Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Brygida Łagodzińska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 marca 2022 r. w P.

sprawy z powództwa (...) (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu

z dnia 15 września 2021 r.

sygn. akt IC 780/21

uchyla zaskarżony wyrok w punktach 2. oraz 3. i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu Poznań – Stare Miasto w Poznaniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Brygida Łagodzińska

UZASADNIENIE

Powód (...) z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko pozwanej M. H. o zapłatę kwoty 10 552,07 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana M. H. nie złożyła odpowiedzi na pozew i nie stawiła się na rozprawie.

Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu wyrokiem zaocznym z dnia 15 września 2021 roku w punkcie 1. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1 398,77 zł, w punkcie 2. oddalił powództwo w pozostałym zakresie, w punkcie 3. kosztami postępowania obciążył pozwaną w 14%, a powoda w 86%, zaś wyliczenie kosztów pozostawił orzeczeniu referendarza sądowego po uprawomocnieniu się orzeczenia oraz w punkcie 4. wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie 1.

Apelację od wyroku wniósł powód, zaskarżając orzeczenie w części co do punktów 2. i 3. Wyrokowi zarzucił naruszenie:

- przepisów prawa materialnego art. 117§1 k.c. w zw. z art. 118 k.c. w zw. z art. 120 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące uznaniem, że roszczenie przedawniło się w części, podczas gdy zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 118 k.c. nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, co wobec złożenia przez powoda pozwu w dniu 13 kwietnia 2021 roku skutkować winno uznaniem roszczenia za nieprzedawnione,

- przepisów postępowania art. 505(37) k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania w (...) sygn. akt (...) wydano w dniu 29 marca 2021 roku, a powód dochował terminu 3 miesięcy i wniósł pozew do Sądu właściwości ogólnej w przewidzianym terminie, stąd skutki prawne, które wiążą się z wytoczeniem powództwa, winny następować z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w tym przypadku z dniem 23 października 2020 roku.

Powód wniósł o zmianę wyroku i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 10 552,07 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zwrot kosztów procesu za postępowanie przed Sądem I instancji oraz zwrotu kosztów procesu za postępowanie przed Sądem II instancji według norm przepisanych, w tym opłaty od apelacji i kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznana przez Sąd I instancji oraz pozostawienie temu Sądowi orzeczenia o kosztach postępowania odwoławczego.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości podwójnej stawki minimalnej wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna.

Na wstępie wskazać należy, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy roszczenie z umowy pożyczki stało się wymagalne 13 lutego 2018 roku, pozew został wniesiony 13 kwietnia 2021 roku.

Zasadnie powód zarzucił w apelacji, że roszczenie z umowy pożyczki nie jest przedawnione. Ustawa z 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw wprowadziła ( zwana dalej ustawą) trzy istotne normy intertemporalne, tj.: 1) zgodnie z art. 5 ust. 1, do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia jej wejścia w życie nowe przepisy o przedawnieniu w niej określone; 2) zgodnie z art. 5 ust. 2, jeżeli zgodnie z ustawą termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie ustawy (tj. w przypadku, gdyby przedawnienie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie ustawy nastąpiło przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu); 3) art. 5 ust. 3 dotyczy roszczeń przysługujących konsumentowi, które powstały przed dniem wejścia w życie ustawy i w tym dniu jeszcze nie uległy przedawnieniu (do roszczeń takich zastosowanie będą miały dotychczasowe przepisy o terminach przedawnienia). Sąd pierwszej instancji uznał, że zastosowanie w sprawie ma art. 5 ust. 2 zdanie 2 ustawy i tym samym roszczenie przedawniło się z upływem wcześniejszego okresu ( nie uległo przedłużeniu do końca roku kalendarzowego). Przyjęte przez Sąd Rejonowy stanowisko, w którym Sąd uznał roszczenie z umowy pożyczki za przedawnione jest niezgodne ze wskazaną wyżej regulacją prawną w zakresie prawa intertemporalnego. Ogólna zasada została wyrażona w art. 5 ust. 1 ustawy. Zgodnie zaś z art. 5 ust. 2 zdanie drugie ustawy jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Reguła ta ogranicza zakres zastosowanie art. 5 ust.2, który obejmuje wyłącznie te roszczenia, dla których nowy 6-letni termin przedawnienia (przy uwzględnieniu nowej reguły obliczania końcowego dnia terminu przedawnienia zgodnie z art. 118 zd. 2 k.c.) upływa wcześniej niż dotychczasowy termin 10-letni. Art. 5 ust. 2 ustawy dotyczy terminu skróconego tą ustawą z 10 do 6 lat, rozpoczyna bieg od dnia wejścia w życie nowelizacji (i upływa, w razie braku zdarzeń wpływających na jego bieg, z dniem 31 grudnia 2024 r.). Gdyby jednak bieg dawnego terminu (10-letniego) był już na tyle zaawansowany, że ten dawny termin miałby upłynąć wcześniej niż po 6 latach od wejścia w życie nowelizacji, to przedawnienie następuje w tym dotychczasowym, wcześniejszym terminie. Przepis ten nie miał zatem zastosowania w niniejszej sprawie. Termin przedawnienia w przedmiotowej sprawie zarówno pod rządem obecnego prawa jak i sprzed zmiany wynosi 3 lata. W myśl zaś art. 5 ust.1 ustawy, która miała zastosowanie w sprawie do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Art. 118 k.c. zdanie drugie stanowi natomiast, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Tym samym brak było podstaw do uznania, że roszczenie powoda jest przedawnione. Zastosowania nie ma natomiast art. 5 ust. 3 ustawy albowiem dotyczy on jedynie roszczeń przysługujących konsumentowi - roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych. Z użycia terminu "konsument" wynika, że chodzi wyłącznie o roszczenia przysługujące przeciwko przedsiębiorcy, w tym zaś przypadku powodem jest przedsiębiorca, nie konsument.

Nadto zauważyć należy, że bieg przedawnienia został przerwany zgodnie z art. 123§1 pkt 1 k.p.c. poprzez wniesienia powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Powód wniósł pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 23 października 2020 roku, postanowieniem z dnia 29 marca 2021 roku referendarz sądowy przy Sądzie Rejonowym (...) wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy nakazu zapłaty z dnia 9 marca 2021 roku umorzył postępowanie w całości k. 62 akt. W tym miejscu zauważyć należy, że błędnie pozwana wskazała datę umorzenia postępowania na dzień 7 grudnia 2020 roku. Powód w dniu 14 grudnia 2020 roku wniósł skargę ma postanowienie o umorzeniu postępowania, następnie w dniu 9 marca 2021 roku został wydany nakaz zapłaty i wskutek wniesienia sprzeciwu zostało wydane postanowienie z dnia 29 marca 2021 roku. Zgodnie zaś z art. 505( 37) §2 k.p.c. jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż elektroniczne postępowanie upominawcze, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Przez skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa w (...), należy rozumieć przede wszystkim skutki o charakterze materialnym, tzn. przerwanie biegu przedawnienia.

Z uwagi na niezasadne uznanie przez Sąd Rejonowy, że dochodzone roszczenie jest przedawnione Sąd nie rozpoznał istoty sprawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 505(12)§1 k.p.c. uchylił wyrok w zaskarżonej części i sprawę przekazał Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Brygida Łagodzińska