Pełny tekst orzeczenia

Warszawa, dnia 15 lipca 2022 r.

Sygn. akt VI Ka 423/21

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

3.Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Matusik

protokolant: protokolant sądowy Adrianna Sadowska

4.przy udziale prokuratora Marii Jaskuły i oskarżycieli posiłkowych: K. G., M. Ż. i P. M. (wcześniej W.)

po rozpoznaniu dnia 15 lipca 2022 r.

5.sprawy K. B., córki J. i A., ur. (...) w B.

6.oskarżonej o przestępstwa z art. 286 § 1 kk

7.na skutek apelacji wniesionej przez oskarżoną

8.od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

9.z dnia 2 grudnia 2020 r. sygn. akt IV K 1170/19

11.uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 423/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z dnia 2 grudnia 2020r., sygn. akt IV K 1170/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

-------------------------------------------------------------------

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

------------------------------------------------------------------

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

--------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Oskarżona w swojej apelacji podniosła szereg zarzutów dotyczących obrazy prawa procesowego w zakresie oceny dowodów i rzetelności postępowania oraz wynikający z tego zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, jak również z ostrożności procesowej.

Nadto z treści apelacji wynika, że podniosła również naruszenie jej prawa do obrony poprzez rozpoznanie sprawy pod nieobecność jej i jej obrońcy (str. 2 apelacji – k.655).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do apelacji oskarżonej wskazać przede wszystkim należy, że chociaż zarzut taki nie został wprost sformułowany w apelacji, to jednak w pełni zasadnie oskarżona wskazała, że przy rozpoznaniu niniejszej sprawy doszło do rażącego naruszenia prawa oskarżonej obrony.

Sprawa niniejsza została rozpoznana na dwóch terminach rozprawy – 02.10.2020r. oraz 02.12.2020r., przy czym na obu tych termiach w rozprawie nie uczestniczyła zarówno oskarżona, jak i jej obrońca. Oczywiście przepisy postępowania karnego dopuszczają taką możliwość, o ile oskarżona i obrońca, zawiadomione należycie o terminie nie stawiłyby się bez usprawiedliwienia, a ich udział nie byłby obowiązkowy.

W realiach niniejszej sprawy brak jednak było podstaw do prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonej i jej obrońcy zarówno na pierwszym, jak i na drugim terminie. Wskazać bowiem należy, że sama oskarżona została należycie powiadomiona o obu terminach rozprawy (na wskazany przez siebie adres do korespondencji) – słusznie Sąd Rejonowy uznał że jej obecność w dniu 02.10.2020r. była nieusprawiedliwiona z uwagi na to że wiedziała ona o terminie rozprawy przed zakupem biletu na podróż zagraniczną, zaś jeżeli chodzi o dzień 02.12.2020r. to prawidłowo zawiadomienie dla niej zostało uznane za doręczone, a oskarżona za powiadomioną o terminie. Tym samym więc nie było przeszkód, by na obu terminach procedować pod nieobecność oskarżonej.

Inaczej jednak przedstawia się kwestia nieobecności obrońcy oskarżonej. Jeżeli chodzi bowiem o termin w dniu 02.10.2020r., to obrońca w dniach 1 i 2 października 2020r. nadesłała e-mailem wniosek o odroczenie rozprawy załączając do drugiej wiadomości zwolnienie lekarskie z którego wnikało że jest ona niezdolna do pracy w dniach 01-21 października 2020r. Sąd Rejonowy na rozprawie uznał nieobecność obrońcy za nieusprawiedliwioną z uwagi na fakt, że zwolnienie lekarskie nie zostało poświadczone przez uprawnionego lekarza sądowego jak wymaga tego przepis art. 117 § 2a kpk. Sąd zapomniał jednak że w dniu 18.04.2020r. wszedł w życie (obowiązuje do dziś) przepis art. 91 Ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 z dnia 16.04.2020r., który to przepis wprost wskazuje, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia od lekarza sądowego. Tym samym więc nieobecność obrońcy na rozprawie w dniu 02.10.2020r. była należycie usprawiedliwiona, co obligowało Sąd do uwzględnienia wniosku o odroczenie rozprawy. Jeżeli chodzi zaś o nieobecność obrońcy na drugim z terminów rozpoznania niniejszej sprawy – 02.12.2020r. to z treści protokołu wynika, że Sąd uznał zawiadomienie dla obrońcy za doręczone w trybie art. 139 § 1 kpk w zw. z art. 133 kpk wobec tego że zostało ono dwukrotnie awizowane i nie podjęte w terminie. Faktycznie w załączniku adresowym znajduje się zwrócona korespondencja do obrońcy informująca o terminie rozprawy (dwukrotnie awizowana – nie podjęta w terminie) jednakże została ona wysłana na adres kancelarii w W. ul. (...) lok.(...) Tymczasem obrońca we wszystkich pismach kierowanych do Sądu jako swój adres do doręczeń wskazywała adres kancelarii w C. ul. (...) lok.(...). (vide m.in. k.353, k.505, k.564). Obowiązkiem Sądu było więc kierowani korespondencji do obrońcy właśnie na ten adres w C.. Nie zmienia tego fakt, że w nagłówkach pism procesowych wskazane były obydwa adresy kancelarii, skoro obrońca wyra żnie wskazała jako adres dla doręczeń tylko jeden z tych adresów. Również fakt, że czasami korespondencja odbierana była przez obrońcę pod drugim adresem ( (...)) nie upoważniał Sądu do kierowania korespondencji wyłącznie na ten adres z pominięciem wskazanego adresu dla doręczeń. Tym samym więc nie można uznać, że obrońca oskarżonej została prawidłowo zawiadomiona o rozprawie w dniu 02.12.2022r., a zatem barak było możliwości prowadzenia rozprawy w tym dniu pod nieobecność obrońcy.

Powyższe okoliczności wskazują, że przy rozpoznaniu sprawy Sąd I instancji dopuścił się rażącej obrazy przepisów postępowania – art. 117 § 2 kpk a tym samym również do rażącego naruszenia prawa oskarżonej do obrony wyrażonego w art. 6 kpk.

W tej sytuacji, wobec tego, że cała postępowanie dowodowe przed Sądem I instancji odbyło się z naruszeniem przepisów postępowania pod nieobecność oskarżonej i jej obrońcy niezbędne jest ponowne przeprowadzenie przewodu sądowego w całości z zapewnieniem oskarżonej możliwości podjęcia obrony chociażby poprzez udział w rozprawie jej obrońcy.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 436 kpk ograniczył rozpoznanie apelacji do powyższego uchybienia albowiem jego stwierdzenie skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w trybie art. 437 § 2 zd. 2 kpk, a odnoszenie się do pozostałych zarzutów byłoby przedwczesne.

Wniosek

O zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec konieczności przeprowadzenia postępowania dowodowego na nowo w całości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Fakt, że postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości pod nieobecność obrońcy oskarżonej z naruszeniem przepisu art. 117 § 2 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Utrzymanie wyroku w mocy byłoby w takiej sytuacji rażąco niesprawiedliwe wobec pozbawienia oskarżonej możliwości obrony.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

--------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

-----------------------------------------------------------------------------------------------

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

-------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

-------------------------------------------------------------------------------------

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Z uwagi na przeprowadzenie postępowania dowodowego w całości z naruszeniem prawa oskarżonej do obrony wyrażające się w prowadzeniu rozprawy pod nieobecność obrońcy pomimo, że brak było do tego podstaw, o czym szerzej mowa w punkcie 3.1

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------------

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy przeprowadzić ponownie całe postępowanie dowodowe respektując przepisy regulujące możliwość prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonej i jej obrońcy, o ile oczywiście sytuacja tak będzie miała miejsce. Sąd winien również wyrokując w niniejszej sprawie rozważyć argumenty merytoryczne podniesione w apelacji oskarżonej .

Sąd winien również rozpoznać wnioski dowodowe złożone przez oskarżoną i jej obrońcę w apelacji i pismach procesowych składanych na etapie postępowania odwoławczego .

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------------------------------------

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżona K. B.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wina

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana