Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 kwietnia 2022 r. w Gliwicach

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko D. D.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z dnia 11 stycznia 2021 r., sygn. akt I C 459/20

oddala apelację.

SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 329/21

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej w wyroku z dnia 11 01 2021r. wydanym w sprawie z powództwa (...) Bank (...) S.A. w W. przeciwko D. D. o zapłatę, oddalił powództwo.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia jako źródło dochodzonych roszczeń wskazał regulację art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 08 1997r. Prawo bankowe. Ocenił, że przedłożona przez powódkę umowa o kredyt bezpieczny zawiera jedynie postanowienia dotyczące ewentualnego udostępnienia klientowi środków pieniężnych w ramach odnawialnego kredytu kredytowego po uprzedniej pozytywnej weryfikacji. Wskazał, że w świetle jej treści, umowę uważa się za zawartą z datą otrzymania przez klienta pisemnego powiadomienia o podjętej decyzji kredytowej. Następnie wskazał, że z akt sprawy nie wynika, żeby E. D. (1) (poprzedniczka prawna pozwanego) otrzymała taką decyzję. Sąd Rejonowy zważył, że do essentialia negotti umowy kredytu należy m.in. oddanie przez bank do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie ściśle określonej kwoty środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel. Ocenił, że w realiach sprawy nie sposób wywnioskować, że strony taką umowę zawarły, ponieważ strony nie określiły bowiem wysokości kwoty środków pieniężnych udzielonej kredytobiorczyni, a której zwrotu w konsekwencji może domagać się bank. Z żadnego z przedstawionego przez powódkę dokumentu nie wynika wysokość udzielonego kredytu. Ocenił, że w zestawieniu transakcji (k. 172) pod datą transakcji z 16 05 2014 r. widnieje, że saldo z przeniesienia wynosi -50 004,87 zł. Nie jest jednak wiadome, co stanowi źródło powstania tego zobowiązania, skąd wynika taka kwota, a w szczególności co się na nią składa, co jest istotne z punktu widzenia obowiązku badania z urzędu kwestii przedawnienia roszczenia. Jednocześnie w tym samym zestawieniu pod datą transakcji 5 07 2016 r. (już po śmierci kredytobiorcy) widnieje pozycja „uznanie” na kwotę 51 349,68 zł, co mogłoby sugerować, że dokonano spłaty zadłużenia. Powódka nie udowodniła zatem wysokości roszczenia i sposobu jego kalkulacji do czego była zobowiązana wobec zakwestionowania przez pozwanego roszczenia co do zasady jak i wysokości. Także w związku z kwestionowaniem wartości dowodowej wyciągu z ksiąg banku i braku innych dowodów, nie sposób zweryfikować, czy powódce faktycznie przysługuje roszczenie w wysokości wskazanej w pozwie. Sąd Rejonowy wskazał, że jakkolwiek wyciąg z ksiąg banku stanowi dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., czyli stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie, to w aktualnym stanie prawnym nie posiada on waloru dokumentu urzędowego. W tej sytuacji, wobec braku innych danych, na jakich Sąd mógłby się oprzeć niemożliwa była ocena prawidłowości dokonanych naliczeń. Na tej podstawie Sąd oddalił powództwo.

Orzeczenie zaskarżyła powódka (...) Bank (...) S.A. w W. , która wniosła o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa, z zastrzeżeniem pozwanemu praw do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości stanu czynnego spadku po zmarłej E. D. (2). Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów procesu za I i II instancję. Alternatywnie wniosła o jego uchylenie i przekazanie do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono przepisy prawa procesowego tj.:

1)  art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną interpretację zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego w postaci zestawienia transakcji na kontrakcie nr 9313199000075717, struktury zadłużenia na kredycie nr (...) oraz wyciągu z ksiąg bankowych poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, iż powódka nie wykazała swego roszczenia, podczas gdy przedłożona przez nią dokumentacja wskazuje na fakt powstania zadłużenia w dochodzonej przez powódkę wysokości;

2)  art. 233 §1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną interpretację zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego w postaci zestawienia transakcji na kontrakcie nr 9313199000075717 poprzez błędne uznanie, iż transakcja z dnia 5 07 2016r. na kwotę 51 349,68 zł zatytułowana (...) stanowi spłatę dochodzonego przez powódkę zadłużenia, podczas gdy jest to wewnętrzne przeksięgowanie powstałego zadłużenia z rachunku technicznego przeznaczonego do obsługi spłaty kredytu bezpiecznego na odrębny rachunek w związku ze śmiercią E. D. (1), a co za tym idzie wymagalnością roszczenia.

