Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach Wydział X

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2014 roku w Katowicach

sprawy B. K. (1) (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania B. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 4 września 2013 roku Nr: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu B. K. (1) prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, poczynając od dnia 1 sierpnia 2013roku.

SSO Beata Torbus

Sygn. akt XU 3631)13

UZASADNIENIE

Ubezpieczony B. K. (1) wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 4 września 2013r. o odmowie przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 3 czerwca 1970r. do 3 września 1985r.(k. 2).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, wskazując, iż uznał za udowodnione 13 lat, 1 miesiąc i 16 dni pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Podkreślił,że odmówił zaliczenia okresu pracy od 3 czerwca 1970r. do 30 września 1985r. na stanowisku elektromontera w (...) PW (...) w Ż., ponieważ przedłożone świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach zostało wystawione przed podmiot nieuprawniony (k.3-4).

Sąd ustalił, co następuje :

Ubezpieczony B. K. (1) ( ur. (...)) legitymuje się wykształceniem zawodowym. Z zawodu jest górnikiem elektromonterem pod ziemią.

(wniosek emerytalny k. 2-4 a.e., zeznania ubezpieczonego e-protokół k.53a.s. ).

W okresie od 3 czerwca 1970r. do 30 września 1985r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Mieszkaniowego (...) w Ż. na stanowisku elektromontera w Wydziale Energomechanicznym (...), w pełnym wymiarze czasu pracy.

Ubezpieczony świadczył pracę jako elektromonter utrzymania ruchu. Przedsiębiorstwo (...) było przedsiębiorstwem budowlanym. Produkowano w nim ściany zewnętrzne, wewnętrzne, stropowe, kominy, schody, kominy wentylacyjne i zbrojenia do form. W tym celu była specjalnie do tego przystosowana linia technologiczna. Praca ubezpieczonego odbywała się na jednej dużej hali o wysokości 15 metrów, szerokości 200m i długości 200m. Na hali tej znajdowały się betoniarnia, spawalnia, zbrojarnia, wózki jezdne, suwnice, formy do zalewania płyt, taśmy do transportu kruszywa, wibratory do ubijania betonu, zgrzewarki, prościarki do prostowania i cięcia drutu zbrojeniowego. Urządzenia te były w ruchu.

Ubezpieczony dokonywał naprawy, remontów, konserwacji i przeglądu tych urządzeń. Tego samego rodzaju prace ubezpieczony wykonywał w kotłowni w odniesieniu do wielkich kotłów i przenośników taśmowych.

W zakresie elektrycznym wykonywał też na hali prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, dokonując naprawy lub remontu suwnic oraz przewodów jezdnych zasilających sufit na hali.

Ubezpieczony robił na hali pomiary urządzeń, usuwał awarie silników, betoniarek, zgrzewarek, spawarek i innych urządzeń elektrycznych, remontował urządzenia przy maszynach, które pracowały. W hali, w której pracował ubezpieczony występowało zapylenie cementem, hałas, wibracje, opary formolu, opiłki rdzy i metalu.

W zakładzie pracowało około 30 elektromonterów.

W okresie od stycznia 1970r.do sierpnia 1981r. na stanowisku elektromontera, wykonujące te same czynności co ubezpieczony pracował E. C., następnie został zastępcą kierownika działu energomechanicznego i był przełożonym ubezpieczonego.

W aneksie do umowy o pracę z 7 sierpnia 1985r. zastępca kierownika fabryki w Ż. podał, że stanowisko elektromontera, na którym ubezpieczony jest zatrudniony jest zaliczane do prac w szczególnych warunkach uprawniające do niższego wieku emerytalnego.

(...) Budowlana (...) nie jest następcą prawnym (...) PW (...), jedynie na podstawie umowy z 27 kwietnia 1999r. zawartej z Gminą Ż. spółka przejęła dokumenty osobowe i płacowe pracowników zlikwidowanego przedsiębiorstwa.

(akta osobowe ubezpieczonego z (...) PW (...) k. 25a.s., informacja (...) Budowlanej (...) k. 24a.s., zeznania świadka E. C., B. K. (2), ubezpieczonego e-protokół k. 53 a.s.).

