Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Barbara Bojakowska

Protokolant: Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) w Ł.

przeciwko (...) SA w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 4 marca 2022 roku, sygnatura akt I C 677/20

1.  oddala apelację;

1.  zasądza od T. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) w Ł. na rzecz (...) SA w W. 900 (dziewięćset) złotych złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie poczynając od dnia następnego po upływie tygodnia od doręczenia powodowi odpisu wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 180/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z powództwa T. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) w Ł. przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę, zasądził
od pozwanego na rzecz powoda kwotę 426,47 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie
od dnia 19 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty (pkt 1), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt 2), zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 473,26 zł tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty (pkt 3) oraz nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku od pozwanego kwotę 319,31 zł i powoda kwotę 1132,09 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo z sum budżetowych Skarb Państwa – Sądu Rejonowego w Łasku (pkt 4 a i b).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

W dniu 02 kwietnia 2019 roku uległ uszkodzeniu samochód, zarejestrowany
na M. J. i B. J., a użytkowany przez M. J. i jego żonę, marki S. (...) nr rej. (...). Uszkodzony samochód nie nadawał się do użytku. M. J. potrzebował samochód, aby dojeżdżać do pracy. Nie dysponował innym sprawnym samochodem. Przedmiotowy samochód został ściągnięty z miejsca wypadku
do miejsca zamieszkania poszkodowanego na lawecie przez firmę powoda. Należność
za załadunek, transport na lawecie i rozładunek wyniosła 813,36 zł. Powód kontaktował się
z ubezpieczycielem w celu uzyskania konkretnej oferty najmu pojazdu zastępczego od firmy współpracującej z pozwanym. Nie otrzymał takiej oferty. Poszkodowany wynajął w dniu
03 kwietnia 2019 roku samochód zastępczy od powoda. Poszkodowany zwrócił pojazd zastępczy w dniu 24 kwietnia 2019 roku. Powód wystawił rachunek za najem samochodu zastępczego za 22 dni przy stawce 160 zł/dobę brutto plus 148,36 zł za podstawienie samochodu do klienta i za obsługę samochodu od klienta, co w sumie dało 3.668,33 zł.

Sprawca szkody był ubezpieczony w zakresie OC w pozwanym zakładzie ubezpieczeń.

Poszkodowani przenieśli na powoda wierzytelność, która przysługiwała im przeciwko pozwanemu z tytułu najmu pojazdu zastępczego i jego holowania.

Powód w dniu 19 maja 2020 roku wezwał pozwanego do zapłaty. Pozwany
na podstawie decyzji z dnia 27 maja 2020 r. wypłacił powodowi kwotę 645,65 zł tytułem zwrotu kosztów holowania samochodu. Pozwany na podstawie decyzji z dnia 21 maja 2020 roku wypłacił powodowi kwotę 1869,60 zł tytułem zwrotu kosztów najmu samochodu zastępczego ( 2 dni x 110 zł netto/dobę + 20 dni x 65 zł netto/doba ).

Stawki najmu pojazdów zastępczych segmentu B w 2019 roku zawierały się od 60
do 121 zł brutto za dobę.

Na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. sąd pominął wniosek pełnomocnika powoda
o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego, ponieważ opinia biegłego K. B. (1) jest wystarczająca do rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Według sądu sprawca przedmiotowej szkody na podstawie art. 415 k.c. byłby zobowiązany do naprawienia szkody, którą poniósł M. J., zaś pozwany jest zobowiązany do odszkodowania wobec powoda, jako nabywcy wierzytelności od M. J., na podstawie art. 822 § 1 k.c.

Sąd przyjął, że okres najmu wynoszący 22 dni był zasadny, ponieważ pozwany
nie kwestionował tego okresu. Sąd przyjął, że koszty załadunku, transportu i rozładunku uszkodzonego samochodu w kwocie 813,36 zł były zasadne, ponieważ zostały udokumentowane fakturą, a pozwany nie przedstawił żadnego dowodu na okoliczność,
że wysokość tych kosztów powinna być inna. Sąd przyjął, że koszt podstawienia i odbioru samochodu zastępczego w miejscu zamieszkania poszkodowanego w kwocie 148,36 zł był zasadny, ponieważ zostały udokumentowane fakturą, a pozwany nie przedstawił żadnego dowodu na okoliczność, że wysokość tych kosztów powinna być inna. Sąd przyjął stawkę najmu na 90 zł brutto za dobę, ponieważ jest to w zaokrągleniu średnia arytmetyczna stawek najmu podanych przez biegłego. Powodowi należy się zatem kwota 426, 47 zł (22 dni x 90 zł brutto/ dzień = 1980 zł + 148,36 zł (koszt podstawienia i odbioru samochodu w miejscu zamieszkania poszkodowanego) – 1869,60 zł (wypłacone świadczenie z ubezpieczenia
z tytułu najmu) = 258,76 zł + 167,71 zł (brakująca część należności za załadunek, rozładunek i transport wraku) = 426,47 zł). W pozostałym zakresie powództwo oddalono jako niezasadne. Na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 817 § 1 k.c. należność główną zasądzono
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wskazanego w pozwie, ponieważ dzień ten nastąpił po upływie 30 dni od dnia wezwania do zapłaty. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art.100 k.p.c. Powód wygrał sprawę w 22 %, a przegrał ją w 78 %. Na podstawie art.100 k.p.c. w związku z art. 83 ust.2 i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych
w sprawie cywilnej zasądzono na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Łasku
od pozwanego 22 % wydatków, a od powoda 78 % wydatków poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Łasku na opinię biegłego.

Apelację od wyroku złożył powód, który zaskarżył orzeczenie w części, tj. w zakresie oddalenia powództwa co do kwoty 1539,97 zł, zarzucając:

1/ naruszenie przepisów prawa procesowego:

a/ art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że stawka najmu powinna wynosić 90 zł brutto
za dobę, ponieważ jest to w zaokrągleniu średnia arytmetyczna stawek najmu podanych przez biegłego, podczas gdy opinia biegłego zawierała dane niepełne, nieprecyzyjne i nieadekwatne do najmu pojazdu zastępczego z OC sprawcy i bez uwzględnienia stanu faktycznego
w sprawie i warunków na jakich najem świadczył powód (biegły podał stawki najmu
dla umów na z góry określony czas, przewidujących obowiązek zapłaty kaucji, bez zniesienia ryzyka najemcy);

b/ art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny
dowodów i wyliczenie przeciętnej rynkowej stawki najmu przez wyliczenie średniej arytmetycznej z przedziału stawek podanych przez biegłego, podczas gdy poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania na rynku ani oferty najtańszej ani tym bardziej badać rynku w celu poszukiwania oferty przewidującej stawkę będącą średnią arytmetyczną stawek występujących na rynku, a nadto dla wyliczenia średniego poziomu cen na rynku nie jest wystarczające proste przeliczenie średniej arytmetycznej najwyższej i najniższej ceny, ale wiadomości specjalne, którymi sąd niewątpliwie nie dysponuje;

c/ art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie, że w treści opinii, na którą powołuje się sąd w uzasadnieniu wyroku, biegły wskazał, że „dzieląc koszty najmu pojazdu analogicznie jak to ma miejsce w stawce najmu u strony powodowej na najem pojazdu i koszty dodatkowe można stwierdzić, że stawka za najem pojazdu w wysokości 100 zt brutto mieści się w granicach stawek z najem pojazdów z segmentu B w okresie kiedy poszkodowany wynajmował samochód", co doprowadziło do przyjęcia przez sąd nieprawidłowej stawki liczonej jako średnia arytmetyczna, podczas gdy, w punkcie 3 wniosków opinii biegły przyznał, że bazowa stawka powoda jest rynkowa, zaś co do opłaty za zniesienie udziału własnego w szkodzie biegły stwierdził, że nie jest w stanie wypowiedzieć się jednoznacznie;

d/ art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 2 k.p.c. w zw. z art. 278 ¹ k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii ze sprawy toczącej się przed SR dla Łodzi-Widzewa
w Ł. pod sygn. I C 465/20, o który powód wnioskował w piśmie procesowym z dnia
15 grudnia 2021 r., podczas gdy był to dowód zgłoszony w terminie i jednoczesny brak wydania postanowienia o pominięciu dowodu, co doprowadziło do przyjęcia za prawidłowe stawek określonych przez biegłego B., podczas gdy jego opinia zawierała szereg błędów metodologicznych i nieścisłości, a opinia wnioskowana przez powoda uwzględniała zarówno warunki najmu występujące u powoda, jak i charakterystykę najmu pojazdów z OC sprawcy;

e/ art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 2 k.p.c. w zw. z art. 278 ¹ k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego B. pomimo jej braków, wykazanych w piśmie procesowym powoda i sprzeczności z wnioskowanymi dowodami
z opinii z innych spraw sądowych, co doprowadziło do przyjęcia za prawidłowe stawek określonych przez biegłego B. i o w sytuacji, gdy sam biegły wskazał,
że nie może precyzyjnie ustalić wpływu zniesienia udziału własnego na cenę;

f/ art. 354 § 2 k.p.c. poprzez uznanie, że z obowiązku współdziałania wierzyciela
i wynikającego z niego obowiązku minimalizacji szkody wykona konieczność wynajmowania samochodu nie drożej niż wedle średnich cen rynkowych, podczas gdy poszkodowany nie jest obowiązany do prowadzenia badań rynku i poszukiwania oferty najtańszej, ani także ustalania poziomu cen na rynku i wyliczania średnich rynkowych.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego poprzez dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ze sprawy I C 465/20 toczącej się przed Sądem Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi załączonej do pisma powoda
z dnia 15 grudnia 2021 r. celem wykazania wielkości stawek rynkowych pojazdów klasy B
na rynku (...) w okresie objętym powództwem przy uwzględnieniu warunków najmu zapewnianych przez powoda i charakterystyki najmu pojazdów z OC sprawcy oraz dowodu
z uzupełniającej opinii biegłego K. B. (2) zgodnie z wnioskiem powoda zawartym w piśmie z dnia 9 grudnia 2021 r., zmianę powołanego w petitum apelacji wyroku, poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda także kwoty 1539,97 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 19 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty, zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego
za I instancję stosownie do merytorycznego rozstrzygnięcia, zasądzenie na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie
na rzecz pozwanego od powoda kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, chociaż niektóre jej zarzuty są uzasadnione.

Na wstępie należy zauważyć, że Sąd Okręgowy nie uznał zarzutu naruszenia art. art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 2 k.p.c. w zw. z art. 278 ¹ k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie dowodu z opinii ze sprawy toczącej się przed SR dla Łodzi-Widzewa
w Ł. pod sygn. I C 465/20, o który powód wnioskował w piśmie procesowym z dnia
15 grudnia 2021 r., ponieważ dowód ten był nieprzydatny do rozstrzygnięcia apelacji. Opinia biegłego M. S. którą apelujący załączył do akt sprawy dotyczyła samochodu z grupy V., podczas gdy uszkodzony samochód to S. (...), który nie jest V..

Nie był też słuszny zarzut naruszenia art. 205 ¹² § 2 k.p.c. w zw. z art. 235 ² § 2 k.p.c. w zw. z art. 278 ¹ k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego B., ponieważ okoliczności, których opinia uzupełniająca miała dotyczyć, nie były istotne dla rozstrzygnięcia.

Z tych też powodów Sąd Okręgowy postanowieniem z 11 maja 2022 r. pominął wniosek dowodowy zwarty w apelacji.

Chybiony jest zarzut apelującego dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., który miał polegać na błędnym ustaleniu przez sąd, zgonie z opinią biegłego, że stawka zawarta w umowie powoda na 160 zł brutto jest stawką rynkową. Jak wynika z treści opinii, która jest jednoznaczna, stawki dobowe najmu pojazdu zastępczego w 2019 roku wahały się od 60 do 121 zł brutto, a przy najmie bezgotówkowym stawka za najem pojazdu obejmuje ubezpieczanie pojazdu oraz nie są pobierane żadne kaucje ( opinia k 93).

Nie jest też słuszny zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., który miał dotyczyć błędnego wyliczenia stawki średniej dobowej, ponieważ zostało to dokonane w oparciu o stawki wskazane w opinii biegłego, która wbrew stawianym przez powoda zarzutom była jasna i pełna.

Co do zasady należy natomiast podzielić zarzut skarżącego dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez ustalenie stawki najmu w postaci średniej arytmetycznej stawek, które obowiązują na rynku, ponieważ trzeba zgodzić się ze skarżącym, ze poszkodowany nie ma obowiązku badania runku i poszukiwania oferty najtańszej.

Nie oznacza to jednak, że za prawidłową stawkę najmu należy przejąć, stawkę zastosowaną przez powoda, ponieważ nie była ona stawką rynkową, ani też najwyższą stawkę rynkową przez cały czas trwania najmu. Taką stawkę można byłoby przyjąć, gdyby pozywany nie zaproponował zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, czy nie poinformował o stawkach za jakie jest w stanie pojazd taki wynająć.

Błędne było bowiem ustalenie Sądu Rejonowego, że pozwany nie przedstawił informacji o stawkach obowiązujących przy najmie pojazdu i przez niego akceptowanych. Jak wynika bowiem z dokumentacji mailowej, to powód, a nie poszkodowany, w dniu 3 kwietnia 2019 r. zgłaszał szkodę bezpośrednio do pozwanego i sam prosił o informację dotyczącą najmu pojazdu zastępczego. Informację te uzyskał w dnu 5 kwietnia 2019 r, łącznie ze stawkami obowiązującymi w zależności od klasy uszkodzonego pojazdu. Sam fakt, że nie przedstawiono odpowiedzi na wszystkie interesujące powoda pytania, w tym zakres i warunki konkretnych firm oferujących najem, nie oznacza, że brak było informacji zasadniczej dotyczącej stawek najmu, które zresztą sam powód załączył do pozwu ( d. maile k 16, 17, 20, 21 oraz informacja k 18-19, pismo k 23, uzasadnienie decyzji k 32). Najpóźniej w dniu 5 kwietnia 2019 r. apelujący posiadał informację o stawkach obowiązujących u pozwanego i wtedy powinien podjąć decyzję czy kontynuuje najem na ustalonych przez siebie stawkach, czy też wypowiada najem, a bezpośrednio poszkodowany zwraca się do ubezpieczyciela o zorganizowanie najmu pojazdu zgodnie z ich stawkami.

Chybiony był też zarzut apelującego dotyczący naruszenia przez sąd art. 354 § 2 k.c. ( w apelacji błędnie wskazano na k.p.c.) dotyczący błędnie określonego przez sąd obowiązku po stronie wierzyciela minimalizacji szkody.

Na wstępie trzeba zauważyć, że poszkodowany ma obwiązek współpracować przy likwidacji szkody oraz zapobiegać jej zwiększeniu się. Nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym ze szkodą w postaci wypadku komunikacyjnego mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów . Dłużnik ma obowiązek zwrócić koszty tylko ekonomicznie uzasadnione. Jeżeli strona pozwana zaoferowała najem pojazdu za kwotę ponad dwukrotnie niższą z uwzględnieniem segmentu uszkodzonego auta, to należy się odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie przez ubezpieczyciela zaproponowanej (por. uchwala SN z 24 sierpnia 2017 t. III CZP 20/17).

Uwzględniając powyższe reguły oraz ustalony stan faktyczny, z którego wynika, że w dniu 5 kwietnia 2019 r. powód posiadał już informację o stawkach najmu aprobowanych przez pozwanego ubezpieczyciela, powód powinien otrzymać za 4 dni stawkę maksymalną rynkową czyli 121 zł brutto od 3 kwietnia do 6 kwietnia 2019 (jeden dzień na podjęcie decyzji co do dalszego najmu), co daje kwotę 484 zł. Natomiast za pozostałe 18 dni należy przyjąć stawkę poznawanego czyli 65 netto, co daje 79,95 zł brutto, łącznie 1439,10 zł. Do tego trzeba doliczyć holowanie i opłatę za podstawienie w kwotach wskazanych na fakturze , czyli 813,36z ł oraz 148,36 zł. Łącznie powód powinien otrzymać 28884,82 zł , a otrzymał 2515,25 zł, do zapłaty pozostaje zatem 369,57 zł. Natomiast Sąd zasądził na jego rzecz 426,47 zł.

Dlatego też mimo błędnego ustalenia przez Sąd Rejonowy stawki najmu pojazdu i przy braku apelacji strony pozwanej, apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i art. 98 ¹ k.p.c. obciążając nimi powoda, jako stronę przygrywającą.

Barbara Bojakowska