Ponadto powódka zarzuciła, że nierozpoznanie istoty sprawy Sąd Rejonowy albowiem Sąd w istocie zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania uznając za pozbawioną mocy dowodowej złożoną przez powódkę dokumentację w postaci zestawienia transakcji na kontrakcie nr (...), struktury zadłużenia na kredycie nr (...) oraz wyciągu z ksiąg bankowych, co skutkowało uznaniem, iż powódka nie wykazała swego roszczenia, podczas gdy złożona przez powódkę dokumentacja dowodzi zawarcia umowy pomiędzy poprzednikiem prawnym powódki a spadkodawczynią pozwanego, powstania zadłużenia w dochodzonej przez powódkę wysokości oraz wymagalności dochodzonego roszczenia.

Ponadto powódka wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu:

a)  wniosku o produkty kredytowe z dnia 5 09 2008r. na fakt zawnioskowania przez spadkodawczynię pozwanego w dniu 5 09 2008r. o zawarcie umowy kredytu bezpiecznego z limitem 50 000 zł;

b)  wyciągów z historii rachunku kredytu bezpiecznego spadkodawczyni pozwanego obejmujących okres od dnia 21 05 2014r. do dnia 20 05 2016r. na fakt przyznania na rzecz spadkodawczyni pozwanego limitu kredytowego w kwocie 50 000 zł, korzystania przez E. D. (1) z przyznanego limitu kredytowego, powstania zadłużenia w dochodzonej przez powódkę wysokości;

c)  informacji o wydaniu karty z dnia 28 07 2010r. na fakt wydania E. D. (1) karty płatniczej w dniu 28 07 2010r. umożliwiającej korzystanie z przyznanego limitu kredytu bezpiecznego w kwocie 50 000 zł, istnienia stosunku umownego pomiędzy poprzednikiem prawnym powódki a spadkodawczynią pozwanego, wysokości przyznanego E. D. (1) limitu kredytowego;

d)  oświadczenia konsolidacyjnego z dnia 5 09 2008r. na fakt złożenia przez E. D. (1) dyspozycji przelewu w dniu 5 09 2008r. kwoty 33 754,44 zł z rachunku kredytu bezpiecznego na poczet spłaty zobowiązania jej syna - D. D.;

e)  reklamacji E. D. (1) z dnia 31 12 2008r. na fakt zawarcia przez spadkodawczynię pozwanego z powódką Umowy Kredytu Bezpiecznego, przystąpienia przez spadkodawczynię pozwanego do realizacji przedmiotowej umowy, istnienia dochodzonego przez powódkę zobowiązania.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie powódki przyjmując, że ma ono źródło w regulacji art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 08 1997r. Prawo bankowe.

Skarżąca zgłoszone w apelacji wnioski dowodowe mogła i powinna była zaoferować już w toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Dokumenty mające stanowić dowody załączone do apelacji powstały – jak wynika z ich treści – od kilku do kilkunastu lat przed wniesieniem powództwa.

Ponadto powódka na etapie postępowania przed Sądem Rejonowym została zobowiązana do złożenia wniosków dowodowych w zakreślonym przez Sąd terminie pod rygorem pominięcia (k. 149 i 167 akt), ówcześnie powódka nie zaoferowała do materiału sprawy powoływanych w apelacji dowodów, pomimo istnienia takiej zobiektywizowanej możliwości.

Wnioski te nie mają zatem charakteru nowości w rozumieniu

art. 381 k.p.c. przez co zostały one przez Sąd odwoławczy oddalone na mocy zawartej w tym przepisie regulacji prawnej.

Niezależnie od tego dołączone do apelacji wydruki z systemu internetowego Raiffeisen P. „wyciąg z rachunku kredytu bezpiecznego z dnia 2014.06.20” (k. 244-266) nie zostały uwierzytelnione.

Z tej przyczyny ich moc dowodowa jest znikoma i bez potwierdzenia ich treści przez informacje zawarte w innych źródłach dowodowych same w sobie nie mogą stanowić podstawy do poczynienia w tym zakresie pozytywnych ustaleń (np. poprzez wykazania faktu określenia przez strony umowy kredytu wysokości środków pieniężnych udzielonej kredytobiorczyni, wydania decyzji kredytowej lub wypłaty i udostępnienia E. D. (1) kwoty kredytu, co dałoby podstawy do zastosowanie przewidzianego w art. 231 k.p.c. domniemania faktycznego).

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia mają podstawę we wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wiarygodnych źródłach dowodowych.

Powódka w ramach pozostałych zarzutów dotyczących podstawy faktycznej orzeczenia w istocie kwestionuje dokonaną przez Sąd pierwszej instancji ocenę prawną.

Z tej przyczyny zarzuty te tylko werbalnie odnoszą się do podstawy faktycznej orzeczenie i jako takie nie mają wpływu na powyższa ocenę.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego jest również prawidłowa i Sąd odwoławczy ją podziela (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c. poprzednio orzecz. SN z dn. 26 04 1935r. C III 473/34, Zb. U.z 1935r. poz. 496).

Powstanie po stronie pozwanego obowiązku spełnienia powódce dochodzonych świadczeń jest uzależnione od wykazania skutecznego zawarcia umowy kredytu pomiędzy poprzednikiem prawnym powódki, a spadkodawczynią pozwanego.

Okoliczność ta jest sporna pomiędzy stronami (pozwany w toku postępowania podnosił zarzut nie wykazania przez powódkę faktu ustalenia przez strony umowy wysokości kwoty głównej udzielanego kredytu), stąd też – zgodnie z regulacją art. 6 k.p.c. - na powódce ciążył obowiązek jej wykazania.

Jak słusznie ocenił Sąd Rejonowy do essentiala negotii należy przede wszystkim oddanie przez bank do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony

w umowie kwotę środków pieniężnych. Umowa o kredyt bezpieczny (k. 25) określała, że „ Bank udostępni klientowi środki pieniężne w ramach odnawialnego limitu kredytowego po dokonaniu pozytywnej weryfikacji klienta zgodnie z wewnętrznymi procedurami banku”, oraz „ bank pisemnie poinformuje klienta o podjętej decyzji kredytowej w terminie 30 dni od daty podpisania umowy”. W umowie określono także, że w przypadku podjęcia decyzji o przyznaniu limitu kredytu, umowę kredytu uważa się za zawartą z datą otrzymania przez klienta pisemnego powiadomienia o podjętej decyzji kredytowej. Umowa określała także, że do celów związanych z obsługą limitu kredytu bank otworzy rachunek kredytu, na który zostanie udostępniony limit kredytu (§ 1 ust. 1 zd. 1, § 1 ust. 2 zd. 1-2, § 3 ust. 1 i 2 umowy).

W materiale sprawy brak jest dowodów na okoliczność podjęcia przez bank (poprzednika prawnego powódki) decyzji o przyznaniu limitu kredytu i doręczenia tejże decyzji kredytobiorczyni (co warunkowało skuteczność zawarcia umowy). Sąd odwoławczy podziela w szczególności ocenę prawną dotycząca doniosłości dowodowej przedłożono do akt wyciągu z ksiąg bankowych dokonaną przez Sad Rejonowy, szczególnie w kontekście zarzutów pozwanego, które dotyczyły niewykazania przez powódkę zasadności oraz wysokości, jaki i elementów roszczenia, którego domagała się powódka.

Ponadto z żadnego zaoferowanego do materiału sprawy dopuszczonego i przeprowadzonego dowodu nie wynika wysokość udzielonego kredytu.

Z zestawienia transakcji (k. 172), wynika, że saldo z przeniesienia wynosi -50 004,87zł, jednakże z żadnego dokumentu nie wynika co w istocie stanowi źródło powstania tego zobowiązania, ani co składa się na tą kwotę (uniemożliwia to jedno-cześnie Sądowi dokonania oceny dochodzonego roszczenia pod względem jego ewentualnego przedawnienia). Jedynie na marginesie należy wskazać, że w tymże zestawieniu widnieje także pozycja „uznanie” na kwotę 51 349,68 zł, co mogłoby sugerować – jak słusznie ocenił sąd I instancji – że dokonano spłaty zadłużenia (rzeczona ocena; w kontekście zarzutu apelacyjnego; ma jedynie charakter pomocniczy albowiem powódka nie wykazała skutecznego zawarcia umowy kredytu).

Z podanych powyżej przyczyn powódka nie sprostała temu obowiązkowi.

Z tej przyczyny powództwo jest nieuzasadnione i jako takie podlega ono oddaleniu.

Znalazło to prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym wyroku, a to czyni apelację bezzasadną w rozumieniu art. 385 k.p.c., co z mocy zawartej w nim regulacji prowadziło do jej oddalenia.

Reasumując zaskarżony wyrok jest prawidłowy i dlatego apelację jako bezzasadną oddalono w oparciu o regulację art. 385 k.p.c.

SSO Leszek Dąbek