Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2022 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący sędzia SA Andrzej Kot (spr.)

Sędziowie: SA Edyta Gajgał

SA Piotr Kaczmarek

Protokolant: Wiktoria Dąbrowicz

przy udziale prokuratora Prokuratury (...)w B. Marka Lachendro

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2022 r.

sprawy M. M. oskarżonego o czyn z art. 299 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 12 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego i oskarżyciela posiłkowego A. S.

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 25 maja 2021 r. sygn. akt III K 239/20

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. warunkowo umarza postępowanie karne wobec M. M. o to, że:

– w dniu 29 czerwca 2017 roku we W. przyjął środki płatnicze w kwocie 19.678 zł na swoje konto nr (...) w Banku (...) we W., o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, że zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym działał na szkodę A. S. i Banku (...) w R.,

– w dniu 3 lipca 2017 roku we W. przyjął środki płatnicze w kwocie 19.688 zł, na swoje konto nr (...) w Banku (...) we W., o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, że zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym działał na szkodę A. S. i Banku (...) w R.,

– w dniu 4 lipca 2017 roku we W. przyjął środki płatnicze w kwocie 19.588 zł, na swoje konto nr (...) w Banku (...) we W., o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, że zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym działał na szkodę A. S. i Banku (...) w R.,

– w dniu 5 lipca 2017 roku we W. przyjął środki płatnicze w kwocie 19.488 zł, na swoje konto nr (...) w Banku (...) we W., o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, że zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym działał na szkodę A. S. i Banku (...) w R.,

– w dniu 10 lipca 2017 roku we W. przyjął środki płatnicze w kwocie 19.588 zł na swoje konto nr (...) w Banku (...) we W., o których na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, że zostały uzyskane za pomocą czynu zabronionego, czym działał na szkodę A. S. i Banku (...) w R.,

tj. o czyny z art. 292 § 1 k.k., na okres próby wynoszący 2 (dwa) lata;

II.  na podstawie art. 67 § 3 k.k. zobowiązuje oskarżonego M. M. do naprawienia szkody w części, poprzez zapłatę na rzecz Banku (...) w (...).000 (dziesięciu tysięcy) zł w terminie do końca 2023 r.;

III.  zasądza od oskarżonego M. M. na rzecz A. S. 1200 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych na pełnomocnika w postępowaniu przed Sądem I instancji;

IV.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

V.  na podstawie art. 629 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k. zasądza od oskarżonego M. M. na rzecz A. S. 1200 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych na pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;

VI.  zasądza od oskarżonego M. M. na rzecz Skarbu Państwa 20 zł tytułem wydatków postępowania odwoławczego oraz wymierza mu opłatę w wysokości 60 zł za obie instancje.

UZASADNIENIE

M. M. został oskarżony o to, że :

I.  w okresie od 29 czerwca do 10 lipca 2017 roku we W. działając w podobny sposób w krótkich odstępach czasu, wspólnie i w porozumieniu z innymi nieustalonymi w sprawie osobami, dokonał transferu środków płatniczych pochodzących z włamania na konto bankowe nr (...) w Banku Spółdzielczym w R. należące do A. S., które przelewami w dniach: 29 czerwca 2017 roku w kwocie 19.678 zł, 3 lipca 2017 roku w kwocie 19.688 zł, 4 lipca 2017 roku w kwocie 19.588 zł, 5 lipca 2017 roku w kwocie 19.488 zł, 10 lipca 2017 roku w kwocie 19.588 zł zostały przelane w łącznej kwocie 98.030 zł na jego konto nr (...) w Banku (...) we W., które po ich wypłaceniu ze swojego wymienionego wyżej konta we współpracy z nieustalonymi w sprawie osobami w realizacji ich poleceń zmierzając do ukrycia i udaremnienia stwierdzenia pochodzenia wymienionych wyżej kwot z przestępstwa włamania dokonał ich transferu poprzez zlecenie przelewu przekazem: (...) w dniach 29 czerwca 2017 roku i 3 lipca 2017 roku dla P. H. (...)oraz (...) w dniach 5 i 6 lipca 2017 roku dla A. Y. Gruzja, a także płatnością poprzez (...) w dniu 6 lipca 2017 roku na konto (...) i w dniach od 29 czerwca, 3, 5, 6 i 10 lipca 2017 roku płatnościami (...) na konto kryptowalut nr (...), tj. o czyn z art 299 § 1 k.k. przy zast. art. 12 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 25 maja 2021 r., sygn.. akt: III K 239/20 orzekł:

I.  oskarżonego M. M. uznał za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku, przy czym przyjął, że dokonał on transferu środków płatniczych pochodzących z włamania na konto bankowe nr (...), a czynu tego dopuścił się działając w zamiarze ewentualnym tj. występku z art. 299 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 299 § 1 k.k. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 k.k., art. 72 § 1 pkt 1 k.k. i art. 73 § 1 k.k. warunkowo zawiesił M. M. wykonanie kary pozbawienia wolności na okres 3 (trzech) lat próby oddając oskarżonego pod dozór kuratora i zobowiązując go do informowania kuratora o przebiegu okresu próby;

III.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz Banku (...) w R. kwoty 98.030 zł (dziewięćdziesiąt osiem tysięcy trzydzieści) złotych;

IV.  na podstawie art. 626 § 1 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 633 k.p.k. i art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego M. M. kwotę po 70,00 (siedemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu wydatków oraz obciążył go opłatą w wysokości 180,00 (sto osiemdziesiąt) złotych.

Apelacje od tego wyroku wnieśli : oskarżony i oskarżyciel posiłkowy.

Obrońca oskarżonego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie:

a)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 391 § 1 k.p.k. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodu, zasad doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania, jakim były wyjaśnienia oskarżonego M. M. dotyczące opisywania swojej świadomości, co do pochodzenia pieniędzy przekazywanych przez A. B. oraz dowodów w postaci wiadomości 3-mail między oskarżonym a A. B., poprzez uznanie ich za niewiarygodne, nielogiczne i niespójne podczas gdy oskarżony w sposób logiczny przedstawił przebieg wydarzeń, który w pełni korelował z wiadomościami e-mail a ewentualne pewne pozorne sprzeczności wynikały z niepamięci oskarżonego oraz znacznego upływu czasu między danym zdarzeniem a pierwszym przesłuchaniem (okres czasu między przelewami pieniędzy czyli czerwcem 2017 r. a pierwszym przesłuchaniem w sprawie, tj. wrześniem 2018 r. – wynosi 15 miesięcy);

b)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 391 § 1 k.p.k. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodu oraz prawidłowego rozumowania, jakim były zeznania pokrzywdzonego A. S. poprzez uznanie ich za wiarygodne, spójne i logiczne, podczas gdy porównanie zeznań złożonych przez A. S. w postępowaniu przygotowawczym z zeznaniami złożonymi przed Sądem meriti oraz innymi dowodami między innymi przesłuchaniem informatyka oraz pracownicy Banku oraz opinii biegłego wskazuje, że przedstawione są zupełnie dwie odmienne wersje wydarzeń, co przeczy spójności owych zeznań i tworzy wiele wątpliwości co do ich wiarygodności oraz stwarza możliwość, że przestępstwo bazowe w postaci kradzieży pieniędzy w ogóle nie miało miejsca;

c)  art. 5 k.p.k. poprzez naruszenie zady domniemania niewinności oskarżonego polegające na rozstrzygnięciu niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, a mianowicie uznanie, że oskarżony popełnił zarzucany mu czyn, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie da się jednoznacznie przypisać oskarżonemu umyślności w jego działaniu.

2)  błąd w u ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku:

a)  polegający na dowolnej, a w konsekwencji błędnej ocenie materiału dowodowego, w szczególności zeznań świadka A. S. oraz wyjaśnień oskarżonego i dowodów w postaci wiadomości e-mail między oskarżonym a A. B., co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, ze oskarżony miał świadomość co do przestępczego pochodzenia otrzymywanych przelewami pieniędzy, podczas gdy analiza zebranego materiału dowodowego zgodnie z doświadczeniem życiowym wskazują, że oskarżony mógł co najwyżej przypuszczać, że dana sytuacja jest niejasna, ale nie mógł przewidzieć, że ma do czynienia z działalnością przestępczą.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez odmienne orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonego w części, tj. w punkcie III i IV – wnosząc o jego zmianę poprzez orzeczenie obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego A. S. oraz zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kosztów zastępstwa w postępowaniu przygotowawczym przed Sądem I i II instancji wg norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się w znacznym stopniu zasadna. Na uwzględnienie nie zasługiwała apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego A. S..

Wyrok okazał się rażąco wadliwy w zakresie ustaleń dotyczących strony podmiotowej czynu. Rzecz w tym, że aby przypisać sprawcy przestępstwo z art. 299 kk. należy ustalić, że miał zamiar postąpienia z korzyściami związanymi z popełnienia czynu zabronionego w sposób w tym przepisie opisany i w efekcie możliwości udaremnienia lub utrudnienia przestępnego ich pochodzenia. Sąd I instancji absolutnie owej świadomości i woli u oskarżonego nie wykazał. Nie przedstawiono żadnych dowodów na powiązania oskarżonego z innymi osobami, poza tym, że kontaktował się z osobą podającą się za A. B., który oferował mu legalne zatrudnienie. Nie może być więc mowy o tym, że oskarżony był w jakiejś przestępczej zmowie, służącej legalizacji „brudnych pieniędzy”. Zdziwienie budzi, że Sąd Okręgowy na str. 9 uzasadnienia zaskarżonego wyroku pisze, że o tym, iż tytuł przelewu środków, które wpływały na konto oskarżonego jest nieprawdziwy, mógł się on dowiedzieć dopiero 3 lipca 2017 roku, a skazuje oskarżonego za przestępstwo popełnione od 29 czerwca 2017 roku. Owszem, wskazywany na owych przelewach tytuł w powiązaniu z okolicznościami transferów, mógł wywoływać wątpliwości co do pochodzenia przelewanych pieniędzy, ale to nie wystarcza, żeby przypisać oskarżonemu zamiar „prania brudnych pieniędzy”. Korespondencja mailowa oskarżonego z B. dowodzi, że takie wątpliwości rodziły się u oskarżonego stopniowo i próbował je rozwiać, wreszcie zerwał współpracę z B.. Charakterystyczne jest, że oskarżony nie ukrywał swojej tożsamości wykonując powierzone mu w ramach umowy o pracę z B. zadania, co również świadczy o tym, że nie miał zamiaru popełnienia przestępstwa. W tej materii podziela Sąd Apelacyjny argumenty apelującego obrońcy. Nie budzi jednak wątpliwości, że oskarżony nie mając zamiaru popełnienia przestępstw, nie dochował wymaganej ostrożności. Jego wiek, wykształcenie uzasadnia przyjęcie, że na podstawie towarzyszących okoliczności powinien i mógł przypuszczać, iż pieniądze, które wpływały na jego koto od nieznanej mu osoby, z nieprawdziwym tytułem przelewu, na podstawie porozumienia zawartego bez osobistego kontaktu i weryfikacji informacji podanych wyłącznie mailowo przez B., uzyskane zostały za pomocą czynu zabronionego. Takie zachowania realizują znamiona przestępstw z art. 292 § 1 kk. Oskarżony jest osoba młodą, nie karaną, o dobrej opinii środowiskowej. Wina oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości popełnionych czynów nie są znaczne. Właściwości i warunki osobiste oskarżonego i dotychczasowy sposób życia uzasadnia więc zastosowanie środka probacyjnego z art. 66 § 1 kk. Stosownie do art. 67 § 3 kk nałożony został na oskarżonego obowiązek naprawienia szkody w części. Mając na uwadze przede wszystkim probacyjny charakter tego obowiązku i uwzględniając możliwości majątkowe oskarżonego, nie orzeczono o obowiązku naprawienia szkody w całości. Beneficjentem owego obowiązku uznany został Bank a nie A. S., wbrew wywodom zawartym w uzasadnieniu apelacji tego ostatniego. Przypomnieć należy, że zgodnie z treścią art. 725 kc i 726 kc właścicielem środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym jest bank. Ten drugi przepis w szczególności potwierdza, że elementem umowy rachunku bankowego jest stosunek depozytu nieprawidłowego (art. 845 kc). Bank jest uprawniony do dysponowania środkami, na niego przechodzi bowiem własność wpłacanych środków. Posiadacz w zamian nabywa wierzytelność o zwrot przekazanych środków. W tym zakresie zarzut apelującego oskarżyciela posiłkowego nie mógł zostać uwzględniony, oczywiście trafny okazał się natomiast zarzut dotyczący kosztów zastępstwa w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.