Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 1034/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Arkadiusz Łata

Sędziowie del. Piotr Pawlik (spr.)

Małgorzata Peteja-Żak

Protokolant Dominika Koza

przy udziale Dariusza Kowalczyka Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Z.

po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2020 r.

sprawy J. O. (1) ur. (...) w G.

syna C. i M.

oskarżonego z art. 177 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 8 października 2019 r. sygnatura akt II K 1194/19

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 627 kpk w zw. z art. 635 kpk i art. 624 § 1 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczoną w pkt. 2 nawiązkę podwyższa do 50.000 (pięćdziesięciu tysięcy) złotych;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od oskarżonego J. O. (1) na rzecz oskarżycielki posiłkowej A. B. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1034/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Zabrzu z dnia 8 października 2019 r., sygn. akt II K 1194/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Rażąca niewspółmierność nawiązki

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Orzeczona przez Sąd I instancji nawiązka w wysokości 15.000 złotych - mając na uwadze wszystkie okoliczności sprawy i skutki wypadku - była rażąco niewspółmiernie łagodna. Sąd meriti z jednej strony słusznie zwrócił uwagę na poważne dla osoby pokrzywdzonej skutki wypadku, z drugiej jednak strony błędnie przy tym uznał, że stopień naruszenia przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym nie był wysoki, a żądanie wygórowanej nawiązki w wysokości 50.000 złotych "grubą przesadą". Oczywistym jest, że oskarżony spowodował wypadek niewymyślnie - taka przecież jest istota przestępstwa z art. 177 § 2 kk. Nie może to tym samym stanowić żadnej okoliczności łagodzącej dla oskarżonego, co w sposób wadliwy sugeruje w pisemnym uzasadnieniu Sąd I instancji. Co więcej - dla Sądu Rejonowego zaistniała w sprawie "chwilowa nieuwaga" oskarżonego nie jest zjawiskiem nietypowym (odosobnionym), a zatem nie wymaga napiętnowania tym bardziej, że oskarżony nie ujawnił lekceważącego stosunku do zasad bezpieczeństwa. Z tak wyrażonymi poglądami Sądu I instancji nie sposób się zgodzić i zaakceptować. Pamiętać bowiem należy, że oskarżony jako jedyny z pięciu kierujących nie ustąpił pierwszeństwa pokrzywdzonej (zrobili to nawet kierowcy jadący przeciwnymi pasami ruchu). Dodatkowo, to na A. B. oskarżony chciał początkowo przerzucić odpowiedzialność za zdarzenie twierdząc nie tylko, że pokrzywdzona przechodziła przez jednię poza wyznaczonym przejściem dla pieszych, ale również, że wbiegła mu przed maskę (tak: zeznania K. G. - k. 26v.). Dopiero po przedstawieniu oskarżonemu oczywistych i jednoznacznych dowodów, ten zmienił linię obrony i przyznał się do winy. Postawa oskarżonego była zatem labilna i zmienna, co należało uwzględnić w całościowym procesie wyrokowania. Zachowanie to, w połączeniu z zachowaniem na drodze, wymaga szczególnego napiętnowania. Sąd I instancji zapomina przy tym, że opisywana "chwilowa nieuwaga" oskarżonego oznacza obecnie dla pokrzywdzonej w zasadzie "przykucie do łóżka" i koniec normalnego życia z jego radościami. Kwota 15.000 złotych w żaden sposób nie zabezpieczy 72-letniej pokrzywdzonej, która wymaga leczenia oraz rehabilitacji "tu i teraz", a nie za "jakiś czas". Istotnym jest też, że opisane szczegółowo w opinii sądowo - lekarskiej, a ujęte w opisie czynu przypisanego J. O. (2) ciężkie skutki wypadku realnie zagrażały życiu pokrzywdzonej, która znajdowała się w 10-dniowej śpiączce z powodu zatrzymania krążenia i ostrej niewydolności oddechowej w przebiegi wstrząsu hipowolemicznego. Z kolei o trwałym śladzie, jaki zapewne zdarzenie z dnia 10 kwietnia 2019 r. pozostawi w psychice pokrzywdzonej, nie trzeba wspominać. W konsekwencji nawiązka w wysokości orzeczonej przez Sąd I instancji nie mogła być uznana za sprawiedliwą i słuszną. Co istotne - wysokość nawiązki, jako finansowej rekompensaty za krzywdę doznaną na skutek działań oskarżonego, nie była uzależniona od jego możliwości płatniczych. Orzeczony środek kompensacyjny w aktualnym stanie prawnym nie ma już charakteru represyjnego. Wyraźnie o tym musi świadczyć art. 56 kk, z którego jednoznacznie wynika, że przepisów art. 53 kk, art. 54 § 1 kk oraz art. 55 kk nie stosuje się m.in. do obowiązku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w punkcie 2 poprzez zobowiązanie oskarżonego do zapłaty na rzecz oskarżycielki posiłkowej nawiązki w kwocie 50.000,00 złotych.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut apelacyjny okazał się zasadny i musiał zostać uwzględniony. Zaskarżony wyrok nie był prawidłowy w zakresie orzeczonej na podstawie art. 46 § 2 kk przez Sąd I instancji nawiązki, która była za niska i rażąco niewspółmierna do doznanej przez pokrzywdzoną krzywdy. Nawiązka w wysokości 15.000 złotych nie spełniała swego podstawowego celu, ponieważ nie stanowiła realnej wartości dla pokrzywdzonej. Ciężkie skutki wypadku przemawiały za podwyższeniem wysokości nawiązki tym bardziej, że życie 72-letniej pokrzywdzonej diametralnie zmieniło się na stałe, na zawsze i na niekorzyść. A. B. nie jest już osobą samodzielną, wymaga stałej opieki nie tylko w codziennym życiu, ale również specjalistycznej: ortopedycznej i rehabilitacyjnej.

1 OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Orzeczoną w punkcie 2 wyroku na rzecz pokrzywdzonej A. B. nawiązkę w wysokości 15.000 złotych podwyższono do kwoty 50.000 złotych.

Zwięźle o powodach zmiany

Nawiązka orzeczona przez Sąd I instancji okazała się rażąco niewspółmiernie niska, albowiem nie spełniała swojego podstawowego celu - pokrycia szkody niemajątkowej. Wysokość nawiązki ostatecznie ukształtowanej przez Sąd odwoławczy stanowi natomiast realne i sprawiedliwe zadośćuczynienie za krzywdę, jakiej doznała pokrzywdzona na skutek zachowania oskarżonego. Nawiązka w wysokości 50.000 złotych stanowi tym samym przybliżony ekwiwalent za doznaną przez A. B. szkodę niemajątkową (krzywdę), a zatem powinna ona wynagrodzić doznane przez pokrzywdzoną cierpienia, utratę radości życia oraz ułatwić jej przezwyciężenie ujemnych przeżyć psychicznych. Nie jest też - jak przekonywał Sąd I instancji - wygórowana, a jej domaganie się nie stanowiło "grubej przesady". Kwota 50.000 złotych odpowiada ponadto aktualnym stosunkom majątkowym, warunkom życiowym i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Kwota ta pomoże pokrzywdzonej pokryć szkodę niemajątkową i na pewno jej bezpodstawnie nie wzbogaci.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3

Kierując się uregulowaniami zawartymi w art. 627 kpk w zw. z art. 635 kpk - przy dokonanej zmianie wyroku skazującego na niekorzyść J. O. (1)- Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej A. B. kwotę 840 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym.

4

Zwalniając oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie drugoinstancyjne Sąd odwoławczy miał na względzie okoliczności przewidziane w art. 624 § 1 kpk.

1PODPIS

Sędzia del. Piotr Pawlik Sędzia Arkadiusz Łata Sędzia Małgorzata Peteja - Żak

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wysokość środka kompensacyjnego - nawiązki

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana