Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V AGa 113/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Daniszewska

Protokolant: stażysta Adrian Jastak

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2022 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej w T.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. (wcześniej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.)

o zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu

z dnia 23 czerwca 2021 r. sygn. akt VI GC 64/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 (pierwszym) w ten sposób, że w miejsce zasądzonej w nim kwoty 396.411,42 zł (trzysta dziewięćdziesiąt sześć tysięcy czterysta jedenaście złotych 42/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 maja 2019 r. do dnia zapłaty – zasądza kwotę 24.600 (dwadzieścia cztery tysiące sześćset) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 maja 2019 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie,

b)  w punkcie 3 (trzecim) w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 8.301,78 zł (osiem tysięcy trzysta jeden złotych 78/100) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  oddala apelację powoda w pozostałym zakresie;

I.  oddala apelację pozwanego w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 26.340,74 zł (dwadzieścia sześć tysięcy trzysta czterdzieści 74/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Anna Daniszewska

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt V AGa 113/21

UZASADNIENIE

Dnia 23 grudnia 2019 r. powód (...) sp. z o.o. w T. wniósł pozew przeciwko pozwanemu (...) sp. z o.o. w T. o zasądzenie w postępowaniu nakazowym kwoty 398.168.56 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 maja 2019 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz koszów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 30 stycznia 2020 r. Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty z 26 lutego 2020 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Toruniu:

1)  zasądził od pozwanego (...) spółki z o.o. w W. na rzecz powoda (...) spółki z o.o. spółki komandytowej w T. kwotę 396.411,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 maja 2019 r. do dnia zapłaty;

2)  oddalił powództwo w pozostałej części;

3)  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 31.103,31 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Powód (...) sp. z o.o. w T. i pozwany (...) sp. z o.o. w T. pozostawali w stałych stosunkach gospodarczych.

W dniu 25 września 2016 r. strony zawarły umowę, na mocy której pozwany powierzył powodowi, zaś powód zobowiązał się do pośrednictwa w imieniu i na rzecz pozwanego, za wynagrodzeniem przy negocjacjach oraz zawarciu umów: nabycia 100 % udziałów w „(...)” sp. z o.o. (KRS (...)) – (...) oraz nabycia 100 % udziałów w (...) sp. z o.o. (KRS (...)) – (...).

W § 3 przedmiotowej umowy strony ustaliły warunki cenowe prowadzenia negocjacji, zgodnie z którymi wyjściowa cena nabycia wszystkich udziałów w „(...)” sp. z o.o. projekt (...) to 21.500.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego pozostałego do spłaty (ust. 1 pkt 2), a oczekiwana cena nabycia wszystkich udziałów w spółce „(...)” sp. z o.o. to 20.300.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego pozostałego do zapłaty (ust. 1 pkt b).

Natomiast wyjściowa cena nabycia wszystkich udziałów w spółce (...) sp. z o.o. to 8.000.000 zł (ust. 1 pkt c), a oczekiwana cena nabycia wszystkich udziałów w spółce (...) sp. z o.o. to 8.000.000 zł (ust. 1 pkt d).

Z tytułu realizacji przedmiotowej umowy powodowi przysługiwało wynagrodzenie, które zostało ustalone w następujący sposób:

1.  projekt (...):

a)  jeżeli cena nabycia udziałów, o której mowa w § 3 ust. 1 pkt a zostanie obniżona o 7%Zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie w wysokości 500.000 zł płatne po 100.000 zł raz na rok poczynając od dnia zapłaty przez Zleceniodawcę spółce całości ceny transakcji za nabycie udziałów w spółce,

b)  w przypadku obniżenia ceny o więcej lub mniej niż 7% wynagrodzenie, o którym mowa w pkt a) zostanie ustalone proporcjonalnie do uzyskania kwoty końcowej transakcji.

2.  Projekt (...):

a)  jeżeli cena nabycia udziałów, o której mowa w § 3 ust. 1 pkt b zostanie wynegocjowana na kwotę 8.000.000 zł Zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie w wysokości 300.000 zł płatne po 100.000 zł raz na rok poczynając od dnia zapłaty przez Zleceniodawcę spółce całości ceny transakcji za nabycie udziałów w Spółce.

W dniu 16 września 2016 r. pomiędzy A. K. P. G., P. S., R. U., M. S. jako Sprzedającymi a (...) sp. z o.o. w W., jako Kupującym, została zawarta umowa sprzedaży udziałów w „(...)” sp. z o.o. stanowiących 100% jej kapitału zakładowego.

Zgodnie z § 1 ust. 1 sprzedający oświadczyli, że są wspólnikami spółki „(...)” sp. z o.o. w P. i z tego tytułu przysługują im następujące udziały, stanowiące łącznie 100% kapitału zakładowego spółki:

a.  A. K. – 300 udziałów o łącznej wartości nominalnej 300.000 zł,

b.  P. G. - 295 udziałów o łącznej wartości nominalnej 295.000 zł,

c.  P. S. – 200 udziałów o łącznej wartości nominalnej 200.000 zł,

d.  R. U. – 200 udziałów o łącznej wartości nominalnej 200.000zł,

e.  M. S. – 5 udziałów o łącznej wartości nominalnej 5.000zł.

Na mocy zawartej umowy (...) sp. z o.o. w W. kupiła od każdego sprzedającego całość posiadanych przez każdego z nich udziałów (§ 2 ust. 1). Cena sprzedaży za jeden udział została ustalona w wysokości 16.650 zł (§ 2 ust. 2), co stanowi kwotę 16.650.000zł za 100% udziałów (całość).

Natomiast łączna cena za wszystkie udziały nabywane na podstawie przedmiotowej umowy od poszczególnych sprzedających wynosiła dla:

a.  A. K. – 4.995.000 zł,

b.  P. G. – 4.911.750 zł,

c.  P. S. – 3.330.000 zł,

d.  R. U. – 3.330.00 zł,

e.  M. S. – 83.250 zł (§ 2 ust. 3).

W umowie sprzedaży udziałów ustalono ponadto, że należna cena każdemu ze sprzedających, zapłacona zostanie przez kupującego na indywidualne rachunki bankowe sprzedających, przekazane przez nich kupującemu, w dziesięciu ratach, według następującego harmonogramu płatności:

1.  do dnia 3 października 2016 r. – 10% ceny,

2.  do dnia 4 listopada 2016 r. – 10 % ceny,

3.  do dnia 6 grudnia 2016 r. – 10 % ceny,

4.  do dnia 9 stycznia 2017 r. – 10% ceny,

5.  do dnia 13 lutego 2017 r. – 10% ceny,

6.  do dnia 18 marca 2017 r. – 10% ceny,

7.  do dnia 24 kwietnia 2017 r. – 10 % ceny,

8.  do dnia 31 maja 2017 r. – 10 % ceny,

9.  do 8 lipca 2017 r. – 10 % ceny,

10.  do 30 lipca 2017 r. – 10 % ceny (§ 2 ust. 4).

Pozwany w dniu 16 września 2016 r. był jedynym udziałowcem (...) sp. z o.o. posiadając nad nią pełną kontrolę kapitałową, osobową i operacyjną. Model biznesowy pozwanego zakładał zakładanie spółek celowych, które stawały się właścicielami elektrowni wiatrowych. W tym samym czasie pozwany poszukiwał inwestorów chcących zainwestować pieniądze w elektrownię wiatrową. Po zebraniu odpowiedniego kapitału pozwalającego na nabycie takiej farmy wiatrowej wraz z odpowiednią prowizją dla pozwanego, pozwany doprowadzał do przeniesienia na inwestorów udziałów w spółce powołanej do nabycia elektrowni w wysokości odpowiadającej zainwestowanym środkom przez konkretny podmiot. Pozwany zajmował się także zarządzaniem spółkami, do czasu wyłonienia nowego zarządu przez nowych udziałowców. Początkowo (...)sp. z o.o. powołana została jako spółka zależna, której celem będzie wybudowanie od podstaw elektrowni wiatrowej składającej się z kilku turbin o określonej mocy. W trakcie poszukiwania inwestorów M. M. i T. W. doszli do przekonania, że właściwszym sposobem wejścia w prawo własności elektrowni będzie zakup już istniejącej elektrowni zamiast budowania jej od podstaw. W ten sposób narodził się pomysł nabycia elektrowni wiatrowych – projekt (...) i (...). T. W. musiał przekonać dotychczasowych inwestorów do dalszego finansowania przedsięwzięcia. Jeden z inwestorów zainteresowanych inwestycją w budowę elektrowni wycofał się gdy okazało się, iż projekt będzie dotyczył zakupu elektrowni.

W wyniku zmian na rynku farm wiatrowych i spadku rentowności tego biznesu na przestrzeni lat 2016 – 2019, co miało związek w szczególności ze spadkiem wartości tzw. zielonych certyfikatów, pozwany i zależna od niego spółka (...) sp. z o.o. borykali się z problemami finansowymi. Problemy te były przyczyną wystąpienia opóźnień w płatności transz ceny sprzedaży za udziały nabyte od (...) sp. z o.o.

W związku z brakiem płatności za udziały w (...) sp. z o.o. w terminie, pozwany ( (...) sp. z o.o.) otrzymał od zbywców wezwanie do zapłaty, zaś od jednego ze wspólników wezwanie do wykupu weksla zabezpieczającego zapłatę ceny sprzedaży udziałów.

Powód podejmował wysiłki w celu pozyskania kapitału dla pozwanego, w tym kontaktował pozwanego z osobami gotowymi zainwestować w przedsięwzięcie pozwanego. Zorganizował również dla pozwanego w swoim biurze w T. spotkanie ze swoimi partnerami zainteresowanymi pośrednictwem w sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o. Uczestnikami tego spotkania byli przedstawiciele pozwanego, zaś przedstawiona w jego toku prezentacja opatrzona została oznaczeniami pozwanego – (...) sp. z o.o., a nie spółki (...) sp. z o.o.

W dniu 26 września 2016 r. zawarto aneks do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r.

W dniu 3 sierpnia 2017 r. został zawarty kolejny aneks do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r.

Na mocy przedmiotowego aneksu przesunięto termin płatności poszczególnych rat oraz postanowiono, że ostateczna średnia cena zakupu udziałów zostanie ustalona w dniu zapłaty ostatniej raty ceny, a do kalkulacji jej wysokości zostaną przyjęte: poza ceną wyjściową 100% udziałów w kwocie 20.300.000 zł, kredytem obciążającym spółkę na początek i na koniec okresu rozliczeniowego, środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym spółki na początek i na koniec okresu rozliczeniowego również dywidendy wypłacone przez spółkę pomiędzy dniem 13 lipca 2017 r. a dniem faktycznej zapłaty za ostatnią ratę i nabycia 100 % udziałów.

W dniu 8 lutego 2017 r. (...) sp. z o.o. udzieliła powodowi reprezentowanemu przez A. S. pełnomocnictwa do podjęcia wszelkich dalszych, koniecznych działań zmierzających do ustalenia ostatecznej treści aneksu nr (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r., mającego na celu pozostanie spółki (...) sp. z o.o. wspólnikiem spółki(...)sp. z o.o. na poziomie 40% udziałów i doprowadzenia do jego podpisania z pozostałymi wspólnikami (...) sp. z o.o., tj. A. K. P. G., P. S., R. U. i M. S., obejmujących w szczególności prowadzenie rozmów, negocjacji, mediacji, wymianę korespondencji, pozyskiwanie wszelkiej koniecznej dokumentacji, ustalenie terminów i miejsc spotkań wspólników i inne konieczne czynności zmierzające do osiągnięcia porozumienia.

W przypadku niedojścia do zawarcia aneksu nr (...), powód został upoważniony do podjęcia działań zmierzających do unieważnienia umowy z dnia 16 września 2016 r., według treści pełnomocnictwa - ze względu na zatajenie przez dotychczasowych wspólników spółki (...) sp. z o.o. pełnej dokumentacji spółki (...) sp. z o.o. oraz składanie fałszywych oświadczeń przez członka zarządu (...) sp. z o.o., których rezultatem jest zamrożenie procesu pozyskiwania kolejnych inwestorów przez spółkę (...) sp. z o.o.

W wykonaniu upoważnienia udzielonego przez (...) sp. z o.o., w dniu 9 lutego 2018 r. powodowa spółka, działająca przez A. S. wezwała wspólników (...) sp. z o.o. do wyznaczenia miejsca i terminu spotkania w terminie 7 dni celem ustalenia treści aneksu nr (...) do umowy z dnia 16 września 2016 r. i zawarcia stosownego porozumienia w zakresie pozostawienia (...) sp. z o.o. wspólnikiem na poziomie 40%.

W dniu 26 czerwca 2018 r. został zawarty trzeci aneks do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r.

Zgodnie z jego treścią ostateczna cena nabycia udziałów miała zostać określona przy użyciu następujących danych:

1.  cena wyjściowa do kalkulacji – 20.300.000 zł,

2.  środki na rachunku bankowym „(...)” sp. z o.o. na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny,

3.  dywidendy (w tym zaliczki na dywidendy) wypłacone przez (...)” sp. z o.o. na rzecz (...) sp. z o.o. w okresie od 13 lipca 2017 r. do dnia faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny,

4.  iloczyn sumy kilowatogodzin wynikających z certyfikatów zielonej Energii znajdujących się na przypisanym spółce „(...)” sp. z o.o. rachunku zielonych certyfikatów (Rejestrze Świadectw Pochodzenia) oraz sumy kilowatogodzin wynikających z objętych nierozpoznanymi do dnia ustalenia ceny wnioskami złożonymi przez spółkę (bezpośrednio lub za pośrednictwem innego podmiotu) do Urzędu Regulacji Energetyki o wydanie certyfikatów, z wartością ceny kilowatogodziny wynikającej z zielonego certyfikatu, obowiązującej na zamknięcie sesji w ostatni dzień przed ustaleniem ostatniej ceny,

5.  wysokość kredytu pozostała do zapłaty przez „(...)” sp. z o.o. na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny.

Aneks z dnia 26 czerwca 2018 r. obniżył również cenę sprzedaży udziałów w zależności od terminów płatności poszczególnych rat: 15% rabatu dla płatności dokonanych do dnia 31 grudnia 2018 r., 10 % rabatu dla płatności dokonanych po dniu 1 stycznia 2019 r. a przed dniem 31 maja 2019 r. i 5% rabatu dla płatności dokonanych pod dniu 1 czerwca 2019 r. a przed dniem 30 listopada 2019 r.

Zawarcie aneksów nr (...)i nr (...)do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. było skutkiem działań negocjacyjnych powoda podejmowanych na rzecz (...) sp. z o.o. oraz na rzecz (...) sp. z o.o. Z kolei podpisanie aneksu nr (...) z dnia 26 czerwca 2018 r. nastąpiło w wyniku propozycji złożonej spółce (...) sp. z o.o. bezpośrednio przez wspólników (...) sp. z o.o. i negocjacji prowadzonych pomiędzy tymi podmiotami. Powód, pomimo umocowania go przez (...) sp. z o.o. do ustalenia ostatecznej treści aneksu nr (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r., nie miał wpływu na treść przedmiotowego aneksu, w tym na ustalenie w przedmiocie zawartych tam rabatów.

Rola powoda sprowadzała się zatem do zawarcia przez (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. (spółkę zależną od pozwanego) umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na warunkach wskazanych w tej umowie, w tym również do wynegocjowania niższej ceny sprzedaży, tj. ceny na poziomie 20.300.000 zł w stosunku do przewidywanej ceny wyjściowej w kwocie 21.500.000 zł. Cena wyjściowa sprzedaży udziałów pierwotnie przewidywana przez wspólników (...) sp. z o.o. oscylowała natomiast w granicach 30.000.000 zł. Poza tym, w wyniku zabiegów powoda cena sprzedaży udziałów spółki (...) sp. z o.o. została rozłożona na transze oraz zawarte zostały aneksy numer (...)i numer (...)do ww. umowy sprzedaży udziałów.

W wykonaniu umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. powód podejmował na rzecz pozwanego także czynności polegające na konsultowaniu z pozwanym korespondencji kierowanej następnie do sprzedawców. Pozwany korzystał również z pomocy prawnej wskazanej przez powoda.

Pozwany poinformował powoda, że z tytułu zapłaty za udziały (...) sp. z o.o. w W. dokonała przelewów na rzecz wszystkich byłych udziałowców „(...)” sp. z o.o. w łącznej kwocie 17.614.750 zł.

Informacja ta została przekazana z uwagi na znaną pozwanemu umowę łączącą powoda z byłymi już udziałowcami „(...)” sp. z o.o. o zapłatę prowizji od uzyskanej przez nich ceny sprzedaży udziałów.

Zgodnie z informacją przekazaną przez pozwanego, powód wystawił wszystkim byłym wspólnikom stosowne faktury. W odpowiedzi uzyskał informację, że pozwany podał nieprawdziwe dane na temat zapłaconej ceny sprzedaży udziałów, rzeczywiście bowiem (...) sp. z o.o. w W. zapłaciła byłym udziałowcom z tytułu nabycia udziałów kwotę 16.096.412,51 zł.

W konsekwencji, uzyskana kwota końcowa transakcji sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o. wyniosła 16.096.412,51 zł i została obniżona o 25,13 % w stosunku do pierwotnej ceny wyjściowej ustalonej w umowie pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. na kwotę 21.5000.000 zł (z uwzględnieniem rabatu udzielonego na podstawie aneksu nr (...)).

Z kolei uzyskana końcowa kwota transakcji sprzedaży udziałów w „(...)” spółka z o.o., na której wysokość powód miał wpływ w wyniku podjętych przez siebie działań wyniosła 16.650.000zł i została obniżona o 22,56 % (w stosunku do pierwotnej ceny wyjściowej ustalonej w umowie pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. na kwotę 21.5000.000 zł). Ww. kwota 16.650.000 zł stanowi cenę sprzedaży udziałów wynikającą z umowy sprzedaży z dnia 16 września 2016 r., bez uwzględnienia rabatu udzielonego na mocy aneksu nr (...), na którego treść powód nie miał wpływu.

Pismem z dnia 15 kwietnia 2019 r. powód przesłał pozwanemu dokonane przez siebie wyliczenia z wezwaniem do ich zweryfikowania oraz przedstawienia wskazanych w piśmie dokumentów.

Z uwagi na fakt, że korespondencja ta pozostała bez odpowiedzi, powód wystawił pozwanemu fakturę na pierwszą transzę wynagrodzenia i wysłał ją pozwanemu.

W odpowiedzi, pismem z dnia 9 maja 2019 r. pozwany odesłał fakturę podnosząc, że kwestionuje ją zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

Kolejno powód wezwał powoda do zapłaty kwoty dochodzonej niniejszym pozwem.

W dniu 31 lipca 2016 r. powód zawarł ze spółką (...) sp. z o.o. umowę, przedmiotem której było pośrednictwo w sprzedaży udziałów w tej spółce będącej właścicielem dwóch pracujących turbin wiatrowych (...) wraz z całą infrastrukturą, umowami dzierżawy, wszelką dokumentacją i zezwoleniami do ich eksploatacji i sprzedaży energii elektrycznej. W związku z zawartą umową, powód zobowiązał się do przedstawienia inwestorowi, tj. podmiotowi wskazanemu przez powoda i zaakceptowanemu przez spółkę (...) sp. z o.o., przedmiotu inwestycji w postaci udziałów w tej spółce (§ 1 ust. 2 umowy). W tym celu powód uzyskał zgodę (...) sp. z o.o. na podjęcie negocjacji z potencjalnym inwestorem. Według pierwotnych założeń umowa pośrednictwa w sprzedaży udziałów (...) sp. z o.o. miała zostać zawarta przez powoda bezpośrednio ze wszystkimi wspólnikami (...) sp. z o.o., co ostatecznie nie nastąpiło.

Zgodnie z § 3 ust. 2 umowy pośrednictwa z (...) sp. z o.o., wysokość wynagrodzenia powoda z tytułu czynności określonych w § 1 umowy, z zastrzeżeniem pozostałych warunków w niej przewidzianych, wynosić miała 2,5% od ceny wyjściowej sprzedaży udziałów minus kredyt plus środki w kasie, czyli np. w przypadku sprzedaży udziałów za kwotę 20.000.000 zł, kredycie 5.000.000 zł i środkach w kasie w kwocie 200.000 zł, wynagrodzenie należne powodowi miało wynosić: 2,5% x (20.000.000 zł – 5.000.000 zł + 200.000 zł).

Przedstawiciel pozwanej spółki, M. M. już przed datą zawarcia z powodem umowy o pośrednictwo, tj. przed dniem 25 sierpnia 2016 r. wiedział o współpracy A. S. ze spółką (...) sp. z o.o. mającej na celu sprzedaż udziałów tej spółki. Kwestia wysokości i sposobu płatności prowizji związanej z umową pośrednictwa powoda na rzecz (...) sp. z o.o. była dyskutowana przez wspólników tej spółki z A. S. w obecności prezesa zarządu (...) sp. z o.o., M. M.. M. M. korespondował również ze wspólnikami (...) sp. z o.o. w kwestii zmiany strony stosunku prawnego umowy pośrednictwa z dnia 31 lipca 2016 r. ze spółki (...) sp. z o.o. na jej wspólników.

W dniu 6 września 2016 r. w P. odbyło się spotkanie, w którym uczestniczył przedstawiciel powoda A. S. oraz reprezentant pozwanej spółki, M. M.. Po zakończeniu tego spotkania A. S. podwiózł swoim samochodem M. M. na dworzec PKP w P.. Podróż na dworzec trwała około 20 minut. Następnie A. S. wrócił do T. samochodem, natomiast M. M. wracał do W. pociągiem.

Do kolejnego spotkania przedstawicieli stron, które miało miejsce w P., doszło w dniu 6 czerwca 2017 r. Na spotkanie to M. M. dojechał pociągiem. Z uwagi na stan zdrowia M. M., po zakończeniu tego spotkania A. S. odwiózł go w tym dniu do W.. Był to jedyny przypadek, gdy A. S. i M. M. podróżowali razem samochodem z P. do W..

Pozwany nie wzywał powoda do wykonania przedmiotu umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. Nie zgłaszał on również żadnych uwag, ani zastrzeżeń co do sposobu wykonywania przez powoda przedmiotowej umowy.

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów, zeznania świadków oraz przesłuchanie stron.

Za wiarygodne Sąd Okręgowy uznał dokumenty zgromadzone w sprawie, albowiem ich prawdziwość nie budziła wątpliwości i nie została skutecznie zakwestionowana przez strony.

Sąd I instancji za wiarygodne w całości uznał zeznania świadków R. U., R. S. i A. K., albowiem były one jasne, logiczne, spójne i wzajemnie ze sobą korespondowały, a ponadto znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Świadkowie byli wspólnikami spółki (...) a A. K. pełnił dodatkowo funkcję Prezesa tej spółki. Świadkowie potwierdzili fakt zawarcia przez powoda z (...) sp. z o.o. umowy pośrednictwa sprzedaży tej spółki; wysokość wynagrodzenia należnego powodowi z tytułu realizacji tej umowy na poziomie 2,5% od ceny transakcji, płatnego w 2 ratach; obniżenia dochodów wspólników spółki (...) sp. z o.o. ze sprzedaży jej udziałów o te 2,5% z tytułu wynagrodzenia należnego powodowi. Świadkowie wskazali jednocześnie, że wynagrodzenie dla powoda w żaden sposób nie obciążało spółki (...) sp. z o.o., bowiem płacone było oddzielnie przez każdego ze wspólników. Wskazani świadkowie potwierdzili także fakt sprzedaży (...) sp. z o.o. pozwanemu i zapłatę całości ceny sprzedaży przez pozwanego, fakt zapłaty powodowi przez (...) sp. z o.o. za pośrednictwo w sprzedaży tej spółki pozwanemu (spółce zależnej od pozwanego), jak również fakt dokonywania zmian w umowie sprzedaży udziałów, wystąpienia problemów finansowych w pozwanej spółce, przedłużania terminu zapłaty za nabyte udziały z uwagi na brak środków finansowych po stronie pozwanego do zapłaty pełnej ceny za te udziały; udzielenia przez (...) sp. z o.o. bonifikaty w cenie sprzedaży udziałów w wypadku zapłaty do końca 2018 r. w wysokości 15% upustu od brakującej kwoty; zakup przez pozwanego reszty udziałów w terminie i skorzystania przezeń z ww. bonifikaty; prowadzenia spotkań w przedmiocie treści aneksów do umowy sprzedaży udziałów.

Świadkowie wskazali, iż od strony kupującego negocjacje dotyczące warunków i ceny sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o. prowadził M. M.. Dodatkowo świadek A. K. wskazał, iż to wspólnik spółki (...) sp. z o.o., P. G. zaproponował wprowadzenie bonusu polegającego na tym, że jeśli cena zostanie zapłacona wcześniej, to zostanie ona obniżona. Nie pamiętał on jednak, czy nabywca z tego bonusu skorzystał. A. K. jednoznacznie potwierdził, że wspólników (...) z (...) skontaktował A. S.. A. K. potwierdził, iż spółka (...) sp. z o.o. w chwili sprzedaży udziałów miała zaciągnięty kredyt inwestycyjny i o wartość kredytu pozostałego do spłaty została obniżona cena sprzedaży; przed sprzedażą na zlecenie pozwanego przeprowadzono audyt spółki (...) cena tzw. zielonych certyfikatów spadła z średnio 280 zł do 20-30 zł. Wskazał, iż doszło do spotkania z udziałem A. S. i przedstawicieli pozwanego, podczas którego ustalono cenę sprzedaży. Świadek ten zeznał także, iż gdy pojawiły się problemy z płatnościami, odbyło się jedno spotkanie z udziałem A. S. i M. M., przy czym wskazał on, że wysokość ceny ustalali wspólnicy zbywanej spółki, jak również, że zadaniem A. S. z mocy umowy łączącej go ze spółką (...) było sprzedać tę spółkę jak najdrożej, a zawarcie aneksów zaproponowali wspólnicy (...).

Za wiarygodne Sąd Okręgowy uznał także świadka T. K., tj. w zakresie, w jakim znalazły od potwierdzenie w innych dowodach przeprowadzonych w sprawie, w tym w dowodach z zeznań innych świadków i dokumentów, którym Sąd dał wiarę w całości.

T. K. to pracownik pozwanego zatrudniony na kontrakcie menedżerskim. Świadek potwierdził fakt zawarcia przez strony umowy o pośrednictwo w nabyciu 2 elektrowni wiatrowych, w tym o przeprowadzenie szczegółowych badań ekonomicznych, prowadzenie negocjacji w celu ich nabycia i uzyskania jak najlepszej ceny dla nabywcy (pozwanego); nabycia spółki (...) sp. z o.o. przez (...) sp. z o.o.; podpisania przez strony listu intencyjnego; spotkań przedstawicieli stron odbytych w związku z realizacją umowy o pośrednictwo; posiadania przez pozwanego 100% udziałów w (...) sp. z o.o. w dacie zawarcia umowy sprzedaży udziałów. Świadek ten nie wiedział natomiast, jak wyglądała kwestia wynagrodzenia umownego dla powoda za wykonanie przedmiotowej umowy pośrednictwa; nie pamiętał dokładnej ceny nabycia wskazując, iż kształtowała się ona na poziomie ok. 20.000.000 zł; nie pamiętał mechanizmów obniżania ceny nabycia za płatności powstałe po dacie zawarcia umowy sprzedaży udziałów; twierdził, że nie pamięta szczegółowo e-maila wysłanego do A. K. w związku z umową sprzedaży udziałów, ani dlaczego treść e-mali dot. nabycia udziałów w (...) sp. z o.o. znalazła się w wiadomościach wysłanych do powoda; nic na temat czynności powoda zmierzających do obniżenia ceny; nie przypominał sobie, aby powód pomagał mu w due deligence (wycenie przedsiębiorstwa stanowiącego przedmiot inwestycji/nabycia);

Natomiast, zeznania świadka T. K. nie zasługiwały na wiarę w zakresie, w jakim świadek zeznał, że powód nie wykonał swojego zobowiązania, gdyż przedstawił pozwanemu tylko jedną ofertę; pozwany posiada udział w (...) sp. z o.o. w wysokości 20%; pozwany nawiązując współpracę z powodem nie wiedział o tym, że powód ma zawartą umowę o współpracę z (...) sp. z o.o., albowiem w tej części zeznania świadka pozostają w sprzeczności z treścią pozostałych dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym z dowodami z dokumentów (w szczególności z treścią korespondencji e-mail przedłożonej przez powoda) oraz z zeznaniami pozostałych świadków przesłuchanych w sprawie (z których treści jednoznacznie wynika fakt borykania się przez pozwaną spółkę z problemami finansowymi na skutek spadku rentowności biznesu związanego z funkcjonowaniem elektrowni wiatrowych; z tej przyczyny wiarygodne jest stanowisko strony powodowej co do tego, że druga część umowy o pośrednictwo z dnia 25 sierpnia 2016 r., tj. w zakresie dotyczącym nabycia udziałów w spółce (...) nie została zrealizowana na skutek braku środków finansowych pozwanego na nabycie tej spółki), a także z zeznaniami reprezentanta powodowej spółki A. S..

Zdaniem Sądu I instancji, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozostawia żadnych wątpliwości co do tego, iż powód doprowadził do zawarcia umowy sprzedaży udziałów pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. na warunkach w niej określonych, w tym również do obniżenia ceny sprzedaży do kwoty 20.300.000 zł oraz do jej rozłożenia na raty. Brak było nadto podstaw do uwzględnienia zeznań tego świadka w części dotyczącej braku wiedzy pozwanego o umowie powoda z (...) sp. z o.o. na pośrednictwo, albowiem jak wynika z okoliczności sprawy oraz z innych przeprowadzonych dowodów, pozwany nigdy wcześniej nie podnosił jakichkolwiek zarzutów co do współpracy powoda w (...) spółka z o.o., zaś na rozprawie w dniu 5 maja 2021 r. reprezentant pozwanego, M. M. przyznał wprost, iż sam nawet lobbował u sprzedających, aby zapłacili powodowi należne wynagrodzenie oraz, że uważał, iż takie wynagrodzenie należy się powodowi. Tym samym, wobec niekwestionowania przez M. M. faktu współpracy powoda ze spółką (...) sp. z o.o. w zasadzie przez cały czas realizacji procesu nabywania przez (...) sp. z o.o. udziałów w (...) sp. z o.o., brak jest podstaw do przyjęcia, że pozwany dowiedział się o tej współpracy dopiero po dacie zawarcia z powodem umowy o pośrednictwo, tj. po dniu 25 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy odmówił wiarygodności zeznaniom świadka T. K. w części, w jakiej świadek ten wskazał, że wartość spółki (...) sp. z o.o. o została pomniejszona o wynagrodzenie należne powodowi od (...) sp. z o.o. z tytułu zawartej z tą spółką umowy pośrednictwa, albowiem okoliczność ta pozostawała w sprzeczności z treścią zeznań świadków R. U., M. S. i A. K., którzy podali, iż wynagrodzenie z tytułu umowy pośrednictwa wspólnicy zapłacili powodowi z własnych środków, a nie ze środków spółki (...) sp. z o.o., a których zeznania zostały ocenione przez Sąd I instancji jako wiarygodne w całości.

Za wiarygodne w zakresie ustalonego stanu faktycznego Sąd Okręgowy uznał zeznania T. W.. W tym zakresie zeznania te były spójne, logiczne i konsekwentne. Znalazły potwierdzenie w złożonych do akt dokumentach i pozostałym materiale dowodowym. T. W. do końca 2020 r. był wiceprezesem pozwanej spółki. W sposób szczegółowy przedstawił zasady działania pozwanego, pozyskiwania inwestorów, sposobu inwestowania powierzonych środków. Potwierdził, iż pozwany w celu nabycia lub wybudowania elektrowni wiatrowej zakładał spółkę celową. Na jej czele stał prezes pozwanego M. M.. W trakcie pozyskiwania inwestorów przyznawano im udziały w spółce w zamian za zainwestowane środki. Pozwana spółka posiadała uprzywilejowane co do głosu udziały na Walnym Zgromadzeniu Wspólników. W ten sposób kontrolowała założoną spółkę oraz decydowała kto będzie prowadził sprawy spółki i ją reprezentował. Potwierdził także, iż powód miał pozyskiwać inwestorów do zakupu elektrowni przez (...). Świadek nie znał natomiast szczegółów umowy pośrednictwa zawartej z powodem i nie miał wiedzy na temat wzajemnych relacji oraz przebiegu rozmów między stronami w zakresie sprzedaży udziałów.

Zeznania A. S. i M. M. złożone w charakterze stron były wiarygodne w części, w jakiej pozostawały w zgodności z innymi dowodami przeprowadzonymi w sprawie, w tym z dowodami z zeznań świadków i dokumentów, którym Sąd I instancji dał wiarę w całości.

Zeznania A. S. przesłuchanego w charakterze strony powodowej Sąd Okręgowy uwzględnił w części, w jakiej wynikało z nich, że strony nawiązały współpracę, w ramach której zawarły umowę pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r.; w chwili podpisania z powodem umowy o pośrednictwo M. M. posiadał wiedzę co do faktu reprezentowania spółki (...) sp. z o.o. przez A. S.; A. S. doprowadził do zawarcia umowy sprzedaży udziałów między (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o., tj. spółką celową zależną od pozwanego, powołaną specjalnie do tej transakcji, negocjował warunki zakupu (...) sp. z o.o., w tym cenę sprzedaży do kwoty 20.300.000 zł, płatnej w 10 ratach; spółka (...) sp. z o.o. nie posiadała środków finansowych umożliwiających jej nabycie całości udziałów w (...) jednorazowo, przy jednoczesnej spłacie kredytu tej spółki. Z przesłuchania A. S. wynika również, że pozwany zalegał z płatnościami za poszczególne raty, przed przejęciem całości udziałów przez (...) sp. z o.o.; pozwany nie kwestionował prawa A. S. do wynagrodzenia za czynności pośrednictwa i po raz pierwszy odmówił zapłaty wynagrodzenia A. S. dopiero w dniu 16 lutego 2019 r. podczas spotkania w siedzibie pozwanego. Poza tym, A. S. potwierdził fakt zmiany ekonomicznych warunków prowadzenia elektrowni wiatrowych na przestrzeni lat 2016 – 2019, w tym spadku cen za tzw. zielone świadectwa do poziomu ok. 20-30 zł za megawatogodzinę; wysokości pierwotnej ceny wyjściowej udziałów (...) sp. z o.o. na poziomie 30.000.000 zł (zeznania A. S. w tym zakresie w pełni korespondują z zeznaniami świadka R. U.); zapłaty A. S. wynagrodzenia za pośrednictwo na rzecz (...) sp. z o.o. przez każdego ze wspólników z osobna, a nie przez spółkę; zadaniem A. S. wynikającym z umowy pośrednictwa zawartej z pozwanym było wyłącznie doprowadzenie do zawarcia aktu notarialnego umowy sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o. na rzecz pozwanego.

A. S. wskazał również, iż kwota 13.185.505,22 zł to cena zapłacona wspólnikom (...) za ich udziały, jednakże w ocenie Sądu I instancji zeznania te nie zasługiwały na uwzględnienie, albowiem wskazana kwota nie znajdowała odzwierciedlenia w treści żadnych innych dowodów przeprowadzonych w sprawie. Wprawdzie A. S. zeznał, iż cena wyjściowa została pomniejszona o kwotę kredytu do spłaty i powiększona o aktywa, tj. stan rachunku bankowego (...), kaucję, zielone certyfikaty i jak wyjaśnił dalej, wówczas to powstał model średniej ceny zakupu, określony w akcie notarialnym jako SCZ – jednakże, zdaniem Sądu Okręgowego, wysokość konkretnych kwot z powyższych tytułów nie znalazła ostatecznie potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy.

Mając na względzie treść umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. oraz treść aneksów do tejże umowy, Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom A. S., iż w momencie przejęcia udziałów kwota przejęcia pomniejszona była o stan konta bankowego, maklerskiego, o wpłaconą kaucję, depozyt, niezafakturowane faktury sprzedaży energii, itd., jednakże z tego względu, iż wysokość kwoty pomniejszenia ostatecznie nie została wykazana w oparciu o inne dowody przeprowadzone w sprawie, w zakresie dotyczącym wysokości tej kwoty zeznania powoda podlegały pominięciu jako nieudowodnione (nie znajdujące potwierdzenia w treści pozostałych dowodów przeprowadzonych w sprawie).

Zeznania prezesa pozwanej spółki M. M., złożone w charakterze strony były natomiast, według Sądu Okręgowego wiarygodne, w części, w jakiej M. M. potwierdził fakt wzajemnej współpracy powoda i pozwanego; wysokości ceny wyjściowej za udziały w (...) sp. z o.o. na poziomie 21.500.000 zł; problemów finansowych pozwanego, w tym związanych z płatnościami rat za nabycie udziałów w (...) sp. z o.o.; braku zapłaty powodowi za pośrednictwo w nabyciu udziałów w (...) sp. z o.o.; M. M. „lobbował” u sprzedających wspólników, aby zapłacili powodowi należne wynagrodzenie; spadku cen za tzw. zielone świadectwa w trakcie trwania procesu nabycia udziałów w (...) sp. z o.o. o ok. 70% oraz inne okoliczności mające wpływ na obniżenie rentowności inwestycji związanych z farmami wiatrowymi; braku wpływu A. S. na treść aneksów do umowy sprzedaży udziałów (...) sp. z o.o. Zeznania M. M. w powyższym zakresie znalazły odzwierciedlenie w treści pozostałych dowodów zgromadzonych w sprawie, w szczególności w dowodach z dokumentów oraz w opisanych wyżej zeznaniach świadków.

W ocenie Sądu I instancji, nie były natomiast wiarygodne zeznania M. M. w zakresie, w jakim wynikało z nich, że umowa o pośrednictwo z dnia 25 sierpnia 2016 r. została unieważniona; M. M. nie wiedział, że A. S. reprezentuje jednocześnie spółkę (...) sp. z o.o.; umowa pośrednictwa nie była przez A. S. realizowana; żadna czynność będąca przedmiotem umowy pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. nie została wykonana; to M. M. zaproponował wspólnikom kwotę 20.300.000 zł tytułem ceny za sprzedaż udziałów; powodem zawarcia aneksu do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. przewidującego rabaty na nabyte udziały było niewywiązywanie się powoda z obowiązku pozyskania inwestorów. Okoliczności te nie znajdowały bowiem odzwierciedlenia w treści innych dowodów przeprowadzonych w sprawie, bądź też pozostawały w sprzeczności z tymi dowodami. Przede wszystkim, materiał dowodowy nie potwierdził faktu rozwiązania/unieważnienia umowy o pośrednictwo z dnia 25 sierpnia 2016 r. łączącej powoda z pozwanym. Tym bardziej zważywszy na niejasne i niekonsekwentne stanowisko strony pozwanej, zgodnie z którym pozwany początkowo twierdził, że przedmiotowa umowa została rozwiązana ustnie podczas podróży M. M. i A. S. z P. do W. w dniu 6 września 2016 r., co w istocie nie miało miejsca, albowiem jak przyznał M. M. na rozprawie w dniu 5 maja 2021 r., w tym dniu pan S. odwoził go jedynie na dworzec w P., a podróż ta trwała około 20 minut. Tym samym, w ocenie Sądu Okręgowego, rzeczą niewiarygodną jest, by w takich okolicznościach i w tak krótkim czasie doszło do rozwiązania tak istotnej umowy, tym bardziej w sytuacji, w której pozwany nigdy wcześniej nie zgłaszał powodowi jakichkolwiek zastrzeżeń co do sposobu jej wykonywania, nie wzywał powoda do jej wykonania, ani też nie podnosił zarzutu odnośnie współpracy powoda z ze spółką (...) sp. z o.o. w charakterze jej pośrednika i reprezentanta. Niezależnie od tego, kwestia dotycząca skuteczności takiego rozwiązania będzie przedmiotem szczegółowych rozważań prawnych w dalszej części niniejszego uzasadnienia.

Na uwzględnienie nie zasługiwały także zeznania M. M. odnośnie braku wykonania przez A. S. umowy pośrednictwa, albowiem w tym zakresie zeznania te pozostawały w oczywistej sprzeczności z treścią pozostałych dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym dowodów z dokumentów oraz z zeznań świadków. W szczególności, o tym, że A. S. wykonał czynności objęte przedmiotową umową świadczy fakt doprowadzenia do zawarcia umowy sprzedaży udziałów pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. za cenę poniżej 21.500.000 zł i rozłożenie ceny nabycia na raty. Zdaniem Sądu I instancji, w świetle materiału dowodowego sprawy brak jest jakichkolwiek podstaw do kwestionowania udziału A. S. w czynnościach negocjacyjnych skutkujących w efekcie zawarciem umowy sprzedaży udziałów (...) na warunkach określonych w umowie z dnia 16 września 2016 r.

Sąd Okręgowy zważył, iż zgodnie z treścią dowodów przeprowadzonych w sprawie nie można przypisać A. S. roli w ustaleniu treści aneksów do tej umowy, w tym aneksu przewidującego rabaty, gdyż według zeznań świadków przesłuchanych w sprawie propozycja w tym przedmiocie wyszła od samych wspólników spółki (...), których celem, w sytuacji borykania się pozwanego z problemami finansowymi, było przyspieszenie uzyskania całkowitej ceny za udziały. W ocenie Sądu Okręgowego, to właśnie problemy finansowe pozwanego wywołane pogarszającą się sytuacją na rynku elektrowni wiatrowych spowodowały, iż pozwany nie miał środków finansowych na nabycie drugiej elektrowni tj. spółki (...). Z tych względów, odpowiedzialności za niewykonanie w tej części umowy pośrednictwa nie można przypisać powodowi, albowiem przyczyny tego stanu rzeczy leżały wyłącznie po stronie pozwanego, który nie dysponował środkami finansowymi na nabycie drugiej ze spółek, o których mowa w umowie z dnia 25 sierpnia 2016 r.

W świetle dowodów przeprowadzonych w sprawie brak jest wątpliwości co do tego, iż przedstawiciel pozwanego M. M. w dacie zawarcia umowy z powodem wiedział o umowie pośrednictwa łączącej powoda ze spółką (...) sp. z o.o. i do chwili objęcia całości udziałów w tej spółce nie kwestionował faktu, że powodowi należy się wynagrodzenie za czynności pośrednictwa wykonane jednocześnie na rzecz pozwanego. Pozwany nigdy wcześniej nie podnosił jakichkolwiek zarzutów co do współpracy powoda w (...) sp. z o.o. Co więcej, na rozprawie w dniu 5 maja 2021 r. M. M. wprost przyznał, iż sam nawet lobbował u sprzedających, aby zapłacili powodowi należne wynagrodzenie oraz, że uważał, iż takie wynagrodzenie należy się powodowi. W konsekwencji, zdaniem Sądu I instancji, okoliczność współpracy A. S. z (...) sp. z o.o., wbrew twierdzeniom strony pozwanej, nie mogła też stanowić podstawy do unieważnienia/rozwiązania umowy o pośrednictwo z dnia 25 sierpnia 2016 r. i do odmowy zapłaty powodowi wynagrodzenia za wykonane czynności, skoro w zasadzie przez cały czas współpracy z powodem M. M. akceptował taki stan rzeczy, a wręcz był temu przychylny. Przeciwne twierdzenia przedstawiciela pozwanego w powyższym przedmiocie są oczywiście sprzeczne z treścią dowodów przeprowadzonych w sprawie i nie znajdują odzwierciedlenia w zeznaniach samego przedstawiciela strony pozwanej M. M..

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się zasadniczo do oceny, czy powodowi należy się od pozwanego zapłata kwoty dochodzonej pozwem w wysokości 398.168,56 zł (jako pierwszej z pięciu rat) z tytułu wynagrodzenia za pośrednictwo w sprzedaży 100% udziałów spółki „(...)” sp. z o.o. – (...). Zdaniem powoda, zawarta między stronami umowa pośrednictwa i wynegocjowane warunki zakupu udziałów w spółce posiadającej elektrownię wiatrową (...) upoważniają go do żądania wypłaty wynagrodzenia obliczonego zgodnie z regulacją zawartą w umowie stron.

Pozwany przede wszystkim kwestionując prawo powoda do wynagrodzenia wskazywał, iż strony podjęły wspólną decyzję o rozwiązaniu umowy pośrednictwa, bądź jej niewykonywaniu, po tym jak dowiedział się, że A. S. jednocześnie posiada umowę pośrednictwa zawartą ze wspólnikami spółki (...) upoważniającą go do wynagrodzenia w przypadku zawarcia umowy kupna udziałów w tej spółce. Reprezentant pozwanego kwestionował także prawo powoda do wynagrodzenia wskazując, iż A. S. nie wykonał zawartej z nim umowy, co wyklucza przyznanie mu wynagrodzenia i podnosił, iż umowa pośrednictwa łączyła powoda z (...) spółką z o.o. a nie z (...) spółką z o.o., która to spółka ostatecznie nabyła udziały (...). Pozwany podnosił także, iż zawarta umowa o pośrednictwo uzależniała przyznanie wynagrodzenia powodowi jedynie w przypadku nabycia dwóch elektrowni (...) i (...), a powód doprowadził do zawarcia umowy tylko umowy nabycia elektrowni (...) ( spółka (...)).

W ocenie Sądu I instancji, roszczenie powoda pozostawało uzasadnione co do zasady. Nie budziło wątpliwości Sądu Okręgowego, iż strony łączyła umowa pośrednictwa, mocą której powód miał doprowadzić do nabycia przez pozwaną elektrowni wiatrowej (...) będącej w posiadaniu spółki (...) za cenę nie wyższą, niż ustalona cena referencyjna, a w przypadku obniżenia ceny poniżej ustalonej ceny referencyjnej uzyskiwał on prawo do wynagrodzenia ustalanego według wzoru wskazanego w umowie.

Umowa o pośrednictwo to umowa, często odpłatna, w której jedna strona zobowiązuje się wobec drugiej doprowadzić do sposobności zawarcia umowy lub pośredniczyć przy zawarciu takiej umowy. Nie budzi wątpliwości, iż rolą pośrednika jest wyszukanie i wskazanie osoby kontrahenta, komunikowanie stron ze sobą, przekazywanie ofert, informowanie o warunkach umowy, prowadzenie negocjacji, badanie sytuacji majątkowej drugiej strony, badanie czy przedmiot świadczenia nie jest obarczony wadami fizycznymi lub prawnymi, przygotowywanie wymaganych dokumentów. Powyższa umowa nie została uregulowana w kodeksie cywilnym. Dopuszczalność zawarcia tej umowy, w świetle zasady swobody umów, nie budzi wątpliwości. W chwili obecnej wskazuje się, iż umowa pośrednictwa jest umową starannego działania, do której odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy o zleceniu.

Za chybiony Sąd Okręgowy uznał zarzut pozwanego dotyczący braku podstaw do wypłaty powodowi wynagrodzenia w związku z tym, iż faktycznym nabywcą udziałów w spółce (...) posiadającej elektrownię wiatrową (...)nabyła spółka (...) sp. z o.o., a nie pozwana (...) spółka z o.o. W świetle zeznań T. W., pełniącego w chwili zawierania umowy funkcję wiceprezesa pozwanego nie budzi wątpliwości, iż nabycie udziałów przez (...) sp. z o.o. stanowiło przyjęty model biznesowy funkcjonowania pozwanego. Pozwany jako podmiot gospodarczy zajmował się pozyskiwaniem inwestorów na rynku i inwestowaniem środków m.in. w elektrownie wiatrowe. (...) spółka z o.o. nie posiadała sama bezpośrednio żadnej elektrowni. Podejmując decyzję o zakupie lub budowie elektrowni wiatrowej, spółka tworzyła inną zależną spółkę celową, która miała stać się właścicielem takiej elektrowni. Tworząc nową spółkę celową (...) posiadała uprzywilejowane co do głosu udziały w tej spółce pozwalające jej na skuteczne podejmowanie wszelkich decyzji. Właśnie taką spółką była (...) sp. z o.o. Początkowo spółka ta została powołana w celu wybudowania od podstaw nowej elektrowni wiatrowej. W trakcie przygotowywania inwestycji i pozyskiwania inwestorów zarząd pozwanego zmienił strategię i postanowił kupić istniejącą elektrownię zamiast ją budować. Pozyskiwani inwestorzy docelowo stawali się udziałowcami tak utworzonej spółki celowej, a ilość posiadanych przez nich udziałów odpowiadała ilości zainwestowanego kapitału. W chwili zawierania umowy o pośrednictwo i następnie umowy nabycia udziałów w spółce (...) zarząd (...) i pozwanego tworzyły te same osoby. (...) sp. z o.o. była całkowicie zależna kapitałowo od (...)

Sąd Okręgowy zważył, iż z dokumentów przedstawionych przez powoda wynika, iż (...) kupując kolejną elektrownię przez utworzoną do tego spółkę celową chwaliła się na rynku nabyciem takiej elektrowni, wskazując, iż w jej biznesowym portfolio przybyła kolejna elektrownia. Nie wspominała przy tym, iż formalnie elektrownia ta stanowi własność innej zależnej spółki. W tej sytuacji nie budziło wątpliwości Sądu I instancji, iż zakup udziałów w spółce (...) dokonany został jako wypełnienie strategii biznesowej pozwanego.

Za chybiony Sąd Okręgowy uznał zarzut pozwanego, iż wynagrodzenie za pośrednictwo dla powoda uzależnione było od nabycia obu wymienionych w umowie elektrowni (...) i (...), a skoro doszło do nabycia wyłącznie jednej z tych elektrowni, to powód nie uzyskuje prawa do wynagrodzenia. Zarzut ten sprzeczny jest z literalnym brzmieniem umowy. Z treści umowy w sposób niezbity wynika, iż powód - jako pośrednik - miał doprowadzić do zawarcia przez pozwaną dwóch umów nabycia własności elektrowni wiatrowych – projekt (...) i (...). Szczegółowa analiza zapisów umowy prowadzi do wniosku, iż w przypadku nabycia każdej z tych elektrowni powodowi przysługiwało odrębne wynagrodzenie ustalane w oparciu o wskazany w umowie mechanizm (wzór). Skoro w umowie zawarto odrębne regulacje dotyczące wynagrodzenia za każdy z projektów oddzielnie, to niewątpliwie intencją stron było ustalenie wynagrodzenia za każdy z tych projektów oddzielnie. Sąd Okręgowy podkreślił, że żaden zapis umowy nie przewiduje wprost wypłaty wynagrodzenia dla pośrednika tylko w przypadku zawarcia obu umów.

Sąd Okręgowy nie podzielił także stanowiska pozwanego, iż strony podjęły decyzję o niewykonywaniu umowy pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r., czy też ją rozwiązały, po tym jak M. M. dowiedział się, iż A. S. posiada zawartą umowę pośrednictwa także z udziałowcami spółki (...).

W myśl § 9 ust. 2 tej umowy, wszelkie jej zmiany, dla swej skuteczności wymagają formy pisemnej. Zgodnie zaś z art. 77 § 1 k.c., uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Natomiast stosownie do § 2 ww. art. 77 k.c., jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie wymaga zachowania formy dokumentowej, chyba że ustawa lub umowa zastrzega inną formę. Wobec tego, że strony w ogóle nie przewidziały w umowie z dnia 25 sierpnia 2016 r. sytuacji dotyczących jej rozwiązania lub odstąpienia od niej, jak również jej wypowiedzenia, zaś pozwany nie wykazał, by przedmiotowa umowa została w tym zakresie zmieniona, w rachubę wchodzi powołana wyżej regulacja art. 77 § 2 k.c., stawiająca wymóg zachowania formy co najmniej dokumentowej dla czynności prawnej w postaci odstąpienia od umowy, która została zawarta w formie pisemnej, jak i dla wypowiedzenia, bądź rozwiązania za zgodą obu stron takiej umowy. Konsekwencją niezachowania formy dokumentowej jest zatem brak wykazania przez zainteresowanego, w tym wypadku przez stronę pozwaną faktu dokonania czynności prawnej w postaci rozwiązania lub wypowiedzenia umowy, bądź też w postaci odstąpienia od umowy.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy zaznaczył, iż w okolicznościach niniejszej sprawy pozwany nie przedłożył żadnego dokumentu potwierdzającego fakt zgodnego rozwiązania przez strony umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. oraz rezygnacji powoda z dochodzenia zapłaty należnego mu wynagrodzenia za jej wykonanie. Fakt ten nie został również potwierdzony w oparciu o dowód z przesłuchania stron. Przeciwnie, powód konsekwentnie zaprzeczał, by w dniu 6 września 2016r., w trakcie wspólnej podróży przedstawicieli stron, doszło do rozwiązania przedmiotowej umowy, a co więcej – przedłożył dowód z dokumentów w postaci wydruków wiadomości tekstowych sms z tego dnia, z których ponad wszelką wątpliwość wynika, iż A. S. i M. M. nie podróżowali razem w dniu 6 września 2016 r. samochodem A. S. z P. do W., a jedynie w tym dniu A. S. odwiózł M. M. na dworzec PKP w P., który to przejazd trwał około 20 minut.

W tym stanie rzeczy Sąd I instancji nie dał wiary stanowisku pozwanego co do tego, by w takich właśnie okolicznościach (w tak krótkim czasie, w tak pochopny sposób, w mało komfortowych warunkach) doszło do rozwiązania (,,anulowania”) przez strony tak istotnej umowy. Argumentacja pozwanego w tym przedmiocie nie wytrzymuje zderzenia także z treścią innych dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym z zapisami dokumentu pełnomocnictwa z dnia 8 lutego 2017 r. Poza tym, pozwany nigdy nie wzywał powoda do wykonania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r., nie zgłaszał również jakichkolwiek zastrzeżeń co do sposobu jej wykonywania przez powodową spółkę. Tym samym, Sąd Okręgowy przyjął, iż pozwany nie miał żadnych uwag w kwestii wykonywana tejże umowy przez powoda, a w efekcie także jakichkolwiek uzasadnionych powodów do jej rozwiązania. Z materiału dowodowego sprawy w żadnym razie nie wynika fakt, by sam powód widział przyczyny do rezygnacji z umówionego wynagrodzenia, a tym bardziej, by przedstawiciel powoda takową rezygnację złożył podczas krótkiej rozmowy z reprezentantem pozwanego.

Sąd Okręgowy podniósł, iż wszelkie zmiany umowy pośrednictwa wymagały formy pisemnej, a formy takiej nie dochowano. Trudno uznać zatem twierdzenia M. M. o rzekomym rozwiązaniu, unieważnieniu tej umowy. Skoro zdecydował się na podpisanie w imieniu pozwanego z powodem umowy pośrednictwa w zakupie elektrowni za znaczną sumę pieniędzy i z możliwym wysokim wynagrodzeniem dla pośrednika to dziwi fakt, iż nie zadbał aby ewentualne rozwiązanie tej umowy nastąpiło w poprawnej formie. Pozwany musiał zatem wiedzieć, iż nie rozwiązując tego problemu w sposób formalny może spodziewać się w przyszłości sporu o wynagrodzenie pośrednika i jego wysokość. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, iż w obrocie gospodarczym w przypadku umów o znaczącej wartości ich przedmiotu, zainteresowane strony są skłonne do pewnego regulowania swoich praw i obowiązków. Zatem dochowanie formy pisemnej wydaje się w tej sytuacji oczywiste. Tym bardziej, iż M. M. reprezentował firmę inwestującą kapitał pochodzący od osób trzecich. Skoro wszelkie kwestie wzajemnych relacji współpracujących z nim podmiotów regulowane były w formie pisemnej to dziwi, iż w omawianej sprawie, wbrew postanowieniom umowy nie zdecydował się na rozwiązanie, zmianę umowy pośrednictwa w tej właśnie formie. Sąd Okręgowy wskazał, iż wbrew stanowisku prezesa pozwanej spółki umowy pośrednictwa zawierane z oboma stronami innej umowy nie są niczym nadzwyczajnym na rynku. Jest to bardzo częsta praktyka w obrocie nieruchomościami, gdzie pośrednik otrzymuje prowizję w przypadku dojścia do skutku umowy sprzedaży nieruchomości od obu stron tej umowy.

Obie strony procesu łączyła, w ocenie Sądu Okręgowego, skuteczna, ważna umowa pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. Umowa ta przewidywała możliwość uzyskania przez powoda wynagrodzenia w sytuacji doprowadzenia do nabycia przez pozwaną spółkę udziałów w spółce (...) posiadającej elektrownię wiatrową. Zatem ustalenie, czy powodowi przysługiwało wynagrodzenie i w jakiej wysokości wymagało ustalenia, czy powód prawidłowo wykonał na rzecz pozwanej spółki przedmiot umowy o pośrednictwo z dnia 25 sierpnia 2016 r., w szczególności, czy w sposób należyty wywiązał się z obowiązków określonych szczegółowo w § 1 umowy. Poza tym ustaleniu podlegała kwestia wysokości wynagrodzenia należnego powodowi z tytułu realizacji przedmiotu ww. umowy, co wymagało z kolei przesądzenia, o jaki procent w stosunku do ceny wyjściowej określonej w § 3 ust. 1 pkt a) umowy pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. powód obniżył cenę nabycia udziałów w spółce (...)(...) oraz jaka była wartość uzyskanej kwoty końcowej tej transakcji.

W ocenie Sądu I instancji, całokształt dowodów przeprowadzonych w sprawie, w tym dowodów z dokumentów w postaci wydruków e-mail z dnia 7 czerwca 2016 r. - k. 23, 11 lipca 2016 r. – k. 24, 20 lipca 2016 r. – k. 25, porozumienia o współpracy z dnia 12 sierpnia 2016 r. - k. 247-249, umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. – k. 26-27, umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. – k. 33-36v., korespondencji e-mail z dnia 5 lutego 2018 r. – k. 424-427, korespondencja e-mail z dnia 20 lutego 2017 r. – k. 606, korespondencji e-mail z dnia 8 kwietnia 2017 r. – k. 607-608, korespondencji e-mail z dnia 9 kwietnia 2017 r. – k.609, korespondencji e-mail wraz z załącznikami – k. 618-701, wezwania do wykonania umowy – k. 652-654, wezwania do wykupu weksla – k. 687-689, odpisu pisma r.pr. M. K. z dnia 7 marca 2018 r. – k. 416-421, k. 884-889, korespondencji e-mail z dnia 14 kwietnia 2017 r. – k. 610, dokumentacji fotograficznej ze spotkania w T. wraz z fragmentem prezentacji – k. 611-617, aneksu z dnia 26 sierpnia 2016 r. do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016r.– k. 68-76, aneksu z dnia 3 sierpnia 2017 r. do umowy sprzedaży udziałów z 16 września 2016 r. – k. 77-82, aneksu z dnia 3 sierpnia 2017 r. do umowy sprzedaży udziałów z 16 września 2016 r. – k. 77-82, odpisu pełnomocnictwa z dnia 8 lutego 2017 r. – k. 859, odpis pełnomocnictwa dla powodowej spółki z dnia 8 lutego 2017 r. – k. 82, korespondencja e-mail z dnia 11 czerwca 2018 r. – k.85, korespondencji e-mail z dnia 8 czerwca 2018 r. – k. 86, korespondencji e-mail z dnia 28 maja 2018 r. wraz z załącznikiem (projektem aneksu nr (...) – k.87-93, korespondencji e – mail wraz z załącznikami – k.415-523, korespondencji e-mail wraz z załącznikami – k.605-701, korespondencji e-mail – k. 729-736, korespondencji e-mail A. S. do A. K. z dnia 29 sierpnia 2016 r. wraz z załącznikiem (wyliczeniem kredytu do spłaty) – k. 838-843, korespondencji e-mail A. S. do M. M. z dnia 29 sierpnia 2016 r. wraz z załącznikiem (wyliczeniem kredytu do spłaty) – k. 844-848, korespondencji e-mail z dnia 9 lutego 2018 r. wraz z załącznikami – k. 646- 649, korespondencji sms stron za okres od dnia 16 lutego 2018 r. do dnia 20 lutego 2018 r. – k. 650, korespondencji e-mail z dnia 31 grudnia 2018 r. – k. 100, korespondencji e-mail z dnia 11 stycznia 2019 r. i 18 lutego 2019 r. – k. 96, korespondencji e-mail z fakturą VAT i rozliczeniem – k. 97-99, korespondencji e-mail z dnia 18 lutego 2019 r. – k.96, korespondencji e-mail z dnia 11 stycznia 2019 r. – k. 96, pisma z dnia 25 kwietnia 2019 r. wraz z potwierdzeniem nadania i doręczenia - k. 109-118, faktury VAT nr (...) z dnia 7 maja 2019 r. wraz z pismem przewodnim oraz potwierdzeniem nadania i doręczenia - k. 119-124, pisma z dnia 9 maja 2019 r. -k. 125-126, pisma z dnia 21 maja 2019 r. wraz z potwierdzeniem nadania i doręczenia - k. 127-136, projektu porozumienia powoda ze wspólnikami (...) sp. z o.o. – k. 1079-1080, umowy z dnia 31 lipca 2016 r. – k.1077-1078, korespondencji e-mail z dnia 19 września 2016 r. – k. 732-733, korespondencji e-mail z dnia 6 i 8 lipca 2018 r. – k. 735-736, korespondencji sms A. S. z A. K. z dnia 4 września 2016 r. k. 724-725, korespondencji sms A. S. z M. M. za okres od 4 do 8 września 2016 r. – k. 725-726, korespondencji sms A. S. z M. M. za okres od 1 do 8 czerwca 2017 r. – k.727-728, jak również z zeznań świadków R. U., M. S., A. K. oraz po części z zeznań świadka T. K., a ponadto częściowo z przesłuchania A. S. i M. M. w charakterze stron prowadzi do wniosku, że powód zasadnie dochodził od pozwanego zapłaty wynagrodzenia w kwocie 396.411,42 zł brutto (tytułem pierwszej z pięciu rat) za wykonanie przedmiotu umowy pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. polegającego na doprowadzeniu do nabycia przez pozwanego 100% udziałów w spółce (...)sp. z o.o. – (...) (dalej jako: (...) sp. z o.o. lub (...)). Natomiast w pozostałej części, tj. w zakresie kwoty 1.757,14 zł brutto powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Jak wyżej wskazano strony łączyła umowa o świadczenie usług pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r., do której z mocy art. 750 k.c. mają odpowiednie zastosowanie przepisy o zleceniu, w tym regulacja art. 735 § 1 i 2 k.c. zgodnie z którą, jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (§ 1). Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (§ 2). W omawianej sprawie strony ustaliły wynagrodzenie za wykonanie umowy w wysokości zależnej od końcowej ceny nabycia udziałów w spółce (...).

Powód wykonał należycie przedmiot umowy, doprowadzając do zawarcia przez spółkę zależną od pozwanego pod względem prawnym, finansowym i organizacyjnym (a tym samym działającą w wykonaniu zobowiązań samego pozwanego), umowy sprzedaży 100% udziałów z (...) sp. z o.o. Zatem, w zakresie, w jakim udowodnił on okoliczności mające wpływ na wysokość i sposób wyliczenia należnego mu wynagrodzenia, wynagrodzenie to należało na rzecz powoda zasądzić, biorąc zarazem pod uwagę zasady jego ustalenia określone w § 4 ust. 2 pkt 1) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r.

W myśl § 4 ust. 2 pkt 1 umowy, z tytułu realizacji niniejszej umowy zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie, które zostanie ustalone w następujący sposób: 1) Projekt (...): a) jeżeli cena nabycia udziałów, o której mowa w § 3 ust. 1a) zostanie obniżona o 7%, zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie w wysokości 500.000 zł płatne po 100.000 zł raz na rok poczynając od dnia zapłaty przez zleceniodawcę spółce całości ceny transakcji za nabycie udziałów w spółce, b) w przypadku obniżenia ceny o więcej lub mniej niż 7%wynagrodzenie, o którym mowa w pkt a) zostanie ustalone proporcjonalnie do uzyskanej kwoty końcowej transakcji.

W związku z powyższym wskazać należy, iż z przeprowadzonego przez Sąd Okręgowy postępowania dowodowego ponad wszelką wątpliwość wynika, że powód w przeważającej części wykonał przedmiot umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. łączącej go z pozwanym w postaci doprowadzenia do nabycia przez pozwanego 100% udziałów w (...) sp. z o.o., jak również do obniżenia ceny nabycia tychże udziałów o 22,56% w stosunku do ceny wyjściowej określonej w § 3 ust. 1 pkt a) umowy na poziomie 21.50.000 zł. Ponadto powód doprowadził do rozłożenia ceny transakcji na raty. Fakt wykonania przez powoda umowy pośrednictwa w powyższym zakresie ponad wszelką wątpliwość wynika zarówno z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności z przedłożonej korespondencji e-mailowej oraz z treści pełnomocnictwa udzielonego powodowej spółce przez pozwanego w dniu 8 lutego 2017 r. (k. 859), zgodnie z którą M. M. w imieniu spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (dalej: (...) sp. z o.o.) upoważnił powodową spółkę reprezentowaną przez A. S. „jako osobę, która doprowadziła do zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 sierpnia 2016 r. wraz z aneksem z dnia 3 sierpnia 2017 r. i mającą pełną wiedzę o sytuacji pomiędzy wspólnikami spółki (...) sp. z o.o., do podjęcia wszelkich dalszych, koniecznych działań zmierzających do ustalenia ostatecznej treści aneksu numer (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. mającego na celu pozostanie spółki (...) sp. z o.o. wspólnikiem spółki (...)sp. z o.o. na poziomie 40% udziałów i doprowadzenia do jego podpisania z pozostałymi wspólnikami spółki (...) sp. z o.o., tj. A. K. P. G., P. S., R. U. i M. S., obejmujących w szczególności prowadzenie rozmów, negocjacji, mediacji, wymianę korespondencji, pozyskiwanie wszelkiej koniecznej dokumentacji, ustalenie terminów i miejsc spotkań wspólników i inne konieczne czynności zmierzające do osiągnięcia porozumienia”. Jednocześnie, w przypadku, gdyby nie doszło do zawarcia przedmiotowego aneksu nr (...), M. M. jako przedstawiciel (...) sp. z o.o., zgodnie z treścią przedmiotowego pełnomocnictwa, upoważnił powodową spółkę reprezentowaną przez A. S. do „podjęcia działań zmierzających do unieważnienia umowy z dnia 16 września 2016 r. ze względu na zatajenie przez dotychczasowych wspólników spółki (...) sp. z o.o. pełnej dokumentacji spółki (...) sp. z o.o. oraz składanie fałszywych oświadczeń przez członka zarządu (...) sp. z o.o., których rezultatem jest zamrożenie procesu pozyskiwania kolejnych inwestorów przez spółkę (...) sp. z o.o.”.

Sąd Okręgowy zważył, iż wbrew stanowisku pozwanego, z treści powyższego dokumentu, której pozwany nie zdołał skutecznie zakwestionować, wynika wprost, iż powodowa spółka działając poprzez A. S. doprowadziła do zawarcia przez spółkę (...) sp. z o.o., zależną od pozwanego, umowy sprzedaży udziałów z (...) sp. z o.o. z dnia 16 września 2016 r.

Zdaniem Sądu I instancji, brak jest nadto jakichkolwiek wątpliwości co do tego, iż w wyniku działań powoda łączna cena przedmiotowej transakcji, określona w § 2 ust. 2 i 3 umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na kwotę 16.500.000 zł, została obniżona o 22,56% w stosunku do ceny wyjściowej w kwocie 21.500.000zł, ustalonej w § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016r., tj. według wyliczenia:

100% = 21.500.000

x% = 16.650.000

x% = 16.650.000 zł x 100%/21.500.000 zł

x% = 77,44%

100% - 77,44% = 22,56%.

Kwotowo różnica w cenie wstępnej i ustalonej w umowie sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. wyniosła natomiast 4.850.000 zł, zgodnie z wyliczeniem: 21.500.000 zł – 16.650.000 zł = 4.850.000 zł.

Jednocześnie, w ocenie Sądu Okręgowego, powód nie wykazał, że wywarł realny wpływ na zawarcie, a tym bardziej na treść aneksu nr (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. Nawet gdyby uznać za wiarygodne stanowisko przedstawiciela powoda, według którego do zawarcia aneksu nr (...) do przedmiotowej umowy doszło w wyniku wspólnych zabiegów A. S. i M. M. bazujących na obawie wspólników (...) sp. z o.o. przed unieważnieniem tej umowy przez pozwanego ( (...) sp. z o.o.) ze względu na „zatajoną” umowę pośrednictwa pomiędzy (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. sp. k., to w żadnym razie nie zmieniło to przyjętej przez Sąd Okręgowy oceny materiału dowodowego sprawy, z którego nie wynika, by powód miał faktycznie wpływ na treść aneksu nr (...), w tym na postanowienia w przedmiocie rabatów udzielonych (...) sp. z o.o. Fakt ten nie został przez powoda wykazany w oparciu o którykolwiek z dowodów przeprowadzonych w sprawie, nie potwierdzili go nadto przesłuchani w sprawie świadkowie.

Sama okoliczność udzielenia powodowi pełnomocnictwa z dnia 8 lutego 2017 r. do podejmowania w imieniu (...) sp. z o.o. czynności mających na celu zawarcie aneksu nr (...), jak też wystosowanie przez powoda pisma z dnia 9 lutego 2018 r. nie dowodzi jeszcze tego, jakie konkretnie czynności podjął powód i w jakim stopniu wpłynęły one na ostateczną treść aneksu nr (...). W szczególności powód nie wykazał, że negocjował konkretne zapisy tego aneksu dotyczące obniżenia ceny udziałów (...) sp. z o.o. (tzw. rabatów). Tym bardziej zważywszy, iż pełnomocnictwo z dnia 8 lutego 2017 r. w ogóle nie zawiera umocowania do uzgodnienia rabatów na cenę sprzedaży udziałów, o których mowa w § 2 ust. 2 pkt 3 ppkt a) – c) aneksu nr (...) z dnia 26 czerwca 2018 r. Fakt ten nie wynika także z przedłożonej przez powoda korespondencji e-mailowej.

Z kolei, w świetle twierdzeń pozwanego oraz zeznań świadków, negocjacje w tym przedmiocie odbywały się bezpośrednio pomiędzy zainteresowanymi podmiotami, tj. wspólnikami (...) sp. z o.o. a (...) sp. z o.o. reprezentowaną przez M. M.. Żaden ze świadków nie potwierdził faktu, by reprezentant powodowej spółki, A. S. brał czynny udział w ustalaniu treści aneksu nr (...). W rezultacie, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie oraz całokształt okoliczności sprawy nie daje podstaw do tego, by przyjąć za udowodnione twierdzenia powoda odnośnie jego wpływu na zawarcie i treść aneksu nr (...) do umowy sprzedaży udziałów. Z materiału tego nie sposób bowiem wywieść wniosku jakoby przyczyną (motywem) podpisania przez (...) sp. z o.o. aneksu nr (...), w szczególności zaś wyrażenia przez wspólników tej spółki woli obniżenia ceny sprzedaży udziałów, pod warunkiem uzyskania całkowitej zapłaty ceny do dnia 31 grudnia 2018r., były jakieś konkretne działania podjęte przez powoda. Tymczasem, ciężar dowodu w tym zakresie z mocy art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. pierwsze in fine k.p.c. obciążał w całości stronę powodową.

Z faktu podjęcia czynności mających wpływ na zawarcie i treść aneksu nr (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. powód wywodził bowiem skutki prawne w postaci wykazania jego roli w obniżeniu ceny sprzedaży udziałów do poziomu, o którym mowa w postanowieniach tegoż aneksu, a w konsekwencji, także skutki prawne w postaci dochodzenia zapłaty wynagrodzenia z tytułu umowy pośrednictwa łączącej go z pozwanym w wysokości uzależnionej od ostatecznie wynegocjowanej przez siebie ceny sprzedaży.

Z przedstawionych wyżej względów, w ocenie Sądu I instancji, powód temu ciężarowi nie sprostał. Z dowodów przeprowadzonych w sprawie ponad wszelką wątpliwość wynika bowiem, że próg, do jakiego powodowi udało się obniżyć wyjściową cenę sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o. (wynoszącą 21.500.000 zł) to kwota 16.500.000 zł (vide: umowa pośrednictwa z dnia 25 sierpnia 2016 r. – k. 26-27v.; umowa sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. – k. 33-36v; aneks nr (...) do umowy sprzedaży udziałów wraz z załącznikiem– k. 1197-1203; aneks nr (...) do umowy sprzedaży udziałów – k. 1206-1208). Fakt realnego wpływu powoda na ustalenie ww. kwoty nabycia wynika bezsprzecznie z dokumentów zgromadzonych w sprawie, w tym z treści umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r., z korespondencji e-mailowej przedłożonej do akt sprawy, z dokumentu pełnomocnictwa z dnia 8 lutego 2017 r. (k. 859), jak również z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron.

Natomiast, wbrew twierdzeniom strony powodowej, w świetle wszystkich okoliczności sprawy i przeprowadzonych dowodów, zdaniem Sądu Okręgowego, uzasadniony jest wniosek, iż aneks nr (...) do umowy sprzedaży udziałów został zawarty z uwagi na opóźnienia w płatności ceny sprzedaży przez (...) sp. z o.o., problemy finansowe tej spółki oraz dążenie wspólników (...) sp. z o.o. do otrzymania całości ceny sprzedaży w jak najszybszym czasie. O słuszności tego wniosku świadczy przede wszystkim zapis § 2 ust. 2 pkt 3 ppkt a) aneksu nr (...) z dnia 26 czerwca 2018 r. (k. 1210-1212v.), przewidujący udzielenie rabatu 15% dla kwot wpłaconych na poczet ceny w okresie od podpisania aneksu nr (...) do dnia 31 grudnia 2018 r.

Gdyby w istocie było tak, jak twierdzi powód, tzn., gdyby motywem wspólników (...) sp. z o.o. do zawarcia przedmiotowego aneksu, w oparciu o który cena sprzedaży udziałów została obniżona o 15%, była obawa przed unieważnieniem umowy sprzedaży z uwagi na „zatajenie” przez (...) sp. z o.o. faktu umowy o pośrednictwo łączącej go z powodem, to z całą pewnością udzielenie rabatu na zakup udziałów nie zostałoby obwarowane żadnym warunkiem (terminem), tak jak to miało miejsce w zaistniałych okolicznościach. Tymczasem, wyznaczenie (...) sp. z o.o. konkretnego terminu do zapłaty całości ceny sprzedaży, od którego zachowania uzależniono udzielenie rabatu, jednoznacznie potwierdza okoliczności wskazane przez świadków, tj., że wspólnicy chcieli otrzymać w końcu od nabywcy całkowitą zapłatę za sprzedane udziały. Udzielenie rabatu miało zatem wyłącznie na celu zmotywowanie nabywcy do uiszczenia ostatecznej ceny sprzedaży. W tym stanie rzeczy, inna argumentacja, jaką zaprezentowała powodowa spółka nie poddaje się obronie.

W związku z powyższym, mając na uwadze ww. regulację § 4 ust. 2 pkt 1b) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r., powodowi należało się wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu tej umowy w zakresie dotyczącym doprowadzenia do nabycia przez pozwanego udziałów w spółce (...) sp. z o.o. w wysokości 1.611.428,57 zł, według wyliczenia:

500.000 zł za obniżenie ceny zbycia udziałów o 7%

x zł za obniżenie ceny zbycia udziałów o 22,56 %

x = 500.000 zł x 22,56% / 7%

x= 1.611.428,57 zł = wynagrodzenie netto należne powodowi za obniżenie ceny zbycia udziałów o 22,56%

Uwzględniając zaś ustalenie sposobu płatności wynagrodzenia raz na rok, w pięciu transzach, począwszy od dnia zapłaty przez zleceniodawcę (pozwanego) spółce ( (...)) całości ceny transakcji za nabycie udziałów w spółce ( (...)), w ocenie Sądu I instancji, zasadne było zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 322.285,714 zł powiększonej o stawkę podatku VAT w wysokości 23%, tj. kwoty 396.411,42 zł brutto, według wyliczenia:

1.611.428,57 zł /5 rat = 322.285,714 zł netto

322.285,714 zł netto x 1,23 (VAT) = 396.411,42 zł brutto = kwota należna powodowi z tytułu jednej raty wynagrodzenia za pośrednictwo w nabyciu przez pozwanego (spółkę zależną od pozwanego) 100% udziałów w spółce (...) sp. z o.o.

Z tego względu, iż powód nie wykazał, aby podejmował w imieniu i na rzecz powoda jakiekolwiek czynności mające na celu zawarcie i treść aneksu nr (...) do umowy sprzedaży udziałów, którego skutkiem jest ostateczna cena transakcji sprzedaży udziałów w spółce (...), za jaką byli wspólnicy tej spółki zbyli faktycznie udziały na rzecz pozwanego, zasądzona kwota została wyliczona w oparciu o łączną cenę transakcji wynikającą z § 2 ust.2 i 3 umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r., nie zaś w oparciu o cenę faktycznie zapłaconą na rzecz byłych wspólników (...) sp. z o.o.

Co istotne, według Sądu Okręgowego, powód nie wykazał również wartości składających się na podstawę przedstawionego przezeń wyliczenia kwoty końcowej transakcji sprzedaży udziałów w (...) sp. z o.o., zgodnie z treścią § 2 ust. 2b umowy sprzedaży z dnia 16 września 2016 r., ani też zgodnie zapisem § 1 ust. 2 pkt 2) aneksu nr (...) do tejże umowy zawartego w dniu 16 września 2016 r. W szczególności, powód nie przedłożył żadnych miarodajnych dokumentów potwierdzających:

1) wartość iloczynu sumy kilowatogodzin wynikających z certyfikatów zielonej Energii znajdujących się przypisanym spółce (...) sp. z o.o. rachunku certyfikatów zielonych (Rejestrze Świadectw Pochodzenia) oraz sumy kilowatogodzin wynikających z objętych nierozpoznanymi do dnia ustalania SCK wnioskami złożonymi przez spółkę (bezpośrednio lub za pośrednictwem innego podmiotu) do Urzędu Regulacji Energetyki o wydanie certyfikatów, z wartością ceny kilowatogodziny wynikającej z zielonego certyfikatu, obowiązującej na zamknięcie sesji na Towarowej Giełdzie Energii w ostatnim dniu przed ustaleniem SCK (skalkulowanej ceny na koniec okresu, tj. na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny);

2) wysokość kredytu pozostałego do spłaty na dzień zapłaty ostatniej raty (tj. 31 grudnia 2018 r.);

3) wartość dywidend wypłaconych byłym wspólnikom (...) sp. z o.o.;

4) stan środków na rachunkach bankowych (...) sp. z o.o. w dniu 31 grudnia 2018 r., etc.

Zdaniem Sądu I instancji, powód nie wykazał więc ostatecznie konkretnych kwot, o które zgodnie ze stosunkiem prawnym łączącym (...) sp. z o.o. i (...) sp. z o.o. należało pomniejszyć wysokość wynagrodzenia wypłaconego wspólnikom (...) sp. z o.o. Powód nie przedłożył żadnych miarodajnych dowodów potwierdzających stan wszystkich ww. wartości na dzień rozliczenia umowy sprzedaży, tj. na dzień 31 grudnia 2018 r. Wartości wskazane przez powoda w toku procesu (w dokonanych przez niego wyliczeniach) nie wynikają bowiem z treści dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy i nie pokrywają się z treścią tych dokumentów. Jednocześnie, powód jako podmiot profesjonalny (przedsiębiorca), występujący z roszczeniem dochodzonym w trybie przepisów k.p.c. o postępowaniu w sprawach gospodarczych, w dodatku reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego w osobie radcy prawnego, nie zgłosił we właściwym czasie, ani w ogóle w toku całego procesu prowadzonego w niniejszej sprawie, wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego odpowiedniej specjalności (np. z zakresu księgowości, rachunkowości lub wyceny przedsiębiorstw) na okoliczność ustalenia rzeczywistej ostatecznej ceny transakcji sprzedaży udziałów spółki (...) sp. z o.o. na rzecz (...) sp. z o.o. (uzyskanej kwoty końcowej transakcji), pomimo iż to na powodzie z mocy art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. pierwsze in fine k.p.c. spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie. Negatywne skutki procesowe tego zaniechania obciążają zatem stronę powodową.

Z przedstawionych względów, na podstawie art. 735 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 750 k.c. i w zw. z § 4 ust. 2 pkt 1b) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt I wyroku.

W rezultacie, wobec przyjęcia, iż powód miał wpływ na obniżenie ceny transakcji o 22,56% w stosunku do ceny wyjściowej wynoszącej 21.500.000 zł, w pozostałej części, tj. co do kwoty 1.757,14 zł powództwo podlegało oddaleniu jako bezzasadne na podstawie art. 750 k.c. w zw. z art. 734 § 1 k.c. i w zw. z § 4 ust. 2 pkt 1b) umowy z dnia 25 sierpnia 2016r. oraz w zw. z art. 6 k.c. a contrario.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § k.c. W myśl tego przepisu, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wobec tego, że pismo powoda z dnia 21 maja 2019 r. zawierające ostatnie wezwanie do zapłaty zostało pozwanemu doręczone w dniu 23 maja 2019 r., a termin zapłaty określono na dzień 24 maja 2019 r. (k. 127-136), odsetki należą się powodowi od dnia następnego po upływie wyznaczonego terminu płatności, tj. od dnia 25 maja 2019 r. do dnia zapłaty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. zdanie drugie. Oddalenie powództwa dotyczyło niewielkiej części roszczenia, zatem zasadne było obciążenie pozwanego obowiązkiem zwrotu pełnych kosztów postępowania, na które składały się opłata od pozwu (19.909 zł), pokryte przez powoda koszty stawiennictwa świadka (377,31zł) i wynagrodzenie pełnomocnika (10.800 zł) ustalone w oparciu o § 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U z 2018 r., poz. 265 ze zmianami) i powiększone o opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17zł).

Apelację od tego wyroku wywiodły obie strony.

Powód zaskarżył wyrok w części – tj. w zakresie punktu 1 i 2.

Skarżący zarzucił wyrokowi naruszenie przepisu art. 233 k.p.c. poprzez następujące nieprawidłowości w ustaleniu stanu faktycznego:

1.  Sąd I instancji błędnie ustalił datę zawarcia umowy, z której powód dochodzi swego wynagrodzenia na dzień 25 września 2016 r., podczas gdy z treści dokumentu wynika, że umowa została zawarta w dniu 25 sierpnia 2016 r.,

2.  Sąd I instancji błędnie ustalił, że rentowność farmy zakupionej przez pozwanego spadła wskutek spadku wartości tzw. zielonych certyfikatów w latach 2016 - 2019, podczas gdy spadek ceny zielonych certyfikatów nastąpił już przed dniem zakupu udziałów w (...) sp. z o.o. przez pozwanego, a do chwili ostatecznego zakupu 100% udziałów przez pozwanego wartość zielonych certyfikatów wzrosła trzykrotnie z poziomu 40 zł do 120 zł,

3.  Sąd I instancji błędnie ustalił, że świadkowie: R. U., M. S. i A. K. potwierdzili „fakt zapłaty powodowi przez (...) sp. z o.o. za pośrednictwo w sprzedaży tej spółki pozwanemu”, podczas gdy z treści zeznań tych świadków - w tym zeznań przywoływanych przez Sąd I instancji wynika, że „świadkowie wskazali jednocześnie, że wynagrodzenie dla powoda w żaden sposób nie obciążało spółki (...) sp. z o.o., bowiem płacone było oddzielnie przez każdego ze wspólników”,

4.  Sąd I instancji pominął w ustaleniach faktycznych dotyczących rzekomego ustnego rozwiązania umowy następujące okoliczności:

-

zeznający w sprawie reprezentant pozwanego - M. M., w dniu 5 maja 2021 r. zeznał „Po zawarciu umowy z sierpnia 2016 r., umowa ta została unieważniona w momencie podpisania aktu notarialnego. W momencie spotkania wyszło na jaw, że pan A. przyjął wynagrodzenie od drugiej strony. Gdy ten fakt został ujawniony, zdecydowaliśmy wspólnie, że nie będzie mu przysługiwało wynagrodzenie z naszej umowy, bo nie będziemy tej umowy wykonywać”;

-

na tej samej rozprawie reprezentant pozwanego M. M. zeznał „Z tego co pamiętam pan S. odwoził mnie wtedy na dworzec w P.. Podróż ta trwała około 20 minut”;

-

na tej samej rozprawie reprezentant pozwanego - M. M. zeznał „To ja byłem autorem rozwiązania, zawartego w akcie notarialnym, polegającego na zobowiązaniu do uiszczenia kary umownej w wysokości 200.000 w przypadku niezapłacenia raty w terminie. Rozwiązanie takie gwarantowało, że wspólnicy (...) będą mieli pieniądze na zapłatę wynagrodzenia dla powoda za pośrednictwo w sprzedaży ich spółki”;

5.  W ustaleniach faktycznych na temat rzekomego rozwiązania umowy podczas podwożenia reprezentanta pozwanego na dworzec w P. Sąd I instancji pominął następujące dwie okoliczności:

-

umowa powoływana przez reprezentanta pozwanego została zawarta w dniu 16 września 2016 r. w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi w Kancelarii Notarialnej w K., a zatem reprezentant powoda nie mógł w 20 minut zawieźć reprezentanta pozwanego na dworzec PKP w P.;

-

skoro to reprezentant pozwanego M. M. był autorem rozwiązania, zawartego w akcie notarialnym, polegającego na zobowiązaniu do uiszczenia kary umownej w wysokości 200.000 zł w przypadku niezapłacenia raty w terminie, które gwarantowało, że wspólnicy (...) będą mieli pieniądze na zapłatę wynagrodzenia dla powoda za pośrednictwo w sprzedaży ich spółki, to musiał o tej okoliczności wiedzieć wcześniej niż w samej chwili podpisywania umowy;

6.  Sąd I instancji pominął w ustaleniach faktycznych dotyczących daty powzięcia przez pozwaną spółkę wiedzy na temat umowy łączącej powoda ze wspólnikami sprzedawanej spółki (...) sp. z o.o. zeznania powołanego przez pozwanego świadka T. K., który zeznając w dniu 24 sierpnia 2020 r. zeznał:

-

„O tym, że firma powodowa świadczy usługi zmierzające do zbycia Elektrowni Wiatrowej wiedziałem od momentu kiedy dostałem tę ofertę na piśmie i później gdy jechaliśmy na spotkanie. Wtedy zakładałem, że świadczą oni usługi na rzecz właścicieli Elektrowni Wiatrowej a nie na rzecz samej spółki”;

-

„Taką wiedzę mieliśmy przed zawarciem listu intencyjnego”;

7.  Sąd I instancji pominął całkowicie dokumenty złożone wraz z pismem z dnia 12 stycznia 2021 r. przez (...)sp. z o.o., z których to dokumentów wynika, że pozwany zakupił 100% udziałów (...)sp. z o.o. 14.750.969,43 zł, a zatem cena zakupu udziałów została obniżona o 31,39%; co powoduje że wynagrodzenie należne powodowi wynosi 2.242.202,48 zł płatne w pięciu ratach po 448.440,57zł netto, czyli 551.581,90 zł brutto;

8.  Sąd I instancji błędnie ustalił, że powód nie miał wpływu na zawarcie przez pozwanego ze wspólnikami (...) sp. z o.o. aneksu nr (...), a zatem powodowi nie należy się wynagrodzenie z obniżki ceny za udziały wynikającej z tego aneksu, pomimo iż przyczyną zawarcia tego aneksu były negocjacje prowadzone przez powoda w oparciu o pełnomocnictwo udzielone przez (...) sp. z o.o. w dniu 8 lutego 2018 r. powodowi reprezentowanemu przez A. S., które obejmowało umocowanie do podjęcia wszelkich dalszych, koniecznych działań zmierzających do ustalenia ostatecznej treści aneksu numer (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r.;

9.  Sąd I instancji błędnie ustalił datę wymagalności roszczenia dochodzonego przez powoda, błędnie wiążąc ją z datą doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty, podczas gdy zgodnie z zapisem § 4 ust 2 łączącej strony umowy wynagrodzenie powinno zostać zapłacone w terminie 14 dni od dnia wystawienia faktury; powód wystawił fakturę w dniu 7 maja 2019 r. i doręczył ją pozwanemu w dniu 8 maja 2019 r. - czternastodniowy termin zapłaty upłynął bezskutecznie w dniu 21 maja 2019 r., a zatem pozwany pozostawał w opóźnieniu z zapłatą już w dniu 23 maja 2019 r.;

W oparciu o powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 398.168,56 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 maja 2019 r. do dnia zapłaty, zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie drugim poprzez jego uchylenie i obciążenie pozwanego kosztami postępowania apelacyjnego, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powoda pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zaskarżył wyrok w części - w zakresie pkt. 1) oraz 3), tj. w zakresie w jakim zasądzono od pozwanego kwotę 396.411,42 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 25 maja 2019 r. do dnia zapłaty oraz obciążono pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania.

Skarżący zarzucił wyrokowi naruszenie:

1.  przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

a)  art. 233 k.p.c. poprzez:

- ustalenie, że cena wyjściowa wskazana w § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. wynosi 21.500.000 zł, podczas gdy wynosi 21.500.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego w wysokości 4.600.000, a więc 16.900.000 zł i jednocześnie

- brak ustalenia, że wysokość kredytu inwestycyjnego, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. wynosi zgodnie z umową sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. 4.600.000zł,

- a w konsekwencji uznanie, że ewentualne wynagrodzenie powoda powinno łącznie wynosić 1.611.428,75 zł, w sytuacji gdy może ono wynieść co najwyżej 105.714,28 zł,

- ustalenie, że powód doprowadził od zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na warunkach w niej określonych, w tym do obniżenia ceny sprzedaży do kwoty 16.650.000 zł, jak również, że w wyniku zabiegów powoda cena sprzedaży została rozłożona na transze oraz zawarte zostały aneksy numer (...) i numer (...) do umowy, podczas gdy Sąd I instancji nie ustalił, jakie konkretnie czynności negocjacyjne podjął powód i jakie inne czynności powód wykonywał w wykonaniu umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r., które doprowadziły do zawarcia umowy z dnia 16 września 2016 r.,

- ustalenie, że powód miał jakikolwiek wpływ na cenę sprzedaży udziałów (...) oraz warunki umowy sprzedaży udziałów (...) z dnia 16 września 2016 r., w tym sprzedaż ratalną, jak również aneks numer (...) oraz aneks numer (...) do umowy z dnia 16 września 2016 r., podczas gdy wszelkie ustalenia co do ceny i warunków sprzedaży były dokonywane bez uczestnictwa przedstawiciela powoda;

- ustalenie, że pełnomocnictwo z dnia 8 lutego 2018 r. stanowi potwierdzenie wykonania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. oraz, że jest z nią związane, podczas gdy jego sporządzenie przez powoda i podpisanie przez M. M. miało na celu wyłącznie zapewnienie powodowi wynagrodzenia z kwestionowanej wówczas przez wspólników (...) umowy powoda ze wspólnikami (...) z dnia 31 lipca 2016 r.;

- ustalenie, że M. M. wiedział o umowie powoda ze wspólnikami (...) przystępując od umowy z dnia 25 sierpnia 2016r., podczas gdy M. M. takiej wiedzy nie miał; a w konsekwencji uznanie, że powodowi należy się wynagrodzenie z tytułu umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r.;

- brak ustalenia, że w dniu 6 września 2016 r. doszło do zgodnego rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r., w sytuacji gdy ogół okoliczności faktycznych związanych z ujawnieniem faktu zawarcia przez powoda umowy ze wspólnikami (...), a także zeznania M. M. potwierdzały, że istniały powody rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. oraz, że takie rozwiązanie faktycznie nastąpiło;

a w konsekwencji powyższych ustaleń błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że nie doszło do rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. i wiązała ona strony;

2.  przepisów prawa materialnego tj.:

a)  art. 65 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię:

-

3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. polegającą na pominięciu drugiej części rzeczonego postanowienia, wskazującego jednoznacznie, iż wyjściowa cena nabycia udziałów w spółce „(...)” sp. z o.o. wynosi 21.500.000 zł „minus wartość kredytu inwestycyjnego”,

-

§ 4 ust. 2 pkt 1) w zw. § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016r. polegającą na błędnym uznaniu, iż wynagrodzenie powoda należy kalkulować od kwoty 21.500.000 zł, podczas gdy wartość ta powinna być pomniejszona o wartość kredytu inwestycyjnego,

-

§ 1 ust. 1 umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. poprzez uznanie, że umowa ta ma zastosowanie do sytuacji, w której nabywcą udziałów m.in. udziałów w spółce (...) będzie spółka inna niż pozwany,

-

§ 4 ust. 3 umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. i wskazanie, że żadne postanowienie umowy nie przewiduje wypłaty wynagrodzenia dla pośrednika w przypadku zawarcia tylko jednej umowy, podczas gdy § 4 ust. 3 wskazuje, że rozliczenie nastąpi po podpisaniu dwóch umów, o których mowa w § 1 ust. 1 umowy z dnia 25 sierpnia 2016r.;

-

§ 4 ust. 2 pkt 1) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. polegającą na błędnym uznaniu, iż strony postanowiły, że wynagrodzenie powoda płatne będzie w 5 transzach, podczas gdy transze zostały określone kwotowo (po 100.000 zł), nie zaś liczbowo;

b)  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c. poprzez uznanie, że powód wykazał, iż doprowadził do zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na warunkach w niej określonych, aneksu numer (...)i numer (...), jak również do rozłożenia płatności za udziały (...) na raty, podczas gdy nie wynika to z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, a w konsekwencji naruszenie art. 735 § 1 k.c. poprzez zasądzenie wynagrodzenia w sytuacji gdy powód nie wykazał, że wykonał umowę z dnia 25 sierpnia 2016 r.

c)  art. 77 § 2 k.c. w zw. z art. 74 § 4 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i ustalenie, że pozwany powinien wykazać okoliczność rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. dokumentem przy jednoczesnym pominięciu, że czynność ta dokonana została między przedsiębiorcami i nie stosuje się do niej przepisów o skutkach niezachowania formy „ad probationem ”;

d)  art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie i zasądzenie na rzecz powoda kwoty 396.411,42 zł, będącej piątą częścią potencjalnego wynagrodzenia powoda wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w sytuacji gdy:

-

wobec braku działań powoda de facto całość czynności związanych z negocjacjami ceny, warunków umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r., w tym aneksów do niej, podejmowana była przed przedstawicieli pozwanego, a faktyczny udział powoda w transakcji ograniczył się do skojarzenia stron transakcji;

-

powód był świadomy, że oczekiwana przez strony umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. cena sprzedaży udziałów jest zbieżna, a mimo to oparł obliczenie swojego wynagrodzenia na obniżeniu ceny poniżej kwoty 21.000.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego;

-

powód otrzymał już od wspólników (...) wynagrodzenie z tytułu umowy pośrednictwa w wysokości ok. 500.000 zł, w którego uzyskaniu pomógł mu pozwany.

W oparciu o powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powoda w całości kosztami postępowania przed Sądem I instancji, a nadto o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego i zasądzenie od niego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna, apelacja pozwanego zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd drugiej instancji w systemie apelacyjnym jest instancją merytoryczną, co oznacza, że Sąd ten ma obowiązek poczynić własne ustalenia faktyczne i ocenić je samodzielnie z punktu widzenia prawa materialnego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2000 r., III CKN 812/98, OSNC z 2000 r. Nr 10, poz. 193). Sąd drugiej instancji może ponownie przeprowadzić dowody przeprowadzone w pierwszej instancji, może również podzielić ustalenia sądu pierwszej instancji i przyjąć je za podstawę własnego orzeczenia. Może także przeprowadzić nowe dowody (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2000 r., II UKN 385/99, OSNP z 2001 r., nr 15, poz. 493).

W niniejszej sprawie Sąd Apelacyjny – opierając się na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach – uznał, że Sąd Okręgowy co do zasady w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny.

Uwzględniając zarzuty apelacji powoda Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia poczynione rzez Sąd Okręgowy wymagają doprecyzowania i pewnej korekty, choć błędy w nich poczynione wydają się być oczywistą omyłką pisarską.

Ustalenia faktyczne powinny uwzględniać, że:

Umowa, z której powód dochodzi swego wynagrodzenia została zawarta przez strony w dniu 25 sierpnia 2016 r.

Wynagrodzenie dla powoda nie obciążało spółki (...), bowiem płacone było oddzielnie przez każdego ze wspólników (zeznania świadków R. U., M. S. i A. K. k. 1285- 1288).

Umowa sprzedaży udziałów została zawarta w dniu 16 września 2016 r. w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi w Kancelarii Notarialnej w K.. O tym, że powodowa spółka świadczy usługi zmierzające do zbycia udziałów w (...) pozwana spółka wiedziała od momentu, kiedy T. K. (z (...)) dostał ofertę na piśmie. Taką wiedzę wspólnicy (...) mieli jeszcze przed zawarciem listu intencyjnego. T. K. zakładał, że powodowa spółka świadczy usługi na rzecz właścicieli (...), a nie na rzecz samej spółki (...) (zeznana świadka T. K.).

W § 3 przedmiotowej umowy strony ustaliły warunki cenowe prowadzenia negocjacji, zgodnie z którymi wyjściowa cena nabycia wszystkich udziałów w „(...)” sp. z o.o. projekt (...) to 21.500.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego pozostałego do spłaty (ust. 1 pkt a), a oczekiwana cena nabycia wszystkich udziałów w spółce „(...)” sp. z o.o. to 20.300.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego pozostałego do zapłaty (ust. 1 pkt b).

W zakresie ostatecznej ceny, za którą zakupiono udziały w spółce (...) podkreślić należy, że strony zgodnie przyznały, z czym trzeba się zgodzić, że za udziały zapłacono 16.096.412,51 zł minus nadpłata w kwocie 52.350,31 zł (k. 1997v – powód i k. 1998 – pozwany), zatem ostatecznie 16.044.062,22 zł. Nie ma żadnych podstaw do twierdzenia prezentowanego przez powoda, że działania powoda doprowadziły do obniżenia ceny zakupu udziałów o 31,39%. Są to niczym nieuzasadnione twierdzenia, całkowicie sprzeczne z uzasadnieniem pozwu.

Nie znajduje żadnego umocowania w przeprowadzonym postępowaniu dowodowym podnoszona przez powoda teza, że należne mu wynagrodzenie wynosi 2.242.202,48 zł i jest płatne w pięciu ratach po 448.440,57zł netto, czyli 551.581,90 zł brutto.

Za słuszny uznać należy zarzut zawarty w apelacji pozwanego, że cena wyjściowa wskazana w § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. do obliczeń rozważanego wynagrodzenia należnego powodowej spółce winna wynosić 21.500.000 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego w wysokości 4.600.000 zł, czyli 16.900.000 zł. Wysokość kredytu inwestycyjnego, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. wynosi, na datę zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. 4.600.000 zł (umowa z dnia 16 września 2016 r. k. 33-36).

Wbrew zarzutom apelacji pozwanego, słuszne są ustalenia, że powód doprowadził od zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na warunkach w niej określonych, w tym do obniżenia ceny sprzedaży do kwoty 16.662.112 zł, jak również, że w wyniku zabiegów powoda cena sprzedaży została rozłożona na transze oraz zawarte zostały aneksy numer (...)i numer (...) do umowy. Wynika to z całokształtu materiału dowodowego, licznych maili i dowodów osobowych. Nie jest to jednak utrwalone w inny sposób, wszak negocjacje nie były nagrywane, nie można poczynić ustaleń - kto i w jakim zakresie brał w nich udział na poszczególnych etapach w sposób szczegółowy, tj. poprzez wymienienie dokładnie jakie czynności kto podejmował. Jak się wydaje pozwany oczekuje niemożliwego tj., że sąd poczyni szczegółowe ustalenia jak przebiegały negocjacje i kto oraz w jaki sposób dokładnie się w nich udzielał. Niemniej jednak aktywność powoda wynika z maili, a także potwierdził ją sam przedstawiciel pozwanego w treści pełnomocnictwa z dnia 8 lutego 2018 r. (w pełnomocnictwie błędnie wskazano rok 2017 r., co przyznały obie strony, a także wynika to z treści pełnomocnictwa). Trzeba w tym miejscu podkreślić, że Sąd Okręgowy posługiwał się w uzasadnieniu określeniem tego dokumentu jako pochodzącego z dnia 8 lutego 2017r. Nie ma to jednak żadnego znaczenia, gdyż z kontekstu ustaleń i rozważań Sądu Okręgowego wynika, że chodziło o to pełnomocnictwo.

Pozostałe ustalenia faktyczne Sąd Apelacyjny w pełni podziela i uznaje je za podstawę również swojego orzeczenia.

W zakresie postępowania dowodowego wyraźnego podkreślenia wymaga, że część świadków – wspólników (...) sprzedających udziały w tej spółce w swoich zeznaniach nie wniosła nic do sprawy, bowiem wielu okoliczności nie pamiętali, łącznie z warunkami na których ostatecznie umowa została zawarta. Wniosek o przesłuchanie, jak się wydaje, kluczowego świadka P. G. został natomiast cofnięty.

Świadek M. S. zeznał, że przed sprzedażą udziałów wspólnicy nie rozważali płatności w ratach, co byłoby zgodne z twierdzeniami powódki. Świadek przyznał, że A. S. pojawiał się na spotkaniach jako pośrednik.

Z kolei świadek A. K. nie pamiętał za jaką cenę udziały zostały sprzedane. Nie pamiętał w jakich transzach cena była płacona i ile było tych transz (k.1286v- 1287). Przyznał, że pozwana nie była w stanie zapłacić ustalonych pierwotnie rat. Pamiętał, że był rozważany wariant „bonusa” za wcześniejsze wpłaty, lecz nie pamiętał, czy pozwana z tego „bonusa” skorzystała. Wskazał, że w początkowym okresie funkcjonowania (...) cena za „zielone certyfikaty” wynosiła ok. 280 zł, a potem spadła nawet do 20-30 zł (k. 1287). A. K. przypuszczał, że z powodową spółką mógł współpracować od 2016 roku. Nie pamiętał, jaką cenę wtedy wspólnicy chcieli uzyskać za spółkę.

A. K. wskazał jednak, że gdy zaczęły się kłopoty z płatnościami było jedno spotkanie z A. S. i M. M.. Świadek zeznał, że „jeśli chodzi o rokowania to my zaproponowaliśmy cenę za spółkę, pan S. cenę tę przekazał nabywcy, a (...) się na nią zgodziła. To my decydowaliśmy o cenie. Jeśli chodzi o cenę podstawową, to my złożyliśmy propozycję tej ceny i została ona zaakceptowana przez nabywcę”. A. K. podał: „My ustaliśmy wysokość ceny i ta cena została zaakceptowana przez (...)”. A. K. przyznał, że A. S. brał udział w finalnym spotkaniu i później w jednym lub dwóch dotyczących ewentualnego wydłużenia terminu spłaty.Zeznania te zasadniczo są wiarygodne i nie zawierają sprzeczności.

Wbrew zarzutom zawartym w apelacji powoda nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, jaka była rentowność farmy zakupionej przez pozwaną spółkę, a także jaka była cena tzw. zielonych certyfikatów w latach 2016 – 2019. Ustalenia w tym względzie są zbędne. Nie ma także w aktach sprawy miarodajnych danych pozwalających poczynić ustalenia w tym przedmiocie. Mogą być one oparte jedynie na zeznaniach niektórych świadków i przesłuchaniu stron.

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny oceni zasadność apelacji wywiedzionej przez pozwaną spółkę, albowiem jest dalej idąca i jej uwzględnienie winno skutkować oddaleniem powództwa w całości.

Całkowicie niezasadny jest zarzut pozwanej odnoszący się do naruszenia dyspozycji art. 233 k.p.c. poprzez ustalenie, że powód miał jakikolwiek wpływ na cenę sprzedaży udziałów (...) oraz warunki umowy sprzedaży udziałów (...) z dnia 16 września 2016 r., w tym sprzedaż ratalną, jak również aneks numer (...) oraz aneks numer (...) do umowy z dnia 16 września 2016 r. Ustalenia poczynione w tym przedmiocie przez Sąd Okręgowy należy uznać za prawidłowe. Potwierdzają te ustalenia opisane powyżej zeznania A. K..

Nie ma racji skarżący zarzucając, że błędnie uznał Sąd Okręgowy, iż pełnomocnictwo z dnia 8 lutego 2018 r. (noszące błędną datę 8 lutego 2017r.) stanowi potwierdzenie wykonania umowy z dnia 25 sierpnia 2016r. oraz, że jest z nią związane.

Całokształt materiału dowodowego przemawia za uznaniem, że całkowicie dowolne i gołosłowne są twierdzenia pozwanej spółki (w osobie M. M.), że wskazane pełnomocnictwo miało na celu wyłącznie zapewnienie powodowi wynagrodzenia z kwestionowanej wówczas przez wspólników (...) umowy powoda ze wspólnikami (...) z dnia 31 lipca 2016 r.

Podobnie, znajduje oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym ustalenie, że reprezentant pozwanej M. M. wiedział o umowie reprezentanta powódki A. S. ze wspólnikami (...) przystępując do umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. Z zeznań T. K. (k. 1046 - 1048v) wynika to w sposób nie budzący wątpliwości. Świadek ten zeznał, że o tym, iż firma powodowa świadczy usługi zmierzające do zbycia Elektrowni Wiatrowej wiedział od momentu kiedy dostał tę ofertę na piśmie i później gdy jechał na spotkanie. Według T. K. taką wiedzę pozwana spółka miała już przed zawarciem listu intencyjnego (podpisanie tego listu miało miejsce 5 sierpnia 2016r. k. 462).

Potwierdzeniem tego są zapisy zawarte w piśmie M. K., który jasno stwierdza pisząc do M. M. - jako reprezentanta (...) przypominając mu, że wiedział o tej okoliczności (k. 417).

Wbrew zarzutom pozwanej, nie ma żadnych dowodów potwierdzających podnoszoną przez pozwaną okoliczność, że w dniu 6 września 2016 r. doszło do zgodnego rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r.

Po pierwsze, rozwiązanie umowy winno nastąpić w formie pisemnej. Po drugie, sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i zwykłej logiki jest, aby przedsiębiorcy rozwiązywali ustnie umowę przewidującą tak znaczne wynagrodzenie, bez obecności jakiejkolwiek osoby trzeciej, która mogłaby to potwierdzić. Po trzecie, reprezentant pozwanej co najmniej dwukrotnie zmieniał wersję, w jakich okolicznościach to rzekomo miało nastąpić. I tak twierdził między innymi, że było to po zawarciu umowy sprzedaży udziałów w P. w drodze na dworzec PKP w sytuacji, gdy zawarcie tej umowy nastąpiło w K., by później twierdzić, że rozwiązano umowę w drodze do W.. Już chociażby z wymienionych przyczyn nie można dać wiary M. M., że do rozwiązania tej umowy doszło. Gdyby faktycznie było, jak twierdził w trakcie procesu, pamiętałby to dobrze, bowiem dotyczyło to ważkiej z punktu widzenia działalności pozwanej spółki umowy.

Tym samym niezasadny pozostaje zarzut naruszenia art. 77 § 2 k.c. w zw. z art. 74 § 4 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i ustalenie, że pozwany powinien wykazać okoliczność rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. dokumentem przy jednoczesnym pominięciu, że czynność ta dokonana została między przedsiębiorcami i nie stosuje się do niej przepisów o skutkach niezachowania formy „ad probationem ”.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, pozwany w żaden sposób nie wykazał, aby doszło do rozwiązania tej umowy.

Żadne okoliczności faktyczne, a także żadne dowody - poza zeznaniami M. M. - nie potwierdziły, że istniały powody rozwiązania umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. oraz, że takie rozwiązanie faktycznie nastąpiło. Brak też przekonujących dowodów, że M. M. ogrywał wiodącą rolę (jak twierdził pośrednika) w uzyskaniu przez powódkę wynagrodzenia od wspólników (...) z tytułu świadczonej na ich rzecz umowy pośrednictwa w sprzedaży udziałów tej spółki. Istnieje wprawdzie korespondencja mailowa w tym przedmiocie, ale nie wynika z niej, aby rola M. M. była wiodąca, niezbędna i bez jego działań powódka nie uzyskałaby wynagrodzenia. Wniosek taki jest przesadzony. Po prostu z okoliczności sprawy wynika, że A. S. i M. M. współpracowali na różnych płaszczyznach, często się kontaktowali, wymieniali korespondencję, bo każdemu z nich zależało na osiągnięciu własnego celu – M. M. na jak najtańszym i w dogodnych ratach nabyciu i sfinansowaniu udziałów w spółce (...), a A. S. na uzyskaniu wynagrodzenia za usługi świadczone obu stronom umowy. Obaj mieli różne kontakty – lepsze i gorsze ze wspólnikami (...) i starali się doprowadzić do skutecznego nabycia udziałów oraz zorganizowaniu finansowania tej inwestycji.

Świadek R. U., zdaniem Sądu Apelacyjnego, nie wniósł nic istotnego do sprawy z powodu niewiedzy o pewnych kwestiach i sprzeczności w jego zeznaniach. Podał, że nie brał udziału w przygotowaniach sprzedaży. Wskazał, że z tego co pamięta, pierwotna umowa sprzedaży była zmieniana, chodziło o termin sprzedaży, który był wydłużany. Potem pojawiły się problemy finansowe u pozwanego i znowu termin był wydłużany. Potwierdził, że były spotkania w przedmiocie treści aneksów. Nie pamiętał, czy A. S. uczestniczył w tych spotkaniach. Nie wiedział, skąd wziął się w tej transakcji A. S., ale podpisywał umowę pośrednictwa w sprzedaży dla A. S.. Nie wiedział, kto wyszedł z propozycją upustu dla kupującego. Cena sprzedaży wydawała mu się niska. Jeśli chodzi o cenę, to kontaktowali się z nim tylko wspólnicy. Pamiętał natomiast, że rozważano, jako cenę wyjściową, cenę 30.000.000 zł, ale okazała się ona nierealna.

Nie oznacza to jednak, wbrew twierdzeniom powódki, że początkowa cena w negocjacjach sięgała tej kwoty. Dowodów na taki fakt brak. W świetle dowodów przedstawionych przez pozwaną (k. 1028 – 1034) już w dniu 12 sierpnia 2016r. M. M. korespondował z A. K. i przesyłał mu draft porozumienia w sprawie sprzedaży udziałów w (...). Tam już wskazano cenę 20.300.000 zł (k. 1031).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie został przez skarżącego (pozwanego) należycie uzasadniony.

Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że – co do zasady – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

Skarżący winien zatem wykazać uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Takiego skutecznego działania pozwanego zabrakło w niniejszej sprawie.

Kluczowym zarzutem apelacji pozwanego jest zakwestionowanie udziału A. S. – reprezentanta powodowej spółki w doprowadzeniu do zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na warunkach w niej określonych, w tym do obniżenia ceny sprzedaży do kwoty 16.650.000 zł, rozłożeniu tej ceny na raty (transze), udziału w pracach związanych z przygotowaniem aneksu numer (...) i numer (...)do umowy, jak również wpływu na ustalenie ceny sprzedaży udziałów (...) oraz warunków umowy sprzedaży udziałów (...) z dnia 16 września 2016 r.

Powód w apelacji zakwestionował ustalenia Sądu Okręgowego, że nie brał udziału w pracach przygotowawczych do zawarcia aneksu na (...).

Powyższe zarzuty muszą zostać ocenione razem i wymagają szerszego uzasadnienia.

