Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2021r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił A. S. prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 29 marca 2021r do 16 kwietnia 2021r. z uwagi na zgłoszenie wniosku o jego wypłatę po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia powyższego okresu. Organ rentowy wskazał, iż z dołączonej do wniosku dokumentacji nie wynika, aby niezgłoszenie roszczenia w ustawowym terminie nastąpiło z przyczyn od ubezpieczonej niezależnych.

Od powyższej decyzji odwołała się A. S., wnosząc o jej zmianę, poprzez przyznanie prawa do zasiłku opiekuńczego. Argumentowała, iż złożenie wniosku po terminie (tj. w dniu 10 grudnia 2021r.) nastąpiło z przyczyn od niej niezależnych, a spowodowanych trudną sytuacją życiową jej rodziny. Powołała się na utratę zatrudnienia przez męża, jego pobyt w szpitalu i przejęcie przez nią obowiązku nie tylko opieki nad trójką dzieci, ale również utrzymania całej rodziny. Wskazała na prowadzoną wobec syna diagnostykę, która wykazała, iż jest on obciążony zaburzeniem ze spektrum autyzmu. Podkreśliła, iż będąc pouczoną przez księgowego, pozostawała w przekonaniu, iż termin na złożenie wniosku o przyznanie prawa do zasiłku opiekuńczego upływa z końcem 2021r. Próby złożenia wniosku poprzez platformę elektroniczną organu nie powiodły się.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania w całości, argumentując, iż składając wniosek w przedmiocie przyznania prawa do zasiłku opiekuńczego A. S. podała jedynie, iż ojciec dziecka T. D. jest „pozbawiony praw, bez kontaktu”, zaś mąż S. S. (1) pracuje. Nie przedłożyła natomiast żadnych dowodów potwierdzających, że zgłoszenie wniosku o zasiłek opiekuńczy po upływie ustawowego terminu nastąpiło z przyczyn od niej niezależnych. Za takie, w ocenie organu, nie można uznać obowiązków i czynności życia codziennego, nawet jeśli chwilowo było ich więcej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. S. jest z zawodu nauczycielką. Ma troje dzieci w wieku 19, 12 i 5 lat. Ojciec dzieci T. D. odbywa karę pozbawienia wolności z uwagi na popełnienie przestępstwa znęcania się i przestępstwa przeciwko wolności seksualnej dzieci (molestowanie). Pozostające pod jej opieką dzieci wymagają zwiększonej troski, co wynika z doświadczeń, których doznały w związku z ich biologicznym ojcem.

Obecnie A. S. pozostaje w związku małżeńskim z S. S. (1).

Dowód: przesłuchanie ubezpieczonej A. S. w charakterze strony k. 24-24v.

W okresie od 29 marca 2021r. do 16 kwietnia 2021r., funkcjonowanie Przedszkola Publicznego nr 5 M. w S., do którego uczęszcza najmłodszy syn A. S. – D. B., zostało ograniczone. Było to spowodowane wprowadzonymi obostrzeniami związanymi z pandemią koronawirusa.

Do placówki mogły uczęszczać wyłącznie dzieci rodziców wykonujących wskazane przez ustawodawcę zawody.

Dowód: przesłuchanie ubezpieczonej A. S. w charakterze strony k. 24-24v. , wydruk wiadomości email k. 1 akt organu,

W okresie od 29 marca 2021r. do 16 kwietnia 2021r. A. S. sprawowała osobistą opiekę nad synem D. B..

Niesporne

W okresie od marca do co najmniej października 2021r. A. S. borykała się z wieloma problemami na tle rodzinnym.

W tym czasie dwunastoletni syn B. B. (1) z uwagi na nieadekwatną do wieku niesamodzielność, uczęszczał na liczne terapie. Po prowadzonej diagnostyce, w dniu 15 września 2021r. postawiono rozpoznanie o zespole (...), hiperkinetycznych zaburzeniach zachowania i zaburzeniach stresowych pourazowych. W grudniu 2021r. wdrożono wobec niego nauczanie indywidualne.

Nadto A. S. musiała otoczyć wsparciem także obecnego męża T. S., u którego rozpoczęły się problemy na tle nadmiernego spożywania alkoholu, które w konsekwencji doprowadził do utraty przez niego zatrudnienia. Najpierw uczęszczał on na terapię dzienną do Ośrodka (...) w S., która jednak nie przyniosła rezultatu. Następnie od 28 października do 23 grudnia 2021r. przebywał na zamkniętym oddziale leczenia uzależnień w Samodzielnym Publicznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnych w G..

Do powyższych problemów dołączyły również trudności mieszkaniowe. Rodzina, po utracie miejsca zamieszkania, wprowadziła się do mieszkania znajomego. W sierpniu 2021r. Zarząd (...) przydzielił im lokal mieszkalny, którego remont prowadzą do chwili obecnej. W grudniu 2021r. A. S. wynajęła fachowców celem naprawy instalacji gazowej.

Dowód: zaświadczenie lekarskie k. 22, przesłuchanie ubezpieczonej A. S. w charakterze strony k. 24-24v.

A. S. pozostawała w przekonaniu, iż termin na złożenie wniosku w przedmiocie przyznania prawa do zasiłku opiekuńczego, upływa z końcem roku 2021r. Taką informację przekazał jej księgowy A. T.. A. S. po kilku bezskutecznych próbach przesłania wniosku poprzez platformę elektroniczną organu, złożyła go bezpośrednio w siedzibie organu w dniu 10 grudnia 2019r.

W złożonych dokumentach wskazała, iż doszło do zamknięcia Przedszkola Publicznego nr 5 M. w S., a do placówki mogą uczęszczać wyłącznie „dzieci lekarzy i mundurowych”. Na dowód dołączyła wydruk wiadomości e-mail z placówki. Podała, iż ojciec D. B. T. D. jest „pozbawiony praw, bez kontaktu”, zaś mąż S. S. (1) jest zatrudniony i nie mógł podjąć się opieki nad synem w tym okresie.

Dowód: zaświadczenie płatnika składek k. 6-7, wniosek 4-5, oświadczenie k. 2-3, wydruk wiadomości email k. 1 akt organu, przesłuchanie ubezpieczonej A. S. w charakterze strony k. 24-24v.,

Termin na złożenie wniosku o przyznanie prawa do zasiłku opiekuńczego za powyższy okres upływał w dniu 16 października 2021r.

Niesporne

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2021r. poz. 1133), zwaną dalej „ustawą zasiłkową” – zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem przysługującym ubezpieczonemu z tytułu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, w tym także nad dzieckiem z niepełnosprawnością lub chorym członkiem rodziny. Przysługuje on osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym, zarówno obowiązkowym, jak i dobrowolnym, zwolnionym od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad zdrowym dzieckiem do 8 lat. Zasiłek ten stanowi świadczenie rekompensujące utratę zarobku z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

W myśl art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy zasiłkowej, zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem.

Przyczyną odmowy ubezpieczonej prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 29 marca do 16 kwietnia 2021r. było przekroczenie sześciomiesięcznego terminu do złożenia wniosku o jego przyznanie. Zgodnie bowiem z art. 67 ust. 1 ustawy zasiłkowej, roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego, wyrównawczego, macierzyńskiego oraz opiekuńczego przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje. Jednakże, jeżeli niezgłoszenie roszczenia o wypłatę zasiłku nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby uprawnionej, termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia (art. 67 ust. 2 ustawy zasiłkowej).

Niespornie termin do złożenia przedmiotowego wniosku upłynął z dniem 16 października 2021r., zaś ubezpieczona zawnioskowała o dochodzone świadczenie w dniu 10 grudnia 2021r. Przedstawiony w toku jej przesłuchania opis wydarzeń, który został uznany za wiarygodny, w szczególności wobec poparcia go dowodem z zaświadczenia lekarskiego z dnia 15 września 2021r. i okazaną dokumentacją medyczną dotyczącą jej męża S. S. (1), uzasadniał uznanie, że wystąpiły u ubezpieczonej przyczyny niezależne uniemożliwiające jej terminowe złożenie wniosku.

Opisana przez ubezpieczoną sytuacja życiowa i rodzinna, w ocenie Sądu, w pełni usprawiedliwia przekroczenie przez nią ustawowego terminu do złożenia wniosku. Począwszy od marca 2021r. ubezpieczona borykała się z licznymi trudnościami dotyczącymi samodzielnej opieki na trójką dzieci, diagnostyką zdrowotną jednego z nich, problemami związanymi z nadmiernym spożywaniem alkoholu przez jej męża i jego leczeniem w specjalistycznych ośrodkach. Dodatkowo jej rodzina doświadczyła problemów finansowych na skutek utraty zatrudnienia przez S. S. (1), co przełożyło się na problemy mieszkaniowe. Wydarzenia te, które wymagały od ubezpieczonej pełnego zaangażowania, w tym w szczególności co do prowadzenia leczenia i opieki nad synem chorującym na zespół (...), hiperkinetyczne zaburzenia zachowania i zaburzenia stresowe pourazowe, miały charakter przyczyn od niej niezależnych. Wbrew twierdzeniom organu, ubezpieczona nie uzyskiwała wsparcia ze strony męża, a tym samym liczba jej obowiązków zdecydowanie wykraczała poza ramy przeciętnych spraw życia codziennego i miała charakter szczególnie dotkliwej zapaści sytuacji rodzinnej.

Nadto ubezpieczona, pouczona przez osobę, którą mogła uważać za profesjonalistę (księgowy) pozostawała w błędnym, acz usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu, iż termin na złożenie wniosku upływa na koniec roku 2021r. Podejmowane przez nią próby złożenia wniosku przez platformę elektroniczną organu okazały się nieskuteczne. Nie sposób jest zdyskredytować zeznań ubezpieczonej w tym zakresie, albowiem doświadczenie życiowe pokazuje, iż wszelkie systemy elektroniczne cechują się zawodnością, a system Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie jest w tej kwestii wyjątkiem.

W analizowanej sprawie zaistniały przyczyny niezależne od A. S. stanowiące przeszkodę w terminowym zgłoszeniu roszczenia o przyznanie do zasiłku opiekuńczego za sporny okres. Znacząco utrudnione jest wskazanie konkretnej daty, w której przyczyny te ustały. Bazując na przesłuchaniu ubezpieczonej można przyjąć, iż nastąpiło to pomiędzy 15 września 2021r. (a więc w dacie diagnozy o schorzeniach syna B. B.) a październikiem 2021r. (kiedy mąż S. S. rozpoczął pobyt na oddziale zamkniętym w placówce w G.). Tym samym sześciomiesięczny termin na złożenie wniosku został przez ubezpieczoną zachowany.

W konsekwencji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., sąd zmienił zaskarżoną decyzję organu z dnia 31 grudnia 2021 r. w ten sposób, że przyznał wnioskodawczyni prawo do zasiłku opiekuńczego za sporny okres.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)

8.07.2022