Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 456/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 28 lipca 2021 r. sygn. akt III K 127/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

A. D. (1)

przeciętna opinia o oskarżonej z pobytu w Zakładzie Karnym (...) we W.

opinia sporządzona przez zastępcę Dyrektora ZK (...)we W. J. B.

(...)- (...)

2.1.1.2.

A. D. (1)

dotychczasowa niekaralność

karta karna

(...)

2.1.1.3.

M. D. (1)

pozytywna opinia o zachowaniu oskarżonego w trakcie osadzenia w Areszcie Śledczym w Ś.

opinia sporządzona przez Zastępcę Dyrektora Aresztu Śledczego w Ś. por. mgr. P. P.

(...)- (...)

2.1.1.4.

M. D. (1)

dotychczasowa niekaralność

karta karna

(...)

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

opinia sporządzona przez zastępcę Dyrektora ZK(...) we W. J. B.

2.1.1.2

karta karna

dowód obiektywny podchodzący z bazy Krajowego rejestru karnego

2.1.1.3

opinia sporządzona przez Zastępcę Dyrektora Aresztu Śledczego w Ś. por. mgr. P. P.

Opinia została sporządzona przez uprawnioną osobę to jest Dyrektora Aresztu Śledczego w Ś. i opinia ta jest rzetelna i pełna. Opinia szczegółowo odnosi się do zachowania osadzonego warunkach aresztowych wskazując na pozytywne zachowanie w warunkach izolacji, krytyczny stosunek do popełnionego przestępstwa, brak konieczności stosowania środków dyscyplinujących, a ogólna ocena została określona jako poprawna.

2.1.1.4

karta karna

dowód obiektywny podchodzący z bazy Krajowego rejestru karnego

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca z wyboru oskarżonej A. S. − D. adw. A. W. zaskarżyła wyrok w całości na korzyść oskarżonej i na podstawie art. 438 pkt. 1, 3 i 4 k.p.k. wyrokowi zarzuciła:

- obrazę przepisów prawa materialnego poprzez błędne zastosowanie art. 148 § 1 k.k. polegające na przyjęciu, iż czyn oskarżonej wyczerpywał dyspozycję tego artykułu, podczas gdy wszystkie dowody które sąd I instancji uznał za wiarygodne opierały się na wyjaśnieniach oskarżonego D. i zeznaniach świadków, którzy mieli wiedzę od niego nie dają podstawy do przyjęcia, iż oskarżonej można przypisać wykonanie czynności wykonawczych wyczerpujących znamiona art. 148 § 1 k.k.,

- naruszenie art. 7 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych wyrażający się przyjęciem, iż oskarżona dopuściła się zarzuconego jej czynu zabójstwa co stanowiło podstawę prawną zarzucanego jej czynu, a w konsekwencji miało wpływ na treść wydanego orzeczenia,

- art. 5 §2 k.p.k. poprzez rozstrzygnięcie występujących w sprawie wątpliwości dotyczących objęcia porozumieniem współdziałających użycia narzędzia ostrokrawędzistego, a w konsekwencji skutku w postaci śmierci pokrzywdzonego, na niekorzyść oskarżonej, co doprowadziło do poczynienia błędnych ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie, a w konsekwencji do przypisania oskarżonej zbrodni zabójstwa z art. 148 § 1 k.k. ,

- z daleko idącej ostrożności w razie nieuwzględnienia zarzutu pierwszego niniejszej apelacji zarzuciła rażącą niewspółmierność kary przejawiającą się w orzeczeniu 25 lat pozbawienia wolności, podczas gdy okoliczności sprawy i stopień winy oskarżonej przemawiają, iż nawet w przypadku uznania oskarżonej winną zarzuconego jej czynu brak podstaw do przyjęcia, że zachodzi podstawa do wymierzenia kary 25 lat pozbawienia wolności, którą to karę wymierza się w sytuacjach wyjątkowych, natomiast oskarżona daje pozytywną prognozę kryminologiczną, brak uprzedniej karalności oraz okoliczności sytuacyjne związane z postawieniem się po stronie matki − jej ochrony i obrony, co przemawia za wymierzeniem kary zdecydowanie mniej surowej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut obrazy prawa materialnego - art. 148 §1 k.k.

Co do tego zarzutu obrońcy, to jest nietrafny i nie mógł zostać uwzględniony. Błędem jest wykazywanie w zarzutach apelacyjnych obrazy prawa materialnego (tu przyjęcie odpowiedzialności z art. 148 § 1 k.k.) w sytuacji, gdy jednocześnie kwestionuje się ustalenia faktyczne przyjęte przez sąd I instancji. Zarzut obrazy prawa materialnego dopuszczalny jest wyłącznie w sytuacji niekwestionowania ustaleń faktycznych ( zob. V KK 340/19 - postanowienie SN - Izba Karna z dnia 01-10-2020 „Zarzut naruszenia prawa materialnego ma rację wyłącznie wówczas, gdy nie są kwestionowane ustalenia faktyczne, w odniesieniu do których prawo to stosowano”).

Zarzut obrazy prawa procesowego - art. 7 k.p.k. i art. 5 §2 k.p.k.

Nie dostrzega Sąd Odwoławczy naruszenia art. 7 k.p.k. jak podniesiono w apelacji obrońcy oskarżonej. W procesie karnym przy rekonstrukcji faktów obowiązują dwie zasady dowodowe. Pierwsza wynikająca z art. 7 k.p.k., która pozwala sądowi na dokonanie ustaleń na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego ocenianego swobodnie z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego i druga wynikająca z art. 5§2 k.p.k., nakazująca wszelkie wątpliwości rozstrzygać na korzyść oskarżonego. Wskazane powyżej zasady czynienia ustaleń podlegają ochronie prawnej, bowiem właśnie sąd jest uprawniony do takiej analizy dowodów. Twierdzenia przeciwne jak w przedmiotowej apelacji, by mogły być skuteczne muszą być wykazane dowodami przeciwnymi, których ocena podlega takim samym zasadom logicznego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Nie jest wystarczające wyłącznie przedstawienie odmiennej wersji zdarzeń, zwłaszcza na podstawie odmiennej subiektywnej oceny dowodów jakiej dokonała skarżąca, co do wyjaśnień oskarżonej i M. D.. Powoływanie się na fragment wyjaśnień oskarżonej (że przyznała się wyłącznie do zadania jednego ciosu nożem, którego nie odnaleziono) i wyciąganie z tego wniosku, że dowodowo nie wykazano zamiaru zabójstwa jest niedopuszczalnym - dowolnym rozumowaniem, sprzecznym z art. 7 k.p.k. O zamiarze działania oskarżonej wyjaśnił oskarżony M. D. - k. 1185 , gdy powiedział " w pewnym momencie moja żona stanęła nad nim i poderżnęła mu gardło", wypowiadał się w tej sprawie biegły specjalista lekarz, który w sposób kategoryczny potwierdził zadanie 8 ran pokrzywdzonemu ,w tym 5 ran kłutych, a śmiertelne rany zadane były w klatkę piersiową i gardło. Prawidłowo zatem sąd I instancji przyjął działanie oskarżonej z zamiarem bezpośrednim zabójstwa podjętym nagle skutkującym odpowiedzialnością z art. 148§1 k.k. W sprawie nie zaistniały także takie okoliczności co do faktów, które nakazywałyby zastosować art. 5 § 2 k.p.k. i wątpliwy fakt rozstrzygnąć na korzyść oskarżonej. Przecież sąd w sposób pewny ustalił, że ciosy nożem zadawała wyłącznie oskarżona.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary (25 lat pozbawienia wolności).

Przy ocenie zasadności apelacji obrończyni oskarżonej i podniesionego zarzutu rażącej niewspółmierności - surowości orzeczonej kary 25 lat pozbawienia wolności, Sąd Apelacyjny pragnie przedstawić kilka uwag o charakterze porządkującym. Z jednej strony miał na uwadze słuszne argumenty podniesione w apelacji obrońcy ( co do tego zarzutu), jednak z drugiej strony wobec nietrafności zarzutów obrazy prawa materialnego i procesowego musiał mieć na uwadze ustalenia poczynione przez sąd meriti, co do okoliczności czynu, rodzaju ustalonego zamiaru działania oskarżonej i stopnia winy. Powoduje to, że należało przyjąć za sądem pierwszej instancji, iż oskarżona zadając pokrzywdzonemu chowającemu się w budzie ciosy nożem działała bez ustalonego zamiaru, natomiast wyprowadzając cios skutkujący przecięciem gardła niewątpliwie działała z zamiarem bezpośrednim, jakkolwiek powstałym nagle i podjęty zamiar zabicia pokrzywdzonego zrealizowała. Takie ustalenia wynikają z uzasadnienia Sądu I instancji (karta 1413/2,1421/2,1422 ) i te ustalenia sąd odwoławczy podziela i akceptuje. Te ustalenia są o tyle istotne, że mają wpływ na wymiar kary za dokonaną zbrodnię zabójstwa. Oskarżona została skazana za podstawowy typ zabójstwa to jest art. 148 § 1 k.k. Za to przestępstwo ustawodawca przewiduje karę pozbawienia wolności od 8 do 15 lat lub karę 25 lat pozbawienia wolności albo karę dożywotniego pozbawienia wolności. Sąd pierwszej instancji słusznie pominął całkowicie możliwość orzeczenia kary eliminacyjnej dożywotniego pozbawienia wolności, albowiem w sposób oczywisty kara taka w przypadku oskarżonej wymierzyć nie podobna. Jednak orzekł drugą karę eliminacyjną, bowiem w wymiarze 25 lat pozbawienia wolności. Oczywiście tak orzeczona kara mieści się w granicach ustawowego zagrożenia i zapewne zapadła w ramach sądowego uznania o którym mowa w art. 53 § 1 k.k. zawierającego tzw. dyrektywy wymiaru kary. W przepisie tym jest także mowa, o tym, że karę wymierza się w taki sposób, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniała stopień społecznej szkodliwości czynu oraz brała pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. W ocenie sądu odwoławczego wskazany w przepisie porządek chronologiczny okoliczności, które sąd bierze pod uwagę nie jest bez znaczenia. Na jednym z pierwszych miejsc znajduje się dyrektywa odnosząca się do stopnia zawinienia sprawcy, a na ostatnim dyrektywa dotycząca kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Ma to o tyle znaczenie, że karę w każdym przypadku należy indywidualizować do potrzeb i możliwości skazanego w zakresie jego resocjalizacji penitencjarnej. Tymczasem Sąd meriti orzekł karę eliminacyjną, wykluczającą oskarżoną ze społeczeństwa. W dacie orzekania domniemuje się bowiem wykonanie wymierzonej kary w całości.

Sąd Apelacyjny podziela częściowo podniesione w apelacji argumenty co do wymierzonej kary. Rzeczywiście wymierzona oskarżonej kara 25 lat pozbawienia wolności razi swoją surowością. Za takim stanowiskiem przemawiają następujące argumenty:

Po pierwsze cel w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa jest osiągnięty także faktem, że po ujawnieniu przestępstwa sprawca tej zbrodni został ujęty, osadzony w Areszcie Śledczym, w którym przebywa do chwili obecnej. Wymiar kary orzeczonej dla sprawcy ma dla społeczeństwa znaczenie, ale wyłącznie w momencie ujawnienia przestępstwa. Z każdą chwilą upływu czasu od daty zdarzenia wysokość wymierzonej kary w ujęciu społecznym także ulega zmniejszeniu, zwłaszcza po ujawnieniu w jawnym procesie sądowym wszystkich okoliczności popełnionego czynu w tym także okoliczności korzystnych dla skazanego sprawcy.

Po drugie celem kary jest spełnienie funkcji zapobiegawczej i wychowawczej która ma osiągnąć zmianę postawy sprawcy i wdrożyć go do porządku prawnego. Ta okoliczność jest niezwykle istotna w przedmiotowej sprawie, albowiem z dokumentów sprawy wynika, że skazana nie jest osobą niebezpieczną dla porządku prawnego. Dotychczas nie była karana, a w miejscu zamieszkania miała pozytywną opinię ( k. 346).

