Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I Ns 383/20

POSTANOWIENIE

Dnia 14 lipca 2022 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Janusz Supiński

po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2022 r. w Giżycku na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku J. K. (1)

z udziałem J. K. (2)

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  Przyznać biegłemu M. P. (1) kwotę 4.540,31 (cztery tysiące pięćset czterdzieści 31/100) złotych tytułem wynagrodzenia za sporządzenie opinii w sprawie oraz zwrotu kosztów, którą to kwotę wypłacić z sum depozytowych do wysokości posiadanych środków, a w pozostałej części z sum budżetowych

2.  Oddalić wniosek biegłego w pozostałym zakresie.

Sygn. akt I Ns 383/20

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 09.05.2022r. Sąd Rejonowy w Giżycku w sprawie I Ns 383/20 zlecił biegłemu M. P. (1) wykonanie opinii dotyczącej wyceny ruchomości będących przedmiotem sprawy.

Biegły wykonał opinię i przedstawił rachunek za jej sporządzenie wraz z kartą pracy biegłego. Rachunek opiewał na kwotę netto 6.545,50 zł m.in. przy zastosowaniu stawki wynagrodzenia godzinowego 48 zł netto.

Dokonując oceny przedstawionego rachunku Sąd dostrzegł przede wszystkim treść § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.04.2013r. w sprawie w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 989), który stanowi, że stawka wynagrodzenia biegłych powołanych przez sąd za każdą rozpoczętą godzinę pracy, zwana dalej „stawką”, wynosi - w zależności od stopnia złożoności problemu będącego przedmiotem opinii, nakładu pracy oraz warunków, w jakich opracowano opinię - od 1,28% do 1,81% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa, zwanej dalej „kwotą bazową”.

Dalej Sąd dostrzegł, że obecnie obowiązująca kwota bazowa to 1.789,42 zł, co oznacza, że wynagrodzenie biegłego winno mieścić się w przedziale od 22,90 zł/godz. do 32,39 zł/godz.

Zgodnie z § 4 cyt. wyżej rozporządzenia w razie szczególnie złożonego charakteru problemu będącego przedmiotem opinii, stawka może być podwyższona do 50%, przy czym „wartości pracy biegłego włożonej w merytoryczne opracowanie specjalistycznej opinii nie można oceniać na podstawie objętości opinii złożonej na piśmie lub też ustnie na rozprawie. O wartości tej decyduje przede wszystkim rodzaj sprawy i zakres materiału dowodowego będącego przedmiotem ekspertyzy, pracochłonność poszczególnych czynności wykonanych przez biegłego, dziedzina wiedzy specjalistycznej wymaganej od biegłego i jego kwalifikacje dla stwierdzenia faktów mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, przedmiot i zakres powierzonej do wykonania ekspertyzy, jak też rzetelność, terminowość i rodzaj urządzeń technicznych wykorzystanych do przygotowania i opracowania opinii (post. SN z 21.8.1981 r., I KZ 183/81, L.)” [tak: K. F.-G., A. Z., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 11, W. 2022]. „ Do prawidłowej oceny wniosku biegłego o przyznanie mu wynagrodzenia konieczne jest przeprowadzenie dokładnej analizy nakładu pracy biegłego, czasu rzeczywiście niezbędnego do wykonania zlecenia organu procesowego, przy jednoczesnym uwzględnieniu stopnia skomplikowania przedmiotu opinii i jej zakresu (por. post. SA w R. z 7.9.2012 r., I ACz 583/12, L.). Zaniechanie przez organ procesowy dokonania powyższych rozważań może prowadzić w praktyce do braku możliwości kontroli merytorycznej postanowienia w postępowaniu zażaleniowym. Wymagane kwalifikacje zawodowe odnieść należy do przedmiotu opiniowania, a także jego poziomu skomplikowania pod względem faktycznym. Na etapie dokonywania oceny w zakresie czasu poświęconego na przygotowanie i sporządzenie opinii, a także poczynionych nakładów pracy organ procesowy powinien uwzględnić adekwatność kwalifikacji zawodowych biegłego sądowego do przedmiotu opiniowania. Przy ustalaniu wysokości należnego mu wynagrodzenia kluczowe znaczenie ma nie ilość rzeczywiście wykorzystanego przez biegłego czasu, lecz ilość czasu niezbędnego do prawidłowego opracowania opinii przez osobę dysponującą niezbędnymi w danej dziedzinie wiadomościami specjalnymi (por. A. Klich, Dowód, s. 191). Podkreślenia wymaga fakt, że na gruncie komentowanego przepisu biegły jest uprawniony do wynagrodzenia za wykonaną pracę. W konsekwencji praca ta może obejmować swym zakresem wiele czynności, w tym także te, które pośrednio zmierzają do przygotowania, opracowania i przedstawienia opinii [tak też M. U., w: P. F. (red.), Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Komentarz, Lex/el. 2015]. Kwalifikacje biegłego, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poniesiony czas, a także wydatki niezbędne do wykonania zleconej opinii pozwalają na weryfikację przez sąd przedłożonego rachunku określającego wysokość wynagrodzenia. Niezbędna do tej weryfikacji jest karta pracy biegłego, której treść obejmuje szczegółowo wymienienie czynności (tak przygotowawczych, jak i badawczych), jakich biegły dokonał w związku z opracowaniem opinii, jak również czasu poświęconego na każdą z tych czynności. (por. post. SA w K. z 28.8.2012 r., I ACz 1206/12, L.). Obowiązkiem organu procesowego dokonującego oceny karty pracy przedstawionej przez biegłego sądowego jest w szczególności weryfikacja przedstawionych danych przy uwzględnieniu rozmiaru i rodzaju skomplikowania opinii, a także tego, czy wskazany nakład i czas pracy był rzeczywiście uzasadniony” [tak: A. K., K. Z., Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Komentarz, [w:] K. F.-G. (red.), Biegły w postępowaniu cywilnym i karnym. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, wzory pism procesowych. Wyd. 2, W. 2020].

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy zauważyć trzeba, że przedmiotem opinii biegłego było dokonanie wyceny ruchomości tj. pięciu jachtów żaglowych, jednej łodzi motorowej, jednego silnika zaburtowego, łodzi wiosłowych, kajaków i trzech samochodów, przy czym – co istotne – owa wartość miała zostać wskazana według cen aktualnych. Innymi słowy biegły miał sporządzić całkowicie typową opinię wyłącznie w zakresie wartości rynkowej poszczególnych przedmiotów, wartości aktualnej i to dla potrzeb sprawy o podział majątku dorobkowego. Sporządzona opinia przez biegłego M. P. zawiera tymczasem – poza samą wyceną – opisy założeń konstrukcyjnych poszczególnych typów łodzi, co samo w sobie oznacza, że biegły wyszedł daleko poza zakres zlecenia. Przykładem może być opis łodzi Twister 800 (k 368 akt): „Jacht Twister 800n to konstrukcja turystyczna, ale z mocnym zacięciem regatowym. Jacht szybki, bardzo łatwo wchodzi w przechył, ale trzyma go i nie pogłębia przy naprawdę silnym wietrze. Dostarcza wobec tego wrażeń amatorom „jazdy na kancie”. Cechą charakterystyczną jest bardzo łatwa sterowność i duża szybkość. Jacht komfortowy i mimo regatowej linii ma dość dużo miejsca w messie. Bardzo wygodnie może tu mieszkać 5 do 6 osób, a w standardzie „studenckim” jednostka pomieści nawet 8 śmiałków. Niewątpliwie Twister 800 dobry jest dla żeglarzy lubiących fan i mocną żeglarską przygodę”. Niewątpliwym pozostaje fakt, że przygotowanie i opracowanie tego typu opisów mogło pochłonąć znaczne ilości czasu, co mogło też odbić się na treści karty pracy biegłego, w której wskazał on jedynie ogólną ilość czasu pracy, potrzebną zdaniem biegłego do przygotowania i sporządzenia opinii, a co zupełnie – z uwagi na wyjście poza zakres zlecenia – było zbędne.

Dalej – biegły M. P. w w/w karcie pracy biegłego wskazał, że w ramach sporządzania przedmiotowej opinii zajmował się „ustalaniem stawek roboczogodziny w warsztatach w rejonie powoda z uwzględnieniem klasy wyposażenia – autoryzowanych, nieautoryzowanych i z audytem w różnych pogrupowanych kategoriach […] rozkodowaniem wyposażenia pojazdu zgodnie z systemem I., weryfikacją wyposażenia pojazdu w odniesieniu do wyceny pojazdu przed szkodą i po szkodzie (jeśli wymagane), sporządzeniem wyceny wartości pojazdu przed szkodą w wariancie z uwzględnieniem wartości bazowej z systemu (...)Ekspert, wykonaniem wyceny wartości pojazdu po szkodzie (wartość wraku), analizą wyników otrzymanych wycen”. W tym kontekście nie da się nie zauważyć, że w niniejszej sprawie nie było żadnej szkody pojazdów (ani tym bardzie łodzi), a treść karty pracy biegłego sugeruje, że biegły zajmował się nie tylko kwestiami wykraczającymi poza zakres zlecenia, ale w ogóle nie związanymi z tą sprawą.

W tej sytuacji wskazana przez biegłego ilość godzin, potrzebna dla opracowania opinii (114) jest rażąco wygórowana. W ocenie Sądu ilość owych roboczogodzin, w zupełności pozwalająca doświadczonemu biegłemu (a jak biegły sam wskazał – pełni tę funkcję od 10 lat) na opracowanie rzeczonej opinii to 88 godzin. Sąd uwzględnił bowiem nie tylko samo formalne doświadczenie biegłego z tytułu pełnienia przezeń tej funkcji od roku 2012, ale i wiedzę Sądu z urzędu, że tenże biegły wykonał dla Sądu Rejonowego w Giżycku dziesiątki opinii na których oparto orzeczenia, co potwierdza, iż M. P. jest doświadczonym specjalistą m.in. z zakresu wyceny ruchomości. Z drugiej strony Sąd wziął pod uwagę, że liczba 88 godzin oznacza 11 (słownie jedenaście) dniówek roboczych ośmiogodzinnych, czyli 2 tygodnie pracy. W takim czasie nawet mniej doświadczona osoba byłaby zdolna do opracowania opinii w zakresie wymaganym przez Sąd na potrzeby niniejszej sprawy. Przyjęcie ilości 114 godzin oznaczałoby zresztą, że biegły musiałby zajmować się wyłącznie jedną sprawą przez 3 tygodnie, a tymczasem wiadomo Sądowi z urzędu, że w tym samym okresie sporządził szereg innych opinii.

Pochylając się z kolei nad wysokością stawki za roboczogodzinę wskazać trzeba (o czym już wspomniano), że przedmiotowa opinii należy do typowych prac, albowiem jej przedmiotem była tylko wycena poszczególnych ruchomości. Tego rodzaju opinie nie należą zatem do nazbyt skomplikowanych, w szczególności dla doświadczonych specjalistów, a takim niewątpliwie jest M. P.. W takiej sytuacji Sąd nie tylko nie znalazł podstaw do zwiększenia maksymalnej stawki, określonej w § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24.04.2013r. w sprawie w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym, ale nawet rozważał zastosowanie stawki niższej niźli owa maksymalna. Pamiętać bowiem trzeba o tym, że wycena jachtów i innych łodzi pozostaje w ścisłym zakresie działalności biegłego M. P., a zatem taka wycena nie była niczym nowym i wyjątkowym w pracy tego biegłego (dla przypomnienia zakres działania biegłego M. P. to: <Technika motoryzacyjna i maszynowa (kosztorysy naprawy, wyceny wartości, ekspertyzy techniczne) oraz bezpieczeństwo ruchu drogowego; wycena wartości, kosztów i jakości napraw pojazdów, maszyn i urządzeń oraz pozostałych środków technicznych (meble, AGD,jachty itd.), pojazdy zabytkowe i kolekcjonerskie; technika jachtowa (szkutnictwo, budowa i eksploatacja jachtów morskich i śródlądowych<).

Reasumując Sąd przyjął, że wynagrodzenie biegłego za sporządzenie przedmiotowej opinii winno wynosić 2.850,32 zł netto (88 godz. x 32,39 zł = 2.850,32 zł). Do uzasadnionych kosztów, poniesionych przez biegłego i podlegających zwrotowi należało też zaliczyć program do wyceny (...)Ekspert (165 zł), oprawa ekspertyzy (30 zł), koszt wysyłki (38 zł), koszt wydruku (160 zł), koszt dojazdu (447,99 zł). Z kolei za nieuzasadnione Sąd uznał koszty związane z myjnią samochodową, a to z uwagi na to, że biegły nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy sporządzeniem opinii, a koniecznością skorzystania z myjni samochodowej. Samo przedstawienie zdjęcia jakiegoś brudnego samochodu przed jakimś budynkiem w jakimś miejscu nie dowodzi, że to pojazd biegłego, a zabrudzenie nastąpiło w trakcie pracy nad opinią do tej sprawy. Poza tym zwrot kosztów użycia prywatnego pojazdu do celów służbowych wedle stawki 0,8358 zł/km obejmuje już wszelkie koszty eksploatacyjne pojazdu. Trudno by było bowiem uznać za zasadne, gdyby biegły poza stawką za użycie pojazdu prywatnego do celów służbowych domagał się jeszcze zwrotu kosztów pompowania koła albo jego naprawy, gdyby doszło np. do przebicia dętki lub opony, zwrotu kosztów dolania płynu do spryskiwaczy, gdyby biegły musiał w trakcie podróży umyć szybę itp. zwrotów innych kosztów.

W efekcie powyższego Sąd przyznał biegłemu kwotę łączną 3.691,31 zł netto, powiększoną o należny podatek VAT, czyli orzekł jak w pkt 1 postanowienia. Mając na uwadze treść pkt 1 postanowienia oraz treść wcześniejszego wniosku biegłego, należało też orzec jak w pkt 2 postanowienia.