Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2022r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 maja 2022r. w Warszawie

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o odsetki od renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 19 lipca 2021 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. S. odsetki od renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznanej za okres od 18 lipca 2014 roku do 28 lutego 2017 roku, liczone począwszy od 14 września 2018r. do dnia zapłaty świadczenia.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

M. S. w dniu 20 sierpnia 2021r. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 19 lipca 2021r., znak: (...). Zarzucił organowi rentowemu naruszenie art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez odmowę wypłaty odsetek od renty przyznanej na okres od 18 lipca 2014r. do 28 lutego 2017r. na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z 18 stycznia 2021r., wydanego w sprawie o sygn. VII U 1386/18.

Uzasadniając swe stanowisko ubezpieczony wskazał, że wszystkie okoliczności dotyczące renty zostały wyjaśnione, bowiem decyzją z 27 lipca 2018r. ZUS odmówił mu przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego z uwagi na trwałą częściową niezdolność do pracy i uprawnienie do renty, a następnie decyzją z dnia 14 września 2018r. odmówił prawa do renty. Ubezpieczony powołał orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy możliwe było wydanie decyzji zgodnej z prawem oznacza, że opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa. Wobec powyższego organ rentowy powinien wypłacić mu odsetki od kwoty świadczenia przyznanego wyrokiem sądu ( odwołanie z dnia 19 sierpnia 2021r., k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz o zasądzenie od ubezpieczonego kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego zacytował treść art. 85 ust. l ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz wskazał, że wyrokiem z 18 stycznia 2021r. Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, wydanym w sprawie o sygn. akt VII U 1386/18, nie ustalił odpowiedzialności organu rentowego, o której mowa w art. 118 ust. 1a ww. ustawy. Odpis wskazanego, nieprawomocnego wyroku wpłynął do organu rentowego w dniu 2 marca 2021r. Orzeczenie uprawomocniło się z dniem 17 marca 2021r. i zostało wykonane poprzez wydanie w dniu 1 kwietnia 2021r. decyzji o przyznaniu M. S. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 18 lipca 2014r. do 28 lutego 2017r. W związku z powyższym nie było podstaw do wypłaty odsetek, biorąc pod uwagę okoliczność, że nie ustalono odpowiedzialności ZUS w wyroku, zaś decyzja została wydana w terminie nieprzekraczającym 30 dni od wpływu nieprawomocnego wyroku do organu rentowego (odpowiedź na odwołanie z dnia 15 września 2021r., k. 14-15 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 4 lipca 2014r. M. S. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego. W związku z tym wnioskiem został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który w dniu 20 czerwca 2018r. wydał orzeczenie stwierdzające brak okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego. Jednocześnie wskazał, że ubezpieczony jest trwale częściowo niezdolny do pracy, a data powstania częściowej niezdolności do pracy to 19 września 2013r. (orzeczenie lekarza orzecznika z 20 czerwca 2018r., k. 9 akt o sygn. VII U 1386/18). Wobec tego orzeczenia został zgłoszony zarzut wadliwości i sprawa została przekazana do rozpatrzenia przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu z 17 lipca 2018r. potwierdziła stanowisko lekarza orzecznika z tym tylko wyjątkiem, że jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy ustaliła dzień 4 września 2016r. (orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 17 lipca 2018r., k. 7-8 akt o sygn. VII U 1386/18). W związku z tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z 27 lipca 2018r. odmówił M. S. przyznania świadczenia rehabilitacyjnego od dnia 18 lipca 2014r. Jednocześnie pouczył, że ubezpieczony może wystąpić z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy i wskazał, że w przypadku zgłoszenia takiego wniosku w ciągu miesiąca od otrzymania tej decyzji, za datę złożenia wniosku o rentę będzie przyjęta data złożenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne (decyzja ZUS z dnia 27 lipca 2018r., k. 4 akt o sygn. VII U 1386/18). Wcześniej, bo w dniu 17 marca 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale organ rentowy decyzją z dnia 11 kwietnia 2017r. odmówił przyznania świadczenia z uwagi na to, że niezdolność do pracy powstała w dniu 4 września 2016r., tj. po upływie 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu składkowego i nieskładkowego. Od tej decyzji M. S. wniósł odwołanie i sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym Warszawa – Praga VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – sygn. akt VII U 599/17 (decyzja ZUS z 11 kwietnia 2017r., k. 6 akt o sygn. VII U 599/17; odwołanie z dnia 8 maja 2017r., k. 2 akt o sygn. VII U 599/17). Poza tym ubezpieczony w dniu 23 sierpnia 2018r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kolejny wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wnosząc o przyjęcie, jako daty złożenia wniosku o rentę, dnia złożenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne. W oparciu o orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 17 lipca 2018r. organ rentowy w dniu 14 września 2018r. wydał decyzję znak: (...), w której odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ze względu na to, że częściowa niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania okresów składkowych i nieskładkowych (ostatnim dniem pozostawania w ubezpieczeniu był 21 stycznia 2014r., a datą wyczerpania zasiłku chorobowego przyznanego wyrokiem sądu był 17 lipca 2014r.). Następnie w dniu 7 listopada 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), w której po przyjęciu dnia 4 lipca 2014r., jako daty złożenia wniosku o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy, ponownie odmówił M. S. prawa do renty, wskazując, że w dacie złożenia wniosku ubezpieczony nie był niezdolny do pracy, a częściowa niezdolność do pracy powstała w dniu 4 września 2016r., a więc po upływie 18 miesięcy od ustania okresów składkowych i nieskładkowych (wniosek z 23 czerwca 2018r., k. 3-7 a.r.; orzeczenie z 17 lipca 2018r., k. 11 a.r.; decyzja z 14 września 2018r., k. 21 a.r.; decyzja z 7 listopada 2018r. - nienumerowane karty a.r.).

M. S. w dniu 12 października 2018r. odwołał się do Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie od decyzji ZUS z 14 września 2018r., a w dniu 28 listopada 2018r. złożył również odwołanie od decyzji z 7 listopada 2018r. Sprawa była rozpoznawana pod sygn. akt VII U 1386/18. Po rozpoznaniu powyższych odwołań Sąd Okręgowy wyrokiem z 18 stycznia 2021r. zmienił zaskarżone decyzje ZUS w ten sposób, że przyznał M. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 18 lipca 2014r. do 28 lutego 2017r. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy u M. S. przyjął 19 września 2013r., tj. dzień ujawnienia deformacji w obrębie kręgosłupa lędźwiowego spowodowanego skoliozą 20* ze zmianami zwyrodnieniowo-wytwórczymi wtórnymi i z kręgozmykiem L5/S1 II*. Sąd ustalił zatem, że została spełniona przesłanka z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, tj. niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania przez odwołującego ubezpieczeniom i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje ZUS. Wyrok uprawomocnił się 17 marca 2021r. (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 18 stycznia 2021r. z uzasadnieniem k. 104, 112-117 – akt o sygn. VII U 1386/18). Wcześniej, bo w dniu 16 kwietnia 2018r., Sąd Okręgowy Warszawa – Praga, orzekając w sprawie o sygn. akt VII U 599/17, zmienił decyzję organu rentowego z dnia 11 kwietnia 2017r. w ten sposób, że przyznał M. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2017r. na stałe, a ponadto stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga z dnia 16 kwietnia 2018r. wraz z uzasadnieniem, k. 100 i 107 – 115 akt o sygn. VII U 599/17). Organ rentowy odwołał się od tego wyroku, ale Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z 20 lutego 2020r. – sygn. akt III AUa 730/18, apelację oddalił (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2020r., k. 152 akt o sygn. VII U 599/17).

W wykonaniu prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z 16 kwietnia 2018r., wydanego w sprawie o sygn. akt VII U 599/17, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 25 maja 2020r. wydał decyzję znak: (...), w której przyznał M. S. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2017r. na stałe ( bezsporne, a nadto decyzja ZUS z dnia 25 maja 2020r. – nienumerowane karty a.r.).

W dniu 2 marca 2021r. do organu rentowego wpłynął odpis wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z 18 stycznia 2021r. wraz z uzasadnieniem. Wykonując ten wyrok, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał w dniu 1 kwietnia 2021r. decyzję znak: (...), w której przyznał M. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 18 lipca 2014r. do 28 lutego 2017r. (decyzja ZUS z dnia 1 kwietnia 2021r. – nienumerowane karty a.r.).

W dniu 9 lipca 2021r. M. S. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o zapłatę odsetek od renty przyznanej decyzją z dnia 1 kwietnia 2021r. (wniosek z 9 lipca 2021r. – nienumerowane karty a.r.). W odpowiedzi na powyższy wniosek organ rentowy wydał w dniu 19 lipca 2021r. decyzję znak: (...), w której odmówił ubezpieczonemu wypłaty odsetek. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że decyzją z 1 kwietnia 2021r. przyznano M. S. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, ale Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego na podstawie art. 118 ustawy emerytalnej, zaś decyzja przyznająca świadczenie została wydana w przewidzianym ustawowo terminie, wobec czego wypłata odsetek nie przysługuje ( decyzja ZUS z dnia 19 lipca 2021r. – nienumerowane karty a.r.).

Stan faktyczny, który nie jest sporny, został ustalony w oparciu o powołane dokumenty zgromadzone w aktach sądowych i aktach rentowych, w tym w dołączonych aktach o sygn. VII U 1386/18 i VII U 599/17.

Dowody z dokumentów są wiarygodne i korespondują ze sobą, tworząc spójny stan faktyczny. Strony ich nie kwestionowały, a i w ocenie Sądu nie budziły one zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Rozpoznanie sprawy w analizowanym przypadku nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 ¹ § 1 k.p.c. (tekst jedn. Dz. U. z 2021r., poz. 1805), który przewiduje, że sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przedmiotowej sprawie żadna ze stron nie wnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, jak również o przesłuchanie świadków i stron. Wobec tego Sąd, mając na uwadze ww. okoliczność, jak również brak potrzeby przeprowadzenia przez Sąd z urzędu dowodów wymagających wyznaczenia rozprawy, ocenił, że jej przeprowadzenie nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym. O takim sposobie załatwienia sprawy Sąd wcześniej uprzedził strony, powołując się dodatkowo na art. 15 zzs ¹ ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020r., poz. 1842) i udzielając stronom tygodniowego terminu na złożenie pism procesowych prezentujących ich stanowiska w sprawie (k. 27-28 a.s.).

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, na wstępie przypomnieć należy, że ubezpieczony domagał się w przedmiotowej sprawie zmiany decyzji ZUS i przyznania prawa do odsetek od renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznanej mu na okres od 18 lipca 2014r. do 28 lutego 2017r. Prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w przyznawaniu i wypłacaniu świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych reguluje art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2021r., poz. 423 ze zm.), zgodnie z którym jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

W przypadku świadczeń rentowych terminy wypłaty określa art. 118 ust. 1 i ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 504). Zgodnie z treścią tego przepisu organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zatem Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma 30 dni na wydanie prawidłowej decyzji licząc od chwili wyjaśnienia ostatniej niezbędnej okoliczności, rozumianej jako ostatni fakt konieczny, z punktu widzenia przesłanek nabycia prawa, do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. W przypadku, gdy prawo zostaje przyznane orzeczeniem Sądu, ów 30 dniowy termin jest liczony od momentu doręczenia wyroku, ale jedynie wówczas, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy, termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, gdyby działał prawidłowo, to powinien ustalić prawo do świadczenia.

W judykaturze ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym przez nieustalenie prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 85 ustawy systemowej, należy rozumieć zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. W tym drugim przypadku zachodzi sytuacja, gdy do wydania przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia doszło mimo, że było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem. Jednocześnie użyty w przepisach zwrot „okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności” jako wyłączający obowiązek wypłaty odsetek należy rozumieć w ten sposób, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn, niezależnych od ZUS (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 21 czerwca 2012r., III UK 110/11; z 7 października 2004r., II UK 485/03).

W analizowanej sprawie w pierwszej kolejności należy podkreślić, iż nie zasługuje na uwzględnienie argumentacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którą brak orzeczenia o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do przyznania prawa do świadczenia rentowego uniemożliwia dochodzenie przez ubezpieczonych prawa do odsetek na zasadach określonych w art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej. Organ rentowy powoływał się na fakt, że Sąd Okręgowy w wyroku przyznającym ubezpieczonemu rentę, zapadłym w sprawie o sygnaturze VII U 1386/18, takiej odpowiedzialności organu rentowego nie ustalił. Argument ten należy ocenić jako chybiony w świetle praktyki orzeczniczej sądów powszechnych. W orzecznictwie od lat ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym brak orzeczenia organu odwoławczego o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, o którym mowa w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, nie pozbawia ubezpieczonego prawa do odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 24 marca 2011r., I UZP 2/11, także; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 23 sierpnia 2018r., III AUa 306/18).

W razie wystąpienia strony o odsetki po wykonaniu wyroku przyznającego świadczenia, konieczne jest ustalenie, z jakich przyczyn doszło do opóźnienia w wypłacie. W celu stwierdzenia, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie spowodowane błędem w ustaleniach faktycznych, konieczne jest wykazanie, że w przepisanym terminie ZUS nie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia. W takiej sytuacji zachodzi jednak konieczność uwzględnienia tego, czy organ rentowy w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków poczynił wszystkie możliwe ustalenia faktyczne i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do wydania decyzji. Jeżeli bowiem zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym będzie uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie będzie podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność. Ocena tego, która ze stron postępowania odpowiada za opóźnienie wypłaty świadczenia winna być wyprowadzona z całokształtu okoliczności sprawy, gdyż obowiązki stron zależą od przedmiotu sporu w danej sprawie oraz od tego, na której ze stron spoczywa ciężar wykazania okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy. W sytuacji gdy przedmiotem sporu jest prawo do renty i jedyną sporną okolicznością jest ocena stanu zdrowia, zaś ubezpieczony przedstawia pełną dokumentację medyczną, to ewentualny błąd w ocenie medycznej obciąża organ rentowy, a nie ubezpieczonego. W odniesieniu do spraw związanych z orzekaniem medycznym utrwalone jest orzecznictwo, iż organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieprawidłowe orzeczenie wydane przez lekarza orzecznika ZUS lub komisję lekarską ZUS (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 19 listopada 2013r., III AUa 295/13; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 12 czerwca 2018r., III AUa 323/18).

Uwzględniając cytowane poglądy judykatury oraz okoliczności faktyczne ustalone w przedmiotowej sprawie, Sąd Okręgowy ostatecznie zważył, że organ rentowy miał możliwość wydania orzeczenia przyznającego ubezpieczonemu świadczenie rentowe już w momencie wydawania decyzji z dnia 14 września 2018r. Wówczas dysponował pełną dokumentacją medyczną, która pozwalała na prawidłowe ustalenie daty powstania niezdolności do pracy i w efekcie przyznanie ubezpieczonemu świadczenia. Potwierdzeniem tego jest postępowanie orzecznicze prowadzone przez ZUS. W jego trakcie lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 2018r. ustalił, iż data powstania niezdolności do pracy u M. S. przypada na 19 września 2013r. Data ta zbieżna jest z tą, jaką wskazał w postępowaniu sądowym biegły M. G., który dysponował tą samą dokumentacją medyczną, jaka została przedstawiona organowi rentowemu. Nie opierał się na żadnych innych dokumentach, akcentując wynik badania RTG kręgosłupa z 19 września 2013r., który był znany organom orzeczniczym ZUS. Co prawda orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, o którym mowa, zostało zakwestionowane, zgłoszono wobec niego zarzut wadliwości, skutkiem czego komisja lekarska ZUS ustaliła inny, późniejszy termin powstania niezdolności do pracy. To właśnie orzeczenie komisji lekarskiej było jednak wadliwe, a odpowiedzialność za jego wadliwość ponosi organ rentowy, który miał wszelkie narzędzia, w tym niezbędną dokumentację medyczną, potrzebną do tego, aby już w dacie wydawania decyzji z dnia 14 września 2018r. ustalić prawidłową datę powstania u ubezpieczonego niezdolności do pracy i przyznać mu rentę z tytułu niezdolności do pracy. Potwierdzeniem tej wadliwości są wspomniane okoliczności, a także to, że w czasie kiedy ZUS wydawał ww. decyzję Sąd Okręgowy Warszawa – Praga VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygnaturze akt VII U 599/17 już wydał wyrok uwzględniający odwołanie M. S. od innej odmownej decyzji ZUS. W dacie 16 kwietnia 2018r. Sąd w ww. sprawie, po uprzednim przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w tym zasięgnięciu opinii biegłego sądowego ortopedy, zmienił decyzję organu rentowego z dnia 11 kwietnia 2017r. w ten sposób, że przyznał M. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 marca 2017r. na stałe, a ponadto stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W uzasadnieniu wskazanego wyroku, którego odpis ZUS otrzymał 8 maja 2018r. (k. 127 akt o sygn. VII U 599/17), a więc zanim została wydana decyzja odmowna z dnia 14 września 2018r., Sąd poczynił ustalenia, że niezdolność do pracy M. S. powstała w dniu 19 września 2013r. Powyższe wskazuje, że organ rentowy zanim wydał decyzję z 14 września 2018r. – już na etapie orzekania przez lekarza orzecznika ZUS (orzeczenie z 20 czerwca 2018r.) oraz przez komisje lekarską ZUS (orzeczenie z dnia 17 lipca 2018r.) - znał stanowisko Sądu w sprawie ubezpieczonego wyrażone w innej sprawie. Co więcej Sąd orzekł nawet o odpowiedzialności organu rentowego za nieustalanie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Mimo tego organ rentowy wydał w dacie 14 września 2018r. decyzję odmawiającą ubezpieczonemu renty, u podstaw której legły wadliwe, zakwestionowane przez Sąd ustalenia dotyczące daty powstania niezdolności do pracy. W tym miejscu nie można nie wspomnieć, że organ rentowy miał oczywiście prawo nie godzić się z ww. orzeczeniem Sądu z dnia 16 kwietnia 2018r. i złożyć od niego apelację, zarazem jednak musiał i powinien liczyć się z tym, że jeśli apelacja nie przyniesie zamierzonego skutku, to będzie ponosił odpowiedzialność za popełniony błąd, nawet jeśli był to błąd komisji lekarskiej ZUS. Ten rodzaj błędu jest utożsamiany z błędem samego organu rentowego, za który organ rentowy odpowiada i tak też było w przedmiotowej sprawie.

Z uwagi na omówione okoliczności Sąd nie miał podstaw do uznania, że przyczyną uzyskania przez ubezpieczonego prawa do żądanego świadczenia dopiero w następstwie prawomocnego wyroku sądowego były nowe dowody bądź okoliczności, którymi organ rentowy nie dysponował, lecz jedynie odmienna ocena stanu zdrowia odwołującego dokonana przez lekarzy orzeczników ZUS i biegłego sądowego. Ostatnią okolicznością niezbędną do ponownego przyznania ubezpieczonemu dochodzonego przez niego świadczenia rentowego było więc ustalenie, że ubezpieczony jest osobą niezdolną do pracy od 19 września 2013r., co też organ rentowy w oparciu o dostępną dokumentację medyczną mógł ustalić. Poglądy orzecznictwa są zgodne w zakresie, w jakim przyjmuje się odpowiedzialność organu rentowego za opóźnieniu w wypłacie świadczenia w sytuacji, gdy z ustaleń sądu wynika, że analiza stanu zdrowia ubezpieczonego i dokumentacji medycznej pozwalała lub przy dołożeniu należytej staranności mogła pozwolić na ustalenie niezdolności o pracy; w tym wypadku organ rentowy odpowiada za błędy podległych mu organów orzeczniczych. Nie ma wątpliwości, że organy orzecznicze ZUS posiadają szeroki wachlarz możliwości przy ustalaniu czy dany wnioskodawca jest niezdolny do pracy, czy też nie, jak również stopnia tej niezdolności. Nieprawidłowe działanie tych organów, przyjmujące postać błędnego orzeczenia o zdolności do pracy bądź jak w tym przypadku o dacie powstania niezdolności do pracy, jest okolicznością, za którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponosi odpowiedzialność, skutkującą koniecznością wypłaty odsetek, skoro jedynie z tej przyczyny doszło do opóźnienia w przyznaniu świadczenia rentowego należnego ubezpieczonemu. Skoro więc Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie ocenił stan zdrowia odwołującego i na tej podstawie nie przyznał mu świadczenia w terminie, w jakim winien był go przyznać, gdyby dokonał prawidłowych ustaleń, to odwołującemu należą się odsetki na zasadach wyrażonych w art. 85 ust. 1 u.s.u.s. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 21 listopada 2017r., III AUa 207/17; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 sierpnia 2015r., III AUa 709/15; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 października 2014r., III AUa 40/14).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1999r., Nr 12, poz. 104) odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń – do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. Kolejne ustępy tego przepisu stanowią z kolei, że okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji. Okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności. Okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń emerytalnych lub rentowych, zleconych Zakładowi do wypłaty na mocy odrębnych przepisów, liczy się od dnia następującego po najbliższym terminie płatności tych świadczeń, przypadającym po upływie 30 dni od wpływu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzji zlecającej wypłatę świadczenia.

Biorąc pod uwagę wskazane przepisy Sąd przyjął, że prawo do odsetek za opóźnienie w wypłacie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy dotyczy okresu od 14 września 2018r., a więc od daty, kiedy została wydana wadliwa decyzja, do dnia, w którym zaległe świadczenia zostały ubezpieczonemu wypłacone.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, zgodnie z sentencją wyroku.