Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Roman Troll

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2022 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o roszczenia z umowy przewozu

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 23 marca 2021 r., sygn. akt I C 764/20

1)  oddala apelację,

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Roman Troll

Sygn. akt III Ca 551/21

UZASADNIENIE

Powód M. M. wniósł o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. w W. 400 euro wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od 3 sierpnia
2018 r. oraz kosztów procesu, a to z tytułu odszkodowania za przelot na trasie L. – K., który miał odbyć się 2 sierpnia 2018 r., jednakże odbył się z opóźnieniem wynoszącym trzy godziny i piętnaście minut.

Pozwana wniosła o odrzucenie pozwu, podnosząc zarzut braku jurysdykcji tutejszego sądu krajowego do rozpoznania sprawy i niewłaściwym zgłoszeniu roszczenia pozwanej. Tenże zarzut prawomocnie oddalono.

Wyrokiem z 23 marca 2021 r. Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach zasądził od pozwanej na rzecz powoda 400 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 3 sierpnia 2018 r. oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda 952,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Uznał bowiem powództwo za zasadne i przywołał w tym zakresie regulacje art. 205c ust. 1, 2 i 6 ustawy z 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze, art. 5 i 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania, lub dużego opóźnienia lotów, uchylające rozporządzenie (EWG) nr 295/91 oraz art. 481 k.c.

Apelację od wyroku wniosła pozwana, zaskarżając go w całości.

Powód wniósł o oddalenie apelacji, zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego oraz dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów załączonych do pisma z 22 lipca 2021 r. na okoliczność skutecznego wszczęcia postępowania reklamacyjnego przez pozwaną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy rozpoznawał sprawę w postępowaniu uproszczonym, gdyż dotyczy żądania zasądzenia świadczenia, które nie przekracza 20000 zł (art. 505 ¹ § 1 k.p.c.). Orzeczenie zostało wydane na posiedzeniu niejawnym, gdyż żadna ze stron (w apelacji oraz w odpowiedzi na apelację) nie wnosiła o przeprowadzenie rozprawy, a samo jej przeprowadzenie nie było konieczne dla rozpoznania sprawy (art. 374 k.p.c.).

Sąd Okręgowy pominął wnioski dowodowe powoda o przeprowadzenie dowodów
z dokumentów, zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym, gdyż te dokumenty stanowiły podstawę orzekania przez Sąd Rejonowy, który przeprowadził z nich dowód, nie było więc podstaw do ponawiania takiego dowodu (art. 235 ² § 1 pkr 2 k.p.c. w związku z art. 391
§ 1 k.p.c.).

Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego, dlatego uzasadnienie zostało skrócone do wyjaśnienia podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa (por. art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu naruszenia art. 205c ust. 1 pkt 1 ustawy z 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze w związku z art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c., które w ocenie apelującej doprowadzić miało do nieważności postępowania, należy zaznaczyć, że kwestia istnienia przesłanki do odrzucenia pozwu z uwagi na brak jurysdykcji oraz brak wyczerpania postępowania reklamacyjnego została już rozstrzygnięta postanowieniem Sądu Okręgowego w Gliwicach z 29 października 2020 r., sygn. akt III Cz 900/20, wydanego w tej sprawie; postanowienie to jest prawomocne i rozstrzyga tenże zarzut ostatecznie (por. art. 222 k.p.c.). Trzeba bowiem zauważyć, że Sąd Rejonowy wydając postanowienie oddalające wniosek o odrzucenie pozwu miał na uwadze także kwestie związane z postępowaniem reklamacyjnym, w zażaleniu jednak do tego elementu pozwana się nie odnosiła.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu (por. art. 385 ¹ § 3 k.c.). W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Powyższy przepis reguluje materię niedozwolonych postanowień umownych - w tym skutki wprowadzenia ich do umowy z udziałem konsumentów. Aby dane postanowienie umowne mogło zostać uznane za niedozwolone muszą zostać spełnione cztery warunki: umowa musi być zawarta z konsumentem, postanowienie umowy nie zostało uzgodnione indywidualnie, kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy oraz sformułowane w sposób jednoznaczny nie dotyczy głównych świadczeń stron.

Zawarte w treści klauzuli 15.2. (...) Regulaminu P. zastrzeżenie bezpośredniego działania pasażera jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta; generalny zakaz działania przez pełnomocnika w stosunkach ze swej natury nie wymagających osobistego działania strony, zmierza jedynie do ograniczenia uprawnień pasażera. Ograniczanie możliwości działania strony do działania osobistego nie znajduje w tym przypadku racjonalnego uzasadnienia. To bowiem do konsumenta, będącego słabszą stroną stosunku prawnego, należy wybór, czy będzie on dochodził swoich należności bezpośrednio, czy też za pośrednictwem wyspecjalizowanych pełnomocników. Dlatego ograniczenie w tym zakresie wprowadzone jednostronnie przez pozwaną jest nieakceptowane, narusza dobre obyczaje, a jednocześnie rażąco narusza interes powoda. Pozwana nie wykazała, aby postanowienia dotyczące bezpośredniego działania pasażerów zawarte w jej regulaminie były uzgadniane z powodem indywidualnie przed przystąpieniem do umowy. Pozwana nie mogła też się spodziewać, aby w przypadku uzgadniania tego postanowienia indywidualnie z klientem wyraziłby on na nie zgodę.

W tym stanie rzeczy zastrzeżenie przez przewoźnika reklamacji bez pośrednictwa pełnomocnika było nieuprawnione (ograniczenie w tym zakresie w regulaminie jest niedozwolonym postanowieniem umownym, gdyż uniemożliwia powodowi działanie przez pełnomocnika, co nie jest niczym uzasadnione), a wezwanie do zapłaty odszkodowania zgłoszone przez pełnomocnika powoda było skuteczne.

Błędne jest zatem stanowisko pozwanej wyrażające się w zarzucie, iż powód nie wyczerpał obligatoryjnej drogi reklamacyjnej. Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że pismem z 30 października 2018 r. powód, za pośrednictwem pełnomocnika, wezwał pozwaną do zapłaty 400 euro odszkodowania w związku z opóźnieniem lotu z 2 sierpnia 2018 r. w terminie 30 dni, dał więc sygnał pozwanej, że doszło do nieprawidłowości w wykonaniu usługi i żąda za to odszkodowania; pozwana jednak na to pismo nie zareagowała. W ocenie Sądu Odwoławczego wezwanie to stanowi realizację drogi reklamacyjnej w rozumieniu art. 205c
ust. 1 i 3 ustawy z 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze. Pozwana zobowiązana była zatem do wypłaty na rzecz powoda odszkodowania za opóźniony lot. Brak wypłaty odszkodowania doprowadził do popadnięcia pozwanej w opóźnienie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c., przypomnieć trzeba, że regulacja ta przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego materiału dowodowego, zaś zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy można uznać za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczeniem życiowym. Dla skuteczności zarzutu naruszenia tej regulacji nie wystarcza samo twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. Wymaga jednocześnie zauważenia, że apelująca nie kwestionuje dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów, ani nie podważa ustaleń faktycznych, ale stoi na stanowisku, że z ujawnionych w toku postępowania okoliczności sąd winien wywieść odmienne wnioski prawne.

Przedstawienie karty pokładowej nie jest konieczne dla wykazania, że powód stawił się na odprawę pasażerską lotu z 2 sierpnia 2018 r. Kwestia ta była już przedmiotem postanowienia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 24 października 2019 r., sygn.
C-756/18. Trybunał ten jednoznacznie orzekł, że rozporządzenie nr 261/2004 ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, a w szczególności art. 3 ust. 2 lit. a tego rozporządzenia, należy interpretować w ten sposób, że pasażerom lotu opóźnionego przy przylocie o co najmniej trzy godziny i posiadającym potwierdzoną rezerwację na ten lot nie można odmówić odszkodowania zgodnie z tym rozporządzeniem jedynie na tej podstawie, że w chwili wystąpienia o odszkodowanie nie udowodnili oni swojej obecności przy odprawie na ten lot, w szczególności przy pomocy karty pokładowej, chyba że zostanie wykazane, że pasażerowie ci nie zostali przewiezieni przy pomocy opóźnionego lotu, o którym mowa, co podlega weryfikacji przez sąd krajowy. Gdy pasażerowie dotrą do miejsca przeznaczenia
z opóźnieniem wynoszącym co najmniej trzy godziny, są oni uprawnieni do odszkodowania w związku z tym opóźnieniem zgodnie z rozporządzeniem nr 261/2004 bez konieczności przedstawienia w tym celu karty pokładowej lub innego dokumentu potwierdzającego ich obecność, w przewidzianych terminach, przy odprawie opóźnionego lotu. Taki wniosek potwierdza również cel, określony w motywie pierwszym rozporządzenia nr 261/2004, polegający na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony pasażerów. Co innego ma miejsce wówczas, gdy przewoźnik lotniczy posiada dowody pozwalające na wykazanie, że wbrew twierdzeniom pasażerów, nie zostali oni przewiezieni przy pomocy opóźnionego lotu, o którym mowa, co podlega weryfikacji przez sąd krajowy (por. tezy 30-34 uzasadnienia ww. orzeczenia).

Powyższe oznacza, że Sąd Rejonowy nie naruszył dyrektyw wynikających z art. 233
§ 1 w związku z art. 232 k.p.c. uznając, że powód wykazał posiadanie potwierdzonej rezerwacji na lot i odbył go prawidłowo, a zatem spełnił wymóg stawienia się na odprawę. Przeciwnej okoliczności pozwana nie wykazała, a to ją obciąża ciężar dowodowy wykazania, że pasażer nie leciał tym lotem, lecz innym (art. 6 k.c.).

Zastosowana przez Sąd Rejonowy regulacja prawna jest prawidłowa.

Dlatego też zarzuty apelacji są bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 505 ¹⁰
§ 1 k.p.c.,, apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c.
w związku z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 ze zm.) oraz § 10 ust.
1 pkt 1 tego rozporządzenia.

SSO Roman Troll