Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...) sp. z o.o. w W., w pozwie w postępowaniu upominawczym z 9 września 2021 r., skierowanym przeciwko Wojewódzkiemu Szpitalowi Specjalistycznemu (...) w Z., wniosła o zasądzenie kwot:

- 76.080,80 zł z tytułu należności głównej – niezapłaconej faktury, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych, liczonymi od 10 września 2021 r. do dnia zapłaty;

- 2.712,85 zł z tytułu skapitalizowanych ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych na dzień 9 września 2021 r., obliczonych od należności głównej, wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od 10 września 2021 r. do dnia zapłaty;

- 405 zł z tytułu kosztów odzyskiwania należności,

oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że objęta pozwem kwota stanowi niezapłaconą przez stronę pozwaną należności za dostarczone jej produkty medyczne.

(pozew, k. 4-5)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 29 września 2021 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

(nakaz zapłaty, k. 31)

Od powyższego nakazu zapłaty, 21 października 2021 r., strona pozwana wniosła sprzeciw. Strona pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazała na: - brak udowodnienia zasadności powództwa wobec brak załączenia umowy będącej podstawą wystawionej przez powoda faktury; - błędnie sporządzona kapitalizacja odsetek.

(sprzeciw k. 41-43)

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

Strony łączyła umowa nr (...) z 1 października 2019 r., która zawarta została w trybie zamówień publicznych, a której przedmiotem była: sukcesywna sprzedaż i dostawa odczynników, kalibratorów i materiałów zużywalnych oraz materiałów kontrolnych z oprogramowaniem do analizy kontroli wyszczególnionych asortymentowo i cenowo w załączniku nr 1 do umowy wraz z dzierżawą systemów biochemiczno-immunochemicznych dla Zakładu (...) w Z., przy czym zasady dzierżawy Systemów uregulowane miały zostać w odrębnej umowie dzierżawy, która stanowiła załącznik nr 2 do umowy (§1 ust. 1). Strony ustaliły, że ogółem maksymalna wartość brutto przedmiotu umowy nie może przekroczyć kwoty: 4.628.130,39 zł, w tym 8% i 23 % podatku VAT, w tym kwota dzierżawy: 407.376,00 zł, w tym 23% podatku VAT.

Umowa została zawarta na okres 36 miesięcy i miała obowiązywać od 18 października 2019 r. do 17 października 2022 r. (§ 6 ust. 1).

W mowie strony ustaliły termin płatności za zrealizowane dostawy, który miał nie przekroczyć 60 dni od dnia doręczenia prawidłowo wystawionej faktury (§4 pkt 14).

Strony określiły również, że w sprawach nieuregulowanych w umowie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych oraz Kodeksu cywilnego.

(umowa, k. 70-74)

Na podstawie umowy nr (...) strona powodowa wystawiła 24 lutego 2021 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę brutto 76.080,80 zł. Termin płatności wskazany na fakturze to 25 kwietnia 2021 r.

(faktura VAT, k. 15-27)

Strona pozwana nie uiściła na rzecz strony powodowej należności wynikającej z wystawionej faktury, w związku z czym strona powodowa wezwała ją pismem z 20 maja 2021 r. do zapłaty łącznie 843.176,63 zł. Na pozycji 70 załącznika do wezwania do zapłaty wskazano do zapłaty kwotę 76.080,80 zł z faktury VAT nr (...).

(wezwanie do zapłaty, k. 28; załącznik do wezwania do zapłaty, k. 29; potwierdzenie nadania, k. 30)

Dokonując ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie sąd oparł się na powołanych dowodach z dokumentów. Gołosłowne i nie zasługujące na wiarę były twierdzenia pozwanego o niewykonaniu umowy i wystawieniu faktury za niewykonane czynności. Strony pozostawały w stałych stosunkach gospodarczych od 2019 r. i pozwany dotychczas nie kwestionował istnienia umowy. Ewidentnym nadużyciem prawa procesowego jest zachowanie pozwanego, który kwestionuje istnienie umowy, wykonywanej od kilku lat. Powyższe należy uznać za naganne i naruszające zasady etyki zawodowej profesjonalnego pełnomocnika. Zarzuty dotyczące nieprawidłowego wyliczenia należności odsetkowej, winny być przedmiotem wniosku procesowego pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, bowiem po jego stronie leży ciężar dowodu w związku ze złożonym zarzutem.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Powództwo podlegało uwzględnieniu w całości.