W wydanym ubezpieczonemu w dniu 19 października 1998r. przez (...) Budowlaną (...) w Ż. świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach podano, iż ubezpieczony w okresie od 3 czerwca 1970r. do 3 września 1985r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace – bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń będących w ruchu na stanowisku elektromontera wymienionym w wykazie A dział XIV poz. 25 pkt 1 stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z 12 sierpnia 1983r. w sprawie prawie ustalenia w resorcie górnictwa i energetyki stanowisk pracy w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych, na których są wykonywana prace w warunkach szczególnych uprawniających do wzrostu emerytury i niższego wieku emerytalnego (świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych k. 13 tIa.e.).).

E. C. ur. (...) był zatrudniony w (...) PW (...) w Ż. w okresie od 8 stycznia 1970r. do 30 września 1985r. na stanowisku elektryka brygadzisty, a następnie zastępcy kierownika wydziału energomechanicznego.Organ rentowy decyzją z dnia 21 października 2003r. odmówił mu prawa do emerytury. Na skutek odwołania E. C. od tej decyzji, Sad Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach wyrokiem z dnia 27 stycznia 2004r. w sprawie sygn.akt IXU 2091)03 zmienił decyzje z dnia 21 października 2003r. w ten sposób, że przyznał E. C. prawo do emerytury od 18 października 2003r. Sąd ten zaliczył E. C. do pracy w warunkach szczególnych okres od 8 stycznia 1970r. do 20 sierpnia 1981r. na stanowisku elektryka-elektromontera(akta emerytalne E. C., akta Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. (...) 2091)03).

Na stanowiskach elektromonterów w tym samym czasie pracowali także w (...) S. G. i E. R.. Organ rentowy te okresy zatrudnienia zaliczył im do pracy w warunkach szczególnych (akta Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. (...) 2091)03).

B. K. (2) ur. (...) był zatrudniony w (...) PW (...) w Ż. od 10 kwietnia 1970r. do 31 marca 1980r. na stanowisku spawacza. Od 26 lutego 2003r. jest uprawniony do emerytury górniczej (akta emerytalne B. K. (2)).

Ubezpieczony od 27 stycznia 2006r. pobiera emeryturę z art. 46 w zw. z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.Na dzień 1 stycznia 1999r. ubezpieczony posiadał 31 lat, 4 miesiące i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych (wniosek emerytalny k. 2 a.e. t II, decyzja emerytalna k. 43-44 t. I a.e., zeznania ubezpieczonego e-protokół k. 53a.s., okoliczność przyznana przez organ rentowy k. 3-4a.s.).

W dniu 22 sierpnia 2013r. ubezpieczony wystąpił z wnioskiem do organu rentowego o wcześniejszą emeryturę. Organ rentowy uznał za udowodnione 13 lat 1 miesiąc i 16 dni stażu pracy w warunkach szczególnych, zaliczając do niego okresy zatrudnienia od 1 października 1985r. do 29 kwietnia 1990r. i od 1 maja 1990r. do 31 grudnia 1998r. w KWK (...) w O. na stanowisku elektromontera pod ziemią ( z wyłączeniem okresów nieskładkowych po 14 listopada 1991r. tj. od 9 do 20 marca 1993r., od 22 do 24 marca 1994r., od 20 września do 18 października 1994r., 18 października 1995r., od 7 do 8 października 1998r.) -(wniosek emerytalny k.2-4a.e.t.II, karta przebiegu zatrudnienia k. 18-19a.e. t.II, zaświadczenie pracy k. 14 a.e. t I).

Powyższe okoliczności nie są przez strony kwestionowane. Spornym jedynie pozostaje, czy ubezpieczony spełnił warunki do uzyskania wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj.Dz.U. z 2013r., poz. 1440), zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie tj. 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej – wynoszący 25 lat dla mężczyzn.

Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy. Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

W myśl art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej obniżony wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Do przepisów tych należy zaliczyć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Na zasadzie § 2 ust. 1 owego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z mocy § 4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A stanowiącym załącznik do powołanego rozporządzenia w Dziale XIV obejmującym prace różne pod pozycją 25 wymieniono prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Wydane na podstawie § 1 ust. 2 powołanego wyżej rozporządzenia zarządzenie nr 9

Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w

sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra

Budownictwa i (...), na których są wykonywane prace w

Szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do

wzrostu emerytury lub renty(Dz. Urz. MB Nr 1, poz. 43), w załączniku nr 1 wykazie A D.

XIV w poz.25 dot. prac w zakresie bieżącej konserwacji agregatów, urządzeń oraz

prac budowlano- montażowych i budowlano-remontowych na oddziałach będących w ruchu,

w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie w pkt 1 wymienia

stanowiska pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowisku

wymienionym w wykazie.

Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności akt osobowych ubezpieczonego z (...) PW (...) oraz zeznań świadków E. C., współpracownika ubezpieczonego do 1981r., a następnie jego przełożonego oraz B. K. (2) współpracownika ubezpieczonego, a także zeznań samego ubezpieczonego, odwołujący w okresie od 3 czerwca 1970r. do 30 września 1985r. faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace ujęte pod poz. 25 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. , do których zalicza się bieżącą konserwację agregatów i urządzeń na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie tj. m.in., prace zbrojarsko betoniarskie (poz. 4 działu V wykazu A), przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości (poz.5 działu V wykazu A,) prace spawalnicze (poz. 12 działu XIV wykazu A), prace w kotłowniach ( poz. 1 działu XIV wykazu A).

Zeznania świadków B. K. (2) i E. C. oraz ubezpieczonego Sąd uznał za wiarygodne, gdyż pokrywają się wzajemnie oraz znajdują odzwierciedlenie w aktach osobowych ubezpieczonego. Ponadto E. C. do 1981r. świadczył tego samego rodzaju pracę co ubezpieczony, która została mu zaliczona do pracy w warunkach szczególnych. B. K. (2) zaś pracował jako spawacz na tej samej hali, stąd znany mu był zakres czynności ubezpieczonego.

Znamiennym jest również i to, że organ rentowy zaliczył E. R., i S. G. okres zatrudnienia w F. na stanowiskach elektromonterów do pracy w warunkach szczególnych.

Jak słusznie wskazał organ rentowy, świadectwo pracy w warunkach szczególnych za okres zatrudnienia w (...) zostało wydane ubezpieczonemu przez organ nieuprawniony tj. (...) Budowlaną (...), przechowującą jego akta osobowe i dokumentacje płacową, która nie jest następcą prawnym (...) PW (...). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach czy szczególnym charakterze powinno być zaś stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy.

Należy jednak mieć na uwadze fakt, że dowodem potwierdzającym zatrudnienie pracownika w warunkach szczególnych są nie tylko świadectwa wykonywania prac w tych warunkach wydane przez pracodawcę.

Okresy pracy w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przed sądem wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przez Kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, wyjaśnieniami stron. Bowiem w postępowaniu odwoławczym nie mają zastosowania ograniczenia dowodowe, którymi związany jest organ rentowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2.08.2012r., (...))11, Lex 1213891).

Wymaga nadto podkreślenia, iż organ rentowy błędnie dokonał wyłączenia z okresów pracy w warunkach szczególnych, w okresie zatrudnienia w Kopalni (...) okresów nieskładkowych po 14 listopada 1991r. w wymiarze 48 dni. Ten okres nie podlega odliczeniu z okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Wykazanie bowiem w dniu 1 stycznia 1999r. określonego w art. 184 ustawy emerytalnej, okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1 a pkt 1 ustawy emerytalnej, obowiązujących po dniu 1 lipca 2004r.(vide : wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.04.2010r., (...) 313)09, Lex 604213, z dnia 18.05.2012r., (...) 99)11, Lex 1227193, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9.03.2012r., (...) 367)11, Lex 1215125).Takie stanowisko zajął też Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 29 listopada 2011r., IIAUa 645)11.

W ocenie Sądu po zsumowaniu okresów zatrudnienia w (...) i KWK (...) ubezpieczony wykazał ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Stosownie do art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej emerytura, o jakiej mowa w art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych: osiągnął 60 lat życia w dniu 27 lipca 2010r., w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999r. miał okres składkowy i nieskładkowy wynoszący ponad 25 lat, w tym ponad 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych. Ponadto nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Mając powyższe na względzie na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. odwołanie ubezpieczonego należało uwzględnić zmieniając zaskarżoną decyzję i przyznać mu prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od 1 sierpnia 2013r. tj. od pierwszego miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej.

SSO Beata Torbus