Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2022r.

Sąd Rejonowy w Giżycku IV Wydział Pracy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Bożena Makowczenko

Protokolant p.o. sekr. sąd. Marta Sugier

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2022r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. M. (1)

przeciwko Zespołowi (...) w M.

o ustalenie istnienia stosunku pracy na czas nieokreślony

1.  Ustala, iż pomiędzy powodem P. M. (1) a pozwanym Zespołem (...) w M. w okresie od 1 września 2015r. do dnia 31 sierpnia 2018r. istniał stosunek pracy na podstawie umowy na czas nieokreślony w wymiarze 12/18 etatu.

2.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

3.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

4.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1000,00 zł (jeden tysiąc) tytułem opłaty sądowej, od uiszczenia której powód był zwolniony oraz kwotę 157,83 zł (sto pięćdziesiąt siedem złotych (...)) tytułem zwrotu wydatkowanych tymczasowo przez Skarb Państwa kosztów procesu.

Bożena Makowczenko

Sygn. akt IV P 242/ 19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 8 grudnia 2019r. powód P. M. (1) wnosił o ustalenie, że w okresie od 1 września 2015r. d chwili obecnej łączy powoda z pozwanym pracodawcą umowa o pracę na czas nieokreślony w wymiarze 12/18 etatu.

W uzasadnieniu wskazywał, że na mocy umowy o pracę z dnia 28 sierpnia 2015r. zatrudniony został na czas określony w Zespole (...) w M. jako nauczyciel zajęć sportowych koszykówki w placówce i szkołach wchodzących w skład tego zespołu. Umowa miała zakończy się w dniu 31 sierpnia 2016r.Zawarta jednak została kolejna umowa o pracę, na czas określony do dnia 31 sierpnia 2017r. Po upływie tego okresu pozwany po raz kolejny w dniu 1 września 2017r. nawiązał z powodem umowę o pracę na czas określony, która trwała do 31 sierpnia 2018r.

Następnie przywołał powód treść art. 10 ust. 5 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony z zastrzeżeniem art. 10 ust. 7 KN . W świetle tego przepisu bowiem w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela , w tym w trakcie trwania roku szkolnego, z osoba rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami, o których mowa w art. 10 ust. 5 KN, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.

Podkreślił powód, że w treści umów o pracę z powodem pozwany nie powołał się na potrzeby wynikające z organizacji nauczania. Obiektywnie takie okoliczności, zdaniem powoda, nie miały miejsca. Dokonując bowiem analizy poszczególnych uchwał Zarządu Powiatu za lata 2015 – 2017 w sprawie organizacji pracy Zespołu (...) w M. a więc za okres, od którego powód pozostawał w stosunku pracy z pozwanym, nie sposób wysnuć wniosków przemawiających za istnieniem potrzeb wynikających z organizacji nauczania, które umożliwiały zatrudnienie powoda na czas określony.

Zgodnie z uchwałą zarządu Powiatu nr (...) z dnia 10 września 2015r. istniało 9 oddziałów, w tym 16 grup ćwiczeniowych. W tym czasie istniało 25 pełnych etatów pedagogicznych, niepełnych natomiast – 4,88. Liczba płatnych zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 601 godzin. Następnie, na mocy uchwały zarządu Powiatu nr (...) z dnia 2 września 2016r. w placówce istniało również 9 oddziałów, w tym 16 grup ćwiczeniowych. Liczba etatów wynosiła 22 pełne etaty, niepełnych – 8,38. Liczba płatnych zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 592,85 godziny. Natomiast na mocy uchwały Zarządu Powiatu nr (...) z dnia 31 sierpnia 2017r. istnieje 8 oddziałów, 14 grup ćwiczeniowych, liczba pełnych etatów pedagogicznych nie uległa zmianie w stosunku do roku poprzedniego, obniżeniu natomiast uległa liczba etatów niepełnych – 6,10. Ogólna liczba płatnych godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosi 523,5 godziny. Powód nie został zatrudniony na zastępstwo nieobecnego nauczyciela.

Powyższe, zdaniem powoda, nie uzasadnia powodu permanentnego przedłużania zatrudniania powoda na podstawie kolejnych umów na czas określony. W treści art. 10 ust. 7 KN ustawodawca ma na myśli organizację nauczania a nie organizację szkoły. Tym bardziej nie sposób znaleźć uzasadnienia nawiązania przez pozwanego z powodem stosunku pracy na czas określony bowiem w tym czasie pozwany zatrudnił na czas nieokreślony nauczyciela W. N. (1), który również prowadził zajęcia sportowe a co spowodowało zmniejszenie wymiaru czasu pracy nie tylko powoda ale również innych nauczycieli a co nie było uzasadnione z punktu widzenia organizacji nauczania. Ponadto, sytuacja ta miała miejsce w roku 2017, natomiast wcześniej powód był dwukrotnie zatrudniany na podstawie umowy o pracę na czas określony w analogicznych warunkach. Niepełny wymiar czasu pracy nie stał tu na przeszkodzie w zawarciu umowy na czas nieokreślony. Braku zatrudnienia na pełen etat nie sposób bowiem uznawać za powstanie szczególnych warunków w organizacji nauczania.

