Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt III K 68/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2022r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze III Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Migoń-Karwowska

SSO Karin Kot

Ławnicy: Marlena Przybylska-Karko, Krystyna Wolna, Bogumiła Ziemiańska

Protokolant: Emilia Tkacz

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w Bolesławcu – Sławomira Graffa

po rozpoznaniu w dniach 27 lipca 2021r., 8 października 2021r., 3 grudnia 2021r., 9 lutego 2022r. w Jeleniej Górze

sprawy

M. B. syna P. i M. z domu Z.

urodzonego (...) w Z.

oskarżonego o to, że

1. w dniu 6 marca 2021 roku w Z., gmina N., powiatu (...), działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru usiłował pozbawić życia swojego brata W. B. w ten sposób, że ugodził go nożem w klatkę piersiową i lewe ramię, czym spowodował ranę kłutą okolicy IV — V międzyżebrza w linii pachwowej przedniej i ranę kłutą długości 2 cm ramienia na powierzchni tylnej, które spowodowały rozstrój zdrowia organizmu pokrzywdzonego na czas poniżej 7 dni, przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na skuteczną obronę pokrzywdzonego,

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w związku z art. 148 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.

2. w dniu 6 marca 2021 roku w Z., powiatu (...), działając w krótkich odstępach czasu z wykorzystaniem tej samej sposobności, dwukrotnie posługując się nożem groził pozbawieniem życia W. B., przy czym groźby te wzbudziły u pokrzywdzonego realną obawę, że zostaną spełnione,

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k. w związku z art. 91 § 1 k.k.

I.  uznaje oskarżonego M. B. za winnego tego, że 6 marca 2021 roku w Z., groził W. B. pozbawieniem życia, wzbudzając u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę spełnienia tej groźby, a następnie ugodził W. B. nożem w klatkę piersiową, czym spowodował ranę kłutą okolicy IV-V międzyżebrza w linii pachwowej przedniej, które to obrażenie skutkowało naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni, tj. przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierza mu karę 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka wobec oskarżonego M. B. środek kompensacyjny w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę poprzez uiszczenie na rzecz pokrzywdzonego W. B. kwoty 1000 (tysiąc) złotych;

III.  uznaje oskarżonego M. B. za winnego tego, że 6 marca 2021 roku w Z., groził W. B. pozbawieniem życia, wzbudzając u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę spełnienia tej groźby, tj. przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierza mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. łączy orzeczone wobec oskarżonego M. B. w punktach I i III części rozstrzygającej wyroku kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną roku pozbawienia wolności;

V.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu M. B. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres tymczasowego aresztowania od 6 marca 2021 r. godz. 17:05 do 27 lipca 2021 r. godz. 14:50;

VI.  na podstawie art. 44 § 2 k.k. orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego w postaci noża, bliżej opisanego w wykazie DRZ nr I/97/21/P pod poz. 1 na karcie 107 akt;

VII.  na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. zarządza zwrot dowodów rzeczowych w postaci:

a.  łopatki, guzików, odzieży, obuwia i ręcznika, bliżej opisanych w wykazie DRZ nr I/97/21/P pod poz. 2, 3 i od 10 do 18 na karcie 107 akt – pokrzywdzonemu W. B.,

b.  odzieży, bliżej opisanej w wykazie DRZ nr I/97/21/P pod poz. od 4 do 9 na karcie 107 akt – oskarżonemu M. B.,

VIII.  na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. T. K. kwotę 1180,80 złotych z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu przygotowawczym i sądowym, w tym kwotę 220,80 złotych z tytułu podatku od towarów i usług;

IX.  zwalnia oskarżonego M. B. od uiszczenia kosztów sądowych, w tym od opłaty;

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 68/21

Je ż eli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niekt ó rych czyn ó w lub niekt ó rych oskar ż onych, s ą d mo ż e ograniczy ć uzasadnienie do cz ęś ci wyroku obj ę tych wnioskiem. Je ż eli wyrok zosta ł wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo je ż eli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygni ę cie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, s ą d mo ż e ograniczy ć uzasadnienie do informacji zawartych w cz ęś ciach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

M. B.

1.  6 marca 2021 roku w Z., groził W. B. pozbawieniem życia, wzbudzając u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę spełnienia tej groźby, a następnie ugodził W. B. nożem w klatkę piersiową, czym spowodował ranę kłutą okolicy IV-V międzyżebrza w linii pachwowej przedniej, które to obrażenie skutkowało naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni,

2.  6 marca 2021 roku w Z., groził W. B. pozbawieniem życia, wzbudzając u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę spełnienia tej groźby.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

M. B. i W. B. są braćmi - bliźniakami. Obaj mężczyźni zamieszkiwali w Z. przy ul. (...), w domu stanowiącym własność W. B.. M. B. zajmował jeden pokój na piętrze budynku, zaś W. B. z konkubiną, K. W., użytkowali parter domu. Między braćmi istniał konflikt związany z prawem własności domu, przysługującym W. B.. W miejscu zamieszkania braci B. często interweniowała Policja.

Wyjaśnienia oskarżonego M. B. k. 75-76,

Zeznania świadka W. B. k. 44-46 (odpis k. 173-174),

Zeznania świadka K. W. k. 54-55, k. 65-66,

Pismo KP w N. k. 77-78,

6 marca 2021 r. w godzinach popołudniowych M. B., W. B. i K. W. przebywali w miejscu zamieszkania. W pewnym momencie M. B. udał się ze swojego pokoju na parter domu, gdzie znajdowała się kuchnia, chcąc usmażyć dla siebie ziemniaki. Wówczas W. B. nie pozwolił swojemu bratu wejść do kuchni, twierdząc, iż nie ma do tego prawa. Obaj mężczyźni, w pomieszczeniu korytarza, pomiędzy kuchnią a wejściem do budynku, zaczęli się ze sobą szarpać i bić. W. B. uderzał M. B. szufelką po głowie. W czasie tej szarpaniny doszło do wybicia szyby w drzwiach znajdujących się w korytarzu. M. B. zaczął grozić W. B. pozbawieniem go życia. Mężczyzna ten wyjął z kieszeni spodni składany nóż myśliwski, o długości ostrza 9,3 cm, rozłożył go i zadał nim cios W. B. w klatkę piersiową. Po zadaniu tego ciosu nóż upadł na podłogę. M. B. podniósł ten nóż, złożył i schował pod dywan. Następnie udał się na piętro, do swojego pokoju. Z kolei W. B., po zadaniu mu ciosu, złapał się za miejsce, w które został uderzony i osunął się na podłogę. Obserwująca to zdarzenie K. W. zaczęła pomagać pokrzywdzonemu i wyprowadziła go na ganek. W tym czasie M. B. zszedł na parter i powiedział do swojego brata, że dobrze mu tak, i że i tak go zabije. K. W. zadzwoniła na numer alarmowy po pomoc. Na miejsce zdarzenia przyjechali funkcjonariusze Policji oraz pogotowie ratunkowe. W. B. został zabrany do szpitala.

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego M. B. k. 75-76, k. 88, 182-184,

Częściowo zeznania świadka W. B. k. 44-46 (odpis k. 173-174), k. 62-64, 221v.-223,

Zeznania świadka K. W. k. 54-55, k. 65-66, k. 224-225,

Protokół oględzin miejsca zdarzenia wraz z dokumentacją fotograficzną k. 3-5 (odpis k. 168-169), k. 103,

Protokół oględzin obrażeń ciała M. B. wraz z dokumentacją fotograficzną k. 11-16,

Protokół oględzin telefonu K. W. k. 26,

Protokół oględzin noża wraz z dokumentacją fotograficzną k. 58-61,

Protokół oględzin płyty z nagraniem zawiadomienia o przestępstwie k. 111,

Zaświadczenie lekarskie dot. M. B. k. 216,

Na skutek ciosu zadanego przez M. B. W. B. doznał rany kłutej okolicy IV-V międzyżebrza w linii pachwowej przedniej, które to obrażenie skutkowało naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni.

Dokumentacja medyczna k. 35,

Opinia biegłego k. 95, 238v.-239v.,

Zeznania świadka A. S. k. 251v.-252,

6 marca 2021 r. o 17:57 u M. B. stwierdzono obecność 0,83 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

Protokół badania stanu trzeźwości k. 17,

6 marca 2021 r. o 16:47 u K. W. stwierdzono obecność 0,67 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

Z kolei u W. B. 6 marca 2021 r. o 17:55 stwierdzono 1,8 ‰ alkoholu etylowego we krwi.

Protokół badania stanu trzeźwości k. 6,

Sprawozdanie z przeprowadzonych badań k. 162-162,

M. B. nie jest chory psychicznie ani upośledzony umysłowo. Stwierdzono u niego uzależnienie od alkoholu oraz organiczne zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane dysfunkcją mózgu. W chwili popełnienia zarzuconych mu czynów mógł rozpoznać ich znaczenie i pokierować swoim postępowaniem – wprawił się w stan nietrzeźwości powodujący ograniczenie poczytalności, które przywidywał albo mógł przewidzieć. W swoim życiu wielokrotnie wprawiał się w stan nietrzeźwości i wiedział jaki wpływ na niego ma alkohol. W trakcie popełniania zarzuconych mu czynów nie miał z przyczyny choroby psychicznej, ani innego zakłócenia czynności psychicznych zniesionej ani ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem.

Opinia sądowo-psychiatryczno -psychologiczna k. 175-180,

M. B. nie był karany sądownie. W środowisku sąsiedzkim posiada opinię osoby spokojnej i pracowitej, choć nadużywającej alkoholu.

Dane o karalności k. 245,

Kwestionariusz wywiadu środowiskowego k. 113-115,

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

M. B.

Czyn zarzucony oskarżonemu w punkcie I aktu oskarżenia

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Zadanie przez M. B. swojemu bratu W. B. ciosu nożem w lewe ramię.

Wyjaśnienia oskarżonego M. B. k. 75-76, k. 88, 182-184,

Zeznania świadka W. B. k. 44-46 (odpis k. 173-174), k. 62-64,

Zeznania świadka K. W. k. 54-55, k. 65-66, k. 224-225,

Zeznania świadka A. S. k. 251v.-252,

Opinia biegłego k. 95, 238v.-239v.,

Skuteczna obrona podjęta przez pokrzywdzonego po zadaniu mu ciosu nożem w klatkę piersiową jako przyczyna nieosiągnięcia zamierzonego przez oskarżonego celu w postaci pozbawienia życia W. B..

Zeznania świadka W. B. k. 44-46 (odpis k. 173-174), k. 62-64,

Zeznania świadka K. W. k. 54-55, k. 65-66, k. 224-225,

Opinia sądowo-lekarska biegłego k. 238v.-239v.,

OCena DOWOdów

1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego M. B.

Sąd zasadniczo uznał wyjaśnienia oskarżonego za wiarygodne, z wyjątkiem tych fragmentów, w których nie przyznał się, aby groził W. B. pozbawieniem życia oraz przeczył, aby między nim i bratem doszło do szarpaniny. Wyjaśnienia oskarżonego w części uznanej za prawdziwą znajdują bowiem potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, w szczególności zeznaniach świadka K. W. oraz częściowo pokrzywdzonego W. B.. Fakt zadania pokrzywdzonemu ciosu nożem potwierdzają także dowody w postaci protokołu oględzin miejsca zdarzenia i dokumentacji fotograficznej, protokołu oględzin noża wraz z dokumentacją fotograficzną, dokumentacji medycznej pokrzywdzonego, a także opinii sądowo-lekarskiej, potwierdzającej odniesioną przez W. B. ranę. Z kolei wyjaśnienia oskarżonego dotyczące zadania mu przez pokrzywdzonego uderzeń w głowę oraz doznania przez niego urazów głowy potwierdza protokół oględzin ciała oskarżonego i sporządzona dokumentacja fotograficzna, a także zaświadczenie lekarskie. Zresztą nie przeczył temu także pokrzywdzony, zeznając, iż bił oskarżonego po głowie i brat miał obrażenia głowy, bo go uderzył. W świetle powyższych dowodów wiarygodność wyjaśnień oskarżonego we wskazanym zakresie nie budzi wątpliwości.

Zeznania świadka K. W.

K. W. była bezpośrednim świadkiem zdarzenia będącego przedmiotem osądu. W swoich zeznaniach opisała jego przebieg, przedstawiła zachowania oskarżonego i pokrzywdzonego wobec siebie. Wprawdzie K. W. spożywała wcześniej alkohol i pozostawała w stanie nietrzeźwości, jednakże miała ona mniejsze stężenie alkoholu w organizmie od oskarżonego i pokrzywdzonego. Ponadto K. W. była obserwatorem zajścia, nie brała w nim bezpośredniego udziału, włączyła się dopiero po zadaniu ciosu pokrzywdzonemu, udzielając mu pomocy. Okoliczności te pozwalały jej na lepszą możliwość czynienia spostrzeżeń i ich odtwarzania. Ponadto świadek, wskazując swoje spostrzeżenia, mimo łączącej ją relacji z pokrzywdzonym, nie ukrywała także zachowania swojego konkubenta wobec oskarżonego. Wprawdzie również K. W. nie pamiętała dokładnie przebiegu zajścia, lecz nie podważa to szczerości jej depozycji. Wszak, jak wskazano wyżej, pozostawała ona w stanie nietrzeźwości, zaś sytuacja niewątpliwie była dynamiczna, co utrudniało jej czynienie precyzyjnych spostrzeżeń. Zauważyć jednak trzeba, że luk w pamięci świadek w żaden sposób nie próbowała uzupełniać swoimi domysłami. Nie uszły też uwadze Sądu pewne nieścisłości w zeznaniach świadka, np. podczas pierwszego przesłuchania twierdziła ona, że oskarżony najpierw wyciągnął nóż, a potem wypowiedział słowa groźby zabicia pokrzywdzonego, podczas gdy w kolejnym przesłuchaniu stwierdziła, że najpierw usłyszała słowa groźby, a potem zobaczyła jak oskarżony wyciągnął nóż z kieszeni. Również ta okoliczność, zdaniem Sądu, w żaden sposób nie podważa wiarygodności depozycji K. W.. Świadek była przecież – jak wskazano wyżej - pod wpływem alkoholu a sytuacja była dynamiczna. Niewątpliwie z zeznań świadka wynika, że słowa groźby padły przed zadaniem ciosu nożem, zaś czy było to przed wyciagnięciem przez oskarżonego noża z kieszeni, czy po jego wyjęciu, ma znaczenie drugorzędne. Wszystko to świadczy, zdaniem Sądu, o prawdziwości i szczerości zeznań świadka K. W..

j.w.

zeznania świadka W. B.

Jako prawdziwe ocenił Sąd zeznania pokrzywdzonego w tej części, w której opisał relacje łączące go z bratem M. B., istniejący między nimi konflikt, przyczyny zajścia, do którego doszło 6 marca 2021 r., szarpanie się i bójkę z bratem, zadanie oskarżonemu uderzeń w głowę i spowodowanie u niego obrażeń, wybicie szyby w drzwiach oraz zadanie mu przez oskarżonego jednego ciosu nożem w klatkę piersiową po lewej stronie. Dokonując oceny zeznań pokrzywdzonego Sąd miał na względzie stan upojenia alkoholowego, w jakim się znajdował w czasie zdarzenia (po prawie dwóch godzinach od zajścia stwierdzono u niego 1,8 ‰ alkoholu we krwi), dynamizm sytuacji, a także jego problemy z pamięcią, o których zeznawał przed Sądem. Sąd weryfikował relację pokrzywdzonego w oparciu o pozostałe zebrane w sprawie dowody. Podnieść zatem trzeba, że przedstawiona wyżej część relacji pokrzywdzonego koresponduje z zeznaniami złożonymi przez K. W., których ocenę Sąd przedstawił w poprzednim punkcie. Ponadto o swoim konflikcie z pokrzywdzonym i przyczynach zajścia w taki sam sposób wyjaśniał także oskarżany. Oskarżony również potwierdził, że zadał pokrzywdzonemu cios nożem. Fakt ten potwierdzają także dokumenty medyczne, zeznania świadka A. S., udzielającego pomocy pokrzywdzonemu oraz opinia sądowo-lekarska stwierdzająca obrażenia, jakich W. B. doznał na skutek uderzenia. Ponadto pokrzywdzony nie ukrywał także swojego zachowania wobec oskarżonego, zeznał, że go bił i spowodował u niego obrażenia głowy. Powyższe okoliczności przekonują Sąd o prawdziwości zeznań pokrzywdzonego w opisanym zakresie.

Inna sytuacja zachodzi w przypadku relacji pokrzywdzonego, w której podawał, iż tego dnia przed ugodzeniem nożem oskarżony groził, że go zabije oraz w zakresie, w jakim opisywał przebieg zdarzenia po zadaniu mu ciosu nożem i wyjściu z domu za zewnątrz. Sam pokrzywdzony podał, że nie pamięta co dokładnie działo się na zewnątrz budynku. Miał się dowiedzieć od konkubiny, że oskarżony dalej go szarpał i atakował, zaś K. W. miała stanąć w jego obronie, odciągnąć od niego oskarżonego i wytrącić mu nóż. Tymczasem z zeznań K. W. wynika zupełnie inny przebieg tej części zajścia. Z jej relacji wynika jednoznacznie, iż w tym czasie M. B. zszedł na parter i powiedział do swojego brata, że dobrze mu tak, i że i tak go zabije. Świadek natomiast nie wskazywała, aby na tym etapie zajścia oskarżony szarpał i atakował pokrzywdzonego nożem, który to ona miała mu wytrącić. Zeznała, że to w trakcie szarpaniny, jak zobaczyła, że M. B. wyjął nóż, to próbowała mu go wytrącić kopniakiem, ale jej się to nie udało. Odnośnie grożenia mu przez oskarżonego pokrzywdzony wskazał, że oskarżony tak krzyczał i, że zawsze tak krzyczy. Co znamienne, pokrzywdzony opisywał tę sytuację podczas zeznań złożonych przed prokuratorem, w części, w której podawał, czego dowiedział się od swojej konkubiny. Pytany o te okoliczności w toku rozprawy pokrzywdzony nie pamiętał tego i nie był w stanie wskazać czy były to jego spostrzeżenia, czy też powiedziała mu o tym K. W.. Z tego też względu Sąd nie poczynił ustaleń dotyczących przebiegu zdarzenia w tej części w oparciu o zeznania W. B..

Jako niewiarygodne Sąd ocenił zeznania pokrzywdzonego, złożone przez Sądem, w których twierdził, iż oskarżony zadał mu dwa uderzenia nożem. Przede wszystkim zauważyć trzeba, że w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzony, przebywający wówczas w szpitalu, nie pamiętał przebiegu zdarzenia, opisywał tylko jedną ranę, z lewej strony klatki piersiowej i podawał, że ma tam założone szwy. W kolejnych zeznaniach złożonych 8 marca 2021 r. przed prokuratorem podawał, że przypomniał sobie zdarzenie. Zeznał, że oskarżony „…tym nożem wziął zamach i uderzył mnie tym nożem w klatkę piersiową po lewej stronie pomiędzy pachą a sercem. To było jedno uderzenie”. Przesłuchiwany w toku rozprawy pokrzywdzony zeznał „Byłem dźgnięty nożem. To się za szybko działo, więc nie jestem w stanie opisać, w jaki sposób zostałem dźgnięty”. Następnie podtrzymał on swoje zeznania, w tym te, w których twierdził, że zostało mu zadane jedno uderzenie. Z kolei na pytanie Sądu pokrzywdzony podał, że oskarżony uderzył go nożem dwa razy, drugi raz uderzył go za lewe ramię. Zdaniem Sądu, takie zeznania pokrzywdzonego, dotyczące ilości ciosów, nie zasługują na uznanie ich za prawdziwe. Przeczą im bowiem uznane przez Sąd za wiarygodne zeznania świadka K. W., która twierdziła kategorycznie, iż oskarżony zadał pokrzywdzonemu jedno uderzenie nożem. Z relacji świadka wynika przecież, że widziała jak oskarżony wyciągnął nóż z kieszeni spodni i zadał nim cios pokrzywdzonemu, po tym nóż mu upadł, oskarżony zaś go podniósł i złożył, a następnie poszedł na piętro. Według K. W. pokrzywdzony po tym uderzeniu nożem chwycił się za miejsce, w które zostało zadane i się osunął. W takiej sytuacji niemożliwe jest, aby oskarżony po zadaniu pierwszego ciosu, zadał mu także drugie uderzenie nożem, w ramię. Ponadto z zeznań świadka A. S. wynika, iż taka rana ramienia, jaka została przez niego stwierdzona, mogła powstać od upadku na odłamki szklane, czy popchnięcia na rozbitą szybę. Również biegły Z. K. stwierdził w swojej ustnej opinii, że rana taka mogła powstać także od upadku na powierzchnię, która będzie miała brzeg ostry, twardy, tnący. O tym, iż na miejscu zdarzenia została rozbita szyba w drzwiach i znajdowały się tam odłamki szkła, i to zarówno w drzwiach, jak też na podłodze świadczy jednoznacznie treść protokołu oględzin domu pokrzywdzonego oraz dokumentacja fotograficzna.

j.w.

Zeznania świadka A. S.

Świadek jest lekarzem, który udzielał pomocy medycznej pokrzywdzonemu W. B. w szpitalu, przy czym nie pamiętał okoliczności z tym związanych, co nie może dziwić zważywszy na okres, jaki upłynął od tego zdarzenia do daty przesłuchania oraz niewątpliwie dużą ilość podejmowanych każdego dnia, w każdym szpitalu, czynności medycznych. Świadek potwierdził dane zawarte w dokumentacji medycznej, wskazał na możliwą głębokość kanału rany klatki piersiowej. Brak jest podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań świadka.

j.w.

Opinia biegłego Z. K.

Opinia biegłego jest rzetelna, jasna oraz wewnętrznie niesprzeczna; została sporządzona w sposób profesjonalny oraz naukowo i logicznie uzasadniony; dokonane przez biegłego oceny oraz wyprowadzone wnioski są, w ocenie Sądu, zgodne z doświadczeniem życiowym oraz wskazaniami wiedzy, jak również uzasadnione w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego.

j.w.

Opinia sądowo – psychiatryczno-psychologiczna biegłych G. G., P. K. i K. M.

Sąd podzielił konkluzje opinii biegłych psychiatrów G. G., P. K. oraz psychologa K. M.. Opinia sporządzona przez biegłych jest rzetelna, jasna, pełna, nie zwiera sprzeczności. Biegli sporządzili opinię po uprzednim badaniu oskarżonego oraz zapoznaniu się z dokumentami z akt sprawy. Wnioski końcowe biegłych były logiczne i stanowcze.

j.w.

Protokół oględzin miejsca zdarzenia wraz z dokumentacją fotograficzną, protokół oględzin noża wraz z dokumentacją fotograficzną , protokół oględzin ciała oskarżonego wraz z dokumentacją fotograficzną, dokumentacja medyczna, dane o karalności oskarżonego oraz pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy,

Dokumenty zostały sporządzone przez uprawnione podmioty, w przewidzianej formie, brak jest podstaw do kwestionowania ich rzetelności.

1.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1.

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego M. B.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego w części, w jakiej nie przyznał się, aby groził W. B. pozbawieniem życia oraz przeczył, aby między nim i bratem doszło do szarpaniny. Takiej wersji oskarżonego przeczą bowiem uznane przez Sąd za wiarygodne zeznania K. W.. K. W. zarówno w pierwszych zeznaniach, jak też drugich, złożonych w Prokuraturze Rejonowej w Bolesławcu, kategorycznie zeznała, że przed zadaniem ciosu nożem oskarżony groził jej konkubentowi, wypowiadając słowa, że go zabije. Opisała również kiedy i w jakich okolicznościach groźbę tę wypowiedział oskarżony po raz drugi. Potwierdziła także, iż oskarżony i pokrzywdzony szarpali się i bili. O facie szarpania się i bicia z oskarżonym zeznał też pokrzywdzony. Relacje pokrzywdzonego i K. W. w tym zakresie korespondują ze sobą i zdaniem Sądu brak jest podstaw do ich zakwestionowania.

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

1.3.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

1.4.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

I, III

M. B.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu popełnienie zbrodni z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. oraz ciągu dwóch przestępstw z art. 190 § 1 k.k.

Odpowiedzialności karnej na podstawie art. 148 § 1 k.k. podlega sprawca, który zabija człowieka. Zgodnie z art. 13 § 1 k.k. odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. Przestępstwo zabójstwa wymaga do realizacji znamion opisanego w nim czynu zabronionego umyślności w postaci zamiaru bezpośredniego albo w postaci zamiaru ewentualnego. Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 2 sierpnia 2018 r., sygn. akt II AKa 227/2018 (LEX nr 2567673), że przy ustaleniu zamiaru towarzyszącego sprawcy, jego przeżyć psychicznych należy uwzględniać całokształt udowodnionych okoliczności podmiotowych i przedmiotowych. W sprawach o czyny przeciwko życiu lub zdrowiu zalicza do nich: rodzaj, rozmiary użytego narzędzia, ilość uderzeń, siłę, z jaką zostały zadane, umiejscowienie ciosów, przebieg rany, a także właściwości i warunki osobiste sprawcy, jego dotychczasowy tryb życia, pobudki, motywy działania, stosunki panujące między sprawcą a pokrzywdzonym, okoliczności, tło zajścia, zachowanie się przed i po popełnieniu czynu.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy i analizując zachowanie oskarżonego stwierdzić trzeba, że oskarżony zadał swojemu bratu cios nożem myśliwskim, o długości ostrza 9,3 cm. Z opinii biegłego Z. K. wynika, że długość ostrza tego noża kwalifikuje to narzędzie do kategorii niebezpiecznych. Ponadto cios został zadany w okolicę lewej strony klatki piersiowej, gdzie znajdują się bardzo ważne z punktu widzenia życia człowieka organy wewnętrzne. Do zadania tego ciosu przez oskarżonego doszło w warunkach konfliktu z pokrzywdzonym; oskarżony był zły na swojego brata, który nie pozwolił mu przygotować w kuchni gorącego posiłku i bił go po głowie szufelką. Jak sam wyjaśnił, ze złości wyciągnął nóż i uderzył nim pokrzywdzonego. Sąd ustalił też, że oskarżony przed zadaniem ciosu groził bratu, że go zabije.

W ocenie Sądu jednak zachowanie oskarżonego wobec brata dawało podstawy do zastosowania wobec niego instytucji odstąpienia od dokonania czynu zabronionego, uregulowanej w art. 15 § 1 k.k. Przepis art. 15 § 1 k.k. stanowi, iż nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego. „O dobrowolnym odstąpieniu od usiłowania można mówić wówczas gdy sprawca dobrowolnie zrezygnował z popełnienia czynu zabronionego w fazie usiłowania nieukończonego. Jeżeli zachowanie bezpośrednio zmierzające do dokonania osiągnie fazę usiłowania ukończonego, tj. gdy sprawca wykonał wszystkie czynności prowadzące do realizacji znamion czynu zabronionego, to do bezkarności za usiłowanie przestępstwa konieczne jest zapobiegnięcie przez sprawcę skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego objętego pierwotnym zamiarem sprawcy” (tak: postanowienie SN z 8.9.2005 r., II KK 10/05, LEX nr 157547). Warunkiem skorzystania z dobrodziejstwa tej instytucji jest to, aby sprawca odstąpił od usiłowania dobrowolnie, tzn. z własnej woli, a nie zmuszony został do tego zaistniałymi okolicznościami. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów dobrowolne odstąpienie od popełnienia następuje wówczas, gdy sprawca mimo istnienia sprzyjających mu okoliczności zrealizowania przestępnego działania działanie to przerywa i odstępuje od jego kontynuowania. Jeżeli zaś przerwanie działania następuje na skutek przyczyn zewnętrznych od sprawcy niezależnych, to nie zachodzi wypadek dobrowolności (por: postanowienie SN z 27.09.2013 r., II KK 223/13, LEX nr 1388594; wyrok SA w Warszawie z 10.5.2017 r., II AKa 105/17, LEX nr 2337046; wyrok SA w Poznaniu z 21.5.2020 r, II AKa 6/20, LEX nr 3103685).

Analizując zachowanie oskarżonego w kontekście powyższych rozważań podnieść należy, iż M. B. wprawdzie zadał swojemu bratu cios nożem, ale nie uczynił tego z dużą siłą. Według opinii biegłego Z. K. do zadania takiego ciosu wystarczyła oskarżonemu siła mięśni. Rana zadana przez oskarżonego nie była głęboka, nie penetrowała do klatki piersiowej. Z zeznań świadka A. S., dokonującego rewizji rany, wynika, że kanał rany w przypadku osoby o posturze pokrzywdzonego mógł wynosić 2-3 cm. Jednocześnie biegły Z. K. stwierdził, iż możliwe było zadanie przez sprawcę ciosu prowadzącego do skutku śmiertelnego, przy czym cios ten musiałby być zadany z dużą siłą. Biegły ten wyraził opinię o możliwości zadania takiego ciosu przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości oraz o sylwetce odpowiadającej oskarżonemu. Podkreślić także trzeba, że – jak ustalił Sąd - oskarżony zadał pokrzywdzonemu tylko jeden cios i na tym zakończył swoje działanie. Wprawdzie nóż mu upadł, ale przecież go podniósł, złożył i schował. Takie zachowanie oskarżonego jednoznacznie świadczy o tym, iż nie miał on zamiaru kontynuowania ataku na pokrzywdzonego, co należy uznać za dobrowolne odstąpienie od usiłowania. Nikt przy tym nie wpływał na oskarżonego, aby zaniechał swojego ataku. Tymczasem przecież oskarżony, skoro podniósł nóż, to mógł w dalszym ciągu zadawać nim ciosy pokrzywdzonemu. Nic mu w tym nie przeszkadzało. Wbrew stanowisku rzecznika oskarżenia pokrzywdzony nie bronił się po ataku. To sposób zadania ciosu przez oskarżonego oraz odstąpienie przez niego od zadawania dalszych uderzeń nie doprowadził do skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego. Jak ocenił biegły Z. K., aby uderzenie zadane w tym rejonie mogło spowodować zagrożenie dla życia lub zdrowia musi dojść do uszkodzenia znajdujących się w klatce piersiowej ważnych organów, co w tym przypadku nie nastąpiło, gdyż rana nie penetrowała do klatki piersiowej. Wprawdzie K. W. wyprowadziła pokrzywdzonego na zewnątrz budynku, ale okoliczność ta w żaden sposób nie uniemożliwiała oskarżonemu dalszego ataku na pokrzywdzonego. Wszak w czasie kiedy pokrzywdzony i jego konkubina przebywali na ganku, oskarżony zszedł na parter; mógł więc ponownie zadać ciosy pokrzywdzonemu. Dodatkowo wskazać należy, iż oskarżony miał świadomość, iż jego działanie wobec pokrzywdzonego było nieskuteczne. Przecież powiedział do niego ponownie, że i tak go zabije. Zdawał sobie zatem sprawę z braku efektu swojego działania w postaci śmierci pokrzywdzonego. Ponadto oskarżony nie przeciwdziałał wyjściu pokrzywdzonego z budynku, czy udzielaniu mu przez K. W. pomocy. W świetle powyższego stwierdzić należy, iż zaprzestanie przez oskarżonego zadawania ciosów pokrzywdzonemu, po jednokrotnym uderzeniu go nożem, bez użycia dużej siły, a jedynie siły mięśni, w sytuacji gdy wiedział on, że skutki jego działania nie okazały się na tyle groźne, aby doprowadzić do śmierci pokrzywdzonego, stanowiło dobrowolne odstąpienie przez niego od usiłowania pozbawienia życia W. B., co wyklucza przypisanie mu przestępstwa z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 k.k.

Sąd rozważał też zachowanie oskarżonego przez pryzmat uregulowania zawartego w art. 25 § 1 i 2 k.k. Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie było podstaw do przyjęcia po stronie oskarżonego kontratypu obrony koniecznej, a nawet jej przekroczenia. Wszak oskarżony nie odpierał bezpośredniego, bezprawnego zamachu na siebie. W czasie kiedy oskarżony zadawał cios nożem swojemu bratu, ten przecież go nie atakował. Nie sposób też przyjąć przekroczenia granic obrony koniecznej, skoro sam oskarżony nie tylko nie twierdził, że bronił się przed atakiem pokrzywdzonego, lecz wręcz wyjaśniał, iż powodem, dla którego zadał mu cios nożem była złość na W. B.. Celem działania oskarżonego była zatem zemsta, odwet na pokrzywdzonym, a nie zamiar obrony przed nim, co wyklucza możliwość zastosowania tej instytucji, o co wnosił obrońca oskarżonego.

Zastosowanie instytucji przewidzianej w art. 15 § 1 k.k., przewidującej bezkarność oskarżonego w zakresie usiłowania popełnienia zbrodni zabójstwa pokrzywdzonego nie zwalnia go jednak z odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa groźby karalnej w zbiegu ze spowodowaniem u pokrzywdzonego lekkich obrażeń ciała. Przewidziana w art. 15 § 1 k.k. bezkarność usiłowania popełnienia czynu zabronionego, uzasadniona dobrowolnym odstąpieniem od dokonania albo zapobieżeniem skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego, oznacza bezkarność usiłowania popełnienia czynu zabronionego, który był pierwotnie objęty zamiarem sprawcy. Nie oznacza natomiast zawsze całkowitej bezkarności. Sprawca będzie odpowiadał za przestępstwo, którego dokonał "po drodze" (tak: wyrok SN z dnia 19 sierpnia 1974 r., I KR 35/74, OSNKW 1974, z. 12, poz. 225). Skoro oskarżony groził pokrzywdzonemu pozbawieniem go życia, wzbudzając u niego uzasadnioną obawę spełnienia tej groźby, a następnie ugodził swojego brata nożem w klatkę piersiową, czym spowodował ranę kłutą okolicy IV-V międzyżebrza w linii pachwowej przedniej, a obrażenie to skutkowało naruszeniem czynności narządu ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni, to tym samym wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Oskarżony po dokonaniu opisanego wyżej czynu ponownie zaczął grozić swojemu bratu pozbawieniem go życia. Było to odrębne zachowanie M. B., podjęte przez niego po zakończeniu poprzedniej akcji przestępczej. W obu przypadkach oskarżony działał umyślnie, z zamiarem bezpośrednim spowodowania u pokrzywdzonego obrażeń ciała oraz wywołania u niego obawy spełnienia groźby pozbawienia go życia. W ocenie Sądu, treść i forma wypowiedzianych przez M. B. za pierwszym i za drugim razem gróźb, okoliczności, w jakich zostały one wyrażone, niewątpliwe uzasadniają przyjęcie, iż obawa W. B. o prawdopodobieństwie realizacji gróźb była uzasadniona. Oskarżony swoim ponownym zachowaniem wobec swojego brata wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 190 § 1 k.k.

Wina oskarżonego w zakresie obu przypisanych mu czynów nie budzi żadnych wątpliwości. Zebrane w sprawie dowody wskazują, że oskarżony jako osoba dojrzała i w pełni poczytalna w chwili dokonania czynu, jest zdolny do przypisania mu winy. M. B. nie znajdował się w żadnej nadzwyczajnej sytuacji motywacyjnej, która zniewalałaby go do podjęcia działania sprzecznego z normą prawną. Z opinii sądowo – psychiatryczno – psychologicznej wynika jednoznacznie i bez jakichkolwiek wątpliwości, iż oskarżony tempore criminis miał możliwość rozpoznania znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem. Wprawdzie u oskarżonego biegli psychiatrzy i psycholog stwierdzili uzależnienie od alkoholu oraz organiczne zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane dysfunkcją mózgu, jednakże nie miały one wpływu na poczytalność oskarżonego. Oskarżony wprawił się w stan nietrzeźwości powodujący ograniczenie poczytalności, które przywidywał albo mógł przewidzieć. W swoim życiu wielokrotnie wprawiał się w stan nietrzeźwości i wiedział jaki wpływ na niego ma alkohol. W tym stanie rzeczy należało uznać, że rozpoznawalność znaczenia czynów i możność kierowania swoim postępowaniem, a także społeczna dezaprobata przypisanych mu zachowań były mu znane w chwili podjęcia decyzji o działaniu i w trakcie jego wykonywania.

1.5.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

1.6.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

1.7.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. B.

I , III

I, III

Przy orzeczeniu kary Sąd miał na względzie:

Okoliczności łagodzące:

- działanie pokrzywdzonego, nie zezwalającego oskarżonemu na przygotowanie gorącego posiłku w kuchni zamieszkiwanego wspólnie domu i uderzanie oskarżonego szufelką po głowie,

- częściowe przyznanie się oskarżonego do popełnienia zarzuconego mu czynu,

- dotychczasowa niekaralność oskarżonego, przy czym okoliczności tej Sąd nie przydał decydującego znaczenia, bowiem niepopełnianie przestępstw winno być normą, a nie stanem wyjątkowym,

- umiarkowanie pozytywna opinia o oskarżonym w środowisku sąsiedzkim,

- zamiar nagły łączący się z mniejszym stopniem winy;

Okoliczności obciążające:

- godzenie w podstawowe dobra chronione prawem – zdrowie człowieka i wolność od strachu,

- użycie niebezpiecznego narzędzia,

- dopuszczenie się czynu w stanie nietrzeźwości,

M. B.

II

I

Pokrzywdzony na skutek uderzenia go nożem przez oskarżonego doznał rany kłutej okolicy IV-V międzyżebrza w linii pachwowej przedniej. Działanie oskarżonego niewątpliwie spowodowało cierpienie pokrzywdzonego, stąd zasadne było orzeczenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Orzeczony środek kompensacyjny winien zrekompensować pokrzywdzonemu cierpienie. Jego wysokość jest dostosowana do stopnia odniesionej krzywdy, a także uwzględnia możliwości zarobkowe oskarżonego.

j.w.

IV

Przypisanych mu czynów objętych niniejszym postępowaniem oskarżony dopuścił się w tym samym dniu, a nadto zostały one skierowane przeciwko temu samemu dobru prawnemu. Wymiar kary uwzględnia także okoliczności wymienione w art. 85a k.k.

Wymiar orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności obligował Sąd do rozważenia możliwości zastosowania wobec oskarżonego warunkowego zawieszenia wykonania kary. Zdaniem Sądu zastosowaniu tej instytucji sprzeciwia się charakter przedmiotowej sprawy, znaczny stopień społecznej szkodliwości pierwszego z czynów przypisanych oskarżonemu, działanie z użyciem bardzo niebezpiecznego narzędzia, fakt, iż dopuścił się go będąc w stanie nietrzeźwości. Wysokość orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności pozwala natomiast oskarżonemu na ewentualne odbycie tej kary w warunkach dozoru elektronicznego.

1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. B.

VI

I

Sąd orzekł przepadek noża, stanowiącego własność oskarżonego i służącego mu do popełnienia przestępstwa.

j.w.

V

I

Oskarżony był tymczasowo aresztowany, na poczet kary pozbawienia wolności zaliczono mu okres tego rzeczywistego pozbawienia wolności.

j.w.

VII

I

Zarządzono zwrot zabezpieczonych w toku postępowania dowodów rzeczowych ich właścicielom wobec ich zbędności dla dalszego postępowania.

6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosowa ł określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VII

Oskarżony występował z obrońcą ustanowionym z urzędu w postępowaniu przygotowawczym, prowadzonym w formie śledztwa i postępowaniu sądowym. Na kwotę zasądzoną przez Sąd składają się:

- 960 zł (§17 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 5 i § 20 w/w rozporządzenia – 4 terminy rozprawy).

Powyższa kwota została podwyższona o podatek od towarów i usług zgodnie z § 4 ust. 3 cyt. wyżej rozporządzenia.

VIII

Orzeczenie o kosztach oparto o przepisy art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych. Oskarżony nie posiada majątku, orzeczono wobec niego środek kompensacyjny na rzecz pokrzywdzonego, a nadto wymierzono mu bezwzględną kara pozbawienia wolności, a zatem zasadnym było zwolnienie go w całości od uiszczenia kosztów sądowych, w tym od opłaty.

1Podpis

Maria Migoń – Karwowska Karin Kot