Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Weronika Wróblewska

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2022 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. D. i R. D.

przeciwko Skarbowi Państwa - Szefowi (...) Zarządu (...)
w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powodów M. D.
i R. D. kwotę:

a) 104 469,55 zł (sto cztery tysiące czterysta sześćdziesiąt dziewięć złotych 55/100) tytułem odszkodowania, w tym kwotę 50 000,00 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia 21 lutego 2017 roku do dnia zapłaty i kwotę 54 469,55 zł (pięćdziesiąt cztery tysiące czterysta sześćdziesiąt dziewięć złotych 55/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
12 kwietnia 2022 roku do dnia zapłaty,

b) 8 841,00 zł (osiem tysięcy osiemset czterdzieści jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Łasku kwotę 5 233,92 zł (pięć tysięcy dwieście trzydzieści trzy złote 92/100) tytułem brakujących kosztów opinii biegłych.

Sygn. akt I C 102/22

UZASADNIENIE

M. D. i R. D. wnieśli o zasądzenie od Skarbu Państwa - Szefa (...) Zarządu (...) w B. kwoty 40 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za zmniejszeniem wartości ich nieruchomości i kwoty 10 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 lutego 2017 r.
do dnia zapłaty tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku, a także
o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie
od powodów na jego rzecz kosztów procesu.

Pismem procesowym z 22 grudnia 2021 r. pełnomocnik powodów rozszerzył powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 61 400,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za zmniejszenie się wartości ich nieruchomości oraz kwoty 43 069,55 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 21 lutego 2017 r. do dnia zapłaty tytułem kosztów rewitalizacji akustycznej budynku.

Pozwany wniósł o oddalenie tak rozszerzonego powództwa i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko procesowe.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie są współwłaścicielami na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomości położonej w Ł., gmina Ł., o powierzchni 0,5400 ha, oznaczonej numerem działki (...), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą (...), (dowód: odpis z księgi wieczystej - k. 9 - 31; uproszczony wypis z rejestru gruntów - k. 32; mapa - k. 36 i 42; opinia pisemna biegłej M. W. - koperta - k. 140).

Działka o numerze (...) znajduje się na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową i zagrodową o niskiej intensywności, a także na terenach dolesień i dróg. Dostęp do niej zapewnia droga lokalna, utwardzona asfaltem. Oddalona jest o około 400 m od drogi wojewódzkiej. Znajduje się na niej murowany budynek mieszkalny o powierzchni użytkowej wynoszącej 174,20 m ², który został wybudowany w 2005 r. Konstrukcja dachu jest drewniana, pokryta blachą. Okna są plastikowe. Dom jest ocieplony i otynkowany. Jego stan techniczny jest dobry, natomiast standard wykończenia - przeciętny. Do budynku doprowadzona jest woda z lokalnej sieci kanalizacyjnej, a także energia elektryczna. Ścieki odprowadzane są do szamba betonowego. Ogrzewanie domu zapewnia piec na ekogroszek i węgiel. Dla terenów działki nie ma opracowanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dla gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, (dowód: odpis z księgi wieczystej - k. 9 - 31; uproszczony wypis z rejestru gruntów - k. 32; wypis z rejestru budynków - k. 33; mapa - k. 36 i 42; decyzja o warunkach zabudowy - k. 35 - 35 verte; opinia pisemna biegłej M. W. - koperta - k. 140).

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania, w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie uchwałę z dnia 9 lutego 2010 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie
z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza
się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

a)  w podobszarze A:

-

zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno
i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,

-

zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

-

zakaz tworzenia stref ochronnych „A" uzdrowisk,

-

zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży;

b)  w podobszarze B:

-

zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

-

zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy, (bezsporne).

Z § 9 tej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

a)  w podobszarze A:

-

zakaz budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo - usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

-

zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

-

dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

-

dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,

a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy;

a)  w podobszarze B:

-

zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

-

zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

-

dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, (bezsporne).

Z § 10 powyższej uchwały wynika, że w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

a)  w podobszarze A - w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej;

b)  w podobszarze B - w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej, (bezsporne).

Przedmiotowa działka znajdują się na terenie wyżej wspomnianego obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.
w granicach podobszaru A, (dowód: opinia pisemna biegłej M. W. - koperta - k. 140; opinia instytutu - k. 88 - 104 verte).

Wprowadzenie wymienioną wyżej uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania zmniejszyło wartość działki należącej do powodów o łączną kwotę 61 400,00 zł, w tym działki w części zabudowanej o kwotę 50 400,00 zł, a działki
w części niezabudowanej o kwotę 11 000,00 zł, (dowód: opinia pisemna biegłej M. W. - koperta - k. 140) .

Na skutek działania lotniska wojskowego dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu na przedmiotowej działce. Przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. budynek mieszkalny spełniał standardowe wymogi akustyczne, które określały obowiązujące normy prawa budowlanego. W celu zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego w pomieszczeniach budynku - po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania - należy wykonać adaptację akustyczną polegającą na: wymianie 8 okien na okna podwójne, wymianie 4 okien na okna o zwiększonej izolacyjności akustycznej, wymianie szyb zespolonych łącznie w dwóch oknach
na szyby zespolone o zwiększonej izolacyjności akustycznej, obłożeniu sufitów
w czterech pokojach na poddaszu płytami gipsowo-kartonowymi, obłożeniu ścian bocznych lukarn w dwóch pokojach na poddaszu płytami gipsowo-kartonowymi, zainstalowaniu 8 wentylatorów sufitowych. Koszt tych prac wynosi 43 069,55 zł, (dowód: opinia instytutu - k. 88 - 104 verte; opinia pisemna biegłego J. O. - k. 111 - 126) .

Pismem z 31 stycznia 2017 r. powodowie wezwali pozwanego do zapłaty
w terminie 14 dni kwoty 40 000,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości przedmiotowej działki i kwoty 10 000,00 zł tytułem odszkodowania związanego z konieczności rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego. Pismem z 9 lutego 2017 r. pozwany odmówił uznania zgłoszonych roszczeń, (dowód: ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty - k. 47 - 50; pismo - k. 53) .

Powyższy stan faktyczny jest częściowo bezsporny, bowiem Sąd ustalił
go na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony, których wiarygodność i prawdziwość nie była przez nie kwestionowana.

Sąd ustalił utratę wartości działek w oparciu o opinię biegłej z zakresu szacowania nieruchomości M. W.. Na podstawie opinii instytutu Sąd ustalił, że na skutek działania lotniska wojskowego w Ł. dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu na działkach należących do powodów; że budynek był dostatecznie wyciszony przed wejściem w życie powyższej uchwały i zakres robót potrzebnych do zapewnienia budynkowi odpowiedniego klimatu akustycznego. Na podstawie opinii biegłego J. O. Sąd ustalił wartość prac koniecznych do zapewnienia budynkowi odpowiedniego klimatu akustycznego. Opinie te Sąd uznał za wiarygodne, albowiem są jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Zostały one wykonane w oparciu o oględziny nieruchomości oraz
o przedstawioną przez strony dokumentacje. Sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2021 r., poz. 1973 ze zm.), w związku
z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę.

Przesłankami wynikającej z tej regulacji są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą.

Z powyższego przepisu wynika także, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c.

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił
się pogląd, z którego wynika, że przy definiowaniu obszaru ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Ograniczenia
są związane z konkretną nieruchomością położoną na tym obszarze i dotyczą każdego właściciela, gdyż dopóki będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów.

Praktycznie zawsze obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzedniego stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków
nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, że jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, który uwzględnić powinien wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń
w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r.,
II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, Lex 528219).

Mając powyższe na uwadze oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zwłaszcza opinię instytutu i biegłej z zakresu wyceny nieruchomości, należy stwierdzić, że wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania powodowie ponieśli szkodę, która polega na ograniczeniu w sposobie korzystania z nieruchomości i zmniejszeniu jej wartości, ponieważ znajduje się ona w całości w podobszarze A obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 r.

Należy w tym miejscu dodać, że powodowie nie mogą dochodzić zakazania immisji hałasu przez lotnisko. Zatem mają ograniczoną możliwość wykonywania swojego prawa własności poprzez podejmowanie działań ochronnych. Istotne
w niniejszej sprawie jest również i to, że z § 9 powyższej uchwały wynika m.in. zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo - usługową. Zatem szkodę powodów należy badać pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania nieruchomości na te cele i oceniać pod kątem spadku ich wartości. Reasumując, wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia do zmiany dotychczasowego
jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowana jest nieruchomość powódki, doznała ona szkody
w postaci obniżenia jej wartości. Wypada zauważyć, że nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy właściciel zamierza ją zbyć, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (patrz wyroki Sądu Apelacyjnego w Poznaniu: z 30 września 2009 r.,
I ACa 484/09, Lex 756606 i I ACa 772/09 z 17 czerwca 2010 r., Lex 756717). Zatem do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 cytowanej wcześniej ustawy należy obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej współwłaściciele będą musieli znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje, np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, Lex 756735). Nieruchomość powodów znajduje
się w pobliżu lotniska wojskowego w Ł., zatem hałas wytwarzany przez samoloty negatywnie postrzegany jest przez potencjalnych nabywców. Z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości wynika, że zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska w obszarze ograniczonego użytkowania spadło, a ewentualni nabywcy mogą być skłonni do ich kupna za niższą cenę. Dlatego Sąd ustalił za biegłą, że wartość rynkowa nieruchomości należącej
do powodów uległa obniżeniu o łączną kwotę 61 400,00 zł.

Przechodząc do drugiego roszczenia powodów, które dotyczyło zwrotu nakładów na rewitalizację akustyczną budynku, należy przytoczyć treść art. 136 ust. 3 wyżej wymienionej ustawy, z którego wynika, że w razie określenia
na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

W orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego utrwalił
się pogląd, z którego wynika, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący
w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, zeszyt 6, poz. 74).

W tej sprawie obowiązek pozwanego do naprawienia szkody powodów, który polega na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej, powstał z chwilą wejścia w życie uchwały Sejmiku Województwa (...). Ustalała ona bowiem zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych, zmierzających
do przyczynienia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości niewpływającej na podniesienie jej wartości z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania.

Budynek znajdujący się na nieruchomości powodów jest przeznaczony
na potrzeby mieszkaniowe i niewątpliwie wymaga ochrony akustycznej
na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie. Z opinii instytutu wynika, że nie spełnia on obowiązujących wymogów, a przez to nie zapewnia należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest poczynienie nakładów, których koszty biegły
z zakresu budownictwa, za wnioskami płynącymi z opinii instytutu, określił
na kwotę 43 069,55 zł brutto.

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 129 ust. 2 i art. 136 ust. 3 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn., Dz. U. z 2021 r., poz. 1973 ze zm.).

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481
§ 1 k.c.

Z akt sprawy wynika, że przed wytoczeniem powództwa powodowie wystąpili do pozwanego o zapłatę w terminie 14 dni kwoty 50 000,00 zł, w tym kwoty 40 000,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości przedmiotowej nieruchomości i kwoty 10 000,00 zł tytułem odszkodowania związanego
z konieczności rewitalizacji budynku mieszkalnego. Pozwany odebrał powyższe pismo 6 lutego 2017 r., a zatem 20 lutego 2017 r. roszczenie powodów stało
się wymagalne, a od dnia 21 lutego 2017 r. pozwany był już w zwłoce. Dlatego
od kwoty 50 000,00 zł (40 000,00 zł tytułem odszkodowania za utratę wartości nieruchomości i 10 000,00 zł tytułem odszkodowania związanego z konieczności rewitalizacji budynku mieszkalnego) Sąd zasądził odsetki zgodnie z żądaniem pozwu, tj. od dnia 21 lutego 2017 r.

W związku z tym, że powodowie przed wytoczeniem powództwa nie żądali kwoty przekraczającej 50 000,00 zł tytułem odszkodowania za obniżenie wartości ich działek oraz kosztów rewitalizacji akustycznej budynku, to należy stwierdzić, że od dodatkowo żądanej kwoty 54 469,55 zł odsetki należą się od 12 kwietnia 2022 r., gdyż w tym zakresie roszczenie o zapłatę dalszej części odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości stało się wymagalne od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwanego pisma procesowego z 11 kwietnia 2022 r.,
w którym wniósł o oddalenie powództwa po jego rozszerzeniu. Dlatego
w pozostałej części Sąd powództwo o odsetki oddalił, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż powodowie wygrali sprawię prawie w całości.

Powodowie ponieśli koszty procesu w wysokości 8 841,00 zł, w tym koszty zastępstwa prawnego w wysokości 3 600,00 zł, ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2018 r., poz. 265), koszty opłaty stosunkowej w łącznej wysokości 5 224,00 zł oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł.

O brakujących kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 3 wyroku,
na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2022 roku, poz. 1125) w zw. z art. 98 k.p.c. Brakujące koszty procesu, to brakujące koszty opinii biegłych w łącznej wysokości 5 233,92 zł, które musi ponieść pozwany, jako przegrywający praktycznie w całości sprawę. Koszty te pokrył Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Łasku, dlatego na rzecz tej jednostki zostały one przyznane.