Pełny tekst orzeczenia

sygn. akt. VIII GC 514/21

Uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z 2 czerwca 2022 roku w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w punkcie 5.

Powódka (...) spółka akcyjna w P. domagała się od pozwanej (...) spółki jawnej w T. zasądzenia 107.120,47 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 maja 2021 roku, po cofnięciu pozwu i zrzeczeniu się roszczenia w zakresie 144,17 zł. Według twierdzeń faktycznych pozwu, 23 sierpnia 2019 roku strony zawarły umowę sprzedaży energii elektrycznej na okres od 1 stycznia 2021 roku do 31 grudnia 2022 roku dla pięciu punktów poboru energii. Pozwana przyjęła ofertę (...). Umowa została rozwiązana wskutek działań pozwanej, która już pierwszego dnia jej obowiązywania zmieniła sprzedawcę. Według treści stosunku zobowiązaniowego łączącego strony, w przypadku spowodowania przez pozwaną rozwiązania umowy z przyczyn leżących po jej stronie ze skutkiem przypadającym przed upływem okresu obowiązywania cennika, powód mógł obciążyć pozwaną opłatą jednorazową, obliczoną według stosownych zapisów regulaminu. W przypadku pozwanej, dla pięciu punktów poboru, opłata wyniosła kwotę dochodzoną przez powódkę – 107.120,47 zł.

Pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości twierdząc, że doszło do pomyłki w zawarciu umowy na dostawę energii elektrycznej na okres od 2021 roku do 2022 roku z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., mimo zawarcia w sierpniu 2018 roku umowy obejmującej dostawę energii z powódką do tych samych punktów poboru. Pozwana usiłowała bezskutecznie wyjaśnić powstałe nieporozumienie albo doprowadzić do kontynuowania umowy z powódką w latach 2023-2024. Pozwana odwołała się do art. 5 k.c. oraz twierdziła, że kara umowna jest rażąco wygórowana i wymaga znacznego miarkowania.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 2 czerwca 2022 roku powództwo zostało uwzględnione do kwoty 35.000 zł, w pozostałym zakresie oddalone, postępowanie częściowo również umorzono, a zasądzone świadczenie główne rozłożono na 3 raty, uwzględniając ten sposób wniosek pozwanego w zakresie wysokości kary umownej i moratorium sędziowskiego.

Wyrok Sądu Okręgowego częściowo uwzględniający powództwo zapadł w wyniku zastosowania art. 484 § 2 k.c., zatem w wyniku przyjęcia, że zastrzeżona kara umowna jest rażąco wygórowana. Miarkowanie kary umownej należy do prawa sędziowskiego, co oznacza, że strona wnosząca powództwo nie jest w stanie przewidzieć, czy i w jakim zakresie sąd zastosuje tę instytucję. Może to nastąpić w wyniku zarzutu pozwanego, a tego przecież nie sposób przewidzieć w chwili formułowania i wnoszenia pozwu, szczególnie w rozpoznanej sprawie, w której problem ten nie był poruszany w korespondencji przed procesem. Ujmując tę kwestię ogólnie, można przyjąć że, dopiero ocena określonego stanu faktycznego dokonana przez sąd powoduje, że kara umowna w zastrzeżonej wysokości będzie nieadekwatna. Zgodnie z normą art. 100 k.p.c., sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, między innymi, gdy określenie należnej sumy zależało od oceny sądu. Jak to wyżej podkreślono, powódka nie mogła przewidzieć w tej sprawie, czy i w jakim zakresie sąd zastosuje art. 484 § 2 k.c., sprawiedliwe jest zatem, aby nie ponosiła tego konsekwencji w zakresie rozliczenia kosztów procesu. W tej sytuacji pozwana, mimo że wygrała sprawę w znacznej części, nie uzyska w ogóle zwrotu kosztów procesu; jeżeli Sąd nie zastosowałby instytucji miarkowania kary umownej, pozwana przegrałaby sprawę w całości.

Pozwana zobowiązana do zwrotu powódce kosztów procesu, wynagrodzenia adwokata 5.400 zł, ustalonego na podstawie § 7 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokatów, opłaty od pozwu – 5.364 zł, opłaty od pełnomocnictwa - 17 zł, łącznie 10.781 zł.

SSO Robert Bury