Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt II AKa 197/21

1.

2.WYROK

2.1.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2022 r.

4.Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Maciej Skórniak /spr./

Sędziowie: SA Janusz Godzwon

SA Artur Tomaszewski

Protokolant: Joanna Rowińska

6.przy udziale Artura Jończyka prokuratora Prokuratury (...)

7.po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2022 r.

8.sprawy A. B.

9.oskarżonego z art. 13 § 1 kk w związku z art. 156 § 1 pkt 2 kk i art. 190 § 1 kk i art. 216 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w związku z art. 11 § 2 kk

1.na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

10.od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy

11.z dnia 24 marca 2021 r., sygn. akt III K 45/20

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. M. kwotę 738 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, poniesionymi wydatkami obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 197/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 24 marca 2021 roku, w sprawie sygn. akt III K 45/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

A. B.

Oskarżony był karany wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 10 lipca 2018 roku, w sprawie II K 818/18, za przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 1 roku. Postanowieniem z dnia 26 marca 2019 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności.

dane o karalności

435-436

2.1.1.2.

A. B.

Oskarżony w okresie od 18.06.2019 r. od 18.06.2020 r. odbywał w Areszcie Śledczym w Ś. karę 1 roku pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Rejonowego w Kłodzku jak w pkt. 2.1.1.1. posiadając status tymczasowo aresztowanego.

Zachowanie oskarżonego zostało ocenione jako umiarkowane. Wobec przełożonych zachowywał się regulaminowo. Ze współosadzonymi utrzymywał zgodne relacje. Nie utożsamiał się z podkulturą przestępczą. Krytycznie wypowiadał się o swoim czynie. Uczestniczył w zajęciach kulturalnych.

Opinia Dyrektora Aresztu Śledczego w Ś. z dnia 9 kwietnia 2022 roku.

437-439

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

dane o karalności

Dowód ma charakter dokumentu urzędowego.

2.1.1.2

Opinia Dyrektora Aresztu Śledczego w Ś. z dnia 9 kwietnia 2022 roku.

Dowód z opinii należy oceniać jako rzeczowy, oparty na rzetelnych ustaleniach faktycznych, pełny oraz obiektywny.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca z urzędu oskarżonego adw. M. M. w swojej apelacji, na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 3 k.p.k. zarzuciła: błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku i przyjęcie, iż A. B. zmierzał bezpośrednio do spowodowania u pokrzywdzonej K. M. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu (art. 156 § 2 pkt 2 k.k.) w sytuacji, gdy całokształt udowodnionych okoliczności podmiotowych i przedmiotowych w sprawie tj. rodzaj i siła uderzenia, przebieg rany, właściwości sprawcy, dotychczasowy tryb życia, stosunki panujące pomiędzy pokrzywdzoną, a oskarżonym wskazują na brak zamiaru spowodowania jednego ze skutków określonych w art. 156 § 2 k.k., w przedmiotowej sprawie choroby realnie zagrażającej życiu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut apelacji obrońcy oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Skarżący obrońca stawiając zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, błąd ten upatruje głównie w nieprawidłowości wniosków wyprowadzonych przez Sąd I instancji z prawidłowo zgromadzonych i przeprowadzonych w sprawie dowodów.

Warto już na początku przywołać pogląd odnoszący się do błędu w ustaleniach faktycznych, jako uchybieniu w procesie dowodzenia i tak: „ Błąd w ustaleniach faktycznych może mieć postać błędu "braku" albo błędu "dowolności". Zarzut taki może zostać postawiony wówczas, gdy sąd, ustalając stan faktyczny, wziął pod uwagę wszystkie istotne w sprawie dowody, a także gdy prawidłowo je ocenił. Natomiast ustalając stan faktyczny na podstawie tych dowodów, sąd pominął wynikające z nich fakty istotne w sprawie albo ustalił fakty, które wcale z danego dowodu nie wynikają lub wynikają, ale zostały zniekształcone. Błąd dowolności może polegać również na wadliwym wnioskowaniu z prawidłowo ustalonych faktów co do istnienia lub nieistnienia faktu głównego w procesach poszlakowych. Błąd tego rodzaju oznacza, że określony fakt został ustalony dowolnie, gdyż nie ma oparcia w dowodach” (tak: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrok z dnia 9 sierpnia 2018 roku, II AKa 184/18 LEX nr 2556688).

Rozpatrując sformowany przez obrońcę zarzut oraz jego rozwinięcie w uzasadnieniu apelacji, należy przyjmować, że apelujący zmierza do zakwestionowania ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy, które każe traktować jako dokonane bez dowodów, a zwłaszcza, wbrew ich treści (mylnie pojmując znaczenie akceptowanych dowodów). Zwłaszcza przy takiej postaci zarzutu konieczne jest jednoznaczne wykazanie owej nieprawidłowości ustaleń faktycznych dokonanych w nieprawidłowym (kwestionowanym) mechanizmie odtwarzania elementów stanu faktycznego, który ostatecznie stał się podstawą przedmiotowego rozstrzygnięcia. A więc, to na skarżącym ciąży obowiązek wykazania, że logicznie z dowodów należało, przy zachowaniu reguł procesowej oceny dowodów, wyprowadzić inne wnioski i inne ustalenia, niż dokonał tego Sąd meriti. Zakwestionowaniu w procesie podlegają bowiem jedynie te ustalenia, które są błędne (dokonane niezgodnie z regułami procesowym). Jak wielokroć podkreśla się w orzecznictwie, nie wystarczy w tym przedmiocie subiektywne przekonanie skarżącego, że należałoby wskazane okoliczności i relacje traktować inaczej, z innym skutkiem dla bytu przestępstwa. Zarzuty pozbawione koniecznego uzasadnienia, sprowadzające się wyłącznie do dywagacji, są bez znaczenia dla ustaleń procesowych sądu. W istotnym zakresie właśnie skarżący obrońca, przy braku koniecznych konkretów, formułuje swój zarzut właśnie w taki sposób. Jego osobiste przekonanie, inne niż ocena sądu, nie jest wystarczającym argumentem na poparcie zarzutu podnoszonego na niekorzyść oskarżonego.

Skarżący obrońca stawiając zarzut błędu w ustaleniach faktycznych wywodzi, że zgromadzone w sprawie dowody, nie dają podstawy po przyjęcia, że oskarżony dopuścił się czynu z art. 156 § 2 pkt 2 k.k., w formie usiłowania, a jedynie czynu znamiennego skutkiem z art. 157 § 2 k.k.

Nie budzi wątpliwości, że oskarżony działał w sposób nagły, a jego zamiar zrodził się pod wpływem emocji towarzyszących pretensjom wobec pokrzywdzonej. Sąd Okręgowy jednak trafnie wnioskuje, że zasadniczym dowodem, który pozwoliłby ocenić charakter zamiaru oskarżonego jest jego sposób działania. Oskarżony nie tylko używał noża o długim i ostrym ostrzu, ale też zadał nim cios w przednią stronę klatki piersiowej, w miejsce gdzie znajdują się newralgiczne dla życia narządy i duże naczynia krwionośne. Trudno w przypadku takiego ciosu jednoznacznie przesądzać jakie będą jego skutki, czy tak jak w przypadku rany zadanej pokrzywdzonej, cios spowoduje jedynie rozcięcie skóry, czy też zdoła trafić w przestrzeń międzyżebrową i wniknie do wnętrza klatki piersiowej. Opinia biegłego M. B., na którą powołuje się skarżący w uzasadnieniu apelacji, potwierdza (k. 303-304), że w miejscu ciosu łatwo można było spowodować chorobę realnie zagrażającą życiu w postaci odmy i niewydolności oddechowej oraz uszkodzenia istotnych naczyń krwionośnych i masywnego krwotoku. Biegły wskazuje przy tym na dwie istotne okoliczności, które należało także mieć na uwadze przy ocenie możliwych skutków działania oskarżonego. Po pierwsze był to charakter noża, o wyjątkowo wąskim szpiczastym ostrzu, które łatwo, nawet pomimo użycia stosunkowo niedużej siły, mogło głęboko wniknąć do wnętrza klatki piersiowej. Jak wynika z analizowanego przez biegłego sposobu działania oskarżonego, ten najpierw się podniósł, zrobił parę kroków, a następnie prostując rękę wbijał nóż w klatkę piersiową. To zaś wyklucza faktycznie przypadkowość zadania ciosu. Po drugie: u pokrzywdzonej spowodowana została rana o stosunkowo niedużej szerokości, ale podstawa rany znajdowała się zaledwie ok. 1 cm od samej jamy opłucnej. To na prawdę bardzo bliskie miejsce. Wszystkie te okoliczności przekonują, że trudno przyjmować, a tak kwestię tą chce przedstawić obrońca, że oskarżony miał kontrolę nad swoim zachowaniem i dokonał jedynie takiego uszkodzenia ciała pokrzywdzonej, jakie planował, nie przewidując że może wywołać jeszcze dalsze skutki. Przeciwnie, sposób działania, a także znaczny stopień nietrzeźwości oskarżonego i pokrzywdzonej, przekonują że oskarżony miał świadomość, że może spowodować u pokrzywdzonej także skutki takie jak spowodowanie choroby realnie zagrażającej życiu (kwalifikowane z art. 156 § 2 pkt 2 k.k.). Sąd Okręgowy przyjmuje tu konstrukcję usiłowania, w sytuacji kiedy oskarżony godził się na spowodowania wskazanego skutku. Wobec braku apelacji na niekorzyść oskarżonego, takie ustalenie należy przyjąć za niebudzące żadnych wątpliwości.

Oceniając zarzut apelacji obrońcy należy także w tym miejscu wskazać na okoliczności, które towarzyszyły czynowi oskarżonego. Narastała w oskarżonym agresja wobec pokrzywdzonej, artykułował on pretensje wobec niej, wyganiał ją, a nawet groził pozbawieniem życia. Wszystkie te okoliczności stały się przedmiotem ustaleń sądu meriti (pkt 1.1. uzasadnienia). Gdyby istotnie, jak twierdzi skarżący celem działania oskarżonego nie było spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, mógł on pokrzywdzoną popchnąć albo uderzyć, a nawet zranić ją w taki sposób, że nie wywołałoby to z pewnością zagrożenia dla jej zdrowia i życia. Oskarżony zachował się jednak brutalnie, działał w sposób zaskakujący dla pokrzywdzonej oraz przy użyciu bardzo niebezpiecznego noża.

Taki sposób działania oskarżonego, przy nieograniczonych jego zdolnościach poznawczych, musi przekonywać, że oskarżony miał świadomość, że może w ten sposób spowodować skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, a mimo to działanie takie zrealizował. Prawidłowo więc wnioskuje sąd, że oskarżony usiłował dokonać takiego uszczerbku. Ustalony sposób działania oskarżonego jednoznacznie wyklucza przypadkowość działania oraz to, aby ten ograniczał swoje rozeznanie i zamiar wyłącznie do tych skutków, które faktycznie spowodował. Stąd należy przyjmować, że sąd ad quo nie popełnił błędu dokonując ustaleń w zakresie zamiaru i przypisanego oskarżonemu czyn.

Wniosek

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez :

- uznanie, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona przestępstwa z art. 157 § 2 k.k. i wymierzenie na tej podstawie kary 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność podniesionych zarzutów apelacji obrońcy musiała skutkować odmową uwzględnienie wniosków tej apelacji.

Sąd Okręgowy wymierzył oskarżonemu karę z nadzwyczajnym jej złagodzeniem, poniżej dolnego ustawowego zagrożenia za przypisane przestępstwo. Taki wymiar kary, przy wskazanym kierunku apelacja, nie może być traktowany jako surowy. Kara jest niewątpliwie łagodna i brak podstaw do jej dalszego łagodzenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 455 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

pkt. I wyroku. Utrzymano w mocy zaskarżone orzeczenie co do winy i kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok utrzymano w mocy wobec niestwierdzenia w toku kontroli odwoławczej:

- istnienia bezwzględnych powodów odwoławczych z art. 439 § 1 k.p.k.,

- tego, że utrzymanie w mocy wyroku skutkowałoby rażącą niesprawiedliwością orzeczenia (art. 440 k.p.k.),

- wadliwości kwalifikacji prawnej (art. 455 k.p.k.),

- a także stwierdzenia z powodów opisanych w sekcji 3. nietrafności podniesionych w apelacji zarzutów (art. 438 pkt 3 k.p.k.).

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Obrońca z urzędu oskarżonego A. B. adw. M. M. uczestniczyła w rozprawie odwoławczej, złożyła oświadczenie o tym, że koszty obrony z urzędu w tym postępowaniu nie zostały uiszczone, dlatego na podstawie art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze i § 2, § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz.18) zasądzono na jej rzecz 600 zł kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym i 138 zł zwrotu podatku od towarów i usług.

III.

Sąd orzekając o skazaniu oskarżonego, na podstawie art 624 § 1 k.p.k. zwolnił go od kosztów postępowania odwoławczego wydatkami tego postępowania obciążając Skarb Państwa. Podstawą takiego ustalenia jest aktualna sytuacji majątkowa oskarżonego. Ten pracował jedynie dorywczo, a w ostatnim okresie odbywał karę pozbawienia wolności i taką karę mu także obecnie wymierzono. Wszystko to przekonuje, że oskarżony nie ma środków na pokrycie kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i nie będzie potrzebnych środków miał także w najbliższej przyszłości. Tak też sytuację majątkową ocenił Sąd I instancji.

7.  PODPIS

SSA Artur Tomaszewski SSA Maciej Skórniak SSA Janusz Godzwon

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca z urzędu oskarżonego A. B. adw. M. M.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

orzeczenie o winie

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana