Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

postanowienia wstępnego z dnia 21.06.2022 r.

Wnioskodawcy, K. M. (1), K. M. (2) i S. M., złożyli wniosek o podział majątku wspólnego, dział spadku i zniesienie współwłasności, w którym domagali się m.in.:

- ustalenia, że w skład majątku wspólnego W. M. i M. M. (1) wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w O. przy ul. (...), będące w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., dla którego nie została założona księga wieczysta ani nie został złożony wniosek o jej założenie, o szacunkowej wartości 200.000,00 zł.,

- ustalenia, że w skład spadku po M. M. (1), zmarłej dnia 16 maja 2009 r. w O., wchodzi udział 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...), położonym w O. przy ul. (...), będącym w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., dla którego nie została założona księga wieczysta ani nie został złożony wniosek o jej założenie, o szacunkowej wartości 100.000,00 zł.,

- ustalenia, że w skład spadku po W. M., zmarłym dnia 05 stycznia 2021 r. w O., wchodzi udział 3/4 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...), położonym w O. przy ul. (...), będącym w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., dla którego nie została założona księga wieczysta ani nie został złożony wniosek o jej założenie, o szacunkowej wartości 150.000,00 zł.

W uzasadnieniu podali, że W. M. i M. M. (1) byli małżonkami do dnia śmierci M. M. (1). W trakcie małżeństwa byli członkami Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O.. Im obojgu został przydzielony lokal mieszkalny kategorii M-3 na warunkach własnościowego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) nr (...), które to prawo weszło do ich majątku wspólnego. W dniu 16 maja 2009 r. zmarła M. M. (1). W skład spadku po niej wszedł udział 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do ww. lokalu mieszkalnego. Sąd Rejonowy w Olsztynie, X Wydział Cywilny, postanowieniem z dnia 22 stycznia 2010 r., sygn. akt X Ns 723/09, stwierdził, że spadek po niej na podstawie ustawy nabyli mąż w 1/2 części, rodzice J. K. i Z. K. po 1/8 części każdy z nich oraz rodzeństwo A. K., W. K., T. B. i M. M. (2) po 1/20 części spadku każdy z nich. J. K. zmarł, a do grona spadkobierców po nim z dużym prawdopodobieństwem wchodzą jego żona Z. K. oraz dzieci A. K., W. K., T. B. i M. M. (2). W dniu 05 stycznia 2021 r. zmarł drugi z małżonków – W. M.. W skład spadku po nim wszedł udział 3/4 w spółdzielczym własnościowym prawie do przedmiotowego lokalu mieszkalnego nr (...). W akcie poświadczenia dziedziczenia z dnia 27 września 2021 r., Rep. A Nr (...), poświadczono, że spadek po nim nabyli jego brat K. M. (2), siostra K. M. (1) i brat S. M. po 1/3 części każdy z nich.

Wnioskodawcy wskazali, że jedynym składnikiem majątku wspólnego małżonków W. M. i M. M. (1) było ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...). Ten sam składnik majątkowy wchodzi w zakres działu spadku po obojgu małżonkach.

Uczestnik postępowania, M. K. (1), wniósł o oddalenie wniosku o podział majątku wspólnego oraz ustalenie, że w skład spadku po M. M. (1), zmarłej dnia 16 maja 2009 r., wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w O. przy ul. (...), będące w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., dla którego nie została założona księga wieczysta, o wartości 240.000,00 zł., a w skład spadku po W. M., zmarłym dnia 05 stycznia 2021 r., wchodzi udział 1/2 w powyższym prawie o wartości 120.000,00 zł. Uczestnik przyznał, że M. M. (1) zmarła w dniu 16 maja 2009 r. i do chwili śmierci pozostawała w związku małżeńskim z W. M.. Zaprzeczył natomiast, że przedmiotowy lokal został przydzielony im obojgu. Dołączony do wniosku na tę okoliczność dokument, zatytułowany „przydział lokalu mieszkalnego”, potraktować należy jako dowód na przyjęcie W. M. jako małżonka M. M. (1) w poczet członków Spółdzielni Mieszkaniowej (...), a nie dowód na własność tego prawa. Uczestnik podniósł, że spadkodawczyni w 1988 r. nabyła ww. prawo do lokalu do majątku osobistego, a środki na ten cel przekazała jej rodzina. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia M. M. (1) ze względów praktycznych, w celu ułatwienia kontaktów ze spółdzielnią, na jej wniosek W. M. jako jej małżonek został przyjęty w czerwcu 2000 r. w poczet członków spółdzielni. Uczestnik powołał się na treść art. 215 § 5 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze. Wskazał, że istotne jest, że M. M. (1) zawarła związek małżeński z W. M. w dniu 05 sierpnia 1989 r., a więc dopiero od tej daty powstała między nimi ustawowa wspólność małżeńska. Nabyte prawo do lokalu wchodzi zatem w skład majątku osobistego M. M. (1), a nie do majątku wspólnego małżonków. (odpowiedź na wniosek k. 46-48, pismo k. 90)

Pozostali uczestnicy postępowania Z. K., A. K., W. K., T. B. i M. M. (2), nie zajęli stanowiska w przedmiocie przynależności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Wnioskodawcy nie podzielili stanowiska uczestnika M. K. (1) co do przynależności przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu do majątku osobistego M. M. (1), argumentując, że dołączony do wniosku dokument przydziału lokalu mieszkalnego na rzecz obojga małżonków stanowi nie o tym, że W. M. przyjęto w poczet członków spółdzielni, a o przydziale lokalu na rzecz zarówno M., jak i W. M.. (pismo k. 54-56, 73-75, 94-98)

Wnioskodawcy i uczestnik M. K. (1) wnieśli o rozstrzygnięcie spornego zagadnienia postanowieniem wstępnym, uzależniając od niego sposób podziału przedmiotowego prawa do lokalu. (protokół rozprawy k. 101)

Sąd ustalił, co następuje:

W. M. i M. M. (1), z domu K., byli małżonkami od dnia 05 sierpnia 1989 r. do dnia śmierci M. M. (1), która nastąpiła w dniu 16 maja 2009 r. Następnie, tj. w dniu 05 stycznia 2021 r., zmarł W. M..

Sąd Rejonowy w Olsztynie, X Wydział Cywilny, postanowieniem z dnia 22 stycznia 2010 r., sygn. akt X Ns 723/09, stwierdził, że spadek po M. M. (1) na podstawie ustawy nabyli mąż W. M. w 1/2 części, rodzice J. K. i Z. K. po 1/8 części każdy z nich oraz rodzeństwo A. K., W. K., T. B. i M. M. (2) po 1/20 części spadku każdy z nich.

W dniu 27 września 2021 r. sporządzony został akt poświadczenia dziedziczenia, Rep. A Nr (...), w którym poświadczono, że spadek po W. M. nabyli jego brat K. M. (2), siostra K. M. (1) i brat S. M. w udziałach, wynoszących po 1/3 części każdy z nich.

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 91, postanowienie Sądu Rejonowego w Olsztynie k. 18, akt poświadczenia dziedziczenia k. 21-22)

M. K. (2) jako kupująca zawarła w dniu 30 marca 1988 r. w zwykłej formie pisemnej umowę sprzedaży „mieszkania własnościowego” M-3 przy ul. (...) o metrażu 39 m ², zgodnie z decyzją Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. nr GF- (...) z dnia 29 marca 1988 r. Nabycie nastąpiło od osoby fizycznej.

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. wydała w dniu 08 kwietnia 1988 r. przydział lokalu mieszkalnego nr (...), w którym stwierdziła, że przydziela M. K. (2) mieszkanie kategorii M-3 na warunkach własnościowego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) nr 91, o powierzchni użytkowej 39,02 m ² i mieszkalnej (...) m ².

(dowód: umowa z dnia 30 marca 1988 r. k. 58, przydział lokalu nr (...) k. 59-60)

M. K. (2) zawarła w dniu 05 sierpnia 1989 r. związek małżeński z W. M., przyjmując nazwisko męża.

W. M. w dniu 19 czerwca 2000 r. skierował do Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O. podanie, w którym zwracał się o przyjęcie go w poczet członków spółdzielni jako współmałżonka i wydanie przydziału dla obojga małżonków. Pismo to podpisała również M. M. (1). W wyniku tego, Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. w dniu 30 czerwca 2000 r. wydała przydział lokalu mieszkalnego nr (...), w którym stwierdziła, że przydziela M. i W. M. mieszkanie kategorii M-3 na warunkach własnościowego prawa do lokalu w budynku przy ul. (...) (w międzyczasie nastąpiła zmiana nazwy ulicy z Kaliningradzkiej na Dworcową) (...) o powierzchni użytkowej 39,02 m ² i mieszkalnej (...) m ².

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 91, podanie k. 61, przydział lokalu nr (...) k. 17, 62-63)

Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. stosowała w przeszłości praktykę wystawiania nowego przydziału lokalu po przyjęciu drugiego z małżonków na członka spółdzielni. Następnie odstąpiła od tej praktyki, uznając ją za błędną.

(dowód: pismo SM (...) w O. z dnia 16 marca 2022 r. k. 106)

Sąd zważył, co następuje:

Przepis art. 618 § 1 k.p.c. stanowi, iż w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne. Możliwość wydania postanowienia wstępnego istnieje również poprzez zastosowanie art. 567 § 3 k.p.c., zgodnie z którym do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Art. 685 k.p.c. przewiduje, że w razie sporu o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku, jak również w razie sporu między współspadkobiercami o to, czy pewien przedmiot należy do spadku, sąd spadku może wydać postanowienie wstępne.

W związku ze zgłoszeniem przez uczestnika postępowania M. K. (1) żądania oddalenia wniosku o podział majątku wspólnego (k. 46) i kwestionowaniem przez niego tego, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku przy ul. (...) w O. stanowi składnik majątku wspólnego małżonków M. i W. M., Sąd uznał, iż zasadne jest rozstrzygnięcie spornego zagadnienia postanowieniem wstępnym.

Punktem wyjścia w niniejszej sprawie jest stwierdzenie, że w dacie zawarcia przez M. K. (2) (po zawarciu związku małżeńskiego - M.) oraz wydawania przez spółdzielnię mieszkaniową przydziałów z dnia 08 kwietnia 1988 r. i z dnia 30 czerwca 2000 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu regulowały przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze.

Zgodnie z art. 213 § 1 Prawa spółdzielczego, w budynkach stanowiących własność spółdzielni mieszkaniowej członkom przysługuje prawo używania przydzielonych im lokali mieszkalnych o powierzchni odpowiadającej wysokości wkładu mieszkaniowego lub budowlanego i innym kryteriom określonym w statucie (spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego). § 2 stanowił, że członek spółdzielni mieszkaniowej w zależności od rodzaju wniesionego wkładu (mieszkaniowego lub budowlanego) i zgłoszonego wniosku może uzyskać spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego: 1) lokatorskie albo 2) własnościowe. W myśl art. 213 § 3 cyt. ustawy, spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego powstaje z chwilą przydziału lokalu. Oświadczenie spółdzielni pod nieważnością powinno być złożone w formie pisemnej.

Natomiast przepis art. 223 § 1 Prawa spółdzielczego przewidywał, że własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji. Jest ono ograniczonym prawem rzeczowym. Skuteczność zbycia własnościowego prawa do lokalu zależy od przyjęcia nabywcy w poczet członków spółdzielni (§ 2).

Co istotne, ustawą z dnia 25 października 1991 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustaw - o księgach wieczystych i hipotece, Prawo spółdzielcze, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo lokalowe (Dz.U. 1991, Nr 115, poz. 496, art. 3) do art. 223 Prawa spółdzielczego dodano § 5, zgodnie z którym umowa zbycia własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Przepis ten obowiązywał od dnia 15 marca 1992 r.

Przywołać wypada również treść art. 215 Prawa spółdzielczego:

§ 1. Spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego może należeć tylko do jednej osoby albo do małżonków (utracił moc z dniem 06 lipca 2001 r.).

§ 2. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny należy wspólnie do obojga małżonków bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe. Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa, do wspólności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w kwestiach nie uregulowanych w przepisach niniejszego artykułu przepisy o wspólności ustawowej stosuje się odpowiednio.

§ 4. Jeżeli stosunki majątkowe między małżonkami podlegają wspólności ustawowej, wkład mieszkaniowy lub budowlany należy przed przydziałem lokalu wspólnie do obojga małżonków, niezależnie od pochodzenia środków, z których został zgromadzony. Przepis ten nie narusza uprawnienia każdego z małżonków do żądania zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z jego majątku odrębnego na majątek wspólny.

§ 5. Członkami spółdzielni mogą być oboje małżonkowie, choćby spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przysługiwało tylko jednemu z nich.

Bezspornie w niniejszej sprawie mamy do czynienia z nabyciem przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przez M. K. (2) (następnie M.) od osoby fizycznej – na podstawie cywilnoprawnej umowy sprzedaży z dnia 30 marca 1988 r. (k. 58). Jak wyżej wskazano, w dacie zawarcia ww. umowy nie obowiązywał jeszcze przepis art. 223 § 5 Prawa spółdzielczego, którym wprowadzono wymóg formy aktu notarialnego dla umowy zbycia własnościowego prawa do lokalu i to pod rygorem nieważności. Przepis ten obowiązywał od dnia 15 marca 1992 r. Zatem przed jego wprowadzeniem umowa taka mogła być zawarta w zwykłej formie pisemnej, tak jak to miało miejsce w przypadku umowy z dnia 30 marca 1988 r., której stroną jako kupująca była M. K. (2). Co istotne, ww. czynność prawna dokonana została wówczas, gdy kupująca nie pozostawała jeszcze w związku małżeńskim z W. M.. Związek ten zawarła w dniu 05 sierpnia 1989 r. (k. 91).

Zgodnie z brzmieniem art. 215 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze oraz jednolitym stanowiskiem doktryny i sądów, w tym Sądu Najwyższego, przepis ten miał zastosowanie jedynie w wypadku nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w drodze przydziału, wydanego przez spółdzielnię mieszkaniową, i nie miał zastosowania w razie nabycia tego prawa od osoby trzeciej.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 stycznia 2000 r., II CKN 689/98, wyraził pogląd, zgodnie z którym w art. 215 § 2 chodzi tylko o szczególną regulację wspólności spółdzielczego prawa do lokalu przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny. W uzasadnieniu tego wyroku czytamy: „Słusznie więc Sąd Wojewódzki - z powołaniem się na pogląd doktryny - uznał, że przepis ten nie ma zastosowania w rozpoznawanej w sprawie sytuacji, w której jeden z małżonków kupił własnościowe mieszkanie spółdzielcze od osoby trzeciej - z wyraźnym zastrzeżeniem, że stanowi ono majątek odrębny. Art. 215 § 2 Prawa spółdzielczego wchodziłby w grę, gdyby powódka otrzymała przydział tego mieszkania bezpośrednio od spółdzielni mieszkaniowej w ramach realizacji członkowskiego uprawnienia do mieszkania. Nie odnosi się zaś do sytuacji nabycia mieszkania w obrocie rynkowym. Skoro więc powódka kupiła to mieszkanie, a pozwany w akcie notarialnym potwierdził, że nabycie następuje do jej majątku odrębnego, to nie może powoływać się na uprawnienie przewidziane w art. 215 § 2, gdyż zawartego tam szczególnego unormowania nie można interpretować rozszerzająco.”

Reasumując: nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu możliwe było albo poprzez przydział spółdzielni, dokonany na rzecz ubiegającego się o takie prawo na podstawie art. 213 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze (nabycie pierwotne), albo poprzez nabycie wtórne, np. w drodze kupna (i przyjęcie w poczet członków spółdzielni, zgodnie z art. 223 i art. 224 Prawa spółdzielczego). Z treści art. 215 § 2 wynika, że miał on zastosowanie wyłącznie do przypadków nabycia spółdzielczego prawa do lokalu poprzez przydział tego lokalu, dodatkowo wyłącznie dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny. Nie miał on natomiast zastosowania do przypadków nabycia prawa do lokalu nie w drodze przydziału, ale od innej osoby czy osób, którym to prawo już przysługiwało, np. w drodze umowy kupna - sprzedaży czy spadkobrania. Wówczas własnościowe prawo do lokalu spółdzielczego nie podlegało regulacji, przewidzianej w art. 215 Prawa spółdzielczego, lecz unormowaniom ogólnym, zawartym w art. 31 i art. 33 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2001 r., III CKN 1207/98; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 lutego 2014 r., I ACa 1042/13; postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu, Wydział II Cywilny Odwoławczy, z dnia 21 lutego 2017 r., II Ca 1514/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 18 marca 1994 r., ACr 841/93, „Wokanda” 1995, nr 3 s. 36; Adam Stefaniak, Prawo spółdzielcze, Komentarz, Oficyna Wydawnicza Transit, 1998 r., s. 193)

Co więcej, zawarcie przed dniem 15 marca 1992 r. umowy, obejmującej przeniesienie (zbycie) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, mogło nastąpić w dowolnej formie i doprowadzić do wywołania prawnorzeczowego skutku (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24.10.2002 r., I CKN 1076/00).

W przypadku zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu powstanie zamierzonego skutku w postaci uzyskania tego prawa przez nabywcę wymagało zatem dwóch czynności: umowy, w której takie przeniesienie było dokonywane (w zależności od daty czynności: w formie aktu notarialnego bądź w dowolnej innej formie) oraz czynności spółdzielni przyjęcia nabywcy w poczet członków (art. 233 § 2 ustawy Prawo spółdzielcze). Tylko druga z tych czynności dokonywana była przez spółdzielnię mieszkaniową. Pierwsza czynność, dokonywana przez jej strony (zbywcę i nabywcę prawa), wymagała zawarcia umowy (sprzedaży, darowizny bądź innej prowadzącej do przeniesienia prawa) (nabycie wtórne).

Powstaje kwestia, czy w razie nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu od osoby trzeciej konieczne było wydanie przez spółdzielnię mieszkaniową przydziału lokalu na nabywcę, a w przypadku odpowiedzi przeczącej – jakie znaczenie miało wydanie w takim przypadku przydziału.

Jak już wyżej wskazano, przydział prawa do lokalu, wydany przez spółdzielnię mieszkaniową, stanowił wyłącznie formę uzyskania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu od tejże spółdzielni (nabycie pierwotne), natomiast nie był elementem statuującym nabycie wtórne, na które składały się, jak to wyżej opisano, czynność przenosząca prawa do lokalu na nabywcę oraz przyjęcie nabywcy w poczet członków spółdzielni (w czasie obowiązywania art. 213 § 3 ustawy Prawo spółdzielcze). Wprawdzie w praktyce funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych wydawane były i są spotykane w obrocie prawnym, jak chociażby w przypadku Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., „przydziały” na rzecz nabywców praw do lokali w obrocie wtórnym, ale nie był to „przydział” tworzący prawo do lokalu w ogóle bądź na rzecz nabywcy, a jedynie swoista forma potwierdzenia przez spółdzielnię mieszkaniową skuteczności względem niej przeniesienia prawa do lokalu i prawa nabywcy, po przyjęciu go w poczet członków spółdzielni. Przydział dokonywany przez spółdzielnię kreował dane prawo (prowadził do jego powstania), natomiast w przypadku obrotu prawem do lokalu nie stwarzał prawa (już istniejącego). (vide: postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu, Wydział II Cywilny Odwoławczy, z dnia 21 lutego 2017 r., II Ca 1514/16; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 marca 1980 r., II CR 574/79)

Zatem wydanie przez spółdzielnię mieszkaniową na rzecz osoby, która nabyła od członka spółdzielcze prawo do lokalu, przydziału mieszkania - jest bezprzedmiotowe, spółdzielcze prawo do lokalu bowiem przechodzi w takim wypadku na nabywcę z mocy umowy, zawartej przez niego ze zbywcą.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy, stwierdzić należy, że M. M. (1) (z domu K.) nabyła przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w drodze skutecznej i ważnej cywilnoprawnej umowy sprzedaży z dnia 30 marca 1988 r., w dodatku przed zawarciem związku małżeńskiego z W. M., w konsekwencji czego prawo to stanowiło jej majątek odrębny (osobisty).

Kolejna kwestia, wymagająca rozważenia i rozstrzygnięcia, to zagadnienie znaczenia podania W. M. z dnia 19 czerwca 2000 r., którego treścią był wniosek o przyjęcie go w poczet członków spółdzielni jako współmałżonka i wydanie przydziału dla obojga małżonków. Pismo to podpisała również M. M. (1). W odpowiedzi na powyższe, Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. w dniu 30 czerwca 2000 r. wydała przydział lokalu mieszkalnego nr (...) na rzecz M. i W. M. (k. 61, 62-63).

W pierwszej kolejności wskazać należy, że podanie powyższe zostało napisane wówczas, gdy obowiązywał już przepis art. 223 § 5 Prawa spółdzielczego, zgodnie z którym umowa zbycia własnościowego prawa do lokalu powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Przypomnijmy, że został on dodany ustawą z dnia 25 października 1991 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustaw - o księgach wieczystych i hipotece, Prawo spółdzielcze, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo lokalowe z mocą obowiązującą od dnia 15 marca 1992 r.

W ocenie Sądu, w związku z tym, co już wyżej ustalono, i wobec brzmienia art. 223 § 5 Prawa spółdzielczego, pismo z dnia 19 czerwca 2000 r. należy traktować wyłącznie jako wniosek o przyjęcie W. M. w poczet członków spółdzielni jako małżonka osoby, której przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Podstawę do tego dawał art. 215 § 5 Prawa spółdzielczego, w myśl którego członkami spółdzielni mogą być oboje małżonkowie, choćby spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przysługiwało tylko jednemu z nich.

Wydany przez spółdzielnię mieszkaniową w dniu 30 czerwca 2000 r. przydział lokalu mieszkalnego nr (...), w którym stwierdziła ona, że przydziela M. i W. M. mieszkanie kategorii M-3 na warunkach własnościowego prawa do lokalu (k. 62-63), stanowił co najwyżej wyraz tejże spółdzielni przyjęcia małżonka w poczet członków. Nie tworzył on ani prawa do lokalu nr (...) w ogóle, ani na rzecz nowo przyjętego członka, a był jedynie swoistą formą potwierdzenia przez spółdzielnię mieszkaniową przyjęcia w poczet jej członków. (vide: postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu, Wydział II Cywilny Odwoławczy, z dnia 21 lutego 2017 r., II Ca 1514/16; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 06 marca 1980 r., II CR 574/79)

Sama Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w O. przyznała w piśmie z dnia 16 marca 2022 r. (k. 106), że stosowała w przeszłości praktykę wystawiania nowego przydziału lokalu po przyjęciu drugiego z małżonków na członka spółdzielni i że odstąpiła od tej praktyki, uznając ją za błędną.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono, jak w sentencji postanowienia, tj. ustalono, że w skład spadku po M. M. (1) wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w O. przy ul. (...), będące w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w O., a w skład spadku po W. M. wchodzi udział w tymże spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (...), wynoszący 1/2 część.

Sędzia Agnieszka Brzoskowska