Analiza materiału dowodowego zaoferowanego przez obie strony wskazuje, że chronologia zdarzeń, w tym udział A. S., jako reprezentanta powoda w pracach związanych z zawarciem umowy pierwotnej i aneksów przejawiał się w następujących działaniach:

1.  mail z 11.07.2016 r. - k. 455 (M. M. dziękuje za spotkanie w (...), a A. S. przesyła propozycję umowy o zachowaniu poufności i wskazuje, że „możemy rozpocząć rozmowy i proces sprawdzania”,

2.  mail z 20.07.2016r. k. 460, M. M. informuje A. S., że cena do przyjęcia to cena ok. 20.000.000 zł,

3.  mail z 10.08.2016 r. k. 476 T. K. pisze do A. K., a korespondencję kieruje do wiadomości do M. M. ((...)) i A. S. ( (...)),

4.  mail z 29.08.2016r. k. 838 – 840, k. 844, A. S. przekazuje M. M. własną opinię i rozliczenia na temat przejęcia (...),

5.  mail z 7.09.2016 r. k. 522 P. G. pisze łącznie do M. M. i A. S. w sprawie postanowień planowanej umowy; wynika z maila, że tego dnia było spotkanie sprzedawców i nabywców z udziałem A. S.. W mailu: „ Liczę, że z czasem przekonacie nas Panowie, że płatności będą przebiegać zgodnie z umową”. P. G. podaje propozycje rat używając w odniesieniu do nich sformułowania „próg bólu” (potwierdza to udział A. S. w pracach nad ratami),

6.  mail z 12.09.2016r.-k.453 M. M. zawiadamia swoich pracowników: „współpracujemy z A. S. z (...)” i podaje maila do dalszego kontaktu, a siebie wskazuje jako osobę, która ma otrzymywać korespondencję do wiadomości (DW) ,

7.  mail z 13.09.2016r. k. 729, A. K. stwierdza „ umowę podpiszemy w dniu 16.09.2016 r. w K.”, „Pan A. S. potwierdził, że z panem T. K. przygotują listę dokumentów do załącznika nr 1”,

8.  mail z 19.09.2016r. k. 732-733, A. S. przypomina P. G. „ja byłem źródłem wszystkich wstępnych informacji i gwarantem rentowności”,

9.  mail z 3.11.2016 r. - k. 571, M. M. pisze do A. K. – „dokładamy wszelkich starań z Panem A. S., aby jak najszybciej uzupełnić brakującą kwotę”,

10.  mail z 23.11.2016r.k. 579, A. K. pisze do M. M. „zapewnialiście z panem A., że płatności pierwszych rat będą jeszcze przed terminem”,

11.  mail z 4.01.2017 r. - k. 598- 599 M. M. pisze do A. S. „zawsze zakładałem, że nasza współpraca ma charakter rozszerzający”, „ mam nadzieję, że odpocząłeś bo przed nami kawał pracy do wykonania”, „dziś poszło 25% 3 raty do wspólników (...)”. A. S. odpowiada: „Oczywiście, jak zawsze dogadamy się”,

12.  mail z 10.05.17 k. 630 - A. S. pisze do M. M., że następnego dnia będzie miał rozmowę z A. K., „ ile z grudniowej raty oni w sumie dostali i jakie są najbliższe rokowania? Muszę jakoś uspokoić sytuację”,

13.  mail z 28.06.2017r. k. 628, M. M. wysyła do powoda maila, którego otrzymał od A. K. (propozycja rozwiązania problemów związanych z brakiem płatności od (...)w terminie),

14.  mail 18.07.17 k. 619 - P. G. pisze do M. M. i powołuje się na ścisłą współpracę M. M. i A. S. „uważam, że Pan i Pan A. macie potencjał, by temat zamknąć z sukcesem” (chodzi o problemy z wywiązywaniem się przez pozwanego z umowy),

15.  mail z 24.07.2017r. k. 298-299, A. K. informuje M. M., że „po dokładnej analizie bieżącej sytuacji oraz przemyśleniach dotyczących przyszłości chcemy zaproponować następujące rozwiązanie, które jest rozwiązaniem partnerskim, czasu mamy bardzo mało na wypracowanie aneksu do umowy”,

16.  mail z 21.09.2017 r. k. 320, P. G. pisze do A. M., że jest zaniepokojony tym, że nie wpływają żadne poważne przelewy i nie wywiązują się terminowo z aneksu nr (...),

17.  mail z 12.11.2017 r. k. 322, A. K. zwraca się do A. M. o przedstawienie harmonogramu wpłat do końca roku, sytuacja jest bardzo zła,

Następnie jest udzielone pełnomocnictwo z dnia 8 lutego 2018r.(k. 82), w treści którego A. S. zostaje umocowany do podjęcia wszelkich dalszych, koniecznych działań zmierzających do ustalenia ostatecznej treści aneksu numer (...) do umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016r. mającego na celu pozostanie spółki (...) sp. z o.o. wspólnikiem spółki (...) sp. z o.o. na poziomie 40%udziałow i doprowadzenia do jego podpisania z pozostałymi wspólnikami spółki (...) sp. z o.o., obejmujących w szczególności prowadzenie rozmów, negocjacji, mediacji, wymianę korespondencji, pozyskiwanie wszelkiej koniecznej dokumentacji, ustalenie terminów i miejsc spotkań wspólników i inne konieczne czynności zmierzające do osiągnięcia porozumienia.

W treści pełnomocnictwa zastrzeżono, ze w przypadku gdyby nie doszło do zawarcia przedmiotowego aneksu nr (...), (...) sp. z o.o. sp.k. reprezentowana przez A. S. upoważniona jest do podjęcia działań zmierzających do unieważnienia umowy z dnia 16 września 2016r. ze względu na zatajenie przez dotychczasowych wspólników spółki (...) sp. z o.o. pełnej dokumentacji spółki oraz składanie fałszywych oświadczeń przez członka zarządu (...) sp. z o.o., których rezultatem jest zamrożenie procesu pozyskiwania kolejnych inwestorów przez spółkę (...) sp. z .o.o.

18.  mail 5.02.2018 r. k. 905, P. G. wzywa M. M. do zapłaty kolejnych transz należnego wynagrodzenia, zarzuca, że M. M. zajmuje się kryptowalutami i nie działa w kierunku zapłaty należności za udziały,

19.  mail z 9.02.2018 r. - k. 646 – 649, A. S. pisze do wspólników (...) z prośbą o wyznaczenie terminu spotkania w sprawie ostatecznej treści aneksu nr (...) i zawarcia stosownego porozumienia w zakresie pozostawienia (...) sp. z o.o. wspólnikiem na poziomie 40%”,A. S. do maila załącza propozycję ugody i pełnomocnictwo,

20.  sms z 12.02.2018 r. k. 862 A. S. do P. G. w sprawie spotkania w P.,

21.  korespondencja po spotkaniu 12.02.2018r. k. 881 – A. S. pisze do P. G.,

22.  mail z 16.02.2018r. k. 909 - 910, prawnik powoda K. D. przesyła A. S. projekt oświadczeń, które mogliby złożyć wspólnicy (...) zmierzających do zawarcia ugody,

23.  mail z 23.02.2018r. do prawnika powoda K. D. od M. M. „materiał do analizy”, „potrzebujemy oszacować na ile naprawdę możemy sobie pozwolić”, „ w załączniku fragmenty umowy z zaznaczonymi rzeczami do dyskusji”, „ jestem po rozmowie z P. G., nie docierają do niego żadne rozsądne argumenty”(mobilizacja powódki i pozwanej, żeby porozumieć się z P. G.),

24.  mail z 2.03.2018r. k. 890 – 891, propozycja pism do wspólników przesłana przez M. M. do A. S.,

25.  pismo M. K. do pozwanego z 7.03.2018r.k.669 „wiarygodność maila pana S. potwierdza rola pan S. w całym procesie pośrednictwa w sprzedaży udziałów”, „jak się wydawało panów bliskie relacje biznesowe nie były tylko związane z transakcją dotyczącą (...),

26.  mail z 13.03.2018 r. k. 883, M. M. przesyła A. S. pismo z dnia 7.03.2018r., które nadesłał M. K. (k. 884- 889, k. 416-421),

27.  mail z 30.03.2018 r. k. 691, M. M. informuje A. S.: „A. gwarantuje Tobie 100% wynagrodzenia w rozliczeniu wynagrodzenia, które masz ode mnie za transakcję z zysków, które będą ale na pewno później, niż zapłata przeze mnie z udziały”,

28.  mail z 12.07.2018 r. k. 779, P. G. stwierdza „Panie A., Panie M. – dziękuję za dojście do szczęśliwego końca. Teraz najważniejsze dla wszystkich jest skupienie całej energii na realizacji umowy wspólników z (...) i pozyskanie inwestorów na pozostałe 50%, na co wszyscy bardzo liczymy”,

29.  mail z 16.07.2018r. k. 778.

Z powyższego wynika, że przed podpisaniem aneksu nr (...) powódka z pozwaną były w stałym kontakcie (konkretnie A. S. z M. M.), M. M. konsultował z A. S. korespondencję kierowaną do wspólników (...), z tym jednak zastrzeżeniem, że M. M. z pomocą A. S. próbował, jak to ujął będąc przesłuchiwany na rozprawie apelacyjnej „kupić sobie czas”, a faktycznie zrobić wszystko, by pozbyć się kłopotu i uwolnić od obowiązku uiszczania niewygodnych i wysokich rat za udziały. W tym celu udzielił pełnomocnictwa A. S., ale nie do podpisania Aneksu nr (...) zmierzającego do przedłużenia terminu płatności rat, ale do pozostania spółki (...) na poziomie 40% udziałów(co jest równoznaczne z niewywiązaniem się z umowy). W przypadku gdyby nie doszło do zawarcia takiego aneksu, powód został upoważniony do podjęcia działań zmierzających do unieważnienia umowy z dnia 16 września 2016r. ze względu na zatajenie przez wspólników (...) pełnej dokumentacji spółki oraz składanie fałszywych oświadczeń przez członka zarządu (...) (pełnomocnictwo k. 82). Nie ma tu zatem mowy o przedłużeniu terminów płatności. Jak się wydaje tylko nieprzejednane stanowisko P. G. zmusiło pozwaną do zawarcia Aneksu nr (...) o całkowicie innej treści i wywiązania się z zawartej umowy.

W tym stanie sprawy, za wiarygodne należy uznać twierdzenia A. S., że wobec braku środków na zapłatę poszczególnych rat plan był taki, żeby wykazać wspólnikom (...), że złamali postanowienia umowy. Miało to na celu zerwanie umowy i uniknięcie egzekucji z weksli. Potwierdza to pismo (...) kierowane w marcu 2018 r. do A. K. (k. 891), z którego wynika wprost, że pozwana poszukiwała pretekstu do wycofania się z umowy i obciążenia konsekwencjami tego wspólników (...) (k. 894-986).

W związku z powyższym niesłusznie zarzucił powód, że Sąd I instancji błędnie ustalił, że powód (konkretnie A. S.) nie miał wpływu na zawarcie przez pozwanego ze wspólnikami spółki (...) aneksu nr (...). Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w szczególności maili szczegółowo wskazanych przez Sąd Apelacyjny wynika, że reprezentant powoda A. S. brał udział w zawarciu dwóch pierwszych aneksów, lecz nie aneksu nr (...). Prowadził wprawdzie negocjacje zmierzające do zawarcia aneksu nr (...), ale nie w kształcie jaki ostatecznie został zawarty. Potwierdza to treść pełnomocnictwa udzielonego przez M. M. w imieniu pozwanej spółki spółce (...) reprezentowanej przez A. S. (k. 82). Również z treści przywołanego pełnomocnictwa wynika wprost udział A. S. w doprowadzeniu do zawarcia umowy sprzedaży udziałów.

Nie ma racji powód, że przyczyną zawarcia aneksu nr (...) były negocjacje prowadzone przez powoda w oparciu o pełnomocnictwo udzielone w dniu 8 lutego 2018 r. Z treści tegoż pełnomocnictwa nie wynikają treści podnoszone przez powoda w apelacji, co zostało już omówione. Powodowa spółka w żaden sposób nie udowodniła, że jej reprezentant brał udział w negocjacjach, które doprowadziły do zawarcia aneksu numer (...) w jego kształcie. Inicjatywę zawarcia tego aneksu podjęli przede wszystkim zbywcy udziałów, ratując się przed działami powoda i pozwanego zmierzającymi do obciążenia ich zarzutami, które mogły skutkować rozwiązaniem pierwotnej umowy zbycia udziałów. Podkreślić należy, że świadek A. K. wyraźnie wskazał, iż to wspólnik spółki (...) sp. z o.o., P. G. zaproponował wprowadzenie bonusu polegającego na tym, że jeśli cena zostanie zapłacona wcześniej, to zostanie ona obniżona. Brak dowodów wpływu A. S. na działania z tym związane.

Co do ceny początkowej, trzeba uznać za wiarygodne twierdzenia A. S., że na początku cena miała wynosić 21.500.000zł, przy czym kredyt miał być spłacany przez zbywców udziałów w spółce (...). Przeciwny wniosek jest o tyle nielogiczny, że rozliczenie wskazujące na taką właśnie kwotę wyjściową powód przesłał do wspólników (...). Byłoby dziwne, że przesyłałby wyliczenie zawierające fikcyjną kwotę, odbiegającą od kwoty faktycznie stanowiącej podstawę do rokowań. Tego samego dnia – 29 sierpnia 2016r. identyczne wyliczenie zostało przesłane do pozwanego (cena 21.500.000 złotych, dziś mamy cenę 20.300.000 złotych k. 928).

W tym stanie sprawy słusznie przyjął Sąd Okręgowy, że działania powoda nie doprowadziły do powstania i zawarcia aneksu nr (...) w ostatecznym jego kształcie, lecz Sąd ten nie „przełożył” tego wniosku na dokonane obliczenia. Logiczne jest bowiem, że skoro powód nie przyczynił się do podpisania przez strony umowy sprzedaży udziałów aneksu nr (...), to tym samym nie można uznać, że jego działania doprowadziły do uzyskania ceny sprzedaży wynikającej z tego aneksu. Należy zatem dokonać ustalenia ceny, jaka była należna za udziały zgodnie z treścią aneksu nr (...) i w terminach wynikających z tego aneksu. Tylko bowiem na cenę na tak wyliczonym poziomie miał wpływ powód, a jego działania skutkowały obniżeniem tej ceny z poziomu 21.5000 zł minus kredyt inwestycyjny (tj. 21.500.000 – 4.600.000).

Zatem aby ustalić, czy i w jakim zakresie działania powoda doprowadziły do obniżenia ceny należy dokonać analizy treści umowy z dnia 16 września 2016r. i treści aneksu nr (...) z dnia 3 sierpnia 2017 r. (aneks nr (...) dotyczył jedynie dokumentacji do umowy).

I tak w umowie pierwotnej z dnia 16 września 2016r. wskazano, że cena sprzedaży za jeden udział zostaje ustalona w wysokości 16.650 zł.

W § 2 ust. 2a wskazano:

2a. Cena wskazana w ust. 2 została ustalona w oparciu o następujący wzór:

CU = [(SCP + SCK)/2] / 1000

CU - cena 1 udziału

SCP - skalkulowana cena na początek okresu

SCK - skalkulowana cena na koniec okresu

Wartości założone do wyliczenia ceny na dzień 16.09.2016 r. (SCP):

Cena wyjściowa do kalkulacji: 20.300.000,00 zł

Środki na rachunku Spółki w Banku: 150.000,00 zł

Kredyt: 4.600.000,00 zł.

Skalkulowana cena na początek okresu (SCP): 15.850.000,00 zł, jest to suma ceny wyjściowej do kalkulacji powiększonej o środki na rachunku Spółki w Banku (Spółka nie prowadzi odrębnej kasy a wszystkie środki finansowe gromadzone są na rachunku Spółki w Banku ), a następnie pomniejszonej o Kredyt.

Wartości założone do wyliczenia ceny na dzień 28.07.2017r. (SCK):

Cena wyjściowa do kalkulacji: 20.300.000,00 zł

Środki na rachunku Spółki w Banku: 1.355.514,00 zł

Kredyt: 4.200.000,00 zł

Skalkulowana cena na koniec okresu: 17.455.514,00 zł (SCK), jest to suma ceny wyjściowej do kalkulacji powiększonej o środki na rachunku Spółki w Banku, a następnie pomniejszonej o Kredyt.

W aneksie nr (...) do umowy z dnia 16 września 2016 r., zawartym w dniu 3 sierpnia 2017 r. w K. strony wskazały:

Sprzedający i Kupujący zgodnie oświadczają, że są związani Umową sprzedaży udziałów (warunkową oraz z zastrzeżeniem prawa własności) zawartą w dniu 16 września 2016 r. (podpisy notarialnie poświadczone - Repertorium A nr (...)), aneksowaną w dniu 26 września 2016 r. (podpisy notarialnie poświadczone - Repertorium A nr(...)) - zwaną dalej „Umową” mając na względzie wolę Stron kontynuowania realizacji założeń Umowy oraz uwzględniając aktualną sytuację faktyczną, to jest fakt opóźnienia w realizacji przez Kupującego harmonogramu zapłaty ceny ustalonego w § 2 ust. 4 Umowy (do daty zawarcia niniejszego aneksu Kupujący wpłacił Sprzedającym jedynie 35% ceny), Strony zgodnie postanawiają dokonać zmian Umowy w następujący sposób:

1) W § 2 w ust. 2a Umowy uchyla się następujące postanowienia

„wartości założone do wyliczenia ceny na dzień 28.07.2017r. (SCK):

Cena wyjściowa do kalkulacji: 20.300.000,00 zł

Środki na rachunku Spółki w Banku: 1.355 514,00 zł

Kredyt 4.200.000,00 zł.

Skalkulowana cena na koniec okresu: 17.455.514,00 zł (SCK), jest to suma ceny wyjściowej do kalkulacji powiększonej o środki na rachunku Spółki w Banku, a następnie pomniejszonej o Kredyt”.

wprowadzając w ich miejsce nowe w następującym brzmieniu:

„wartości założone do wyliczenia skalkulowanej ceny na koniec okresu (SCK), to jest na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny:

Cena wyjściowa do kalkulacji: 20.300.000,00 zł,

Środki na rachunkach bankowych Spółki na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny,

Dywidendy (w tym zaliczki na dywidendy) wypłacone przez Spółkę w okresie od 13 lipca 2017 r. do dnia faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny,

Kredyt, to jest wartość kredytu pozostała do spłaty przez Spółkę na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny.

Skalkulowana cena na koniec okresu (SCK) wyliczona będzie na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny według następującej zasady: Cena wyjściowa do kalkulacji (20.300.000,00 zł), powiększona o środki pieniężne na wszystkich rachunkach Spółki na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny oraz o wypłacone do tego czasu (od 13 lipca 2017r.) dywidendy, a następnie pomniejszona o Kredyt, to jest o wartość kredytu pozostałą do spłaty na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny.”

Ustalony w ust. 2a wzór wyliczenia ceny za udział (CU) pozostaje bez zmian.Podobnie jak Skalkulowana cena na początek okresu (SCP). W celu uniknięcia wątpliwości Strony ponadto potwierdzają, iż cena za jeden udział wskazana w ust. 2 Umowy, oparta była na założeniach ustalonych zgodnie z ust. 2a Umowy, obowiązujących w momencie podpisywania Umowy, podobnie jak odnoszące się do każdego ze Sprzedających, wskazanie w ust. 3 Umowy, wartości należnej mu łącznej ceny, Zgodnie bowiem z ust. 2b Umowy, w szczególności w jego brzmieniu wprowadzanym niniejszym aneksem, faktyczna cena za udział zostanie ustalona w dniu zapłaty ostatniej raty ceny.

Zmienia się § 2 ust 4 Umowy poprzez uchylenie całej jego dotychczasowej treści i wprowadzenie w jej miejsce nowej, w następującym brzmieniu:

4. Ustalona w ust. 3 łączna cena należna każdemu ze Sprzedających (z zastrzeżeniem postanowień ust. 2b), zapłacona zostanie przez Kupującego na indywidualne rachunki bankowe Sprzedających, przekazane przez nich Kupującemu, wg. następującego harmonogramu płatności:

Do 31 sierpnia 2017 r. -15% ceny,

Do 30 września 2017 r. - 10% ceny,

Do 31 października 2017 r. - 10% ceny,

Do 30 listopada 2017 r. 10% ceny,

Do 22 grudnia 2017 r -10% ceny,

Do 18 stycznia 2018 r. - 10% ceny”.

Zmieniono także § 2 ust. 2b Umowy poprzez uchylenie całej jego dotychczasowej treści i wprowadzenie w jej miejsce nowej, w następującym brzmieniu:

„2b. W dniu planowanej przez Kupującego faktycznej wpłaty ostatniej raty ceny ( o czym uprzednio z co najmniej 5 dniowym wyprzedzeniem Kupujący poinformuje Sprzedających, wskazując ten dzień), Prezes Zarządu Spółki wraz z co najmniej jeszcze jednym Członkiem Zarządu Spółki lub Wiceprezesem (lub Wiceprezes i co najmniej jeden Członek Zarządu Spółki ), ustalą stan środków na rachunkach bankowych Spółki na godzinę 10.00 rano, a także ustalą wartość Kredytu pozostałego do spłaty na ten dzień. Następnie, ustalając uprzednio wartość wypłaconych przez Spółkę po 13 lipca 2017r. dywidend (w tym zaliczek na dywidendy ), obliczą wartość SCK i uzyskany wynik podstawią do wskazanego w ust 2a. wzoru wyliczającego CU, przyjmując taką samą wartość SCP jak wyliczona w ustępie 2a.

Mając powyższe na uwadze do ustalenia, w jakim stopniu powodowi udało się obniżyć cenę jako wartości wyjściowe należy przyjąć początkową kwotę 21.500.000 zł minus kredyt inwestycyjny w wysokości 4.600.000 zł (zgodnie za zapisami umowy łączącej powoda z pozwanym, tj. wyjściowa cena nabycia wszystkich udziałów w Spółce „(...)” Sp. z o.o. - projekt (...) to 21.500.000,00 zł minus wartość kredytu inwestycyjnego pozostałego do spłaty). Różnica tych kwot wynosi 16.900.000 zł. Błędnie, niezgodnie z zapisami umowy łączącej strony niniejszego procesu, przyjął Sąd Okręgowy jako kwotę wyjściową 21.500.000 zł, nie odejmując wartości kredytu inwestycyjnego.

Jako kwotę z którą należy porównać tę kwotę należy przyjąć cenę należną za udziały w myśl zapisów aneksu nr (...) (łącznie z terminem uiszczenia ostatniej raty). Sąd Okręgowy, prawidłowo uznając, że powód nie wykazał, aby przyczynił się do obniżenia ceny w myśl zasad wynikających z treści Aneksu nr (...) - błędnie przyjął, że do porównania należy wziąć kwotę wynikającą z zapisów Aneksu nr (...), a także ostateczną kwotę za którą sprzedano udziały. Wystąpił tu niejako podwójny błąd logiczny. Podkreślić należy dodatkowo, że tzw. bonus nie był skutkiem działania powoda, a jedynie wynikał z zapłacenia przez pozwanego za udziały w krótszym terminie. Zatem nawet gdyby zachodziły podstawy do czynienia ustaleń dotyczących wysokości wynagrodzenia powoda na podstawie aneksu nr (...), to należałoby tego dokonać z pominięciem 15% bonifikaty, bo tylko pozwany płacąc wcześniej „przyczynił” się do obniżenia ostatecznej ceny o tę wartość.

Reasumując, po pierwsze, skoro powód nie przyczynił się do stworzenia nowych zasad płatności wynikających z aneksu nr (...), to nie można brać pod uwagę, że przyczynił się do obniżenia ceny wynikającej z tego aneksu. Po drugie, do obniżenia ostatecznej ceny za udziały wynikającej z aneksu nr (...) w postaci rabatów przyczyniła się sama pozwana spółka dokonując zakupu przed dniem, przed którym zapłata ceny została obniżona przez te „bonusy”. Trudno bowiem uznać, że powód miał wpływ na to jak szybko, przed 31 grudnia 2018r., czy po tej dacie pozwany zapłaci za udziały.

W tej sytuacji należy na potrzeby rozpoznania sprawy dokonać wyliczenia ceny, za którą udziały zostałyby sprzedane gdyby istniał jedynie aneks nr (...) , bo tylko do tego etapu można mówić o działaniach powodowej spółki zmierzających do obniżenia ceny za udziały.

Biorąc pod uwagę zapisy aneksu nr (...) wartość SCP (Skalkulowana cena na początek okresu) wynika z treści umowy pierwotnej (w aneksie nr (...) podano wyraźnie – „ Ustalony w ust. 2a wzór wyliczenia ceny za udział (CU) pozostaje bez zmian. Podobnie jak Skalkulowana cena na początek okresu (SCP)”).

Cena SCK (skalkulowana cena na koniec okresu), zgodnie z aneksem nr (...) miała być obliczona w następujący sposób:

Skalkulowana cena na koniec okresu (SCK) wyliczona będzie na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny według następującej zasady: Cena wyjściowa do kalkulacji (20.300.000,00 zł), powiększona o środki pieniężne na wszystkich rachunkach Spółki na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny oraz o wypłacone do tego czasu (od 13 lipca 2017r.) dywidendy, a następnie pomniejszona o Kredyt, to jest o wartość kredytu pozostałą do spłaty na dzień faktycznej zapłaty ostatniej raty ceny.”

Podkreślenia wymaga, że ostatnim dniem płatności zgodnie z aneksem nr (...) miał być dzień 18 stycznia 2018 r. Na ten dzień zatem, w celu wyliczenia wartości SCK należy dokonać następującego wyliczenia.

Z załączonych do pisma pozwanej z dnia 24 marca 2022 r. dokumentów wynika, że na dzień 18 stycznia 2018r.:

- wysokość dywidendy wypłaconej od dnia 13 lipca 2017r, do dnia 18 stycznia 2018r. wynosiła 500.000 zł

- stan środków na rachunkach bankowych wynosił 635.119,84 zł,

- wysokość kredytu obciążającego spółkę (...) opiewała na kwotę 3.960.895,75 zł.

/dowód: dokumenty załączone do pisma pozwanej z dnia 24 marca 2022r. /.

Dokumenty te Sąd Apelacyjny uznał za wiarygodne. Pochodzą od banku, który prowadził rachunek spółki, która zbywała udziały. Strona przeciwna nie podważyła ich wiarygodności. Wprawdzie powód domagał się wzięcia pod uwagę wartości depozytu zabezpieczającego spłatę kredytu, lecz Sąd Apelacyjny nie uwzględnił tego żądania. Po pierwsze, bank wyjaśnił rozbieżność w treści zaświadczeń. Po drugie, przy doliczeniu wartości tego depozytu (czemu wyraźnie oponował pozwany popierając swoje stanowisko pismami pochodzącymi od banku) wynagrodzenie dla powoda byłoby równe zeru, a to skutkowałoby oddaleniem powództwa w całości.

Ostatecznie zatem, aby uzyskać wartość CSK należało uwzględnić cenę wyjściową do kalkulacji (20.300.000) plus środki pieniężne na wszystkich rachunkach Spółki na ten dzień, plus wypłacone do tego czasu (od 13 lipca 2017r.) dywidendy i minus otrzymaną wartość Kredytu „obciążającego” udziały na dzień 18 stycznia 2018 r.

Obliczenia przedstawiają się następująco:

20.300.000 zł

+ 500.000 zł

+ 635.119,84 zł,

- 3.960.895,75 zł

-----------------------------------

17.474.224,09 zł

W celu ustalenia CU(ceny za udziały) należy dokonać obliczenia:

CU = [(SCP + SCK)/2] / 1000

CU - cena 1 udziału

SCP - skalkulowana cena na początek okresu

SCK - skalkulowana cena na koniec okresu,

Skalkulowana cena na początek okresu (SCP): 15.850.000,00 zł (suma ceny wyjściowej do kalkulacji powiększonej o środki na rachunku Spółki w Banku, a następnie pomniejszonej o Kredyt.

(17.474.224,10 + 15.850.000) : 2 = CU (cena za wszystkie działy) 33.324.224,10 zł : 2 = 16.662.112 zł, co daje cenę za wszystkie udziały na dzień 18 stycznia 2018r.

Wyliczenie wynagrodzenia należnego powodowej spółce przedstawia się następująco:

21.500.000 zł (cena wyjściowa) - 4.6000.000 zł (kredyt inwestycyjny) = 16.900.000 zł.

16.662.112 zł / 16.900.000 zł = 0.014, czyli 1,4 %.

Skoro powodowa spółka doprowadziła do obniżenia ceny udziałów o 1,4 %, to jej wynagrodzenie wynosi odpowiednio:

7% , to 500.000 zł wynagrodzenia

1,4 % to 100.000 zł wynagrodzenia netto,

czyli 100.000 zł netto, a 123.000 zł brutto.

Skoro wynagrodzenie miało być płatne w pięciu ratach, to jedna rata wynosi 24.600 zł (123.000 : 5 = 24.600 zł).

Z powyższego wynika, że częściowo zasadny okazał się zarzut pozwanego wskazujący na naruszenie art. 65 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. polegającą na pominięciu drugiej części rzeczonego postanowienia, wskazującego jednoznacznie, iż wyjściowa cena nabycia udziałów w spółce „(...)” sp. z o.o. wynosi 21.500.000 zł „minus wartość kredytu inwestycyjnego”, a także błędną wykładnię § 4 ust. 2 pkt 1) w zw. § 3 ust. 1 pkt a) umowy z dnia 25 sierpnia 2016r. poprzez przyjęcie, iż wynagrodzenie powoda należy kalkulować od kwoty 21.500.000 zł. Słusznie zarzuca pozwany, że wartość ta powinna być pomniejszona o wartość kredytu inwestycyjnego.

Nie doszło natomiast przy wydaniu zaskarżonego wyroku do naruszenia naruszenie art. 65 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię § 1 ust. 1 umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. poprzez uznanie, że umowa ta ma zastosowanie do sytuacji, w której nabywcą udziałów m.in. udziałów w spółce (...) będzie spółka inna niż pozwany, § 4 ust. 3 tej umowy i wskazanie, że żadne postanowienie umowy nie przewiduje wypłaty wynagrodzenia dla pośrednika w przypadku zawarcia tylko jednej umowy. Nie ma żadnych przesłanek do uznania, że § 4 ust. 3 wskazuje, że rozliczenie nastąpi po podpisaniu dwóch umów, o których mowa w § 1 ust. 1 umowy z dnia 25 sierpnia 2016r. Nietrafny także pozostaje zarzut naruszenia przepisu art. 65 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię § 4 ust. 2 pkt 1) umowy z dnia 25 sierpnia 2016 r. polegającą na błędnym uznaniu, iż strony postanowiły, że wynagrodzenie powoda płatne będzie w 5 transzach, podczas gdy transze zostały określone kwotowo (po 100.000zł), nie zaś liczbowo. Słuchani za strony w toku postępowania apelacyjnego A. S. i M. M. zgodnie wskazali, że wynagrodzenie miało być wypłacone w pięciu transzach bez względu na jego wysokość.

Mając na uwadze, że wynagrodzenie miało być płatne w pięciu transzach, a powód domaga się obecnie zapłaty jednej transzy, kwota należna powodowi w niniejszym postępowaniu to wynagrodzenie w kwocie 20.000 zł powiększone o podatek od towarów i usług (VAT), czyli 24.600 zł.

Jeżeli chodzi o datę początkową zasądzenia odsetek, powód ma rację o tyle, że zgodnie z zapisem § 4 ust 2 łączącej strony umowy wynagrodzenie powinno zostać zapłacone w terminie 14 dni od dnia wystawienia faktury; powód wystawił fakturę w dniu 7 maja 2019 r. i doręczył ją pozwanemu w dniu 8 maja 2019 r. - czternastodniowy termin zapłaty upłynął bezskutecznie w dniu 22 maja 2019 r., a zatem pozwany pozostawał w opóźnieniu z zapłatą już w dniu 23 maja 2019 r., zatem zachodzą podstawy do zasądzenia kwoty należnej powodowej spółce od dnia 23 maja 2019r., a nie jak przyjął Sąd Okręgowy od dnia 25 maja 2019r. Sąd Okręgowy zasądzając odsetki zasugerował się pismem powodowej spółki do pozwanej z dnia 21 maja 2019 r. (k. 127), co należy uznać za nieprawidłowe.

Niesłuszny pozostaje zarzut postawiony w apelacji pozwanego, że przy wydaniu zaskarżonego wyroku doszło do art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c. poprzez uznanie, że powód wykazał, iż doprowadził do zawarcia umowy sprzedaży udziałów z dnia 16 września 2016 r. na warunkach w niej określonych, aneksu numer (...). Wbrew zarzutom skarżącego, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powodowa spółka takie działania podjęła i wykonała, tym samym nie doszło do naruszenia wskazanych przepisów prawa procesowego, ani do naruszenia art. 735 § 1 k.c. poprzez zasądzenie wynagrodzenia w sytuacji gdy powód nie wykazał, że wykonał umowę z dnia 25 sierpnia 2016 r.

Nietrafny okazał się również zarzut zawarty w apelacji pozwanego wskazujący na naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie.
Stronami niniejszego postępowania są dwie spółki, żądanie pozwu dotyczy prowadzonej przez nie działalności gospodarczej i nieporozumieniem byłoby stosowanie w tego rodzaju sprawie przepisu mającego zastosowanie w niezwykle rzadkich przypadkach, w sytuacjach szczególnych. Art. 5 k.c. może być stosowany wyjątkowo tylko w takich sytuacjach, w których wykorzystywanie uprawnień wynikających z przepisów prawnych prowadziłoby do skutku nieaprobowanego ze względu na przyjęte w społeczeństwie reguły zachowania, wyznaczane przez wartości powszechnie uznawane w społeczeństwie, których przestrzeganie spotyka się z pozytywną oceną, jest aprobowane, zaś ich naruszanie jest traktowane jako naganne, spotyka się z dezaprobatą. Przepis ten ustanawia zakaz korzystania w określonych granicach z praw podmiotowych. Stanowi tzw. klauzulę generalną, odsyłającą do zasad współżycia społecznego, której treść wymaga każdorazowo doprecyzowania na gruncie konkretnej sprawy. Rola zasad współżycia społecznego polega na synchronizowaniu przepisów prawa z nakazami moralności i obyczajów. Stosowanie art. 5 k.c. znajduje uzasadnienie w sytuacjach, gdy wydane rozstrzygnięcie, mimo że zgodne z prawem, musiałoby jednocześnie zostać negatywnie ocenione na podstawie norm pozaprawnych, regulujących zasady moralne funkcjonujące w społeczeństwie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 stycznia 2021 r. I ACa 779/19). W niniejszej sprawie nie zachodzi taka sytuacja. Jeżeli powód reprezentował obie strony umowy zbycia udziałów to trudno się dziwić, że od obu stron miał lub ma otrzymać wynagrodzenie.

Reasumując, skoro powodowi należy się obecnie kwota 24.600 zł zmianie ulec musiało również orzeczenie o kosztach procesu za postępowanie przed Sądem Okręgowym.

Powód domagał się kwoty 398.168,56 zł, a otrzymał ostatecznie 24.600 zł, co oznacza, że wygrał sprawę jedynie w 6%.

Jak trafnie ustalił Sąd Okręgowy, powód poniósł koszty procesu w łącznej wysokości 31.103,31 zł (19.909 zł + 377,31 zł + 10.800 zł +17 zł).

Pozwany poniósł koszty procesu w wysokości 10.817 zł (wynagrodzenie pełnomocnika 10.800 zł i opłata za pełnomocnictwo 17zł). Powód musi zwrócić pozwanemu 94% z kwoty 10.817 zł, czyli 10.167,98 zł. Pozwany musi zwrócić powodowi 6% z kwoty 31.103,31 zł, czyli 1.866,20 zł. Po skompensowaniu, powód musi zwrócić pozwanemu 8. 301,78 zł (10.167,98 zł - 1.866,20 zł).

W związku z powyższym Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok orzekając jak w punkcie I wyroku.

Na zasadzie art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda w pozostałej części (została uwzględniona jedynie w odniesieniu do odsetek ustawowych za opóźnienie za dwa dni), orzekając jak w punkcie II wyroku.

Na zasadzie art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny oddalił apelację pozwanego w pozostałej części uznając ją co do kwoty 24.600 zł z odsetkami za pozbawioną uzasadnionych podstaw, orzekając jak w punkcie III wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy jak w punkcie IV wyroku - na podstawie art. 98 i 108 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 7 i § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (apelacja pozwanego wygrana przez niego w 94%) i z § 2 pkt 3 i § 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (apelacja powoda przegrana przez niego niemalże w całości).

Koszty poniesione przez powoda w postępowaniu apelacyjnym w odniesieniu do apelacji pozwanego to 8.100 zł.

Koszty poniesione przez pozwanego w postępowaniu apelacyjnym w odniesieniu do jego apelacji to 27.821 zł (8.100 zł + 19.721 zł).

Pozwany wygrał postępowanie apelacyjne w 94%, czyli w zakresie własnych kosztów 94%x 27.821=26.151,74 zł.

Powód wygrał postępowanie apelacyjne w 6%, czyli w zakresie własnych kosztów 6%x 8.100 = 486 zł. Różnica tych kwot to 25.665, 74 zł. Taką kwotę powód powinien zwrócić pozwanemu z tytułu postępowania apelacyjnego związanego z rozpoznaniem apelacji pozwanego. Powód przegrał własną apelację niemal w całości (została uwzględniona jedynie w odniesieniu do odsetek ustawowych za opóźnienie za dwa dni). Z tego tytułu musi zwrócić pozwanemu kwotę 675 zł. Łącznie zatem powód powinien za postępowanie apelacyjne zwrócić pozwanemu 26.340,74 zł (675zł+25.665, 74 zł)

SSA Anna Daniszewska

Na oryginale właściwy podpis.