Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 215/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 20 stycznia 2022 roku w sprawie IV Ka 215/22.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu, ze wina oskarżonego i społeczna szkodliwość jego czynu były wyższe niż nieznaczne, podczas gdy właściwa analiza elementów podmiotowych i przedmiotowych, a zwłaszcza okoliczności popełnienia czynu prowadzi do wniosku, że zarówno wina oskarżonego, jak i społeczna szkodliwość czynu były nieznaczne, a zatem, że w niniejszej sprawie wobec ziszczenia się pozostałych przesłanek zachodziły podstawy do warunkowego umorzenia postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sprawstwo oskarżonego nie było kwestionowane i w świetle zebranych dowodów nie budzi wątpliwości. Prawidłowa jest też ocena prawna przypisanego mu czynu.

Podstawową przesłanką zastosowania warunkowego umorzenia postępowania jest stwierdzenie, że wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne. Oznacza to przede wszystkim, że sąd, rozważając stosowanie tego środka, musi najpierw ustalić wszystkie przesłanki odpowiedzialności karnej (zob. post. SN z 27.11.2003 r., I KK 301/03, OSNKW 2004, Nr 1, poz. 9). Zwraca się także uwagę, że wymagany nieznaczny stopień winy powinien być w szczególności przyjmowany, gdy zachodzą kodeksowe okoliczności zmniejszające winę, tj. takie, z którymi ustawodawca karny łączy zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia.

Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu następuje przede wszystkim na podstawie okoliczności wskazanych w art. 115 § 2 kk Stopień ten musi być wyższy od „znikomego”, ale niższy od „znacznego”. Oznacza to, że sąd, chcąc zastosować warunkowe umorzenie postępowania, może wziąć pod uwagę tylko te czyny zabronione, które charakteryzują się małą lub średnią szkodliwością społeczną (wyr. SA w Krakowie z 30.3.2005 r., II AKa 50/05, KZS 2005, Nr 5, poz. 33), poza zastosowaniem tej instytucji pozostają natomiast te przestępstwa, które charakteryzują się znacznym (wysokim) stopniem społecznej szkodliwości.

W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

- przestępstwa z art. 178a § 1 kk są formalnymi i polegają na samym prowadzeniu pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Sam fakt prowadzenia pojazdu w takim stanie pociąga za sobą odpowiedzialność, chociażby pojazd był prowadzony prawidłowo i nie sprowadził konkretnego niebezpieczeństwa;

- nie zachodzą w sprawie okoliczności zmniejszające stopień winy oskarżonego. Musiał on zdawać sobie sprawę z konsekwencji skazania w razie zatrzymania go jako kierowcy prowadzącego samochód w stanie nietrzeźwości. Jego trudna sytuacja życiowa była taka sama, jak obecnie, mimo to prowadził samochód w stanie kompletnego upojenia alkoholowego. Przyjmując to ryzyko, musiał wliczać w nie odniesienie szkody przez członków jego rodziny, gdy zostanie „złapany”. Nie może więc teraz przekonująco uzasadniać łagodzenia kary pozbawienia wolności ich dobrem;

- oskarżony został zatrzymany około godziny 22. 00 ( 25 lutego 2021 roku ) , gdy poruszał się ulicami (...) bez włączonych świateł. Jechał "całą" jezdnią, wykonując gwałtowne zwroty. Pomimo sygnałów świetlnych i dźwiękowych dawanych mu przez policję, nie zatrzymał się od razu, kontynuując jazdę, skręcając w dalsze ulice. Po zatrzymaniu się okazywał bardzo widoczne oznaki upojenia alkoholowego. Oskarżony stwarzał poważne i realne niebezpieczeństwo dla innych użytkowników drogi;

- po zatrzymaniu miał 1.17 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu ( z tendencją malejącą). Jego stan nietrzeźwości przewyższał ponad czterokrotnie dolny ustawowy próg nietrzeźwości ( art. 115 § 16 kk ) i spowodował znaczne upośledzenie zdolności psychofizycznych sprawcy.

- tendencja ta świadczy o tym, iż w ciągu dnia musiał spożywać duże ilości alkoholu ( jeszcze około dwóch godzin przed wyjazdem ), czyli wsiadł do samochodu pomimo spożywania alkoholu, wiedząc, iż jest pod jego wpływem. W takim stanie jeździł autem po ulicach miasta.

Okoliczności popełnienia przypisanego mu czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości ( picie alkoholu przed jazdą, wysoki stan nietrzeźwości, w sposób ewidentny i znaczny godzący w zdolności psychofizyczne sprawcy, popełnienie czynu w terenie zurbanizowanym, nie trzymanie toru jazdy pojazdu, jazda bez świateł ).

W konsekwencji w niniejszej sprawie nie zostały spienione przesłanki umożliwiające warunkowe umorzenie postępowania w postaci wymogu. aby wina i społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne.

Z wyjaśnień oskarżonego wynika łatwość podjęcia decyzji o popełnieniu tego przestępstwa. W dodatku tłumaczył się, że pojechał po inną osobę, czyli bagatelizował stan w jakim się znajdował i niebezpieczeństwo jakie nawet powoduje dla przeszłego pasażera.

W sprawie wystąpiła przewaga okoliczności obciążających nad łagodzącymi ( te drugie dotyczą wyłącznie sytuacji rodzinnej i osobistej sprawcy ), albowiem znacznymi były stopień społecznej szkodliwości czynu oraz stopień winy oskarżonego, a ocena tych okoliczności zaliczona została przez ustawodawcę do podstawowych dyrektyw wymiaru kary.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( środek karny ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta ( w tym przypadku zakaz prowadzenia pojazdów ) jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej.

Rażąca niewspółmierność przedmiotowego zakazu zachodzić może wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy tym środkiem, jaki należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a wymierzonym w I instancji.

Sąd odwoławczy uznał, iż taka sytuacja na korzyść oskarżonego w przedmiotowej sprawie zachodziła.

Przestępstwo z art. 178a § 1 kk zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawiania wolności do lat 2. Sąd wymierzył oskarżonemu grzywnę ( czyli najłagodniejszy rodzaj kary ),niewysoką w stosunku do jego dochodów, zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 3 lat oraz świadczenie pieniężne w wysokości 5000 złotych ( oba środki w minimalnej ustawowej wysokości ). Sąd I instancji uwzględnił więc już w ramach zastosowanej reakcji karnej okoliczności łagodzące.

Akceptacja zmiany postulowanej przez skarżącego, cechującej się jednak niezwykłą łagodnością, której nie był on w stanie racjonalnie uzasadnić. prowadziłaby do bezpodstawnego premiowania sprawcy i nie osiągałaby zakładanych celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej. Taka kumulacja okoliczności obciążających musi mieć wpływ na wybór rodzaju reakcji karnej, która może mieć w tym przypadku zastosowanie i przeciwstawia się orzeczeniu wobec oskarżonego wyłącznie środka probacyjnego.

Ponadto orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego środka karnego ( zakazu prowadzenia pojazdów wszystkich kategorii ) w wysokości 3 lat nie jest reakcją karną rażąco surową. To z zachowania sprawcy wynika wniosek, że lekceważy on zasady ostrożności i bezpieczeństwo innych uczestników ruchu, przez co stwarza zagrożenie w komunikacji ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - II Wydział Karny z dnia 26 lipca 2012 r.II AKa 250/12, Legalis ), jako potencjalny kierowca wszystkich pojazdów. Instytucja ta ma na celu eliminowanie z ruchu drogowego sprawców takich przestępstw, których okoliczności popełnienia wskazują, że prowadzenie przez nich pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Sytuacja taka zachodzi w przypadku oskarżonego. Oprócz stopnia nietrzeźwości oskarżonego, kompletnego lekceważenia w tym zakresie porządku prawnego, wykonywania ryzykownej jazdy, dowodzi dodatkowo, że oskarżony nie dysponuje takimi cechami przynależnymi kierowcy, aby dawał rękojmię bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym jakimkolwiek pojazdem.

Sytuacja rodzinna oskarżonego nie może wpłynąć na zmianę oceny sądu, iż oskarżony wykazał, że prowadzenie każdego samochodu przez nią może zagrażać bezpieczeństwu w komunikacji i niezbędne okazało się wyeliminowanie jej - z tego powodu - jako kierowcy z ruchu drogowego, co najmniej na minimalny 3-letni ustawowy okres za tego rodzaju przestępstwo. Oskarżony może wrócić do niego po wykonaniu przedmiotowego zakazu i ponownym zweryfikowaniu jego kwalifikacji do prowadzenia pojazdów. W okresie zakazu ciężar wykonywania obowiązków domowych muszą przejąć inni członkowie rodziny, lub osoby wynajęte.

Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 kpk ma miejsce zatem jedynie wówczas, gdy nie uwzględnia należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje potrzeb w zakresie prawidłowego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (społeczne oddziaływanie kary) oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma kara osiągnąć w stosunku do skazanego.

Taka sytuacja w ocenie sądu odwoławczego - powodów wskazanych wyżej - w niniejszej sprawie nie zachodziła.

Wniosek

Zmianę wyroku poprzez warunkowe umorzenie postępowania na okres próby jednego roku; orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres jednego roku, ograniczając zakaz do kategorii podjazdów, której dotyczył zdarzenie; zaliczenie na jego poczet okresu zatrzymania prawa jazdy; orzeczenie od oskarżonego świadczenia pieniężnego w kwocie 3000 złotych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Do uznania zasadności zarzutu opartego na podstawie art. 438 pkt 4 kpk konieczne jest wykazanie przez skarżącego sądowi I instancji konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego przy ocenie znaczenia ustalonych okoliczności (tak podmiotowych, jak i przedmiotowych), czy też w zakresie nakazu ich kompletnego uwzględnienia – mających, stosownie do brzmienia art. 53 kk, znaczenie dla wymiaru kary. W tym zakresie apelacji nie można uznać za skuteczną.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina

Kara

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Brak jest podstaw faktycznych i prawnych do korekty zaskarżonego wyroku w wymienionych zakresach.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 200 złotych opłaty za drugą instancję oraz 20 złotych tytułem zwrotu wydatków.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

Kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana