Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 marca 2019 r. R. S. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W.:

1)  kwoty 37.234 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 listopada 2018 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania, w tym:

a)  kwoty 10.000 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów zabiegu abdominoplastyki, wykonanego w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. w trakcie hospitalizacji powoda w tej placówce medycznej w dniach
od 11 - 14 sierpnia 2015 roku, polegającego na wypreparowaniu fałdu skórnotłuszczowego brzucha na wysokości nadbrzusza, reimplantowaniu pępka w nowy płat skórny i wycięciu nadmiaru płata skórno - tłuszczowego do wysokości linii pępka,

b)  kwoty 20.000 złotych tytułem zwrotu kosztów przeprowadzenia operacji poprawiającej efekty nieudanych zabiegów przeprowadzonych w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. w dniach 11 – 14 sierpnia 2015 roku (abdominoplastyki) oraz w dniach 7 - 8 marca 2016 r. (liposukcji);

c)  kwoty 7.231 złotych tytułem zwrotu poniesionych kosztów podróży |z Wielkiej Brytanii do Polski, kosztów badań przed operacjami, kosztów noclegu w Polsce, masażu leczniczego w związku z prowadzonym leczeniem;

2)  kwoty 40.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
2 listopada 2018 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia jako rekompensaty za ból i cierpienie w związku z nieprawidłowo przeprowadzonym leczeniem w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. w związku z w/w zabiegami;

3)  kosztów postepowania według norm przepisanych.

Zdaniem powoda przeprowadzone nieprawidłowo w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. zabiegi estetyczne, zamiast poprawić jego wygląd, doprowadziły do oszpecenia.

Oprócz tego powód domagał się ustalenia odpowiedzialności pozwanego szpitala za szkody mogące powstać u niego w przyszłości w związku z nieprawidłowo przeprowadzonym w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. zabiegiem polegającym na wypreparowaniu fałdu skórno-tłuszczowego brzucha w wysokości nadbrzusza, reimplantowaniu pępka w nowy płat skórny i wycięciu nadmiaru płata skórnotłuszczowego do wysokości linii pępka oraz liposukcji powłok brzucha po abdominoplastyce.

(pozew k. 4-13 w zw. z pismem procesowym z dnia 27.03.2019 r. k. 73)

(...) Spółka Akcyjna w W. nie uznał swojej odpowiedzialności w sprawie i wniósł o oddalenie powództwa, wskazując że powód nie wykazał winy podmiotu ubezpieczonego oraz adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy ewentualnym zawinionym działaniem (zaniechaniem) personelu medycznego N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł., a powstałą, w jego ocenie szkodą.

Według pozwanego zabieg abdominoplastyki u powoda, a także warunki jego wykonania i opieka pooperacyjna nad powodem były prawidłowe, przebieg zabiegu był niepowikłany, nie doszło do zakażenia rany pooperacyjnej, a powód nie zgłaszał żadnych nieprawidłowości do wykonania operacji. Zalecenia pooperacyjne były prawidłowe. Powód po leczeniu operacyjnym wymagał dalszego leczenia, o czym został poinformowany. Powodowi zalecono kontrolę lekarską po liposukcji w celu korekty chirurgicznej blizny brzucha. Powód nie zgłaszał się na kontrole jak również na dalsze leczenie ambulatoryjne. Usunięcie komórek tłuszczowych przy braku remodelingu ćwiczeniami fizycznymi i utrzymania diety spowodowało u powoda przerost pozostałych komórek tłuszczowych, skutkujących deformacją konturów ciała. Brak zabiegów spowodował nierównomierne rozmieszczenie pozostałych po zabiegu komórek tłuszczowych. Również brak zmiany nawyków żywieniowych spowodował, w ocenie pozwanego, rozwój pozostałych w organizmie komórek tłuszczowych - stąd powstała deformacja obrysu bioder u powoda. Efekt terapeutyczny w postaci stwardnienia blizny, zaciągnięć, przemieszczenia struktury przypominającej pępek na lewo, wynikał z braku kontroli i leczenia ambulatoryjnego. Dlatego też następstwa przeprowadzonego zabiegu wynikały z zachowania samego powoda, a w szczególności niestosowania się do zaleceń i braku kontroli pozabiegowej. W ocenie pozwanego, w działaniu ubezpieczonego szpitala nie było nieprawidłowości stanowiących błąd medyczny.

Pozwany wniósł o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postepowania według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew k. 80-82)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W okresie od 11 sierpnia do 14 sierpnia 2015 r. R. S. przebywał w Klinice(...) Spółka z o. o. w Ł..Przy przyjęciu do szpitala postawiono rozpoznanie fałdu skórno-tłuszczowego okolicy brzucha. Po badaniu wstępnym powód został zakwalifikowany do operacji abdomiroplastyki. W dniu kwalifikacji do zabiegu powód ważył 115 kg przy wzroście 180 cm, co daje BMI 35,49 - otyłość. Nie stwierdzono innych odchyleń.

Na pierwszej stronie historii choroby powoda została umieszczona zgoda na proponowane leczenie i zabiegi operacyjne. Nie wskazano wdrażanego leczenia, ani jakiego rodzaju zabiegu zgoda dotyczy. Formularz nie uwzględniał ryzyk związanych z procedurami medycznymi.

Zabieg wykonano w znieczuleniu ogólnym. Z cięcia poprzecznego w dolnej części brzucha wypreparowano fałd skórno-tłuszczowy brzucha do wysokości nadbrzusza. Reimplantowano pępek w nowy płat skórny. Wycięto nadmiar płata skórno- tłuszczowego do wysokości linii pępka. Wykonano kontrolę hemostazy. Założono szew śródskórny. Założono obustronnie dren Redona, opatrunek i szwy pojedyncze na pępek.

Operacja, jak i okres pooperacyjny przebiegły bez powikłań. Wydano typowe zalecenia farmakologiczne.

W dniu wypisu powód nie zgłaszał żadnych dolegliwości. Usunięto dren, zmieniono opatrunek. Zlecono kontynuację leczenia w ambulatorium oraz antybiotykoterapię, przepisano leki przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne oraz zmianę opatrunków.

Kolejna hospitalizacja powoda w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. miała miejsce w dniach 7 - 8 marca 2016 r. Powód został przyjęty do szpitala z rozpoznaniem stanu po abdominoplastyce w 2015 r., nieznacznych fałdów skórno-tłuszczowych. Zakwalifikowano powoda do liposukcji ultradźwiękowej. Stwierdzono wagę 101 kg przy wzroście 180 cm, BMI 31.17 - otyłość. W badaniu przedmiotowym opisano fałdy skórne nad blizną po abdominoplastyce. Poza tym odchyleń w badaniu ogólnym nie stwierdzono. W dniu 7 marca 2016 r. , po konsultacji lekarskiej wykonano zabieg liposukcji ultradźwiękowej powłok brzucha po abdominoplastyce w znieczuleniu tumescencyjnym plus NLA. Odessano około 180 ml tkanki tłuszczowej. Założono stripy skórne i opatrunek uciskowy. W obserwacji pooperacyjnej zanotowano brak skarg pacjenta, brak gorączki, opatrunek suchy, lekko przesiąknięty. W dniu 8 marca 2016 r. powoda wypisano do domu, w stanie ogólnym dobrym, z zaleceniem kontynuowania leczenia w trybie ambulatoryjnym. Zalecono antybiotykoterapię, leki przeciwkrzepliwe i przeciwzapalne, opatrunki uciskowe, masaże, dietę oraz wzrost aktywności ruchowej.

W dokumentacji medycznej wpisano wizytę dnia 22 maja 2017 r. jako wizytę kontrolną po zabiegu w 20l6 r., czyli po zabiegu liposukcji ultradźwiękowej. Stwierdzono dużą poprawę, ewentualnie konieczność małej korekcji okolicy brzucha po stronie lewej. Termin pozostawiono do ustalenia.

( karta informacyjna leczenia szpitalnego - pobyt 11.08.-14.08.2015 r. k. 17; dokumentacja medyczna -abdominoplastyka -k. 18-21; karta informacyjna leczenia szpitalnego - pobyt 07.03-08.03.2016 r. k. 22; dokumentacja medyczna - pobyt 07.03.-08.03.2016 r. k. 23-26)

Powód kilka lat przed zabiegiem schudł 35 kg. Przeszkadzał mu powstały fałd skórny.

(zeznania powoda e.protokół, k. 217 – 00:20:30)

Powód nie zgłaszał się ani na wizyty kontrolne po zabiegach, ani na opatrunki, ani ewentualne zabiegi rehabilitacyjne pozabiegowe, ponieważ wyjechał do Anglii.

(zeznania powoda e.protokół, k. 216 v. – 00:02:36, 00:10:51)

W związku z brakiem zadowolenia z efektów zabiegów powód zgłosił się na konsultację do gabinetu chirurgii plastycznej (...) w dniu 4 lipca 2018 r. Celem konsultacji było zapytanie, czy jest możliwa operacja plastyczna brzucha. Pacjent poprosił również o ocenę uprzednio wykonanych dwóch zabiegów wiotkiej i otłuszczonej powłoki brzusznej. Lekarz, który konsultował powoda opisał stan miejscowy jako znacznie otłuszczone okolice brzucha i bioder. W okolicy podbrzusza opisał widoczną długą bliznę - nierównomierną i niekształtną, sięgająca od kolca biodrowego lewego do prawego, twardą i tkliwą. Opisano skórę pozaciągana i brak pępka. Po lewej stronie kilka centymetrów od linii środkowej i około 2-3 cm nad blizną opisano widoczną przetokę lub pępek wielkości około 4mm. Lekarz zasugerował wykonanie dużego zabiegu lipoaspiracji okolicy brzucha i bioder oraz ponownego wykonania całej operacji plastycznej brzucha z rekonstrukcją pępka we właściwym miejscu, zwracając uwagę na bardzo dużą trudność techniczną jego wykonania ze względu na deficyt skóry w okolicy podbrzusznej i związane z tym ryzyko powstania dużej martwicy skóry w miejscu operowanym. Koszt zabiegu naprawczego oszacowano 20.000 zł.

(karta konsultacji k. 27)

W dniu 18 grudnia 2018 r. powód został przyjęty do szpitala (...) celem wykonania liposukcji. Jak wynika z karty informacyjnej, wykonano liposukcję około 8000 ml. Po zabiegu zalecono codzienne mycie operowanej okolicy, usunięcie szwów w 7-8 dobie pooperacyjnej, po 2 dniach od zdjęcia szwów stosowanie środków poprawiających wygląd blizn przez 4-6 tygodni, 10-15 masaży limfatycznych okolic odsysanych, noszenie ubranka uciskowego 24 godziny na dobę przez pierwsze 3 tygodnie, a następnie 12 godzin na dobę przez kolejne 3 tygodnie, oszczędzający tryb życia przez okres 6 tygodni (wskazany umiarkowany wysiłek fizyczny, unikanie intensywnego wysiłku fizycznego), unikanie solarium i sauny.

(dokumentacja medyczna (...). K. 44-45)

Za zabieg liposukcji w (...) powód zapłacił 20.000 zł.

(paragon k. 43)

Po zabiegu liposukcji w (...) powód wykupił 5 drenaży limfatycznych, w odniesieniu do zaleconych 10-15. Koszty tych zabiegów wyniósł łącznie 250 zł (5x50 zł).

(paragon fiskalny k. 46; opinia biegłego ad hoc w zakresie chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej, chirurgii rekonstrukcyjnej, chirurgii wad wrodzonych lek. A. B. k. 123-130)

Powód obecnie nie odczuwa żadnych dolegliwości, jedynie sączenie z pępka. Blizny nie ograniczają mu ruchów, może trenować. Niezadowolenie powoda odnosi się do estetyki. Wiedzę na temat zabiegu powód czerpał z internetu. Nie rozmawiał z lekarzem na temat ryzyka i powikłań po zabiegu.

(zeznania powoda, e.protokół, k. 217 – 00:23:33; 00:28:10)

Pismami z dnia 9 sierpnia 2018 r. i 17 września 2018 r. powód wezwał N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł. do zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia w wysokości po 40.000 zł, zakreślając termin zapłaty na 31 października 2018 r. w związku z zabiegami wykonanymi w tej placówce leczniczej w okresie 11 – 14 sierpnia 2015 r. i 7 – 8 marca 2016 r.

(wezwanie do zapłaty k. 28-29 i k. 31-33)

N.Z.O. Z (...) Spółka z o. o. w Ł. w dacie wykonania u powoda w.w. zabiegów ubezpieczona była w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą w (...) S.A. w (...).

(bezsporne)

Decyzją z dnia 2 listopada 2018 r. pozwany (...) S.A. odmówił wypłaty powodowi jakichkolwiek świadczeń, wskazując że zgromadzony w aktach szkodowych materiał dowodowy nie jest wystarczający do przyjęcia odpowiedzialności za przedmiotowe zdarzenie i wypłaty świadczenia w ramach posiadanej przez ubezpieczony szpital umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu medycznego.

(decyzja k. 38-39)

Następstwem operacji plastycznych wykonanych u powoda jest prawidłowo zagojona, nieregularna blizna w okolicy podbrzusza, nie zaciągająca skóry, nie powodująca upośledzenia funkcji tej okolicy. Widoczny jest mały pępek w prawidłowym położeniu. Istnieje nieznaczna asymetria w ilości depozytów tłuszczowych po bokach brzucha, nieco większe depozyty po stronie prawej. Brzuch miękki, niebolesny bez oporów patologicznych.

W ocenie biegłego chirurga plastycznego, zabieg abdominoplastyki u powoda został przeprowadzony w sposób typowy, pozostawiając blizny w okolicy podbrzusza i w okolicy pępka. Do wykonanych zabiegów należy także zaliczyć zmiany opatrunków i usunięcie drenów Redona, które także zostały przeprowadzone prawidłowo, zgodnie z zasadami wiedzy medycznej.

Efekt estetyczny po zabiegu abdominoplastyki i liposukcji jest wtórny w stosunku do sposobu przeprowadzenia samego zabiegu. Końcowy efekt estetyczny nie jest wyznacznikiem prawidłowości w wykonaniu zabiegu. Wynika to z tego, iż na proces gojenia u pacjenta po tak dużej operacji ma wpływ wiele czynników, wynikających również ze zdolności tkanek do prawidłowego gojenia, czego chirurg nie jest w stanie przewidzieć przed wykonaniem operacji. Niestosowanie się do zaleceń pooperacyjnych, również może mieć negatywny wpływ na końcowy efekt estetyczny.

Prawidłowo wykonany zabieg abdominoplastyki zawsze pozostawia po sobie ślad w postaci blizny.

Każde naruszenie ciągłości powłok wiąże się również z przecięciem drobnych nerwów skórnych, co powoduje pooperacyjnymi zaburzeniami czucia w operowanej okolicy. Przetrwałe zaburzenia czucia mogą się manifestować przeczulicą albo niedoczulicą. Powrót czucia skórnego, czy wystąpienie zaburzeń czucia, nie jest zależny od chirurga a od złożonego procesu gojenia się skóry.

Twardość blizny uzależniona jest w głównej mierze od procesu pooperacyjnej rehabilitacji blizny oraz od przebiegu procesu jej gojenia i zmienności osobniczej organizmu. Proces przebudowy i dojrzewania blizny trwa około dwóch lat. Po tym czasie blizna może być tkliwa i twarda o ile nie wdrożono prawidłowe rehabilitacji i fizjoterapii blizny.

Prawidłowo wykonany zabieg abdominoplastyki nie zawsze wiąże się z powstaniem blizn sięgających po kolce biodrowe. W szczególnych wypadkach wymagających zwiększonego zakresu wycięcia nadmiaru powłok, blizna zostaje poprowadzona również poza kolce biodrowe, w okolicę grzbietu, w rzadkich wypadkach blizna nie sięga kolców biodrowych. Ryzyko powstanie zniekształconej blizny jest ryzykiem typowym. Również przy prawidłowo wykonanej abdominoplastyce mogą powstać zniekształcone i nierównomierne blizny.

Blizny powstałe u powoda swoją rozległością nie odbiegają od standardowego sposobu prowadzenia cięcia skórnego do abdominoplastyki.

Prawidłowo wykonany zabieg abdominoplastyki może powodować zaciągnięcia skóry okolicy blizny, w szczególnych wypadkach wymagające wtórnej interwencji chirurgicznej. U powoda blizna w okolicy podbrzusza nie zaciąga skóry.

Zabiegi przeprowadzone u powoda w szpitalu szpitala (...) były zabiegami uzupełniającymi, a nie naprawczymi.

Częstą praktyka jest wykonanie po abdominoplastyce jako zabiegu uzupełniającego liposukcji czy korekcji blizn, jeżeli zachodzi taka konieczność. Liposukcja i korekcja blizny mogą stanowić uzupełnienie zabiegu abdominoplastyki.

Zabieg liposukcji wykonany w (...). U powoda, był masywną liposukcją wielu okolic ciała, w związku z tym, nie może być uznawany jako zabieg uzupełniający, w stosunku do abdominoplastyki. Operacja nazywana uzupełniającą, z definicji wynika z uprzednio wykonanych zabiegów, jako kontynuacja leczenia.

Rozmiar cierpień fizycznych, jakich powód doznał był typowy dla zabiegu abdominoplastyki i liposukcji.

Bardzo często praktykuje się rozdzielenie zabiegów abdominoplastyki i liposulccji ze względu na bezpieczeństwo pacjenta i dające się przewidzieć następstwa pooperacyjne po abdominoplastytce. Liposukcja może też być wskazana po abdominoplastyce, nawet jeśli nie została zaplanowana jako leczenie dwuetapowe, np. z uwagi na nierówności powstające w powłokach brzusznych w trakcie preparowania płata skórno – tłuszczowego, bądź w trakcie gojenia, a nie dające się przewidzieć z uwagi na złożoność ludzkiego organizmu i przebiegu procesu gojenia.

Wykonanie abdominoplastyki i liposulccji jako dwóch oddzielnych zabiegów mogło jedynie wydłużyć okres rekonwalescencji.

Proces leczenia powoda został zakończony. Dyskomfort „odstawania prawego boku", zgłaszany przez powoda jest jego odczuciem estetycznym, nie zawiera w sobie wskazania do przeprowadzenia operacji ze wskazań medycznych.

Rokowania zdrowotne, w związku z przeprowadzonymi u powoda zabiegami abdominoplastyki i liposukcji, wydają się być dobre. Leczenie obwisłości powłok brzucha zostało zakończone. Blizna na brzuchu po abdominoplastyce jest blizną dojrzałą, nie deformującą okolicy.

Zawsze konsekwencją prawidłowo wykonanego zabiegu abdominoplastyki jest przemieszczenie się pępka. U powoda nie ma konieczności przeprowadzenia operacji korekcyjnej rekonstrukcji pępka jako defektu estetycznego, ponieważ występuje on na powłokach brzusznych pacjenta.

Likwidacja blizny najczęściej jest możliwa. Zabieg taki polega na wycięciu starej blizny i ponownym szyciu powłok, o ile są ku temu wskazania i nie spowoduje to pogorszenia stanu miejscowego ze względu na zbyt duże napięcie powłok. Również zabiegi z zakresu medycyny estetycznej i fizjoterapii mogą poprawić wygląd blizny.

(opinia biegłego ad hoc w zakresie chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej, chirurgii rekonstrukcyjnej, chirurgii wad wrodzonych lek. A. B. k. 123-130 w zw. z opiniami pisemnymi uzupełniającą tego biegłego k. 151-167 i k. 185-189)

Ustaleń w zakresie przedstawionego powyżej stanu faktycznego, przyjętego za podstawę do przeprowadzenia w dalszej części rozważań prawnych, sąd dokonał w oparciu o wszechstronną analizę całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, kierując się przy tym dyrektywami określonymi w art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 229 k.p.c. i 227 k.p.c. Wszelkie wykorzystane przez sąd dokumenty mogły stanowić podstawę do dokonywania ustaleń, albowiem nie były kwestionowane w zakresie autentyczności, ani treści.

Kluczowe znaczenie dla sprawy miała opinia biegłego ad hoc w zakresie chirurgii plastycznej, medycyny estetycznej, chirurgii rekonstrukcyjnej, chirurgii wad wrodzonych lek. A. B.. Biegła nie miała wątpliwości, iż wykonane w pozwanej placówce medycznej zabiegi: abdominoplastyki (wykonany podczas hospitalizacji powoda w okresie od 11 - 14 sierpnia 2015 roku) i liposukcji (wykonany podczas hospitalizacji powoda w okresie od 7 – 8 marca 2016 roku) zostały wykonane prawidłowo i zgodne ze sztuką medyczną. Opinia powołanej w sprawie biegłej w całym swoim zakresie jest rzetelna, sporządzona została zgodnie z wymogami specjalistycznej wiedzy, zawiera pełne i fachowe ustosunkowanie się do pytań Sądu i stron. Biegła wydała opinię zapoznając się z aktami sprawy i zawartą w nich dokumentacja medyczną, po przeprowadzeniu szczegółowego badania powoda poprzedzonego wnikliwym wywiadem chorobowym. Biegła w opiniach uzupełniających wyczerpująco ustosunkowała się do wszystkich wątpliwości zgłoszonych przez strony. W toku opiniowania biegła konsekwentnie podtrzymywała zajęte przez nią stanowisko w opinii podstawowej w zakresie prawidłowości leczenia powoda w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł.. Biorąc pod uwagę podstawy teoretyczne, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłej, Sąd uznał sporządzoną opinię za w pełni miarodajną i wyczerpującą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód wywodził, że doznał szkody na skutek błędu medycznego popełnionego w trakcie jego leczenia operacyjnego w Klinice (...) w (...) Szpital Sp. z.o.o. w Ł. w związku z pogorszeniem się jego stanu w porównaniu ze stanem, w jakim się znajdował przed operacją powierzchni brzusznych, tj. oszpeceniem w okolicy podbrzusza podłużną, długą blizną, nierównomierną i niekształtną, braku pępka.

Podstawę odpowiedzialności pozwanego (...) S.A. w W. można wywieść z art. 822 k.c i nast. W § 1 przepis ten stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialności za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz, której została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie z § 2 umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. W myśl zaś § 4 uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Artykuł 822 § 4 k.c. rodzi zobowiązanie ubezpieczyciela względem poszkodowanego, o ile ubezpieczony odpowiada za szkodę względem poszkodowanego, zatem odpowiedzialność ubezpieczyciela nie ma charakteru samoistnego, niezależnego od odpowiedzialności ubezpieczonego (sprawcy szkody), lecz akcesoryjny, jako że ubezpieczyciel odpowiada tylko w takim zakresie, w jakim odpowiedzialność ponosi ubezpieczony, i tylko jeśli ubezpieczonemu odpowiedzialność taką można przypisać.

Podstawę prawną ubezpieczonego podmiotu leczniczego stanowi w takim wypadku przepis art. 430 k.c. W orzecznictwie przyjmuje się, że przepis ten znajduje zastosowanie w stosunku do odpowiedzialności jednostek szpitalnych, na rachunek których lekarze zatrudnieni w tych jednostkach, wykonują czynności medyczne. Odpowiedzialność podmiotu leczniczego na podstawie art 430 k.c. zachodzi tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie przesłanki odpowiedzialności deliktowej, a mianowicie: 1. wyrządzenie szkody przez personel medyczny, 2. zawinione działanie lub zaniechanie personelu medycznego, 3. normalny związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem lub zaniechaniem a wyrządzoną szkodą oraz 4. wyrządzenie szkody przy wykonywaniu powierzonej czynności medycznej. Zatem przesłankami odpowiedzialności cywilnej personelu medycznego są: wina, szkoda oraz występujący między zawinionym postępowaniem lekarza, a szkoda, tzw. adekwatny związek przyczynowy. Wina obejmuje zarówno element obiektywny (bezprawność), czyli naruszenie reguł prawidłowego postępowania, jak również subiektywny (przypisywalność) w postaci np niedbalstwa, czy lekceważenia obowiązków.

Błąd w sztuce medycznej jest powszechnie zaliczany do obiektywnych przesłanek zawinienia. Błędem w sztuce medycznej nazywamy takie postępowanie, które jest obiektywnie sprzeczne z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy i praktyki medycznej. Sąd Najwyższy przyjął w orzeczeniu z dnia 1 kwietnia 1955 r., w sprawie IV CR 39/54 (OSN 1957, poz. 7) skonstatował, że błędem w sztuce lekarskiej jest czynność lekarza w zakresie diagnozy i terapii, niezgodna z nauką medyczną w zakresie dla lekarza dostępnym. Dla powstania odpowiedzialności na podstawie powołanych powyżej przepisów konieczne jest nadto ustalenie wyrządzenia szkody oraz normalnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a powstałą szkodą. Konieczne jest także ustalenie winy lekarza w znaczeniu subiektywnym, tj. podmiotowej zarzucalności działania lekarza. Błąd lekarski jest zawiniony subiektywnie, jeżeli stanowi następstwo niedbalstwa – niedołożenia przez lekarza należytej staranności w działaniu. W celu oceny ewentualnej odpowiedzialności za wyrządzona pacjentowi szkodę, zbadać zatem należy, czy lekarzowi można postawić zarzut, że gdyby nie dopuścił się niedbalstwa (zachował wymagana staranność i wykorzystał wszelkie dostępne w danym czasie i okolicznościach metody i środki działania) mógłby uniknąć błędu i tym samym nie doprowadzić do powstania negatywnych następstw na zdrowiu pacjenta.

Reasumując, na błąd medyczny muszą składać się następujące elementy: postępowanie niezgodne z powszechnie uznanym stanem wiedzy medycznej, wina nieumyślna (lekkomyślność, niedbalstwo), ujemny skutek popełnionego błędu oraz istnienie związku przyczynowego między zaistniałym błędem, a ujemnym skutkiem postępowania leczniczego w postaci uszkodzenia ciała czy wywołania rozstroju zdrowia.

Ciężar dowodu w zakresie wykazania zarówno istnienia szkody i związku przyczynowego między powstaniem szkody, a działaniem lub zaniechaniem sprawcy szkody, jak i faktu, że szkoda została wyrządzona z winy osoby pociągniętej do odpowiedzialności, spoczywa na poszkodowanym zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 6 k.c.

W realiach niniejszej sprawy wskazane powyżej przesłanki błędu lekarskiego nie zostały spełnione, co w konsekwencji przekłada się na nie możność przypisania odpowiedzialności podmiotowi leczniczemu, a w dalszej kolejności stronie pozwanej zgodnie z akcesoryjnym jej charakterem. Brak jest bowiem podstaw do stwierdzenia, że podczas obu zabiegów operacyjnych w czasie pobytu powoda w szpitalu, dopuszczono się jakichkolwiek nieprawidłowości. Zebrany w sprawie materiał dowodowy, w szczególności opinie biegłej sądowej jednoznacznie wykluczyły, aby stan zdrowia powoda był następstwem błędu lekarskiego popełnionego przez personel medyczny podczas leczenia operacyjnego powoda.

Sąd ustalił, że leczenie powoda w czasie jego hospitalizacji było prowadzone prawidłowo. Wobec powoda zastosowano wszelkie procedury lecznicze i zabiegi medyczne mające na celu poprawę jego wyglądu w zakresie fałdu skórnego powstałego w obszarze brzucha, a podjęte decyzję w świetle wiedzy i sztuki medycznej były zasadne.

Sąd wziął pod uwagę fakt, że zarówno oddzielnie wykonane
u powoda zabiegi abdominoplastyki i liposukcji, jak i wszystkie pozostałe zabiegi okołooperacyjne, związane ze zmianą opatrunków i usunięciem drenów po operacji, zostały przeprowadzone prawidłowo i w sposób typowy dla tego rodzaju zabiegów.
U powoda po abdominoplastyce i liposukcji występuje nieznaczna asymetria w ilości depozytów tłuszczowych po bokach brzucha. Następstwem operacji plastycznych wykonanych u powoda jest prawidłowo zagojona, nieregularna blizna w okolicy podbrzusza, nie zaciągająca skóry, nie powodująca upośledzenia funkcji tej okolicy. Prawidłowo wykonany zabieg abdominoplastyki zawsze pozostawia po sobie ślad w postaci blizny. Jak zauważył biegły, prawidłowo wykonany zabieg abdominoplastyki nie zawsze wiąże się z powstaniem blizn sięgających po kolce biodrowe, w szczególnych wypadkach wymagających zwiększonego zakresu wycięcia nadmiaru powłok, blizna może być poprowadzona również poza kolce biodrowe, w okolicę grzbietu, jednak tylko w rzadkich wypadkach blizna nie sięga kolców biodrowych. Natomiast Blizny powstałe u powoda swoją rozległością nie odbiegają od standardowego sposobu prowadzenia cięcia skórnego do abdominoplastyki. Natomiast ryzyko powstania zniekształconej blizny jest ryzykiem typowym, zaś zniekształcone i nierównomierne blizny, mogą powstać także przy prawidłowo wykonanej abdominoplastyce powłok brzusznych. Sam proces gojenia się blizny jest uzależniony od cech osobniczych i złożoności procesu gojenia skóry. Natomiast proces dojrzewania blizny oraz to, czy jest ona tkliwa i twarda, zależy także od wdrożenia w odpowiednim czasie i zakresie prawidłowej rehabilitacji i fizjoterapii blizny. Przetrwałe zaburzenia czucia okolicy blizny, manifestujące się niedoczulicą albo przeczulicą są typowym następstwem każdego naruszenia ciągłości powłok skórnych, związanym z przecięciem drobnych nerwów skórnych, zaś powrót czucia skórnego, czy ustąpienie zaburzeń czucia, nie jest zależny od chirurga, lecz od złożonego procesu gojenia się skóry. Konsekwencją prawidłowo wykonanego zabiegu abdominoplastyki jest zawsze przemieszczenie się pępka. W przypadku powoda nie występuje konieczność przeprowadzenia operacji korekcyjnej rekonstrukcji pępka jako defektu estetycznego, ponieważ na jego powłokach brzusznych widoczny jest mały pępek w prawidłowym położeniu. Z ustalonych okoliczności sprawy wynika niezbicie, ze powód po zabiegach abdominoplatyki i liposukcji nie stosował się zaleceń lekarskich w zakresie kontroli i rehabilitacji pozabiegowej. Okoliczność ta została przyznana przez samego powoda, który tłumaczył swe zaniedbania w tym zakresie wyjazdem do Anglii.

Z wydanej na potrzeby niniejszej sprawy opinii biegłej w dziedzinie chirurgii plastycznej wynika niezbicie, że zarówno występująca u powoda nieznaczna asymetria w ilości depozytów tłuszczowych po bokach brzucha, jak i odczuwane przez powoda dolegliwości ze strony blizny pooperacyjnej w postaci twardości i tkliwości, nie wynikają z nieprawidłowości przeprowadzenia zabiegów operacyjnych u powoda, bądź też zaniedbań, czy uchybień powstałych w procesie leczenia powoda w N.Z.O. Z (...) Spółce z o. o. w Ł.. Opisane niepożądane efekty estetyczne mogą natomiast być związane z zaniedbaniami po stronie samego powoda polegającymi na niestosowaniu do zaleceń pooperacyjnych. Rozmiar cierpień fizycznych, jakich powód doznał po wykonaniu abdominoplastyki i liposukcji był typowy dla tego typu zabiegów. Wykonanie abdominoplastyki i liposukcji jako dwóch oddzielnych zabiegów mogło co prawda wydłużyć okres rekonwalescencji powoda, jednak rozdzielenie obu zabiegów było prawidłowe i miało na celu zabezpieczenie pacjenta wobec dających się przewidzieć następstw pooperacyjnych po abdominoplastyce.

Podzielając w pełni wnioski płynące z opinii biegłego chirurga plastyka, które były logiczne i jednoznaczne, Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie postępowanie lekarzy N.Z.O. Z (...) Spółki z o. o. w Ł., mimo zastrzeżeń powoda, było prawidłowe. Z ustalonych okoliczności sprawy wynika, że na niepożądany efekt estetyczny po operacjach abdominoplastyki i liposukcji powłok brzusznych mogły wpłynąć zaniedbania samego powoda, polegające na zaniechaniu przez powoda kontroli i rehabilitacji pozabiegowej, zleconej przez lekarzy N.Z.O. Z (...) Spółki z o. o. w Ł..

W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie przesłanki odpowiedzialności deliktowej ubezpieczającego - jako że w takim reżimie powód upatruje swojej ochrony prawnej - nie zostały spełnione. Nie zostało bowiem wykazane stosownie do reguły dowodzenia, przewidzianej w art. 6 k.c., że powód doznał szkody na skutek zawinionego działania ze strony ubezpieczonego, za którego odpowiedzialność ponosi strona pozwana. W takiej sytuacji nie można było przyjąć, że pomiędzy szkodą a działaniami lekarzy zatrudnionych u ubezpieczonego przez stronę pozwaną podmiotu leczniczego, zachodził adekwatny związek przyczynowy. Stąd oddaleniu podlegało powództwo w zakresie żądania odszkodowania z tytułu zwrotu poniesionych przez powoda kosztów abdominoplastyki i liposukcji oraz zwrotu kosztów podróży. W takich okolicznościach niecelowa była w niniejszym postępowaniu ocena przesłanek merytorycznych zasądzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz ustalenia odpowiedzialności strony pozwanej za dalsze mogące się ujawnić w przyszłości skutki zabiegów medycyny estetycznej, wykonanych u powoda.

Niezależnie od oceny powództwa wywiedzionej wyżej, przytoczone w pozwie fakty, które zostały potwierdzone w toku niniejszego procesu, dają podstawę do oceny że postępowanie pozwanego naruszało prawa pacjenta.

Zgodnie z art.4 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty z dnia 5 grudnia 1996 r. (tj. z dnia 22 lutego 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 537, tj. z dnia 28 lutego 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 514) lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością, natomiast pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9 niniejszej ustawy (art. 16). Powyższe oznacza, że obowiązkiem lekarza jest poinformowanie pacjenta o ryzyku proponowanego zabiegu medycznego, alternatywnych metodach leczenia, możliwych powikłaniach, tak aby pacjent mógł świadomie wyrazić zgodę na procedurę medyczną.

W sposób zawiniony naruszone zostały obowiązujące przepisy prawa, między innymi: art. 15 kodeksu etyki lekarskiej, art. 32 ust. 1 i 2 i ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i dentysty (t.j. Dz. U. 1997, Nr 218 poz.152), zgodnie z którymi postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze wymaga zgody pacjenta.

Poczynione w sprawie ustalenia dają podstawę do oceny, że zarówno lekarz kwalifikujący powoda do zabiegu, jak i pracownicy szpitala w ogóle nie poinformowali go o możliwych powikłaniach, a tym samym nie przedłożono udzielonej przez powoda na wyżej opisane zabiegi jego zgody. Co znamienne w obecnych standardach leczniczych, wyrażenie zgody pacjenta jest poprzedzone udzieleniem pacjentowi wyczerpującej informacji na temat stanu w jakim się znajduje, jakiego rodzaju procedury lecznicze winny być wdrożone oraz jakie skutki mogą po ich zastosowaniu wystąpić.

Wywołane przez personel medyczny u powoda przeświadczenie, że będzie poddany drobnemu zabiegowi, który nie niesie ryzyka, znosi domniemanie wynikające z dokumentu podsuniętego mu do podpisu przed przystąpieniem do czynności leczniczych na terenie zakładu pozwanego o udzielonej zgodzie na zabieg (formularz nie został wypełniony). Powyższa zgoda miała charakter ramowy wynikający ze stosowanego przez szpital wzorca i drodze środka dowodowego jakim jest przesłuchanie powoda została obalona. Zeznania powoda o zakresie udzielanych informacji, co do możliwych powikłań i kwalifikacji zabiegu jako drobnego, nie niosącego zagrożeń nie budzą wątpliwości, są logiczne i konsekwentne.

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U. 2009 Nr 52, poz. 417 z późn.zm) określa zakres praw pacjenta. Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego przedstawiciel ustawowy mają prawo do uzyskania od osoby wykonującej zawód medyczny przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu, w zakresie udzielanych przez tę osobę świadczeń zdrowotnych oraz zgodnie z posiadanymi przez nią uprawnieniami. (art.9ust2 ustawy). Nie ulega wątpliwości, że powód nie otrzymał w placówce, za którą odpowiada pozwany, stosownych informacji o ryzyku związanym z proponowaną metodą leczenia, wobec czego należy uznać iż udzielona zgoda była dotknięta błędem. Powyższe oznacza ze naruszone zostały prawa powoda do rzetelnej informacji, a tym samym nie można mówić o udzieleniu świadomej zgody na zabieg. Tym samym czynności lecznicze zostały podjęte bez wymaganej prawem zgody. Powyższe rodzi odpowiedzialność placówki medycznej za którą odpowiada pozwany.

Zgodnie z art. 4 ust.1 w/w ustawy w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego. W judykaturze wyrażony został pogląd, że roszczenie o zadośćuczynienie przewidziane w art. 445 § 1 k.c. oraz zadośćuczynienie będąc następstwem zawinionego naruszenia praw pacjenta mają odrębny charakter, określając zasady odpowiedzialności sprawców za odrębne czyny bezprawne (wyrok SN z 29.05.2007 r. , VCSK 76/07, OSNC 2008/7-8/91, wyrok SN z 22.09.2011r., V CSK 401/10, lez nr 964492) . W przeciwieństwie do ujęcia art. 448 k.c., które łączy zadośćuczynienie tylko z naruszeniem dobra osobistego, ustawa przyznaje prawo żądania zadośćuczynienia w razie naruszenia wyszczególnionych w niej praw pacjenta. Naruszenie praw pacjenta nie należy zatem utożsamiać z naruszeniem jego praw osobistych. Zadośćuczynienie przysługuje pacjentowi niezależnie od (obok) roszczenia o zadośćuczynienia z art. 445 § 1 k.c. (kumulacja roszczeń) (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21.04.2005 r., I ACa 891/04, M. Prawn 2008/22/1222). Tym samym oznacza to, że nie znajduje tu zastosowania wypracowana w orzecznictwie i zaaprobowana w doktrynie zasada, oparta na założeniu jednolitości i niepodzielności szkody niemajątkowej, zgodnie z którą krzywda moralna i cierpienia fizyczne nie stanowią podstawy do przyznania dwóch odrębnych roszczeń na podstawie art. 445 k.c. W omawianej sytuacji w grę wchodzi bowiem odpowiedzialność za dwa oddzielne czyny bezprawne, wobec tego sprawca za każdy z tych czynów ponosi odpowiedzialność. Zadośćuczynienie na podstawie w/w ustawy powinno być zasądzone, choćby pacjent nie podniósł żadnej szkody majątkowej. Zadośćuczynienie za naruszenie praw pacjenta nie jest bowiem zależne od tego, czy jednocześnie wystąpiła szkoda majątkowa na jego osobie, a wiec czy doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia dającego podstawę do odszkodowania.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd doszedł do przekonania, że spełnione zostały przesłanki zasadzenia zadośćuczynienia za naruszenie praw pacjenta. Nie budzi bowiem wątpliwości w świetl poczynionych ustaleń, że personel medyczny szpitala w sposób zawiniony dopuścił się naruszenia prawa powoda do rzetelnej informacji o proponowanym sposobie leczenia, a tym samym do uniemożliwienia powodowi wyrażenia świadomej zgody na zabieg.

W świetle powyższych okoliczności, Sąd przyznał powodowi za naruszenie jego praw jako pacjenta, zadośćuczynienie w kwocie 15.000 zł.

Powód żądał ustalenia przez sąd odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać u niego w przyszłości na podstawie art. 189 k.p.c. Zważywszy na powyżej poczynione rozważania, nie można uznać, że powód posiada interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności pozwanego w przyszłości.

Żądanie odsetek było uzasadnione na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Za datę wymagalności zasądzonej kwoty sąd przyjął dzień po dacie terminu zapłaty wyznaczonego przez powoda w wezwaniu do zapłaty tj. 31 października 2018 r., bowiem od tego dnia zobowiązany pozostawał w opóźnieniu w zapłacie świadczenia.

Z uwagi na to, że żądanie powoda zostało uwzględnione jedynie w nieznacznej części, Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c.

Z uwagi na charakter sprawy oraz sytuację powoda, sąd nie obciążył powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów postępowania stosując art. 102 k.p.c.

O kosztach sądowych, których powód nie miał obowiązku uiścić (niewykorzystana zaliczka na wynagrodzenie biegłego – 1175,64 zł) sąd orzekł na podstawie art. 80 ust. 2 w zw. z art. 84 ust. 2 u.k.s.c., nakazując zwrócić ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz powoda kwotę 1175,64 zł.

z/ odpisy wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron przez PI.