymi potrzebami wynikającymi ze zdiagnozowanego u niego Zespołu (...), a nie z powodu COVID-19, w szczególności z powodu zachorowania niani na COVID-19 lub odbywania przez nią kwarantanny,

- brak było bezpośredniego związku między niemożnością sprawowania przez A. T. (1) opieki nad małoletnim B. W. (2) a COVID- 19.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 50 ust. 1 -4 i 51 ustawy z dnia 04.02.2011r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2020 r., poz. 326) w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 13 pkt 2 w zw. z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niewłaściwą wykładnię i zastosowanie w niniejszej sprawie, a w konsekwencji przyznanie A. T. (1) przymiotu niani sprawującej opiekę nad małoletnim B. W. (2) na podstawie umowy uaktywniającej, pomimo tego, że nigdy nie została zgłoszona przez rodziców małoletniego do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego i nigdy nie przystąpiła do wykonywania podpisanej umowy uaktywniającej.

3. Naruszenie przepisu art. 66 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zw. z art. 84 ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niezasadne niezastosowanie oraz stwierdzenie, iż odwołująca się nie jest zobowiązana do zwrotu kwoty(...) zł z tytułu nienależnie pobranego dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

4. Naruszenie przepisu art. 66 i art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zw. z art. 84 ust. 1 w zw. z ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie oraz stwierdzenie, iż odwołująca się nie jest zobowiązana do zwrotu kwoty(...)zł z tytułu nienależnie pobranego dodatkowego zasiłku opiekuńczego z uwagi na to, że organ rentowy wypłacając odwołującej się dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie wydał decyzji i nie pouczył w niej odwołującej się co do okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymania wypłaty świadczeń w całości lub w części.

5. Oparcie wydanego wyroku na błędnych ustaleniach faktycznych polegających na ustaleniu, że:

a) A. T. (1) uzyskała status niani B. W. (2),

b)A. W. przysługiwało prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego w okresie od 01.04.2020r. do 14.06.2020 r.,

c) dodatkowy zasiłek opiekuńczy wypłacony A. W. za okres od 01.04.2020r. do 14.06.2020r. nie stanowił świadomie nienależnie pobranego świadczenia, a wobec tego odwołująca się nie jest zobowiązana do jego zwrotu.

Wskazując na powyższe domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania i zasądzenia od odwołującej się na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację odwołująca się wniosła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku polegającą na oddaleniu odwołania.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest kontynuacją postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji, a de facto przed organem rentowym. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 kpc Sąd II instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż Sąd II instancji, między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed Sądem I instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 31.01.2008 r. sygn. III CZP 49/07).

Dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne, Sąd II instancji instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08.10.1998r. sygn. II CKN 923/97). Może również zmienić ustalenia faktyczne, stanowiące podstawę wydania wyroku sądu pierwszej instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia tego postępowania uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 23.03.1999 r. sygn. III CZP 59/98).

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy wprawdzie zgromadził materiał dowodowy, stanowiący podstawę rozstrzygnięcia. Jednak analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w świetle zasad określonych w art. 233 § 1 kpc oraz zarzutów apelacji naruszenia prawa materialnego prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji wyprowadził chybione stwierdzenie, iż A. W. nabyła prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego i nie jest zobowiązana do jego zwrotu. Z tego powodu wyrok ten nie mógł się ostać.

W ocenie Sądu Okręgowego słusznie apelujący organ rentowy zarzucił, że Sąd Rejonowy błędnie przyjął, iż okoliczności niezgłoszenia A. T. (1) do ubezpieczenia społecznego przez odwołującą się, z racji podpisanej umowy uaktywniającej z nianią, mają związek z decyzją o zawieszeniu prowadzenia działalności przez placówki szkole i opiekuńcze w związku z pandemią COVID-19. Kaskadowy opis przez odwołującą się okoliczności związanych z podjęciem przez nią i jej partnera – ojca ich dziecka – decyzji o nawiązaniu umowy uaktywniającej z nianią w osobie A. T. (1) i faktów później zaistniałych, pomijał jeden i to bardzo istotny element – niezgłoszenie A. T. (1) do ubezpieczenia społecznego. I to właśnie ta okoliczność będąca istotą sporu między stronami decydowała o prawidłowości skarżonej decyzji. To, czy odwołującą się była w stanie wyegzekwować od A. T. (3) zapisy umowy, czy sama A. T. (1) z uwagi na problemy z zapewnieniem opieki własnemu dziecku, byłaby w stanie wywiązać się z podpisanej umowy, w okolicznościach argumentacji przedstawionej w skarżonej decyzji, nie była najistotniejsza. Nie można pomijać, iż odwołującą ma wykształcenie prawnicze, prowadzi indywidulną praktykę radcy prawnego i tym bardziej należy zakładać, iż o ile nie specjalizuje się w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, to jednak z racji zawodu i wykształcenia posiada wiedzę na temat mechanizmów związanych z przepisami regulującymi ogólne zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym. Sąd Okręgowy miał na uwadze okoliczności, na które powoływała się odwołującą i wskazywał na nie również Sąd Rejonowy, iż okres, w którym podpisana została umowa uaktywniająca z nianią, zbiegł się z bezprecedensowym zdarzeniem, jakim było ogłoszenie stanu pandemii i zamknięcie wielu dziedzin życia i branż. To są rzeczywiście okoliczności wyjątkowe, które wymagały również wyjątkowych procedur i przepisów, które zostały wprowadzone ustawą z dnia 02.03.2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanym nimi sytuacji kryzysowych. Przepisy te jednak nie zmieniły podstawowych zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym, a którą jest zgłoszenie danej osoby do ubezpieczenia społecznego. W niniejszej sprawie takiego zgłoszenia odwołującą się nie dokonała, natomiast bez żadnych wątpliwości natury prawnej, wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Argumentacja więc organu rentowego przedstawiona w skarżonej decyzji oraz podtrzymana w apelacji, została przez Sąd Okręgowy oceniona jako prawidłowa.

Należy mianowicie wskazać i to podkreślić, że zasiłek odwołującej należałby się tylko wtedy gdyby niania była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego. Wszakże nie można uznać za prawidłowe stanowisko, że zasiłek należy się bez spełnienia formalnych warunków do jego przyznania. Przyznanie świadczenia
z ubezpieczenia społecznego obwarowane jest ściśle określonymi warunkami, które muszą być bezwzględnie spełnione. Nie można ich przyznać bez wszystkich ich spełnienia. Trzeba jednoznacznie wskazać, na co zwrócił uwagę organ rentowy,
a czego nie podkreślił, że A. T. (1) w ogóle nie stała się osobą ubezpieczona
z racji bycia nianią, gdyż nie podjęła żadnych czynów związanych z funkcją niani. Tymczasem ubezpieczenie społeczne powstaje tylko z racji faktycznych dokonanych czynów związanych z wykonywaną pracą czy to z umowy o pracę czy umowy zlecenia. Na marginesie należy już tylko podnieść, że Sąd Rejonowy bezkrytycznie przyjął za wiarygodne twierdzenia odwołującej się i przesłuchanych w sprawie świadków. Wszakże są to osoby bliskie bądź związane towarzysko i zawsze mogły mieć interes w korzystnych sobie twierdzeniach. Ne można wiec z całą pewnością przyjąć za wiarygodne tego co zeznały.

W sprawie więc uznać należało, że decyzja była prawidłowa, a Sąd Rejonowy naruszył wskazane w apelacji przepisy prawa. A. W. nie miała bowiem prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego, a tym samym zobowiązana jest o jego zwrotu. Uzyskała go bowiem bez podstawy prawnej przez wprowadzenie w błąd organu rentowego.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 386 §1 kpc w zw. z art. 374 zd. 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie (pkt 1).

O kosztach zastępstwa procesowego za obie instancje rozstrzygnięto na podstawie art. 98 §1, §1 ¹, art. 99 kpc w zw. z §9 ust. 2 i §10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 265 ze zm.).

Mt/PW