W niniejszej sprawie strony łączyła zawarta w trybie zamówień publicznych umowa, na podstawie których strona powodowa dostarczała stronie pozwanej materiały medyczne. Za dostarczone towary strona powodowa wystawiła na rzecz strony pozwanej fakturę VAT. Strona pozwana zakwestionowała powództwo co do zasady wskazując, że strona powodowa nie załączyła umowy na podstawie, której została wystawiona faktura VAT. Ostatecznie strona powodowa przedmiotową umowę załączyła, a umowa ta skorelowana jest z wystawioną i załączoną fakturą VAT. Strona pozwana nie kwestionowała prawidłowości wystawionej faktury, ani tego, że towar nie został dostarczony. Oznacza to, że powództwo zostało co do zasady udowodnione. Zawartą przez strony niniejszego procesu umowę należało ocenić zatem jako umowy sprzedaży, które uregulowane zostały w art. 535 k.c. i nast. k.c. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

W rozpatrywanej sprawie nie był sporny pomiędzy stronami fakt opóźnienia strony pozwanej w zapłacie ceny za objęte umowami produkty medyczne. Bezsprzeczna była także okoliczność, iż pozwany Szpital nie wywiązał się z obowiązku uiszczania na rzecz powodowej Spółki kwot wskazanych w fakturze i w terminie w niej określonej. Zaznaczyć jednocześnie należy, że strona pozwana nie negowała, że pozostawała w opóźnieniu z zapłatą świadczeń wynikającej z umowy zawartej z powodem, powodującym obowiązek zapłaty odsetek.

Strona powodowa dochodziła pozwem w niniejszej sprawie zapłaty kwoty należności, na które składała się należność główna w wysokości 76.080,80 zł, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych od nieuregulowanych należności, skapitalizowane na dzień 9 września 2021 r. w łącznej kwocie 2.712,85 zł oraz koszty odzyskania należności w wysokości 405 zł.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego na dzień wystąpienia z powództwem w niniejszej sprawie strona pozwana pozostawała w opóźnieniu z zapłatą w.w. należności, wynikającej z załączonych do pozwu faktury oraz wykazów, zawierających sposób naliczenia odsetek za opóźnienie. Tym samym zasądzeniu podlegała kwota należności głównej 76.080,80 zł.

Natomiast podstawę zasądzenia odsetek na rzecz strony powodowej stanowił art. 481 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Dłużnik popada w opóźnienie, gdy nie spełnia świadczenia w terminie. Termin płatności określony był wystawionej i doręczonej pozwanemu faktury i wynosił 60 dni. Sposób naliczania odsetek za okres, za który strona powodowa domagała się zapłaty oparty został na treści art. 5 ustawy z 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych art. 2 ust. 3 i art.. 4 pkt 1, art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (obecnie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych) (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 118), w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 z późn. zm.).

Dodatkowo zasądzeniu podlegała kwota 2.712,85 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od należności głównej wraz z dalszymi odsetkami stosownie do dyspozycji art. 482 § 1 k.c. Wyliczenie przedstawione przez stronę powodową w tym zakresie nie budzi wątpliwości i nie zostało skutecznie podważone przez stronę pozwaną.

Reasumując strona powodowa zgodnie z zawartą umową wykonała na rzecz pozwanego dostawy materiałów medycznych, za które szpital nie płacił w terminach wskazanych w fakturze. Mając na uwadze nie kwestionowaną wysokość należności głównej i powyższe rozważania o charakterze należnych powodowi odsetek i kosztów odzyskania należności, sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda w całości żądane w pozwie kwoty.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło w oparciu o zasadę wyrażoną w art. 98 k.p.c. W ocenie sądu, w niniejszej sprawie brak było podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., o co wnosiła strona pozwana, argumentując wniosek trudną sytuacją finansową. Przepis art. 102 k.p.c. przewiduje wyjątek od zasady odpowiedzialności strony przegrywającej sprawę za koszty procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Stanowi on, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów procesu albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustalenie, czy w sprawie zachodzi "wypadek szczególnie uzasadniony", zależy od swobodnej oceny sądu.

Odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy na rzecz zasady słuszności wymaga zatem rozważenia wszystkich okoliczności sprawy i wskazania wypadku szczególnie uzasadnionego, ponieważ wyłączona została możliwość wszelkich uogólnień. Z uwagi na szczególny, wyjątkowy charakter tego unormowania nie dopuszcza się wykładni rozszerzającej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 r. II CZ 223/73, niepubl.). Istotne znaczenie dla możliwości zastosowania zasady słuszności ma zachowanie stron z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Sposób zastosowania art. 102 k.p.c. i ocena czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek należy do uprawnień jurysdykcyjnych sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2006 r. III CK 221/05, niepubl.) i nie wymaga wniosku strony.

Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu, według doktryny, zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, ale również dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony. Za trafny należy natomiast uznać pogląd, zgodnie z którym sama sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi podstawy zwolnienia - na podstawie art. 102 k.p.c.- od obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego.

W realiach rozpoznawanej sprawy bezspornym jest, że strona pozwana jest w trudnej sytuacji ekonomicznej. Jednakże nie są to jedne z okoliczności, które winny być przedmiotem rozważań w kontekście możliwości zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. Nadto pozwany wiedząc o łączącej strony umowie i dokonanych dostawach, zwiększył koszty należne tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powoda, kierując oczywiście bezzasadny sprzeciw od nakazu zapłaty. Skoro pozwany znajduje środki na inne należności, nie może nie płacić swoim kontrahentom z tytułu dostaw. Opóźnienie w zapłacie może wpływać na kondycję finansową powoda, który nie korzysta ze środków z budżetu Państwa w przeciwieństwie do pozwanego, może wpływać na zachowanie płynności finansowej wymienionego podmiotu, zachowanie miejsc pracy.

Zgodnie bowiem z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., wydanym w sprawie II CZ 95/12 (opubl. LEX nr 1232771), do kręgu okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 k.p.c. należy zaliczyć zarówno fakty związane, jak również niezwiązane z przebiegiem procesu. Do pierwszych zaliczane są między innymi: podstawa rozstrzygnięcia, zgodność zamiarów stron w sprawach dotyczących stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko wyrokiem, szczególna zawiłość lub precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie strony co do zasadności jego stanowiska, a ponadto sposób prowadzenia procesu przez stronę albo niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie strony wygrywającej, która w ten sposób wywołała proces i koszty połączone z jego prowadzeniem. Zalicza się do nich także okoliczność, że rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na podstawie faktów ustalonych na podstawie dowodów dopuszczonych przez sąd z urzędu, jak również niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika.

Również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 kwietnia 2012 r., wydanym w sprawie V CZ 2/12 (opubl. LEX nr 1214621) stwierdził, że przepis art. 102 k.p.c. powinien być zastosowany wówczas, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

W niniejszej sprawie okoliczności takie nie zachodzą, a zatem, w ocenie sądu, brak było podstaw do zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. i przyjęcia, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, który skutkowałby nie obciążaniem strony pozwanej lub obciążeniem jedynie częściowym kosztami procesu na rzecz strony powodowej. Przed wystąpieniem z pozwem strona pozwana wzywana była do zapłaty.

Mając powyższe na względzie sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda 9.377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na które złożyła się opłata od pozwu oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłata od pełnomocnictwa.