Już w toku postepowania, w piśmie z dnia 25 stycznia 2022r. powód zmienił swoje żądanie i wskazał, że wnosi o ustalenie, że począwszy od 1 września 2015r. istnieje stosunek pracy miedzy powodem a pozwanym nawiązany na czas nieokreślony w wymiarze 12/18 etatu a jako żądanie ewentualne wniósł o ustalenie istnienia stosunku pracy nawiązanego na czas nieokreślony w wymiarze 12/18 etatu począwszy od 1 września 2017r.

W odpowiedzi na pozew pozwany pracodawca – Zespół (...) w M. - powództwa nie uznał i wniósł o jego oddalenie w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wskazywał w uzasadnieniu, że nie było potrzeby wpisywania w umowie o pracę z powodem informacji o przesłance jej zawarcia jeżeli pracownik został o tym poinformowany przed podpisaniem umowy i wiedział na jakiej podstawie zawierana jest z nim umowa na czas określony.

Podał dalej, że specyfika działalności szkoły mistrzostwa sportowego jest sprawą oczywistą. Oczywista jest także nieprzewidywalność procesu kształcenia bowiem pozostaje on w ścisłym związku ze szkoleniem sportowym. W oddziałach sportowych, szkołach sportowych, oddziałach mistrzostwa sportowego oraz szkołach mistrzostwa sportowego w ramach zajęć sportowych jest realizowane szkolenie sportowe na podstawie programów szkolenia, obecnie na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27.03.2017 roku zatwierdzonych przez Ministra właściwego ds. kultury fizycznej z dnia 15.10.2012 roku w sprawie warunków tworzenia, organizacji oraz działania oddziałów sportowych szkół sportowych oraz szkół mistrzostwa sportowego i § 6 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27.03.2017 roku w sprawie oddziałów i szkół sportowych oraz oddziałów i szkół mistrzostwa sportowego. W szkole mistrzostwa sportowego oprócz edukacji ogólnej odbywa się szkolenie zorientowane na pozyskiwanie wyników sportowych na wysokim poziomie. Aby to szkolenie mogło być realizowane w szkole muszą znaleźć się uczniowie utalentowani, będący w stanie realizować programy szkolenia. Rekrutacja, edukacja i szkolenie takich uczniów jest procesem złożonym i nieprzewidywalnym. Aby szkolenie mogło być realizowane na każdym jego etapie musi znaleźć się odpowiednia dla danej dyscypliny sportu liczba uzdolnionych zawodników. Szczególnie jest to istotne w przypadku sportów drużynowych.

Po pierwsze, co oczywiste liczba uczniów i zawodników jest zależna od wyników rekrutacji do szkoły. Wyniki naboru są każdorazowo nieprzewidywalne. W procesie rekrutacji kandydaci do szkoły mistrzostwa sportowego poddawani są kilku etapowej weryfikacji, badaniom lekarskim i testom sprawnościowym , w wyniku których są kwalifikowani do uzyskania statusu ucznia. Rekrutacja przeprowadzana jest w miesiącach letnich. Dopiero w sierpniu danego roku można stwierdzić czy i ilu uczniów zakwalifikowało się nie tylko do danego oddziału, ale także do szkolenia sportowego w każdej z dyscyplin a w dalszej konsekwencji ich ilość decyduje o podziale na grupy ćwiczeniowe. Jak bowiem stanowią przepisy, w przypadkach uzasadnionych względami bezpieczeństwa, specyfiką sportu lub zróżnicowanym poziomem sportowym uczniów w czasie zajęć sportowych mogą być tworzone grupy ćwiczeniowe. Dopiero wówczas można określić liczbę i dyscypliny w jakich będą potrzebni trenerzy. Jest to sytuacja bardzo dynamiczna i w każdym roku mogą następować zmiany wynikające z potrzeb nauczania odzwierciedlające wyniki naboru.

Po wtóre, sytuacje wymuszające zmianę w organizacji nauczania przede wszystkim szkolenia sportowego mogą pojawić się także w każdym roku w oddziałach na każdym etapie kształcenia. W przypadku uczniów-zawodników zderzają się kontuzje eliminujące ich z dalszego szkolenia. Zawodnicy zmieniają miejsce zamieszkania ze względu na zmianę barw klubowych, niektórzy z uczniów nie osiągają zakładanych rezultatów szkolenia i w ogóle rezygnują z nauki w szkole mistrzostwa sportowego. Uczniowie, którzy nie kwalifikują się do dalszego szkolenia sportowego, są na podstawie opinii trenera przenoszeni do oddziałów działających na zasadach ogólnych. Tego typu decyzje podejmowane są najczęściej w czasie wakacji. Tak więc stan, nawet wśród uczniów wcześniej przyjętych do szkoły, można ostatecznie ustalić dopiero na początku kolejnego roku szkolnego. Należy mieć na uwadze, że liczebność oddziałów czy grup ćwiczeniowych wynosi w pozwanej placówce kilka - kilkanaście osób i każda taka zmiana pociąga z sobą komplikacje w organizacji kształcenia i szkolenia i to wszystko powoduje to, że zmiany następują nieprzerwanie. Wynika to ze specyfiki szkoły. Pełna informacja pozwalająca ustalić przydział godzin szkolenia jest możliwa do uzyskania dopiero wraz z rozpoczęciem każdego roku szkolnego. Wcześniej, w szczególności do końca maja każdego roku, nie sposób przewidzieć organizacji nauki w kolejnym roku szkolnym. Organizacja nauczania może zmieniać się corocznie. Organizację te i potrzeby z niej wynikające można ustalić dopiero z początkiem każdego kolejnego roku szkolnego.

Na marginesie zauważył pozwany, że zatrudnienie nauczyciela - trenera na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony wiązałoby się z dużym ryzykiem po stronie pozwanego. W miesiącach wiosennych brak jest wiedzy a więc podstaw do zastosowania art. 20 Karty Nauczyciela. Nie sposób bowiem wówczas ustalić organizacji szkoły od przyszłego roku szkolnego. W nowym roku szkolnym natomiast zatrudniony nauczyciel mógłby nie mieć przydzielonych godziny nauczania ze względu na brak uczniów - zawodników. Stąd Zarząd Powiatu w M. każdorocznie w sierpniu lub wrześniu ostatecznie zatwierdza arkusz organizacyjny dla pozwanego. Wynika to z tego, że wówczas znane są wyniki naboru i liczebność oddziałów.

Podał dalej pozwany, że w roku szkolnym 2013/2014 liczba zawodników wynosiła 71 osób, w roku szkolnym 2014/ 2015 - 65 osób, w roku szkolnym 2015/2016 - 78 osób, w roku szkolnym 2016/ 2017 – 57 osób, w roku szkolnym zaś (...) - 63 osoby, w roku szkolnym 2018/2019 - 40 osób. Od roku szkolnego 2016/2017 pozwany szkolił mniej zawodników niż wskazywała liczba z planów naborów określonych uchwałami Zarządu Powiatu.

W roku szkolnym 2018/2019 było tylko zatem 40 zawodników i z tego powodu nie zawarto kolejnych umów z powodem.

Pozwany przywołał dalej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.06.2016r. wydany w sprawie II PK 142/15, w którym stwierdzono, że jeśli oddziały przedszkolne nie stanowią stałej obligatoryjnej struktury organizacyjnej szkoły a ich powołanie zależy od podejmowanych co roku decyzji organu prowadzącego podyktowanej naborem do tych oddziałów, od czego zależało zapewnienie środków finansowych na ich funkcjonowanie, świadczy to o szczególnych potrzebach wynikających z organizacji nauczania w rozumieniu art. 10 ust. 7 ustawy Karta Nauczyciela uzasadniających zatrudnienie nauczyciela mianowanego na czas określony.

Analogiczna sytuacja, zdaniem pozwanego, występuje w przedmiotowej sprawie. Grupy szkoleniowe w koszykówce nie są obligatoryjną strukturą szkoły a ich powołanie jest uzależnione od liczby uczniów - zawodników i umieszczenia w arkuszu organizacyjnym. Powód poinformowany był o zasadach funkcjonowania szkoły, a dodatkowo podpisując umowę w roku szkolnym 2017/2018 Dyrektor poinformowała go o tym, że ewentualna umowa na czas nieokreślony zostanie zawarta jeżeli liczba zawodników ustabilizuje się. Podstawą zatem zawarcia każdej umowy z powodem były potrzeby wynikające z organizacji nauczania w placówce. Organizacja ta jest procesem bardzo złożonym, podlegającym zmianom i wynikającym z konieczności jej dostosowania do prowadzonego szkolenia sportowego. Umowy zawierane były wraz z rozpoczęciem kolejnego roku szkolnego, gdy ta organizacja była ustalona na kolejny rok kształcenia. Ze względu na dynamikę procesu powodowi nie zaproponowano umowy na czas nieokreślony a w roku 2018 nie zawarto umowy na kolejny rok szkolny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany Zespół jest placówką oświatową, której głównym zadaniem jest kształcenie młodzieży w różnych dziedzinach sportu. W jej skład w 2015 roku wchodziły: Szkoła Podstawowa Mistrzostwa Sportowego nr 3, Gimnazjum, II Liceum Ogólnokształcące i (...) Ośrodek Sportowy. W zespole dzieci trenowały wówczas: żeglarstwo, kajakarstwo, piłkę nożną i koszykówkę. Szkolenie rozpoczyna się od 4 klasy szkoły podstawowej.

Organem prowadzącym szkołę był i nadal jest Powiat (...).

Swoje zatrudnienie w pozwanym zespole powód rozpoczął w dniu 1 września 2013r. po zawarciu umowy o pracę na stanowisku nauczyciela koszykówki w wymiarze 6/18 etatu. Powód był wówczas nauczycielem stażystą.

Koszykówka pojawiła się w zespole w roku szkolnym 2012/2013 a pierwszym trenerem tej dyscypliny został S. K.. Powód miał być drugim trenerem do grupy naborowej.

W roku szkolnym 2013/2014 funkcjonowało w zespole 10 oddziałów, w tym 14 grup ćwiczeniowych.

Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 602,3 w tym: w szkole 326,32 zajęć dydaktycznych i 183 godziny zajęć sportowych, w (...)ie 93 godziny.

Po zmianie uchwały w sprawie organizacji pracy placówki uchwałą z dnia 24 września 2013r. ustalono, że będzie 9 oddziałów, w tym 15 grup ćwiczeniowych.

Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 572 w tym: w szkole 302 zajęć dydaktycznych i 177 godziny zajęć sportowych, w (...)ie 93 godziny.

/dowód: kopia uchwały Zarządu Powiatu k. 143/

Powód był wówczas zatem jednym z dwóch trenerów koszykówki, prowadził dwie grupy ćwiczeniowe, w każdej z nich było 15 uczniów. Drugi z trenerów szkolił także dwie grupy ćwiczeniowe.

W kolejnym roku szkolnym z powodem zawarto podobną umowę o pracę przy czym jego wymiar czasu pracy wynosił 12/18 etatu.

Funkcjonowało wówczas 9 oddziałów, w tym 15 grup ćwiczeniowych.

Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 487,5 w tym: w szkole 292,5 zajęć dydaktycznych i 195 godziny zajęć sportowych, w (...)ie 65 godziny.

Aktem nadania stopnia awansu zawodowego z dnia 20 sierpnia 2015r. powód uzyskał stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.

Dyrektorem Zespołu, podobnie jak w poprzednim roku szkolnym, była R. T..

W dniu 28 sierpnia 2015r. powód P. M. (1) nawiązał z pozwanym Zespołem (...) w M. stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony od dnia 1 września 2015r. do dnia 31 sierpnia 2016r. w wymiarze czasu pracy 12/18 etatu. Powód zatrudniony został jako nauczyciel zajęć sportowych z koszykówki.

W tym roku szkolnym oddziałów było nadal 9, grup ćwiczeniowych 16. Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 601, w tym: w szkole 317 zajęć dydaktycznych i 202 godziny zajęć sportowych, w (...)ie 82 godziny.

W planie naboru do szkół pozwanego zespołu ustalono, iż grup szkoleniowych z koszykówki będzie 4, minimalna liczba zawodników w szkole i (...) 15.

Liczba zawodników w grupie w szkole wynosiła wtedy 15 uczniów, w (...) 17.

Powód zainteresowany był wówczas zawarciem umowy na czas nieokreślony a na pytanie o powód dlaczego takiej umowy nie zawiera słyszał od dyrektora ogólnikową odpowiedź, że nie jest to możliwe. Umowa zatem jaką strony zawarły ponownie była umową na czas określony na kolejny rok szkolny.

Kolejna umowa o pracę zawarta została z powodem w dniu 29 sierpnia 2016r., także na czas określony od 1 września 2016r. do 31 sierpnia 2017r. Wymiar czasu pracy powoda pozostał bez zmian. Liczba oddziałów i grup ćwiczeniowych w tym roku szkolnym także pozostała bez zmian. Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 592,85 w tym: w szkole 320,85 zajęć dydaktycznych i 177 godzin zajęć sportowych, w (...)ie 95 godzin.

W planie naboru do szkół pozwanego zespołu na ten rok szkolny ustalono, iż grup szkoleniowych z koszykówki będzie 2, minimalna liczba zawodników w (...) 15.

Liczba zawodników grupie w szkole wynosiła 8, w (...) 11.

W dniu 1 września 2017r. strony ponownie zawarły umowę o pracę na czas określony do dnia 31 sierpnia 2018r. Wymiar czasu pracy powoda określono na 9/18 etatu.

Liczba oddziałów wynosiła w tym roku szkolnym 8, grup ćwiczeniowych było 14. Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 449,5 w tym: w szkole 299,5 zajęć dydaktycznych i 150 godzin zajęć sportowych, w (...)ie 74 godzin.

W planie naboru do szkół pozwanego zespołu na ten rok szkolny ustalono, iż grup szkoleniowych z koszykówki będzie 2, minimalna liczba zawodników w (...) 15.

Liczba zawodników w grupie w szkole wynosiła 8, w (...) 7.

/dowód: kopie uchwały zarządu Powiatu k. 21- 23, 133, kopia planów naboru k. 24-29, 31, wymiar zatrudnienia i liczebność grup k. 34/

Do końca sierpnia 2017r. R. T. była dyrektorem Zespołu. Wicedyrektorem do spraw dydaktycznych była wówczas K. G. (1). Od 1 września 2017r., po wygranym konkursie na to stanowisko, funkcję dyrektora zespołu zaczęła pełnić A. O..

Jeszcze w sierpniu 2017r., na polecenie R. T., przygotowano dokument w postaci umowy o pracę z powodem, w którym to przewidziano jego zatrudnienie od dnia 1 września 2017r. na czas nieokreślony. Pensum określono w niej na 12/18 etatu. Ówczesna dyrektor złożyła na niej dwój podpis. Taką informację o gotowej do podpisu umowie powód otrzymał pod koniec sierpnia 2017r. Powód zamierzał ją podpisać po powrocie ze zgrupowania, we wrześniu. Wówczas jednak poproszony został do gabinetu nowego dyrektora, od której to usłyszał, że taka umowa jak była przygotowana nie może być zawarta a poza tym zmniejszeniu ulegnie wymiar pensum powoda. Powód dowiedział się też wtedy, że od 1 września 2017r. zatrudniony został w zespole (...) jako trener żeglarstwa a jednocześnie nowy wicedyrektor placówki. Jego umowa była umową zawartą na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z powodem podpisana została ponownie umowa na czas określony od dnia 1 września 2017r. do 31 sierpnia 2018r. a pensum powoda określono na 9/18.

W tym roku szkolnym powód nadal prowadził zajęcia w 2 grupach ćwiczeniowych.

Po upływie tego roku szkolnego, zgodnie z zapisami zawartej umowy, stosunek pracy powoda wygasł z dniem 31 sierpnia 2018r.

Na rok szkolny 2018/2019 uchwała Zarządu Powiatu w sprawie organizacji pracy pozwanego zespołu przewidywała, że oddziałów będzie 7, grup ćwiczeniowych 14. Ogólna liczba godzin zajęć dydaktyczno – wychowawczych wynosiła 472,33 w tym: w szkole 261,33 zajęć dydaktycznych i 144 godzin zajęć sportowych, w (...)ie 67 godzin (128).

W planie naboru do szkół pozwanego zespołu na ten rok szkolny ustalono, iż grup szkoleniowych z koszykówki będzie 2, minimalna liczba zawodników w (...) 15.

Powyżej ustalony stan faktyczny wynika, zdaniem Sądu, z przeprowadzonych w sprawie dowodów, w szczególności z dokumentów w postaci arkuszy organizacyjnych placówki oraz uchwał Powiatu w sprawie organizacji szkoły a także z akt osobowych powoda.

Przebieg kolejnych wydarzeń co do zasady był poza sporem między stronami.

Przesłuchani w sprawie świadkowie zgodnie wskazywali, iż pojawienie się w zespole zajęć z koszykówki miało za zadanie pomóc w utrzymaniu szkoły, zwiększyć liczbę młodzieży zainteresowanej nauką w placówce i zajęciami w niej prowadzonymi. Nabór młodzieży do szkoły w zasadzie trwał przez cały rok. To ile dzieci pojawi się w szkole i na zajęciach w grupach ćwiczeniowych nigdy nie było pewne. Zainteresowanie sportem oraz nauką w placówce było zmienne.

W istocie, liczba uczniów i zawodników jest zależna od wyników rekrutacji do szkoły. Wyniki naboru są każdorazowo nieprzewidywalne. W procesie rekrutacji kandydaci do szkoły mistrzostwa sportowego poddawani są kilkuetapowej weryfikacji, badaniom lekarskim i testom sprawnościowym, w wyniku których są kwalifikowani do uzyskania statusu ucznia. Rekrutacja przeprowadzana jest w miesiącach letnich. Dopiero w sierpniu danego roku można stwierdzić czy i ilu uczniów zakwalifikowało się nie tylko do danego oddziału, ale także do szkolenia sportowego w każdej z dyscyplin a w dalszej konsekwencji ich ilość decyduje o podziale na grupy ćwiczeniowe. Dopiero wówczas można określić liczbę i dyscypliny w jakich będą potrzebni trenerzy.

Spór jaki strony toczyły w niniejszej sprawie dotyczył jednej kwestii – mianowicie takiej czy w dacie zawiązywania z powodem kwestionowanej umowy o pracę tj. w dniu 1 września 2015r., pozwany mógł zawrzeć z powodem umowę na czas określony czy też zobligowany był zawrzeć umowę na czas nieokreślony.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 10 ust. 4 ustawy Karta Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony.

Jak wskazywano wyżej, powód w sierpniu 2015r. uzyskał stopień awansu zawodowego nauczyciela kontaktowego. Zasada zatem opisana wyżej – zawarcia z nim umowy o pracę na czas nieokreślony począwszy od 1 września 2015r. – winna mieć tu zastosowanie. Umowy takiej jednak nie zawarto a pozwany wywodził w toku postępowania, że w odniesieniu do powoda zaistniała przesłanka o jakiej mowa w art. 10 ust. 7 cytowanej ustawy pozwalająca – zgodnie z zapisami tej ustawy – na pominięcie tego nakazu i zawarcie umowy na czas określony. Tą przesłanką była potrzeba wynikająca z organizacji nauczania.

Potrzeba ta, w ocenie pozwanego, miałaby polegać głównie na tym, że nie było pewności co do tego czy szkolenia z zakresu koszykówki będą kontynuowane. Tak wskazywała w toku procesu obecna dyrektor placówki A. O.. Konsekwentnie kładła nacisk na kwestie niepewności w każdym kolejnym roku szkolnym co do tego ile dzieci pojawi się w szkole i (...)ie, ile młodzieży zadeklaruje chęć edukacji w placówce. Podnosiła nadto kwestię, że to organ prowadzący w dużej mierze wpływał na strukturę szkoły, na to ile grup szkoleniowych będzie funkcjonować. To organ prowadzący naciskał na oszczędności a poprzez swoje uchwały ustalał strukturę i organizację pracy placówki i określał plany naboru do poszczególnych dyscyplin sportowych. To także organ prowadzący zdecydował przed kilku laty aby wstępne szkolenie młodzieży w poszczególnych dziedzinach sportu odbywało się w klubach sportowych działających przy zespole co też miało wpływ na funkcjonowanie i strukturę zespołu.

O okolicznościach zawierania z powodem umowy o pracę w dniu 1 września 2015r. relacjonowała też ówczesna dyrektor i osoba umowę tę zawierająca tj. R. T.. Otóż, wskazywała, że w roku szkolnym 2015/2016 sytuacja jeśli chodzi o koszykówkę była dobra – w miejsce poprzednich dwóch grup ćwiczeniowych z tej dyscypliny w planie naboru pojawiły się ich cztery a każdy z trenerów miał po dwie takie grupy. Ilość zawodników i nabór do grup szkoleniowych pozostawał na tym samym poziomie. Liczba dzieci nie zmniejszała się. Sytuacja jednak, zdaniem świadka, cały czas nie była pewna i dotyczyło to wszystkich dyscyplin sportu. Zauważyła, że zainteresowanie młodzieży sportem maleje z roku na rok. Podała nadto, że powód był bardzo dobrym trenerem, ale wówczas praca dyrektora takiej placówki była trudna. Uważała wówczas, że reforma edukacji poprzez wygaszanie gimnazjum spowoduje zamknięcie placówki. Podała też, że sądziła, że szkoła przygotowuje się do rozwiązania. W ocenie świadka kwestia zatrudnienia na czas nieokreślony ściśle wiązała się też z możliwością zapewnienia nauczycielowi pełnego pensum a to w przypadku powoda nie było możliwe bowiem wymiar czasu pracy powoda zawsze był mniejszy niż 18 godzin. Zeznała nadto, że pewnie skrzywdziła powoda bo winna była zawrzeć umowę stałą, ale chciała by powód jeszcze podniósł swoje kwalifikacje jako trener.

/dowód; zeznania świadków: K. G. k. 212 – 212v, S. M. k. 212v- 213v, W. N. k. 231v- 214v, R. T. k. 303v- 306, zeznanie stron P. M. k. 322v – 324, A. O. k. 324 – 326/.

W przekonaniu Sądu przedstawiona wyżej argumentacja zarówno obecnego dyrektora pozwanego zespołu jak i poprzedniego nie pozwala na uznanie, że w odniesieniu do powoda w dacie zawierania z nim umowy o pracę na czas określony w dniu 1 września 2015r. (ale tez i w dacie 1 września 2017r. ) zaistniała potrzeba wynikająca z organizacji nauczania o jakiej mowa w art. 10 ust. 7 ustawy Karta Nauczyciela, która to uprawniała pozwanego do zawarcia z powodem umowy na czas określony.

Wskazać w tym miejscu należy, że przepis art.10 KN statuuje daleko idącą ochronę trwałości stosunku pracy nauczyciela stanowiąc, że zatrudnienie nauczyciela na czas określony może nastąpić jedynie wtedy, gdy taka potrzeba wynika z organizacji nauczania lub gdy chodzi o zastępstwo nieobecnego nauczyciela. W motywach uchwały Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 1994 r., I PZP 28/94 (OSNAPiUS 1994 Nr 10 poz. 160), zawarte jest stwierdzenie, że "sformułowanie tego przepisu nie powinno budzić żadnych wątpliwości. Wynika z niego wprost, że umowa o pracę na czas określony może być zawarta jedynie wtedy, gdy spełnione są przesłanki tego przepisu (...) a zawarcie z nauczycielem umowy na czas określony przy braku spełnienia przesłanek tego przepisu (brak potrzeb organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela) jest sprzeczne z omawianym przepisem i zgodnie z art. 18 § 2 Kodeksu pracy w związku z art. 98 ust. 1 Karty Nauczyciela powoduje zastosowanie odpowiednich przepisów prawa pracy".

A zatem, sytuacja gdy z nauczycielem legitymującym się stopniem awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego zawierana jest umowa na czas określony winna mieć miejsce w wyjątkowych przypadkach i to wyłącznie w takich kiedy to owa potrzeba wynikająca z organizacji nauczania ma w rzeczywistości miejsce.

W przekonaniu Sądu przesłanka ta w sprawie nie zaistniała.

Po pierwsze, przywołać w tym miejscu należy treść wyroku Sadu Najwyższego z dnia z dnia 15 września 2006 r. wydanego w sprawie

I PK 62/06, w którym to SN orzekł, że :

„ Wyjątek dopuszczający zatrudnienie nauczyciela mianowanego na podstawie umowy o pracę na czas określony uregulowany został w art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela. W myśl tego przepisu jest to prawnie możliwe tylko wówczas, gdy zachodzi potrzeba zastępstwa nieobecnego nauczyciela lub potrzeba wynikająca z organizacji nauczania. Przepis ten, jako regulujący wyjątek od zasady, należy wykładać ściśle. Zatrudnienie nauczyciela mianowanego na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dopuszczalne tylko wówczas gdy staje się konieczne w świetle wynikających z tego przepisu przesłanek. Taka wyjątkowa podstawa zatrudnienia nie może być zależna od uznania pracodawcy. Byłoby to sprzeczne z gwarancyjnym charakterem norm prawnych regulujących stosunek pracy nauczyciela mianowanego”.

Zasada opisana wyżej, mimo że określona w sprawie dotyczącej nauczyciela mianowanego, ma zastosowanie wprost do nauczyciela kontraktowego albowiem do takiego nauczyciela ten przepis też ma odniesienie. A zatem, winna to być sytuacja wyjątkowa i niewątpliwa.

W jakich zatem sytuacjach można mówić o zaistnieniu potrzeby wynikającej z organizacji nauczania?

Aby odpowiedzieć na to pytanie należy wskazać na definicję pojęcia „organizacji nauczania”. Otóż, w wyroku z dnia 5 września 1997r. wydanego w sprawie I PKN 226/97 Sąd Najwyższy podał:

(...) organizacja pracy nauczyciela", której potrzeby mogą uzasadniać zatrudnienie na czas określony (art. 10 ust. 4 Karty Nauczyciela) należy odnieść do zasad funkcjonowania szkoły (liczba klas, rodzaj przedmiotów, liczba godzin lekcyjnych, liczba etatów, czas nauczania poszczególnych przedmiotów, zmianowość pracy szkoły), a nie do wykształcenia czy umiejętności nauczyciela”.

Wprawdzie teza ta także odnosi się do sprawy dotyczącej nauczyciela mianowanego, ale ma pełne zastosowanie do niniejszej sprawy albowiem i w stosunku do nauczyciela kontraktowego przesłanka ta ma zastosowanie.

Sąd Najwyższy, rozważając owo pojęcie, poddał pod rozwagę niebezpieczeństwo jakie może powstawać w sytuacji gdy dyrektor szkoły, posługując się tym pojęciem, usprawiedliwia nieuzasadnione nawiązanie umowy o pracę na czas określony w sytuacji gdy de facto organizacja nauczania w danej jednostce do tego nie uprawnia.

Zasadnicze bowiem znaczenie mają tu kwestie takie jak - liczba klas, rodzaj przedmiotów, liczba godzin lekcyjnych, liczba etatów, okres nauczania poszczególnych przedmiotów. Wskazują one bowiem, zgodnie z tezą wyroku SN, jak jest w danej placówce organizacja nauczania i czy uzasadnia ona zawarcie umowy z nauczycielem na czas określony.

W przekonaniu Sądu takich okoliczności pozwana nie wykazała.

Generalnie należy podkreślić, iż argumentacja pozwanego, która miałaby uzasadniać rodzaj zawartej z powodem umowy, sprowadzała się do tego, że powód zatrudniony został w zespole z uwagi na niepewność co do sytuacji placówki jeśli chodzi o ilość dzieci a co za tym idzie ilość zajęć.

Wskazywana przez dyrektora niepewność nie mogła w żaden sposób uzasadnić nawiązania umowy na czas określony.

W przepisie art.10 ust.7 KN chodzi bowiem o organizację nauczania i to istniejącą w dacie zawierania z nauczycielem umowy o pracę, a nie o inne względy. Tymczasem, z analizy arkuszy organizacyjnych pozwanego z ostatnich lat, w szczególności po porównaniu arkusza na rok szkolny 2013/2014 i organizacji pracy w latach kolejnych, w szczególności w roku 2015/2016 wynika, że w owym czasie nie istniała potrzeba organizacyjna nauczania, która uzasadniałaby zatrudnienie powoda z dniem 1 września 2015r. tylko na czas określony. Liczba oddziałów w zespole nie ulegała zmianie, a jeśli tak to zmniejszała się jedynie o 1 oddział po czym znów rosła o jeden oddział. Ta sama była też liczba grup szkoleniowych i etatów nauczycieli.

Podnoszona była przez dyrektora pozwanego zespołu, tak obecnego jak i poprzedniego, pozwaną kwestia niestabilności sytuacji, jej dynamiczności w takich jak pozwana placówkach, nie ma tu żadnego znaczenia. Sąd nie kwestionuje w żaden sposób, że w istocie rekrutacja do szkoły trwa cały rok i wiedza co do końcowego jej efektu znana jest dopiero we wrześniu kolejnego roku szkolnego. Odnieść to jednak należy do każdej szkoły, nie tylko do szkoły mistrzostwa sportowego. Gdyby przyjąć taką argumentację to w zasadzie stanowiłoby to przyzwolenie na swobodę w zawieraniu umów na czas określony z każdym nauczycielem, mimo zapisu art. 10 ust. 7 KN. Od kilku już lat zauważalny jest niż demograficzny, który ma bezpośrednie przełożenie na liczbę dzieci w szkołach. Sytuacja ta nie może jednak w żaden sposób niweczyć roli jaka spełnia wymóg wskazany w art. 10 ust. 7 KN.

Sama obawa dyrektora placówki co do możliwości zmiany sytuacji w zespole nie może mieć tu znaczenia. Zresztą, jak wskazują powyżej omówione dane, struktura zatrudnienia w szkole nie zmieniła się, liczba oddziałów też była zasadniczo taka sama.

Jak podawał pozwany, w roku szkolnym 2013/2014 liczba zawodników wynosiła 71 osób, w roku szkolnym 2014/ 2015 - 65 osób, w roku szkolnym 2015/2016 - 78 osób, w roku szkolnym 2016/ 2017 – 57 osób, w roku szkolnym zaś (...) - 63 osoby, w roku szkolnym 2018/2019 - 40 osób. Liczby te nie wskazują na drastyczną zmienność sytuacji jeśli chodzi o ilość uczniów – zawodników a jeśli chodzi o rok szkolny 2015/2016 sytuacja była wręcz znakomita bo tych uczniów było więcej niż w roku poprzednim.

Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, ze w ocenie Sądu w swej argumentacji pozwana nie była konsekwentna. Skoro bowiem charakter szkoły – jako szkoły mistrzostwa sportowego z definicji niejako zakładał niestabilność i niepewność co do wyników rekrutacji do szkoły to tym samym winno to mieć odniesienie do każdego nauczyciela, zwłaszcza nowo zatrudnionego. Tymczasem pozwana w roku szkolnym 2017/2018 zatrudniła nowego nauczyciela W. N. od razu na podstawie umowy na czas nieokreślony a ozwana tłumaczyła to tym, że wicedyrektor nie mógł być zatrudniony na czas określony. Zasady winny być takie same wobec każdego nauczyciela a w tej sytuacji tak nie było. Mimo stałej niepewności nowy nauczyciel – trener od razu otrzymuje umowę na czas nieokreślony.

W tej sytuacji Są dnie podzielił stanowiska pozwanego o zaistnieniu w dniu 1 września 2015r. przesłanki w postaci potrzeby wynikającej z organizacji nauczania i stąd orzekł jak w wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu a o kosztach zastępstwa procesowego zgodnie z regułami Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r.

Bożena Makowczenko