Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2022r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział II Cywilny- Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Irena Dobosiewicz (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2022r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 19 stycznia 2022r. sygn. akt XIV C 1301/20 upr.

orzeka:

I. oddala apelację ,

II. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1800 zł/ jeden tysiąc osiemset/ tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego,

Irena Dobosiewicz

Sygn. akt II Ca 318/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 stycznia 2022 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie z powództwa K. S. przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W. o zapłatę zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 września 2017 roku do dnia zapłaty /w pkt 1/, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4734 zł tytułem zwrotu kosztów procesu /w pkt 2/, nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 2417,25 zł /w pkt 3/.

W apelacji od wyroku pozwany domagał się jego zmiany w punkcie 1 /pierwszym/ w części poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 7185,78 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 listopada 2017 roku do dnia zapłaty i oddalenia powództwa w pozostałej części, a w konsekwencji, zmiany w punktach 2 /drugim/ i 3 /trzecim/ poprzez zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego. Wniósł także o zwrot kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Wydanemu orzeczeniu skarżący zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego:

1)  art. 13 ust. 3 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 4 a contrario ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. (...) i P. (...) /dalej: ustawa/ poprzez ich błędną wykładnię i zignorowanie normy, że odszkodowanie z ubezpieczenia budynków rolnych ma służyć naprawieniu szkody na zasadach określonych w ustawie, a nie wzbogaceniu dłużnika; a zatem jeśli poszkodowany utracił rzecz starą i zużytą to właściwa restytucja powinna doprowadzić do przywrócenia poszkodowanemu rzeczy w takim samym stanie /bądź zwrotu kosztów przywrócenia takiej rzeczy/, co ustawodawca – w ocenie pozwanego - miał na uwadze przewidując w powołanych przepisach konieczność uwzględniania faktycznego zużycia budynku przy obliczaniu wysokości odszkodowania, przy czym norma ta nie może ograniczać się wyłączenie do okresu zawarcia umowy do dnia wystąpienia szkody, ale jest o ten okres dodatkowo rozszerzona;

2)  art. 481 k.c. w zw. z art. 14 ust. 2 w zw. z art. 68 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 ustawy poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie odsetek za opóźnienie od dnia 15 września 2017 roku, podczas gdy powód nie dochował w toku postępowania likwidacyjnego obowiązku przedłożenia w ciągu 12 miesięcy od powstania szkody kosztorysu odzwierciedlającego koszty związane z remontem, zatem pozwany pozostawał względem powoda w opóźnieniu dopiero z upływem 30 dnia od przedłożenia takiego kosztorysu przez powoda.

W odpowiedzi na apelację, powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego, bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 § 1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne. Aprobuje także Sąd Okręgowy rozważania natury prawnej Sądu Rejonowego, w tym wykładnię przepisów prawa materialnego.

Postępowanie przed Sądem Rejonowym było postępowaniem uproszczonym stąd, wobec treści art. 5059 § 11 k.p.c., Sąd Okręgowy ograniczy się tylko do rozważań natury prawnej a konkretnie, czy wobec zarzutu apelacji doszło do naruszenia prawa materialnego.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że pozwany kwestionował ocenę materialnoprawną ustalonego stanu faktycznego, a mianowicie, że przyjęty koszt przywrócenia budynku mieszkalnego, stodoły, garażu oraz chlewni do stanu sprzed szkody winien być obniżony o przyjęty w polisie procent zużycia tych budynków przed szkodą, to jest odpowiednio o 56%, 61%, 20% i 35%. Niemniej jednak w tej kwestii nie zasługiwało na uwzględnienie stanowisko pozwanego ubezpieczyciela, że w oparciu o art. 68 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. (...) i P. (...) (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 621 ze zm.) był uprawniony do obniżenia odszkodowania o ustalony w umowie ubezpieczenia stopień zużycia budynków rolniczych powoda.

Pomniejszanie wysokości odszkodowania wyliczonego jako koszty przywrócenia przedmiotu ubezpieczenia do stanu poprzedniego o współczynnik odpowiadający jego wcześniejszemu zużyciu pozostawałoby w sprzeczności z istotą sposobu wyliczenia szkody. Takiego zabiegu rachunkowego ustawodawca nie przewidział. Pomniejszenie hipotetycznych kosztów przywrócenia stanu poprzedniego o stopień zużycia byłoby swoistym, niekorzystnym dla poszkodowanego sposobem wyliczenia odszkodowania, stanowiącym hybrydę określenia odszkodowania metodą różnicy oraz metodą kosztorysową. Takie zapatrywanie wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 października 2019 r., II CSK 437/18, które Sąd odwoławczy w pełni podziela i odnosi do realiów rozpoznawanego przypadku.

Nie sposób było zatem przyjąć, żeby koszty naprawy budynków limitować w inny sposób aniżeli przez uzgodnioną sumę ubezpieczenia, a w szczególności, poprzez ponowne pomniejszanie ich o przyjęty w umowie współczynnik odpowiadający faktycznemu zużyciu budynków.

Przewidziana w art. 68 ust. 1 pkt 2 w drugiej części zdania wyżej wymienionej ustawy regulacja, wprawdzie uwzględnia faktyczne zużycie budynku, ale odnosi się wyłącznie do jego zużycia w czasie od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela do dnia szkody, a nie do całkowitego stopnia zużycia. Tymczasem, w przedmiotowej sprawie pozwany nie wykazał, aby budynki powoda uległy dalszemu zużyciu po powstaniu odpowiedzialności ubezpieczyciela. Innymi słowy, nie wykazał do jakiego rodzaju zużycia w budynkach powoda doszło po zawarciu umowy ubezpieczenia, jak i w jakim stopniu wpływa to na obniżenie odszkodowania za powstałą szkodę (art. 6 k.c.).

W tych okolicznościach Sąd odwoławczy nie zaakceptował sposobu wyliczenia odszkodowania przez pozwanego, który zakładał dwukrotne uwzględnienie stopnia zużycia ubezpieczonych budynków, tj. po raz pierwszy przy ustalaniu sumy ubezpieczenia (wartość w stanie nowym - % wartość zużycia = suma ubezpieczenia) oraz po raz drugi przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Taki sposób postępowania nie znajdował uzasadnienia w przepisach powołanej wyżej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, jak i w ocenie Sądu Okręgowego pozostawał wysoce krzywdzący dla ubezpieczającego. Z kolei, roszczenie powoda obejmowało rzeczywistą wartość szkody, ustaloną w oparciu o kosztorys pozwanego, mieszczącą się w granicach sumy ubezpieczenia.

Podsumowując, zdaniem Sądu Okręgowego ustalenie sumy ubezpieczenia według wartości rzeczywistej budynku przy jej pomniejszeniu o stopień zużycia budynku rolniczego, a następnie pomniejszenie wysokości szkody o taki sam procent zużycia budynku pozostawałoby w sprzeczności z podstawowymi zasadami odpowiedzialności odszkodowawczej określonymi w art. 361 § 1 i 2 k.c. oraz art. 13 ust. 3 powołanej ustawy. Nadto, stanowiłoby również nieuzasadnione pokrzywdzenie osoby poszkodowanej i nieuprawnione wzbogacenie ubezpieczyciela kosztem pokrzywdzonego.

Po wtóre, wbrew stanowisku skarżącego, o odsetkach ustawowych za opóźnienie słusznie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. art. 14 ust. 1 ustawy. Ten ostatni przepis przewiduje, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W konsekwencji, już po otrzymaniu zawiadomienia o zdarzeniu objętym umową, ubezpieczyciel jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności zdarzenia oraz wysokości powstałej szkody.

W realiach tej sprawy, mając na uwadze datę zgłoszenia szkody, tj. 15.08.2017 r., odsetki należało zasądzić od dnia następnego po dniu, w którym upłynął termin trzydziestodniowy – i to zgodnie z żądaniem pozwu – od dnia 15 września 2017 roku, o czym prawidłowo rozstrzygnął Sąd Rejonowy.

Z powyższych przyczyn apelacja pozwanego podlegała oddaleniu z mocy art. 385 k.p.c. jako bezzasadna.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł z zachowaniem zasady odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianej w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. Pozwany został zobowiązany do zwrotu na rzecz powoda kwoty 1800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika (§ 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265).

SSO Irena Dobosiewicz