Po trzecie wreszcie z niekwestionowanych opinii psychologicznej i psychiatrycznej wynika, że oskarżona jakkolwiek w świetle prawa nie miała ograniczenia w zakresie rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem (po myśli art. 31 § 1 i 2 k.k.), to jednak na ocenę jej zachowania wpływ miało to, że jakkolwiek rozwój intelektualny jest w normie, to osobowość ma zaburzoną, a uczuciowość wyższą jedynie umiarkowaną, stwierdzono zaburzony proces radzenia sobie z trudnymi sytuacjami z uwagi na brak prawidłowych wzorców ( k. 1296).

Przytoczone wyżej cechy oskarżonej mają zdaniem Sądu Odwoławczego wskazać, że stopień zawinienia jednak należy ocenić w kategoriach niższego niż wysoki. Skoro bowiem przyjmuje się, że popełnienie czynu w warunkach art. 31 § 1 k.k. znosi winę, a przestępstwa w warunkach art. 31 § 2 k.k. w sposób znaczny ją ogranicza to jakkolwiek prawnie nie jest to uregulowane to sprawca, który dokonuje przestępstwa pod wpływem wielu czynników jak poczucie odpowiedzialności za rozwiązanie konfliktów rodzinnych, odhamowanie alkoholowe, negatywne wzorce z dzieciństwa, empatia jedynie na umiarkowanym poziomie, to osoba taka powinna być oceniana łagodniej, gdyż jej stopień zarzucalności zachowania zgodnego z prawem jest inny niż człowieka o poziomie intelektualnym przeciętnym czy też wyższym.

Poza dyskusją w przedmiotowej sprawie jest fakt, iż popełniona zbrodnia zabójstwa jest czynem o wysokim stopniu szkodliwości społecznej. Oskarżona dopuściła się naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego i moralnego, zabrała życie innej osobie. Popełnione przestępstwo jest oczywiście nieodwracalne w zakresie skutków, stąd też przy tego typu sprawcach wykluczona jest możliwość naprawienia wyrządzonej szkody czy krzywdy. Okolicznością obciążającą, którą Sąd Odwoławczy dostrzega jest także jej zachowanie po popełnionym przestępstwie, a zmierzające do zatarcia śladów popełnionego czynu.

W przedmiotowej sprawie okoliczności obciążające należy mierzyć z okolicznościami korzystnymi dla oskarżonej. Takimi okolicznościami są : generalnie pozytywna opinia o skazanej zarówno z czasu przed przestępstwem jak również uzyskana w Zakładzie Karnym, gdzie aktualnie przebywa. Nie można nie docenić dotychczasowej niekaralności oskarżonej. Przypisany oskarżonej zamiar działania bezpośredni o charakterze nagłym bez wątpienia wskazuje na niższy stopień zawinienia ( zob. V KK 317/18 - Postanowienie Sądu Najwyższego − Izba Karna z 18 lipca 2019 r). Wszak przyjęte przez Sąd I instancji i zaaprobowane przez sąd odwoławczy ustalenia faktyczne wskazują, że zamiar bezpośredni zabójstwa trwał tylko przez chwilę w końcowym czasie przestępczego działania.

Praktyka orzecznicza, zwłaszcza Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu wskazuje, iż wymierzona kara jest jedną z najwyższych kar w tego typu sprawach. Sąd Apelacyjny rozpoznając zarzut rażącej niewspółmierności kary podziela oczywiście niekwestionowane stanowisko, że nie w każdym wypadku odmiennej oceny wymiaru kary niż uczynił to Sąd pierwszej instancji, może dokonać korekty wyroku w tym zakresie. Sąd Odwoławczy dokonuje korekty wymiaru kary, tylko gdy dochodzi do przekonania, że orzeczony wymiar w sposób istotny - rażący przekracza wymiar kary pożądanej w określonym przypadku. W przedmiotowej sprawie Sąd Apelacyjny uznał, że orzeczona kara 25 lat pozbawienia wolności jest rażąco surowa i nie powinna się ostać. Kara 25 lat pozbawienia wolności ma w swoim zakresie eliminacyjny charakter dlatego powinna być stosowana wyjątkowo, jedynie w najpoważniejszych sprawach, gdzie nie istnieją żadne szanse na resocjalizację sprawcy − II AKa 234/19 wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 marca 2020r. Karą właściwą dla oskarżonej jest kara 15 lat pozbawienia wolności, która z jednej strony uwzględnia wysoki stopień szkodliwości społecznej czynu, z drugiej strony bierze jednak pod uwagę niższy stopień zawinienia oskarżonej, który jak wskazano wyżej wynika z jej cech osobniczych, właściwości i warunków życia przed popełnieniem przestępstwa. Tak wymierzona kara niewątpliwie osiągnie swoje cele zapobiegawcze i wychowawcze − zdaniem Sądu Odwoławczego, oskarżona nigdy więcej nie posunie się do takiego czynu, już choćby z samego faktu uzyskania w warunkach penitencjarnych wyższego stopnia świadomości społecznej. Także cele kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa są osiągnięte, a wypełnienie tego celu nie powinno się sprowadzać do prostego spełnienia oczekiwań społecznych, które to oczekiwania pozbawione informacji szczegółowych o czynie i sprawcy, w większości przypadków hołdują zasadzie "oko za oko, ząb za ząb". To prawda, że w przedmiotowej sprawie każdy uczestnik postępowania może inaczej postrzegać naganność dokonanego czynu, a także konieczność sprawiedliwej odpłaty, ale postępowanie karne prowadzone w dwóch instancjach przez wieloosobowy skład orzekający w sposób możliwie najbardziej obiektywny ocenia dokonany czyn i winę sprawcy.

Wniosek

Obrońca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku:

- poprzez przyjęcie, że zachowanie oskarżonej wypełniło znamiona czynu zabronionego stypizowanego w art. 157 § 1 k.k., i wymierzenie kary w ustawowych granicach przewidzianych dla wskazanego przestępstwa z zastosowaniem złagodzenia kary z uwagi motywy działania spowodowane ochroną matki,

- ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu oraz zasądzenie kosztów obrony za obydwie instancje według norm przepisanych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy oskarżonej o przyjęcie odpowiedzialności wyłącznie z art. 157 § 1 k.k. jest całkowicie chybiony, a to wobec prawidłowo poczynionych przez sąd meriti ustaleń, co do zamiaru działania oskarżonej − zamiaru zabójstwa jak również skutku do którego działanie oskarżonej doprowadziło − śmierci pokrzywdzonego T. Z. (1). Częściowo zasadny okazał się natomiast wniosek o zmniejszenie orzeczonej kary. Przyczyny dla których Sąd Odwoławczy tak postąpił wskazano powyżej.

3.2.

Obrońca z urzędu oskarżonego M. D. (1) adwokat D. D. (1) zaskarżyła wyrok na korzyść oskarżonego i na podstawie art. 438 punkt 3 i 4 k.p.k. wyrokowi zarzuciła :

1.rażącą surowość i tym samym niewspółmierność orzeczonej kary w stosunku do stopnia winy, motywacji i sposobu zachowania się oskarżonego M. D. (1), a nadto do jego właściwości i warunków osobistych, gdy dla osiągnięcia celów kary wystarczy jej znacznie niższy wymiar; jak również poprzez naruszenie artykułu 239 § 3 k.k. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie w sytuacji, gdy oskarżony pomagał osobie najbliższej − swojej żonie,

2. nieprawidłowe zasądzenie od oskarżonych A. S. − D. i M. D. (1) solidarnie na rzecz oskarżycielki posiłkowej D. G. (1) kwoty 3.240 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce w tej sprawie w sytuacji gdy była reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu r.pr. M. J. i powinny zostać zasądzone te koszty od Skarbu Państwa na jego rzecz, przy czym zgodnie z § 17 ust. 2 pkt. 5 i ust. 7 w zw. z § 4 ust. 1,2 i 3 w związku z § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu kwota ta powinna wynosić 1992,60 zł brutto .

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1.

Zarzut obrońcy całkowicie niezasadny, a podniesiony zarzut nie zastosowania art. 239§3 k.k. jest nietrafny w sposób oczywisty. Przepis ten przewiduje jedynie możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary w sytuacji, gdy sprawca przestępstwa poplecznictwa pomaga osobie najbliższej w ukryciu śladów dokonanego przestępstwa. W żadnym momencie przepis ten nie przewiduje konieczności jego zastosowania nawet jeżeli spełnią się wszystkie przesłanki ustawowe tego przepisu. In concreto zatarcie śladów przestępstwa poprzez przeniesienie zwłok T. Z. i ukrycie ich za stodołą, nie pozwala na zastosowanie tego przepisu i zmniejszenie w sposób nadzwyczajny orzeczonej kary pozbawienia wolności. Instytucja nadzwyczajnego złagodzenia kary ma charakter szczególny i nie może być interpretowana w sposób rozszerzający, a także nie może być nadużywana. Przyjmuje się, że powinna mieć zastosowanie w sytuacji kiedy najniższa możliwa od orzeczenia kara byłaby niewspółmiernie surowa wobec niższego stopnia szkodliwości społecznej czynu i winy sprawcy. W przedmiotowej sprawie takich okoliczności się nie stwierdza bowiem zbrodnia zabójstwa, której ukrycia dokonał oskarżony nosi wysoki ładunek szkodliwości społecznej i w żaden sposób nie może być pobłażana. Pamiętać należy, że na każdym obywatelu ciąży obowiązek powiadomienia organów ścigania o dokonanej zbrodni zabójstwa. Działanie przeciwne polegające na zacieraniu śladów dokonanego przestępstwa musi być napiętnowane jako sprzeczne z moralnym obowiązkiem każdego obywatela. Wymierzona oskarżonemu M. D. (3) kara 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie jest karą rażąco surową skoro ustawowe zagrożenie przewiduje możliwość orzeczenia kary 5 lat pozbawienia wolności.

Pamiętać należy, że w toku postępowania odwoławczego Sąd Odwoławczy nie może zmienić kary czy jej wymiaru tylko dlatego, że ma inne przekonanie, że mogłaby być wymierzona kara łagodniejsza, lub surowsza albo innego rodzaju, a orzeczenia reformatoryjnego w tym zakresie może dokonać wyłącznie wtedy, kiedy kara wymierzona za poszczególne przestępstwa czy też kara łączna razi swą niesprawiedliwością (tak m. in.: wyrok SN z dnia 16 lutego 2009r., II K 132/05, LEX nr 725034). W niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że tylko wtedy możliwa jest korekta wyroku sądu I instancji w zakresie wymiaru kary, kiedy zaakceptowanie kary orzeczonej przez sąd I instancji czyniłoby to orzeczenie niesprawiedliwym. W przedmiotowej sprawie tak oczywiście nie jest, oskarżony dopuścił się przestępstwa naruszając w ten sposób szereg dóbr prawnie chronionych. Przestępstwo to popełnił w stanie nietrzeźwości alkoholowej po to by utrudnić jego wykrycie. Oskarżony ten posiadał w miejscu zamieszkania jedynie przeciętną opinię. Twierdzenie zatem, że wymierzona kara łączna 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności jest rażąco surowa przy wskazanych wyżej okolicznościach negatywnych dla tego oskarżonego jest oczywiście nietrafne.

Ad 2.

Podniesiony zarzut nieprawidłowego zasądzenia na rzecz oskarżycielki posiłkowej kosztów pomocy prawnej był zasadny w całej rozciągłości. Sąd Apelacyjny dokonał stosownej korekty wyroku i zasądził należne pełnomocnikowi oskarżycielki posiłkowej wynagrodzenie za świadczoną jej pomoc prawną w postępowaniu przed sądem I instancji.

Wniosek

Obrończyni oskarżonego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary i wymierzenie kary znacznie łagodniejszej, proporcjonalnej do stopnia ustalonej winy oskarżonego z uwzględnieniem okoliczności łagodzących oraz o zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów procesu z uwagi na trudną sytuację finansową.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z powodów wskazanych powyżej brak było podstaw do obniżenia wymierzonej kary.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 455 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd Odwoławczy utrzymał wyrok Sądu I instancji w następującym zakresie:

I. Oskarżoną A. D. (1), uznaje za winną tego, że w nocy z 29 na 30 grudnia 2019 r. w C. woj. (...), działając w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia T. Z. (1), używając noża zadała mu co najmniej pięć uderzeń w różne części ciała, w wyniku czego pokrzywdzony doznał obrażeń ciała w postaci rany cięto-kłutej przednio-bocznej powierzchni szyi po stronie lewej o powierzchni 8,5 cm x 4 cm z przecięciem mięśni szyi i błony tarczowo-gnykowej połączonej kanałem z raną kłutą na przedniej powierzchni szyi po stronie prawej o wymiarach 3,1 cm x 1,5 cm, rany kłutej przedniej powierzchni klatki piersiowej po stronie prawej z przekłuciem ściany klatki piersiowej, nie drążącej do jamy opłucnowej o wymiarach 3,4 cm x 1,4 cm, rany kłutej pleców w okolicy prawej łopatki o wymiarach 4 cm x 1,2 cm z kanałem o długości około 13 cm powodującym przekłucie szóstej przestrzeni międzyżebrowej oraz dolnego płata prawego płuca z przecięciem oskrzela płatowego z obecnością około 800 ml płynnej krwi w prawej jamie opłucnowej i odmą opłucnową, rany kłutej okolicy lędźwiowej prawej o wymiarach 2,8 cm x 0,5 cm drążącej tkankę podskórną na głębokość około 2 cm ku dołowi i przyśrodkowo, rany ciętej o wymiarach 2,5 cm x 0,2 cm na grzbietowej powierzchni lewej ręki, dwóch ran kłutych uda lewego – na przednio przyśrodkowej powierzchni uda o wymiarach 3,5 cm x 0,8 cm z przecięciem mięśnia czworogłowego i na bocznej powierzchni uda o wymiarach 6,6 cm x 3,5 cm w kształcie kąta rozwartego, łączący się ze sobą kanałem o długości 18 cm, na skutek czego doszło do następowego wykrwawienia się pokrzywdzonego i jego zgonu, tj. popełnienia czynu z art. 148 § 1 k.k.;

II. Oskarżonego M. D. (1), w ramach czynu zarzuconego mu, uznaje za winnego tego, że w nocy z 29 na 30 grudnia 2019 r. w C. w woj. (...), w celu utrudnienia postępowania karnego, podjął czynności zmierzające do uniknięcia przez swoją żonę A. D. (1) odpowiedzialności karnej za zabójstwo T. Z. (1), w ten sposób, że pomógł jej usunąć ciało z miejsca zabójstwa, a następstwie ukrył je za pobliskim budynkiem gospodarczym przykrywając liśćmi i gałęzią, tj. popełnienia czynu z art. 239 § 1 k.k. i za to na podstawie tego przepisu wymierza mu karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

III. Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeka od oskarżonej A. D. (1) na rzecz oskarżycielki posiłkowej D. G. (1) tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę wynikłą z popełnienia przypisanego jej przestępstwa, kwotę 15.000 zł;

IV. Na podstawie art. 63 § 1 kk oskarżonemu M. D. (1) na poczet orzeczonej kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności zalicza okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie od dnia 30 grudnia 2019 roku do dnia 16 lutego 2021 roku;

V. Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata D. D. (1) kwotę 1.992,60 złotych wraz z podatkiem VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

VII. Zasądza od oskarżonego M. D. (1) w części koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa w wysokości 1.253,41 złotych i wymierza mu opłatę w wysokości 400,00 złotych;

VIII. Zwalnia oskarżoną A. D. (1) od ponoszenia kosztów sądowych, zaliczając wydatki poniesione w sprawie na rachunek Skarbu Państwa.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku w zakresie podniesionych zarzutów i wniosków zawartych w apelacjach doprowadziła do stwierdzenia, iż sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób bardzo rzetelny, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie zarzuconych oskarżonym przestępstw, przy czym ustalenia te wynikają z prawidłowo dokonanej oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów osobowych i dowodów z dokumentów. Ocena ta uwzględnia zasady wynikające z art. 410 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 5 § 2 k.p.k., których to przepisów jak wynika z wcześniejszej części uzasadnienia (sekcja 3) sąd I instancji nie naruszył. Skoro argumenty podniesione w apelacjach obrońców oskarżonych nie mogły być uwzględnione to należało utrzymać w mocy rozstrzygnięcie dotyczące przesądzenia o sprawstwie i winie oskarżonej A. D. (1) co do zbrodni z art. 148§1 kk i co do M. D. (1) w zakresie przestępstwa z art. 239§1 k.k. Wymierzona M. D. kara za przestępstwo z art. 239§1 k.k. jest karą, która właściwie odnosi się do wysokiego stopnia szkodliwości społecznej popełnionego czynu oraz dużego stopnia zawinienia tego oskarżonego. Pewne zastrzeżenia budziła kara wymierzona oskarżonej A. D. za zbrodnię z art. 148§1 k.k. W tej sytuacji orzeczenie zostało zmienione, z powodów wskazanych w sekcji 3.1 uzasadnienia.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy w ten sposób, że:

a. wymierzoną karę pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. przypisane A. D. (1) w pkt. I części rozstrzygającej wyroku obniżył do lat 15,

b. uchylił orzeczenie zawarte w pkt. VI części rozstrzygającej, co do solidarnego obciążenia oskarżonych A. D. (1) i M. D. (1) kosztami pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej D. G. (1),

- zasądził od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. M. J. 1992,60 zł wraz z podatkiem VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej D. A.,

- w pozostałym zakresie wyrok utrzymał w mocy,

- zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. D. D. (1) 738 zł wraz z podatkiem VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. D. (1) w postępowaniu odwoławczym,

- zasądził od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. M. J. 738 zł wraz z podatkiem VAT tytułem pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej D. A. w postępowaniu odwoławczym.

Zwięźle o powodach zmiany

Wyrok Sądu pierwszej instancji zmieniono w zakresie wymierzonej kary pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 148 § 1 k.k., którą obniżono z lat 25 do lat 15, a to z uwagi, że częściowo uwzględniono argumenty zawarte w apelacji obrońcy oskarżonej, a w szczególności te dotyczące zmiany wyroku w części orzeczonej kary, z uwagi na zarzut jej rażącej niewspółmierności ( zob. uwagi zawarte w sekcji 3.1).

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

W zakresie kosztów postępowania odwoławczego Sąd Apelacyjny orzekł następująco :

-zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. D. D. (1) 738 zł wraz z podatkiem od towarów i usług tytułem pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. D. (1) w postępowaniu odwoławczym,

- zasądził od Skarbu Państwa na rzecz r.pr. M. J. 738 zł wraz z podatkiem od towarów i usług tytułem pomocy prawnej udzielonej oskarżycielce posiłkowej D. A. w postępowaniu odwoławczym,

- zwolnił oskarżonych M. D. (1) i A. D. (1) od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego zaliczając poniesione wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

Podstawą prawną przyznanych wynagrodzeń: obrońcy oskarżonego z urzędu i pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej z urzędu są odnośne przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu oraz przez radcę prawnego z urzędu. Podstawą zwolnienia oskarżonych od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego jest przepis art. 624 § 1 k.p.k. w związku z art. 634 k.p.k. oraz okoliczność, iż orzeczono wobec nich kary bezwzględnego pozbawienia wolności, stąd też możliwości zarobkowe i majątkowe są nieznaczne.

7.  PODPIS

SSA Maciej Skórniak SSA Jarosław Mazurek SSA Janusz Godzwon

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonej A. D. (1) adw. A. W.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

całość rozstrzygnięć

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego M. D. (1) adw. D. G. (2) − D.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie, co do wymiaru kary

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana