Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

XI Ka 842/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 2 lipca 2021 roku, sygn. akt IX K 884/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☒ pełnomocnik oskarżyciela subsydiarnego

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art.438 pkt 1 k.p.k.– obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k.– rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art.439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

--

-

-

-

-

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-

-

-

-

-

2.2. Ocena dowodów

2.2.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-

-

-

2.2.2.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-

-

-

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty apelacji pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego

1. Uznanie przez Sąd pierwszej instancji, iż zachowanie oskarżonego F. K. w stosunku do K. D. (1) nie wyczerpało znamion przestępstwa znęcania określonego w art. 207 § 1 kk, co skutkowało uniewinnieniem go od popełnienia zarzucanego mu czynu, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego jednoznacznie wskazuje, iż oskarżony F. K. w okresie objętym zarzutem znęcał się nad nią w sposób opisany w akcie oskarżenia i tym samym swoim zachowaniem wyczerpał znamiona występku z art. 207 § 1 kk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

2.Przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, ich zbyt dowolna ocena i nieuwzględnienie wszystkich okoliczności. które przemawiały na niekorzyść oskarżonego, co skutkowało uniewinnieniem oskarżonego od zarzuconego mu czynu, podczas gdy logiczna, zgodna z doświadczeniem życiowym analiza materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania w szczególności nagrania o treści wskazanej w stenogramach i opinii fonoskopijnej (k. 287-300) jednoznacznie wskazują, iż oskarżony dopuścił się występku określonego w art. 207 § 1 kk, Sąd zaś pominął treści tych nagrań, z których niezbicie należy wyprowadzić wnioski, iż oskarżony był agresywny w stosunku do oskarżycielki, stosował przemoc fizyczną i psychiczną, używał słów obelżywych , przy czym Sąd nie uznał za miarodajne tych dowodów, wobec treści wiadomości mailowych, które zawierają rzekome potwierdzenie prowokowania awantur przez oskarżycielkę prywatną, jednocześnie nie dokonując analizy zachowania oskarżonego, który jednak na tych nagraniach potwierdził fakt stosowania w przeszłości przemocy w stosunku do żony , stosuje przemoc fizyczną w czasie nagrywania przez oskarżycielkę zachowania oskarżonego, jest wulgarny w stosunku do oskarżycielki w stopniu przekraczającym przeciętną reakcję współmałżonka podczas sprzeczek małżeńskich, bez względu na wcześniejsze zachowanie drugiego współmałżonka, obelgi kierowane wobec oskarżycielki wypowiadane były przez oskarżonego w takim kontekście, który przybierał postać znieważania; grozi pozbawieniem życia małżonce, co nie uzasadnia dokonanie jakiegokolwiek przewinienia w stosunkach małżeńskich, także związanych ze zdradą małżeńską. Sąd w tym zakresie niejako "usprawiedliwia" zachowanie oskarżonego wypełniające znamiona przestępstwa z art. 207 § 1 , który w jego ocenie mógł być prowokowany przez oskarżycielkę, w sytuacji gdy zachowanie to nie mieści się w ramach przeciętnej, adekwatnej reakcji człowieka nawet na prowokacyjne zachowanie, czy dopuszczenie się nierządu ze strony współmałżonka.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

3. Przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, ich zbyt dowolna ocena oraz nieuwzględnienie wszystkich okoliczności, które przemawiały na niekorzyść oskarżonego, co skutkowało uniewinnieniem oskarżonego od zarzuconego mu czynu w związku z dowolnością w zakresie oceny zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, których zeznania mogą służyć za dowód, pozwalający na weryfikację wersji przedstawionych przez obie bezsprzecznie skonfliktowane ze sobą strony.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

4. Niezakwalifikowanie zachowań oskarżonego jako co najmniej czyn z art. 190 § 1 kk wobec kierowania groźby pozbawienia życia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1

Generalna uwaga jest tej natury, że ocena Sądu I instancji, przedstawiona w pisemnych motywach, nie utrzymuje się w granicach wyznaczonych przez art. 7 kpk. Część mankamentów dostrzega pełnomocnik K. D. (1) (choć wyciąga wnioski zbyt kategoryczne) i co do zasady trafnie dostrzega istotę problemu. Zasadny jest zarzut, że Sąd I instancji przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, głównie poprzez pochopne uznanie wielu z nich za niewiarygodne. Rezultatem było nieuwzględnienie wielu okoliczności świadczących na niekorzyść oskarżonego, jak również na jego korzyść.

Ad 2.

Sąd odwoławczy nie podziela poglądu, że sama treść wskazanego w zarzucie nagrania (a właściwie kilku nagrań) jednoznacznie wskazuje, że oskarżony dopuścił się występku określonego w art. 207 § 1 kk. Sąd ocenia zebrane dowody w całokształcie i uwzględniając relacje pomiędzy nimi, a nie pojedynczo i w oderwaniu od siebie. Dla bytu czynu z art. 207 kk niezbędne jest wykazanie trwałości zachowania sprawcy, ukierunkowanego na poniżenie, wy i wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. Przypomnieć wypada, że akt oskarżenia obejmował okres kilku lat, a nagrania obrazują kilka scysji pomiędzy małżonkami. To, że skarżąca nie zgadza się z zaprezentowanym rozumowaniem nie oznacza, że Sąd I instancji pominął treść nagrań. Z uzasadnienia przecież wprost wynika, że Sąd je przeanalizował. Trudno też zaakceptować zarzut, że Sąd I instancji usprawiedliwiał zachowanie oskarżonego. Zarzucane "usprawiedliwianie" to nic innego jak uwzględnianie kontekstu zachowań oskarżonego przez pryzmat postrzegania ich jako stanowiących przestępstwo lub nie, do czego wszak sąd jest uprawniony. Oczywiście poprzez wniesienie środka odwoławczego w II instancji następuje kontrola, czy przedstawiony tok rozumowania odpowiada regułom swobodnej oceny dowodów wskazanym w art. 7 kpk.

Osoba nagrywająca ma w każdym przypadku oczywisty motyw w uzyskaniu nagrania obciążającego osobę nagrywaną. Jednak nie można traktować dowodu jako niewiarygodnego z tego tylko powodu, że strona uzyskując go prezentowała stosunek instrumentalny. Z kolei stwierdzenie, że określona osoba opowiadała kiedyś o sposobach spreparowania nieodzwierciedlającego rzeczywistości nagrania obciążającego inną osobę nie wystarczy do wyciągnięcia wniosku, że konkretne zaprezentowane przez tą osobę nagranie zostało spreparowane – konieczna jest przede wszystkim analiza nagrania samego w sobie i wskazanie dostrzeżonych cech świadczących o możliwej inscenizacji nagranych treści, a dopiero ta ewentualność może zostać uprawdopodobniona przez okoliczności poboczne, takie jak przeszłe rozmowy i ujawnione motywacje nagrywającej osoby.

Wyzwisk, którymi oskarżony obrzucał żonę, a które zostały nagrane (płyty CD i protokół oględzin k. 234-244 akt PR 1 Ds. (...).2018) i udowodnione autorstwo oskarżonego (F. K. nie kwestionował, że to jego wypowiedzi, opinia z zakresu fonoskopii k. 267-301), w żadnej mierze nie można usprawiedliwić ujawnionym romansem K. D. (1), czy sporami na tle majątkowym. Nawet uwzględniając, że w trakcie nagrywania oskarżycielka subsydiarna hamowała swoje zachowanie, to ładunek poniżający kierowany przez oskarżonego wobec niej stanowi o możliwości wyczerpania znamion przestępstw znieważenia, przynajmniej w datach nagrania.

Ad 3

W toku postępowania przed Sądem I instancji przesłuchano między innymi sześciu członków rodzin F. K. i K. D. (1), z czego wszystkie zeznania zawierały informacje mające znaczenie dla sprawy. Wszystkie zostały jednak uznane przez Sąd za niewiarygodne z jednego powodu – ze względu na "interes w składaniu korzystnych dla określonej strony zeznań" oraz "negatywne nastawienie do drugiej ze stron". Zbiorcze nieuwzględnianie zeznań w ten sposób jest całkowicie niedopuszczalne. W większości spraw o znęcanie świadkowie rekrutują się z kręgu takich osób, co przecież samo w sobie nie dyskredytuje wartości dowodowej ich depozycji. Założenie o stronniczości zostało powzięte bez głębszego uzasadnienia, Sąd I instancji nie wykazał, gdzie ową stronniczość dostrzega, w szczególności w konfrontacji z pozostałymi dowodami.

Powód odmówienia wiary zeznaniom K. D. (1) został wyjaśniony w uzasadnieniu. Inną kwestią jest natomiast konkluzja, czy zastosowany sposób oceny mieści się w granicach wyznaczonych przez art. 7 kpk i na tym polu Sąd odwoławczy ma odmienne zdanie.

Protokół badania sądowo-lekarskiego z 18.10.2016 r. potwierdza doznane obrażenia przez K. D. (1). Jak wynika z uzasadnienia, Sąd odrzucił ten dowód jako mający świadczyć o sprawstwie oskarżonego, ponieważ z treści e-maila z 13.02.2017 r. napisanego przez pokrzywdzoną wywnioskował, że miała instrumentalny stosunek do dowodu w postaci „obdukcji”. Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego wniosek taki jest nieuprawniony. Czym innym jest bowiem chłodne podejście i nieoczekiwanie na współczucie ze strony personelu medycznego i obcych pacjentów, a czym innym ustalenie, czy fakt taki miał miejsce. Podkreślić przy tym wypada, że K. D. pisze o wyrażanym współczuciu z powodu nagannego zachowania męża, czego ślady wszak były widoczne, a z e-maila nie wynika, by w rzeczywistości obrażenia powstały w innych okolicznościach. Również przywołanie jej wypowiedzi, że mogła pobić się sama, przewrócić, ktoś mógł ją pobić, a obdukcja to dowód, nie obala zeznań, które składała przesłuchiwana w procesie karnym. Prawidłowa postępowanie wymagałoby wykazania na dużym poziomie prawdopodobieństwa, że pokrzywdzona obrażeń opisanych w dokumentacji lekarskiej doznała w innych okolicznościach.

Jeśli chodzi o przedstawioną ocenę co do wiadomości e-mail z 28.01.2017 r, że można by potraktować ją jako instrukcję uzyskania zmanipulowanego nagrania, to przecież wypowiedzi samego oskarżonego z przywołanego nagrania trudno uznać za powstałe bez jego woli. Obiektywnie świadczą one zdecydowanie niekorzystnie o jego stosunku do żony. Stosunek K. D. (1) do „zaszłości będących w niniejszej sprawie przedmiotem rozpoznania”, wyrażany w korespondencji z kochankiem, należy rozpatrywać przez pryzmat przedstawiania jej małżeństwa mężczyźnie, z którym się związała, jako historii zakończonej, od której chce uciec.

Skoro Sąd Rejonowy miał świadomość, że w tego typu korespondencji flirtujące strony mają tendencje do przejaskrawiania pewnych okoliczności, winien był tym bardziej wnikliwie spojrzeć na pozostałe dowody, by na ich podstawie wyrobić sobie rzeczowy pogląd. Pozbawił się jednak dużej części materiału dowodowego a priori odrzucając zeznania członków rodzin obu stron.

Ad 4

Granice rozpoznania sprawy wyznaczały postanowienia prokuratora o umorzeniu postępowania, czego nie dostrzegł pełnomocnik oskarżycielki subsydiarnej K. D. (1), jak i Sąd Rejonowy oceniając dowody pozostające poza okresem objętym skargą. Postanowieniami z dnia 22 lutego 2018 roku i 31 sierpnia 2018 roku Prokurator Prokuratury Rejonowej L. –P. w L. dwukrotnie umorzył dochodzenie w sprawie psychicznego i fizycznego znęcania się nad K. D. (1) w L. w okresie od marca 2015 roku do dnia 4 października 2017 roku. K. D. (1) wniosła w dniu 10 października 2018 roku do sądu subsydiarny akt oskarżenia, w którym oskarżyła F. K. o to, że w okresie od marca 2015 roku do dnia 10 października 2018 roku znęcał się nad nią.

W przypadku subsydiarnego aktu oskarżenia mamy do czynienia ze szczególnym uprawnieniem nadanym osobie prywatnej przez ustawodawcę, mianowicie do wnoszenia skargi w zakresie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego. Muszą być jednak zachowane odpowiednie rygory, w tym ścisłe powiązanie zakresu czynu objętego uprzednio toczącym się postępowaniem karnym. Skoro z obu postanowień o umorzeniu postępowania wynika, że dotyczyły okresu od marca 2015 r. do 4.10.2017 r. (k. 205 i 258 akt PR 1 Ds. (...).2018), to pełnomocnikowi nie wolno było rozszerzać tego czasu w akcie oskarżenia. Także opis czynu jest wiążący. O ile generalnie utrzymanie się w granicach tożsamości czynu wymaga zachowania jedności zdarzenia historycznego, o tyle w przypadku wyjątkowego charakteru skargi subsydiarnej, konieczne jest posiłkowe badanie opisu czynu, w tym czynności wykonawczych sprawcy. Sąd Okręgowy podziela istniejące w orzecznictwie poglądy w omawianej kwestii (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 października 2017 r. II AKa 244/17, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 października 2018 r. II AKa 314/18, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r. II KK 109/14). Oczywiście możliwa jest zmiana kwalifikacji prawnej, natomiast nie jest możliwe przypisanie działań poza czynnościami wykonawczymi ujętymi w 2 postanowieniach o umorzeniu dochodzenia. Zatem baczyć należy, że toczyło się ono w sprawie znęcania polegającego na wyzwiskach oraz jednorazowym naruszeniu nietykalności cielesnej K. D. (1) w dniu 15/16.10.2016r. Z tego względu uwagi autorki apelacji co do powinności badania w kierunku występku z art. 190§1 kk oraz innych przejawów agresji fizycznej F. K. pozostają chybione.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec zasadności zastrzeżeń autorki apelacji co do poczynionych ustaleń i faktu uniewinnienia oskarżonego, uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania jest jedynym właściwym rozstrzygnięciem sądu II instancji w świetle treści art. 454§1 kpk.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Brak.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Sąd odwoławczy zakwestionował ocenę dowodów przedstawioną przez Sąd meriti, a nie mógł wydać rozstrzygnięcia reformatoryjnego.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd I instancji w ponownym procesie:

1.  Rozstrzygnie, które z zeznań świadków A. K., T. K., A. S., L. D., H. D. oraz K. M. odzwierciedlają rzeczywisty przebieg zdarzeń, uwzględniając i skupiając się na występujących w nich różnicach, przy czym stwierdzenie, że żadne z zeznań nie odzwierciedla przebiegu zdarzeń, nie może nastąpić bez dokładnego określenia tego przebiegu na podstawie pozostałych dowodów zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania.

2.  Podda ocenie zeznania K. D. (1) w konfrontacji z pozostałymi dowodami i z uwzględnieniem zapatrywań przedstawionych powyżej.

3.  Będzie ważyć, że stwierdzenie motywu, a nawet chęci do dokonania określonych działań nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem dokonania tych działań, w szczególności w zakresie manipulacji dowodami, a ponownie oceniając użyteczność i autentyczność nagranych treści przeanalizuje również ową treść samą w sobie pod kątem ewentualnej manipulacji wobec oskarżonego, wskaże, gdzie ona nastąpiła i jaki miała wpływ na zachowanie F. K..

4.  Orzeknie w granicach czynu wskazanego w postanowieniach o umorzeniu dochodzenia Prokuratury Rejonowej L.-P. w L. z dnia 22 lutego 2018 roku (Sygn. akt PR 1 Ds. 254.2018) i z dnia 31 sierpnia 2018 roku (sygn. akt PR 1 Ds. (...).2018), w szczególności bacząc na wskazany w nich okres od marca 2015 roku do dnia 4 października 2017 roku i przyjęte czynności wykonawcze.

5.  Rozważy, czy w przypadku przypisania winy oskarżonemu będzie to możliwe w całym okresie w/w mając na uwadze, że od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego K. D. (1) nie była osobą najbliższą dla sprawcy.

Po uwzględnieniu powyższych wytycznych Sąd wyda rozstrzygnięcie ważąc, czy istnieją dowody winy F. K.. Swoje stanowisko uzasadni zgodnie z wymogami art. 424§1 i 2 kpk.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela subsydiarnego.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uniewinnienie.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana