Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 listopada 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił ubezpieczonej J. K. prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie udowodniła pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przez okres wynoszący co najmniej 15 lat. Organ rentowy przyjął za udowodnione 11 lat 7 miesięcy i 18 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Nie uwzględniono natomiast okresów zatrudnienia od 18 lipca 1977 r. do 30 czerwca 1980 r. i od 1 lipca 1980 r. do 31 stycznia 1983 r. na podstawie wyroku Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 29 kwietnia 2004 r., ponieważ został wydany do decyzji Prezydenta G. w sprawie zasiłku przedemerytalnego, jednak nie jest on wiążący dla organu rentowego.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona wskazała, że organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w B. od 18 lipca 1977 r. do 31 stycznia 1983 r., podważając tym samym prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 29 kwietnia 2004 r. uznającego pracę w warunkach szczególnych, Sąd ten wydając wyrok nie zakwestionował przedłożonych środków dowodowych na okoliczność pracy w szczególnych warunkach. Dokumenty potwierdzające sporny okres pracy w szczególnych warunkach były w posiadaniu organu rentowego już w chwili wydania decyzji o przyznaniu prawa do emerytury. W ocenie ubezpieczonej udowodniła ona staż 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wobec tego wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zaliczenie okresu zatrudnienia w (...) od 18 lipca 1977 r. do 31 stycznia 1983 r. jako pracy w warunkach szczególnych oraz wyrównanie emerytury z rekompensatą
od dnia nabycia prawa do emerytury wraz z należnymi odsetkami.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. W toku postępowania organ rentowy zakwestionował możliwość zaliczenia ubezpieczonej do okresu pracy w warunkach szczególnych okresu od 1 czerwca 1995 r. do 20 grudnia 2001 r. zatrudnienia w Fabryce (...) sp. z o.o. w G. na stanowisku specjalisty ds. planowania i kierownika Działu Logistyki, wskazując, że ubezpieczona w tym okresie nie wykonywała pracy szczególnie obciążającej narząd wzroku i wymagającej precyzyjnego widzenia.

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem wydanym w sprawie IV U 1649 w dniu 30 listopada 2020r. oddalił odwołanie ubezpieczonej oraz ustalił, co następuje;

J. K. w okresie od 1 września 1975 r. do 31 stycznia 1983 r. pracowała w (...)Zakładach (...) w B. na stanowiskach obuwnika szwacza i brygadzisty manipulanta. W początkowym okresie zatrudnienia do 31 stycznia 1978 r. ubezpieczona miała zawartą umowę o naukę zawodu jako uczeń szkoły przyzakładowej. Wtedy przez 2 dni pobierała naukę, a przez 4 dni pracowała.

Od 18 lipca 1977 r. została zatrudniona na podstawie umowy o pracę jako szwaczka. Pracowała na szwalni przy produkcji cholewek do obuwia. Cholewki były skórzane, ale też wykonywano je z innych materiałów skóropodobnych. W dziale przygotowawczym dokonywano wykroju elementów obuwia, następnie przekazywanych do szwalni, gdzie znajdowało się kilka stanowisk, na których wykonywano kolejno czynności składające się na produkcję cholewek. Znajdowały się tam 4 taśmy produkcyjne, przy każdej pracowało od 4 do 6 osób. . Ubezpieczona zajmowała się smarowaniem cholewek i podszewek przy pomocy kleju kauczukowego, następnie łącząc ze sobą te dwa elementy i przekazując produkt do obszycia. Zdarzało się, że była również kierowana do szycia podszewek.

Z dniem 1 lipca 1980 r. ubezpieczonej powierzono stanowisko brygadzisty manipulanta w związku ze zwolnieniem się z pracy B. P.. Do zakresu obowiązków na tym stanowisku należało m.in.: pobieranie z kasy gotówki na wypłatę zaliczek i wynagrodzeń pracownikom, wykonanie wypłaty pracownikom, rozliczanie się z kasą z pobranej gotówki zgodnie z instrukcją głównego księgowej, ścisłe przestrzeganie instrukcji głównego księgowego. Ponadto ubezpieczona organizowała pracę zespołu pracowników, wydawała im polecenia, pobierała materiały z magazynu (w tym olej, naftę, benzynę, klej, aceton)
i rozdzielała je na poszczególne stanowiska, a także sprawdzała listy obecności, wypełniała karty pracy i sporządzała raporty. W razie potrzeby – na polecenie kierownika - pracowała również w szwalni przy klejeniu, szyciu lub pakowaniu sklejonych elementów. Stanowisko pracy ubezpieczonej jako manipulantki znajdowało się w pomieszczeniu poza szwalnią,
z oddzielnym wejściem. Oprócz ubezpieczonej pracował tam również kierownik.

Ubezpieczona pracowała w systemie dwuzmianowym. Na każdej zmianie było około 20-30 osób. Nie otrzymywała dodatku za pracę w warunkach szczególnych.

W powyższym zakładzie pracy zatrudniona była równieżJ. L. w latach 1969-1992, początkowo jako uczennica szkoły przyzakładowej, a następnie na produkcji jako szwaczka, w dalszej kolejności na stanowisku instruktorki nauki zawodu oraz zaopatrzeniowca. Wyżej wymieniona znała ubezpieczoną z okresu jej pracy w charakterze manipulantki.

W okresie od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1995 r. J. K. była zatrudniona
w (...)Zakładach (...) S.A. w G. początkowo jako konfekcjoner wyrobów. W zakładzie produkowano obuwie sportowe. Ubezpieczona wykonywała pracę w dziale szwalni jako szwaczka przy klejeniu i szyciu obuwia.

Następnie od 1 czerwca 1988 r. ubezpieczona pracowała jako specjalista ds. zaopatrzenia, zajmowała się wtedy zamawianiem towaru.

W dniu 4 października 2001 r. zostało ubezpieczonej wystawione świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że była zatrudniona w (...)Zakładach (...) S.A. w G. w okresie od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1995 r., przy czym okresie od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1988 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę na stanowisku konfekcjonera wyrobów określoną w Dziale IV poz. 21 pkt 26 wykazu A stanowiącego załącznik Nr 3 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego lekkiego.

Od 1 czerwca 1995 r. do 20 grudnia 2001 r. J. K. była zatrudniona w Fabryce (...) sp. z o.o. w G. jako specjalista ds. zaopatrzenia, a od 1 czerwca 1995 r. jako kierownik działu zaopatrzenia. Ubezpieczona miała swoje stanowisko w pokoju mieszczącym się przy hali produkcyjnej. Do jej zadań należało zamawianie towaru, przy czym zamówienia sporządzała na komputerze. Ponadto wyliczała koszt surowców. Wprowadzała również do komputera informacje statystyczne dotyczące ilości dokonanych zamówień, zużycie produktów oraz przychody i rozchody. Ubezpieczona nadzorowała pracowników magazynu podręcznego. Bywała także na różnych oddziałach celem dokonywania ustaleń niezbędnych dla działu zaopatrzenia.

W świadectwie pracy wystawionym w dniu 18 grudnia 2001 r. w pkt 8 dotyczącym wykonywania pracy w warunkach szczególnych pracodawca nie wskazał, aby ubezpieczona wykonywała taką pracę.

W dniu 18 grudnia 2001 r. ubezpieczonej zostało wystawione przez syndyka świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych, w którym poświadczono, że w powyższym okresie zatrudnienia ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 czerwca 1995 r. do 30 września 2001 r. pracowała na stanowiskach kierownika działu logistyki i specjalisty ds. planowania, na których wykonywane są prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia – przy obsłudze monitorów ekranowych, wymienione w wykazie A Dziale XIV poz. 5 pkt 5 stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego lekkiego.

W dniu 21 grudnia 2001 r. ubezpieczona wystąpiła do Powiatowego Urzędu Pracy w G. o ustalenie prawa do zasiłku przedemerytalnego oraz o ustalenie, że wykonywała pracę w warunkach szczególnych w (...) Zakładach (...) w B..

Decyzją z 11 stycznia 2002 r. Prezydent Miasta G. uznał ubezpieczona z dniem 21.12.2001 r. bezrobotną i przyznał od 29.12.2001 r. prawo do zasiłku dla bezrobotnych.

Decyzją z dnia 18 listopada 2002 r. Prezydent Miasta G. odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku przedemerytalnego wskazując, że okresy wykonywania pracy w warunkach szczególnych są uwzględniane po przedłożeniu odpowiedniej dokumentacji, zgodnie z wymogami określonymi w przepisach bądź na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Odpowiednim dokumentem do uznania pracy za pracę w warunkach szczególnych jest zaświadczenie wystawione pracownikowi na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Decyzją z 31 grudnia 2002 r. Wojewoda (...) podtrzymał powyższe orzeczenie. Wskazał, że J. K. podjęła próbę udowodnienia 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych w postępowaniu przed sądem powszechnym, jednakże wyrokiem z dni 12 września 2002 r. w sprawie VII P 422/02 powództwo zostało oddalone.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona zarzuciła, że organy obu instancji bezpodstawnie nie uznały jej pracy w (...) w B. jako pracy w warunkach szczególnych.

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2003 r. sygn. akt SA/Bd 1135/03 Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Bydgoszczy uchylił powyższe decyzje, nie przesądzając o zasadności twierdzeń ubezpieczonej dotyczących wykonywania przez nią pracy w warunkach szczególnych i wskazując na konieczność uzupełnienia postępowania dowodowego na okoliczność charakteru tej pracy.

W związku z powyższym Powiatowy Urząd Pracy wszczął z urzędu postępowanie w powyższym zakresie.

Decyzją z dnia 5 listopada 2003 r. nr (...) Prezydent Miasta G. orzekł m.in. o przyznaniu J. K. prawa do zasiłku przedemerytalnego od 24 października 2003 r. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że przeprowadził postępowanie dowodowe przesłuchując świadków, celem ustalenia charakteru pracy wykonywanej przez wyżej wymienioną w okresie od 1 września 1975 r. do 31 stycznia 1983 r. w (...) Zakładach (...): w B., a także wystąpił do Archiwum Zlikwidowanych Przedsiębiorstw w B. o wydanie angaży z akt osobowych strony. Świadkowie potwierdzili fakt świadczenia pracy w charakterze obuwnika i brygadzisty manipulanta w pełnym wymiarze czasu pracy. Wobec tego organ uznał, że łączny okres pracy uprawniający do nabycia prawa do zasiłku przedemerytalnego wynosił w przypadku ubezpieczonej 26 lat 3 miesiące i 11 dni, w tym ponad 25 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona odwołała się do Wojewody (...) podnosząc zarzut wadliwości rozstrzygnięcia co do wysokości przyznanego świadczenia i daty jego przyznania. Decyzją z dnia 18 grudnia 2003 r. powyższe orzeczenie zostało uchylone w części dotyczącej wysokości przyznanego zasiłku przedemerytalnego i utrzymane w pozostałej części. Organ potwierdził, że ubezpieczona posiadała okres uprawniający do zasiłku wynoszący 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

J. K. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy.

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2004 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uchylił zaskarżone decyzje. Wyrok stał się prawomocny z dniem 24 czerwca 2004 r.

Decyzją z 1 lipca 2004 r. Prezydent G. orzekł o uchyleniu decyzji Prezydenta G. z 11 stycznia 2002 r. i 2 grudnia 2002 r. oraz przyznaniu prawa do zasiłku przedemerytalnego od 22 grudnia 2001 r. uznając, iż ubezpieczona legitymowała się okresem uprawniającym do zasiłku wynoszącym 26 lat 3 miesiące i 11 dni, w tym ponad 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W dniu 18 lipca 2019 r. J. K. wystąpiła z wnioskiem o emeryturę wraz rekompensatą.

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2019 r. ubezpieczonej zostało przyznane prawo do emerytury od 1 lipca 2019 r.

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 listopada 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił ubezpieczonej J. K. prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie udowodniła pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przez okres wynoszący co najmniej 15 lat. Organ rentowy przyjął za udowodnione 11 lat 7 miesięcy i 18 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Nie uwzględniono natomiast okresów zatrudnienia od 18 lipca 1977 r. do 30 czerwca 1980 r. i od 1 lipca 1980 r. do 31 stycznia 1983 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje;

Powyższe ustalenia faktyczne zostały poczynione na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach sądowych niniejszej sprawy, w tym aktach osobowych ubezpieczonej ze spornych okresów zatrudnienia i w aktach spraw dotyczących przyznania świadczenia przedemerytalnego oraz w aktach prowadzonych przez organ rentowy, jak również w oparciu o zeznania świadka J. L. oraz przesłuchanie ubezpieczonej J. K. w charakterze strony.

Sąd Okręgowy dał wiarę większości dowodom z dokumentów, gdyż były jasne, pełne, rzetelne, a nadto żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności ani ich mocy dowodowej, dlatego nie budziły one również wątpliwości Sądu. Organ rentowy w toku postępowania zakwestionował jedynie wystawione ubezpieczonej przez syndyka świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 18 grudnia 2001 r., w którym poświadczono,
że w okresie zatrudnienia od 1 czerwca 1995 r. do 20 grudnia 2001 r. w Fabryce (...) sp. z o.o. w G. ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 czerwca 1995 r. do 30 września 2001 r. pracowała na stanowiskach kierownika działu logistyki i specjalisty ds. planowania, na których wykonywane są prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia – przy obsłudze monitorów ekranowych, wymienione w wykazie A Dziale XIV poz. 5 pkt 5 stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r.
w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego lekkiego.

Walor wiarygodności Sąd Okręgowy przyznał również zeznaniom świadka J. L. i przesłuchaniu ubezpieczonej, oceniając je jako logiczne, spontaniczne i szczere, a nadto jako korespondujące wzajemnie ze sobą, jak i z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Świadek J. L. również pozostawała w zatrudnieniu w (...) Zakładach (...), a więc miała rozeznanie w zakresie charakteru wykonywanej przez ubezpieczoną pracy. Zeznania wyżej wymienionych odnoszące się do zakresu obowiązków ubezpieczonej w spornym okresie znajdowały potwierdzenie w aktach osobowych, w których znajduje się zakres czynności. Świadek J. L. co prawda nie pamiętała pracy ubezpieczonej w początkowym okresie jej zatrudnienia w charakterze ucznia nauki zawodu i na stanowisku szwaczki, jednakże sama zaczynała zatrudnienie przyuczając się do zawodu i następnie pracowała w dziale szwalni, wobec czego miała bezpośrednią wiedzę na temat warunków i charakteru tejże pracy. Wyżej wymieniona zapamiętała J. K. jako pracującą na stanowisku manipulantki.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła uprawnień ubezpieczonej do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, a więc posiadania na dzień 1 stycznia 2009 r. wymaganego 15–letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze. W zaskarżonej decyzji organ rentowy uznał, że praca wykonywana przez J. K. w (...) Zakładach (...) w B. od 18 lipca 1977 r. do 31 stycznia 1983 r. nie miała charakteru pracy w warunkach szczególnych. Ponadto w toku postępowania pełnomocnik organu rentowego kwestionował możliwość zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w okresie od 1 czerwca 1995 r. do 20 grudnia 2001 r. w Fabryce (...) sp. z o.o. w G..

Zgodnie z 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U. z 2018 r., poz. 1924 ze zm.), rekompensata oznacza odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Z kolei według art. 21 wymienionej ustawy – rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący
co najmniej 15 lat. Chodzi w tym przypadku o pracę, o której mowa w art. 32, 33, 39, 40 i 50c tej ustawy (art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych).

Przepis art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, iż ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wobec tego przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:

- utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 r. – w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. – podstawy normatywnej przewidującej takie uprawnienie;

- niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej;

- legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

- nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do wcześniejszej emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Trzeba podkreślić, że zgodnie z § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresy pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Organ rentowy, rozpoznając wniosek w sprawie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, może uwzględnić wyłącznie te okresy pracy w szczególnych warunkach, które zostały udowodnione na podstawie powyższego dokumentu bądź zaświadczenia stwierdzającego charakter i stanowisko pracy w warunkach szczególnych w określonych okresach. Dokumenty te są dla organu rentowego wiążące nie tylko w pozytywnym, ale i w negatywnym tego słowa znaczeniu. Oznacza to, że z jednej strony przedłożone zaświadczenie jest dowodem na fakt wykonywania przez zainteresowanego pracy w szczególnych warunkach, a z drugiej strony brak takiego zaświadczenia, czy nieprawidłowo wypełnione, uniemożliwia ustalenie tej okoliczności za pomocą innych środków dowodowych.

Niemniej w powyższym wypadku – braku bądź zakwestionowania przez organ rentowy powyższych środków dowodowych – zainteresowany może dochodzić ustalenia tych okoliczności w postępowaniu sądowym, w którym w myśl art. 472 i 473 k.p.c. powyższe obostrzenia nie obowiązują. Sąd nie jest bowiem związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. W postępowaniu o świadczenie emerytalno – rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia. Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika (umowy o pracę, świadectwa pracy, angaży, innych dokumentów). Zaliczenie nie udokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga przy tym dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych.

W zakresie prac w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. z 2020 r., poz. 53) odsyła do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Praca w szczególnych warunkach to tylko praca wymieniona w w/w rozporządzeniu
z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Rodzaje prac w szczególnych warunkach wyróżnia kryterium merytoryczne i formalne. Pierwsze kryterium zależy od wykonywania zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Drugie kryterium natomiast wymaga, aby praca ta była wymieniona w załączniku do rozporządzenia
z 7 lutego 1983 r. Nie ma więc pracy w szczególnych warunkach jako przesłanki prawa do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (czy prawa do rekompensaty), gdy zatrudnienie nie było pracą wykonywaną na stanowisku wymienionym w wykazie do rozporządzenia, choć warunki pracy mogły być szkodliwe (postanowienie SN z dnia 8 maja 2019 r. sygn. akt I UK 206/18, Legalis nr 1942187).

Pierwszym z okresów zatrudnienia, którego doliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych domagała się ubezpieczona, był okres pracy w (...) Zakładach (...) w B. od 1 września 1975 r. do 31 stycznia 1983 r., kiedy to zajmowała stanowisko szwaczki i następnie brygadzisty-manipulanta.

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, że J. K. od 1 września 1975 r. do 17 lipca 1977 r. pracowała w oparciu o umowę w celu przygotowania zawodowego. Jednakże w okresie nauki zawodu nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Młodociany odbywający naukę zawodu w ramach umowy zawartej w zakładem pracy na podstawie przepisów ustawy o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy miał status pracownika, również w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym oraz ubezpieczeniu społecznym, lecz ta kwalifikacja nie jest wystarczająca do uznania okresu nauki za okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach wykonywanej ze względu na obniżony czas pracy pracowników młodocianych. Uczeń przyuczany do wykonywania prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, określonych w art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, nie mógł ich wykonywać i faktycznie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na zasadach określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia (por. wyrok SN z dnia 25 kwietnia 2017 r., II UK 176/16, Legalis nr 1618094; wyrok SA w Krakowie z dnia 12 września 2012 r., III AUa 414/12, Legalis nr 733133; wyrok SN z dnia 22 sierpnia 2012 r., I UK 130/12, Legalis nr 538967; wyrok SN z dnia 5 marca 2013 r., II UK 341/12, Legalis nr 722409). Ubezpieczona w toku postępowania przyznała, że w rzeczonym okresie przez 2 dni w tygodniu pobierała naukę, a przez kolejne 4 dni pracowała, wobec czego nie była to praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tym samym nie podlegała zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Po zakończeniu nauki zawodu J. K. została zatrudniona w oparciu o umowę o pracę na stanowisku szwaczki od dnia 18 lipca 1977 r. Stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę w dziale szwalni przy klejeniu cholewek oraz sporadycznie przy zszywaniu elementów obuwia skórzanego do 30 czerwca 1980 r.

W wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w dziale VII ,,W przemyśle lekkim” pod poz. 14 wymieniona jest praca związana ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego. Uregulowanie to zostało uszczegółowione w zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego lekkiego w wykazie A Dziale VII pod poz. 14, gdzie zostały wymienione takie stanowiska jak: w pkt 1 ,,obuwnik – montażysta, formowacz, szwacz (przy ścieraniu, ścienianiu i szlifowaniu elementów wyrobów)”, w pkt 2 ,,obuwnik – montażysta, formowacz, szwacz (przy nanoszeniu kleju i sklejania elementów wyrobów z użyciem klejów toksycznych)”, w pkt 3 ,,obuwnik – montażysta, formowacz, szwacz (przy wykańczaniu wyrobów środkami chemicznymi)” czy w pkt 4 ,,obuwnik – montażysta, formowacz, szwacz (przy formowaniu cholewek, świekowaniu i przeszywaniu obuwia – dublowaniu)”. Praca wykonywana przez ubezpieczoną w powyższym okresie podlegała kwalifikacji pod wyżej wskazany dział i pozycję rozporządzenia oraz wymienione punkty zarządzenia, wobec czego powinna zostać zaliczona do stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze w wymiarze 2 lat 11 miesięcy 13 dni.

Następnie w toku spornego zatrudnienia J. K. z dniem 1 lipca 1980 r. powierzono stanowisko brygadzisty manipulanta. Co prawda ubezpieczona pełniła funkcję brygadzisty pracującego (nadal wykonując stosownie do potrzeb zakładu pracę szwaczki), to jednak do zakresu jej obowiązków należało przede wszystkim wykonywanie obowiązków manipulanta: pobieranie z kasy gotówki na wypłatę zaliczek i wynagrodzeń pracownikom, wykonanie wypłaty pracownikom, rozliczenie się z kasą z pobranej gotówki zgodnie
z instrukcją głównego księgowej, ścisłe przestrzeganie instrukcji głównego księgowego, wypełnianie kart pracy, sporządzanie raportów sprawdzanie list obecności, a więc czynności
o charakterze administracyjno-biurowym, jak również pobieranie materiałów z magazynu
i rozdzielanie ich na poszczególne stanowiska w szwalni. Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, ubezpieczona w powyższym okresie przebywała w kantorku – pomieszczeniu biurowym znajdującym się przy dziale szwalni, z oddzielnym wejściem. Była kierowana również do pracy w hali produkcyjnej w dziale szwalni, jednakże nie wykonywała tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w narażeniu na szkodliwe czynniki. Większość czasu pracy spędzała w kantorku i zajmowała się czynnościami o charakterze administracyjnym. Zarówno świadek, jak i ubezpieczona nie były w stanie precyzyjnie określić, ile czasu J. K. spędzała w dziale szwalni – czasami chodziła tam na kilka godzin, innym razem nawet na cały dzień, jednak nie sposób było jednoznacznie wyodrębnić tych okresów.

W orzecznictwie wskazuje się, że istnieją wyjątki od powyższego wymogu świadczenia pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 czerwca 2015 r. sygn. akt II IK 260/14 (LEX), Nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy. Od tej reguły istnieją odstępstwa. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne równocześnie wykonywane prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny.

W przypadku zajmowanego stanowiska brygadzisty manipulantki nie sposób uznać, iż wymienione powyżej czynności miały jedynie charakter wyjątkowy lub uboczny, gdyż stanowiły podstawę zakresu obowiązków ubezpieczonej, a czynności szwaczki były świadczone jedynie stosownie do potrzeb zakładu pracy. Wobec tego brak było podstaw do zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 1 lipca 1980 r. do 31 stycznia 1983 r.

Należy zaznaczyć, że ubezpieczona w kontekście powyższego zatrudnienia powoływała się na wyrok Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 29 kwietnia 2004 r., dotyczącego ubiegania się przez J. K. prawa do świadczenia przedemerytalnego, w którym nie zostały zakwestionowane środki dowodowe przedstawione na okoliczność pracy w warunkach szczególnych w wyżej wskazanym zakładzie pracy. Trzeba jedna podkreślić, że wyrok ten uchylił decyzję Prezydenta Miasta G. z dnia 5 listopada 2003 r. nr (...) i decyzję Wojewody (...) w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku przedemerytalnego. W toku tych postępowań była rozpatrywana okoliczność charakteru zatrudnienia ubezpieczonej w (...) Zakładach (...)
w B., jednakże w powołanym orzeczeniu sąd administracyjny tej okoliczności nie przesądził, a nadto w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych okoliczność charakteru pracy ubezpieczonego jest oceniania na podstawie materiału dowodowego zebranego w tym postępowaniu i Sąd w tym zakresie nie jest związany orzeczeniami organów administracyjnych w innych sprawach.

Ubezpieczona domagała się również zaliczenia jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w (...) Zakładach (...) S.A.” w G. na stanowisku konfekcjonera wyrobów zgodnie z przedstawionym świadectwem pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy uwzględnił okres pracy ubezpieczonej
od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1988 r., kiedy pracowała w charakterze szwaczki. Otrzymała ona wystawione w dniu 4 października 2001 r. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, w którym wskazano, że w okresie od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1988 r. stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę na stanowisku konfekcjonera wyrobów określoną w Dziale IV poz. 21 pkt 26 wykazu A stanowiącego załącznik Nr 3 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego lekkiego. Natomiast od 1 czerwca 1988 r. do 31 maja 1995 r. J. K. zajmowała stanowisko specjalisty ds. zaopatrzenia - zajmowała się wtedy zamawianiem towaru. Wobec tego praca ta nie podlegała zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych, gdyż praca w zaopatrzeniu, polegająca na wykonywaniu w większości czynności o charakterze biurowym i administracyjnym, nie stanowi pracy kwalifikowanej jako praca w warunkach szczególnych.

Ostatnim spornym okresem zatrudnienia był okres pracy ubezpieczonej w Fabryce (...) sp. z o.o. w G. od 1 czerwca 1995 r. do 20 grudnia 2001 r., kiedy zajmowała stanowiska specjalisty ds. zaopatrzenia i kierownika działu zaopatrzenia. J. K. otrzymała wystawione przez syndyka w dniu 18 grudnia 2001 r. świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym poświadczono,
że w okresie zatrudnienia ubezpieczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 czerwca 1995 r. do 30 września 2001 r. pracowała na stanowiskach kierownika działu logistyki i specjalisty ds. planowania, na których wykonywane są prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia – przy obsłudze monitorów ekranowych, wymienione w wykazie A Dziale XIV poz. 5 pkt 5 stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego lekkiego. W toku postępowania organ rentowy zakwestionował możliwość zaliczenia w/w okresu do prac w szczególnych warunkach.

Należy podkreślić, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych nie jest dla Sądu wiążące, dlatego na okoliczność charakteru wykonywanych czynności przeprowadzono dowód dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonej i przesłuchania ubezpieczonej
w charakterze strony

W wykazie A, dziale XIV poz. 5 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów
z 7.02.1983 r. zostały wymienione prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia - w kartografii, montażu mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych. Kwestią rodzaju prac kwalifikowanych w powyższy sposób zajmowało się szeroko orzecznictwo.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Lublinie wyroku z dnia 13 czerwca 2017 r. sygn. akt III AUa 1364/16 (Legalis nr 1636991), w wykazie A dziale XIV poz. 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienione są prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia - w kartografii, montażu mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych. Wymieniając prace w kartografii, montażu mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych prawodawca kładzie nacisk na to, aby były to prace szczególnie obciążające narząd wzroku
i wymagające precyzyjnego widzenia. Obie przesłanki tj. szczególne obciążenie wzroku
i precyzyjne widzenie muszą być spełnione łącznie. Wprowadzanie danych liczbowych (księgowych) do komputera nie stanowi pracy wymienionej w powyższym rozporządzeniu.

W jednym z wyroków Sąd Najwyższy wymienił przykładowo stanowiska, które wymagają nieustannego wpatrywania się w monitor, wyszukiwania drobnych elementów, punktów, szczegółów w obrazie monitora, jak np. w kartografii, w wieży kontroli lotów, czy monitoringu obiektów, ulic itp. Tego typu prace nie tylko szczególnie obciążają wzrok, ale wymagają precyzyjnego widzenia. Praca w wieży kontroli lotów, czy monitoringu obiektów i ulic wymaga nieustannej obserwacji i precyzyjnego widzenia, gdyż obraz na monitorze nie jest wytwarzany przez osobę, która monitor ten obsługuje. Tymczasem praca biurowa polega na tworzeniu obrazu przez osobę obsługującą monitor i tylko od niej a nie od czynników zewnętrznych, na które nie ma wpływu, zależne są zmiany obrazu (wyrok z dnia 16 kwietnia 2013 r. sygn. akt II UK 236/12, Legalis nr 684184).

Jak słusznie skonstatował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 4 czerwca 2019 r. sygn. akt III UK 150/18 (Legalis nr 1958781), brak jest pozytywnej regulacji normatywnej, która ex definitione pozwalałaby przyjąć, że każda praca w pełnym wymiarze czasu na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Takiej kwalifikacji prawnej podlega jedynie praca przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych, jeżeli oddziaływa na wzrok pracownika i wymaga precyzyjnego widzenia, bo z tej przyczyny została ujęta w wykazie prac szczególnie szkodliwych na podstawie dotychczasowych przepisów. Chodzi wszak o pracę o znacznej szkodliwości i uciążliwości, co powinno pozostawać w związku z określoną czynnością polegającą na obsłudze, a nie tylko na posługiwaniu się w pracy elektronicznym monitorem ekranowym. Przy powszechnym posługiwaniu się komputerami w pracy na wielu różnych stanowiskach, odmienna interpretacja tego przepisu prowadziłaby do zatarcia różnic między pracą w szczególnych warunkach i pracą, w której pracownik posługuje się komputerem.

Wobec powyższego nie sposób uznać za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia ubezpieczonej na stanowiskach specjalisty ds. planowania czy kierownika Działu Logistyki, ponieważ do jej zadań należało zamawianie towaru, wyliczanie kosztów surowców, wprowadzanie danych statystycznych, a także nadzór nad pracownikami magazynu. Ponadto ubezpieczona bywała również na oddziałach, a zatem nie pracowała bezustannie przed komputerem. Nadto wprowadzanie danych do komputera wiązać się musiało z jednoczesnym posługiwaniem się dokumentacją sporządzoną w formie papierowej. Wykonywana przez ubezpieczoną praca nie była zatem pracą szczególnie obciążającą narząd wzroku i wymagającą precyzyjnego widzenia. Wymaga zaznaczenia, że w zwykłym świadectwie pracy wystawionym przez pracodawcę w dniu 18 grudnia 2001 r. w pkt 8 dotyczącym wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie wskazano, aby ubezpieczona wykonywała pracę w warunkach szczególnych – wyraźnie w tym punkcie wskazano ,,nie”.

Brak było zatem podstaw do zaliczenia powyższego okresu pracy do kategorii prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Analiza zgromadzonego materiału dowodowego doprowadziła do wniosku, iż okresem zatrudnienia J. K., który mógł zostać zakwalifikowany jako praca w warunkach szczególnych, był okres pracy od 18 lipca 1977 r. do 30 czerwca 1980 r. w (...) Zakładach (...) w B., kiedy to wykonywała pracę szwaczki-obuwnika przy klejeniu i zszywaniu cholewek tj. w wymiarze 2 lat 11 miesięcy i 14 dni, co obok niekwestionowanego przez organ rentowy okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1988 r. w (...)w G. (5 lat 3 miesiące i 18 dni) dawało łącznie 8 lat 3 miesiące i 5 dni prac w szczególnych warunkach).

Na marginesie należy wskazać, że nawet przy uwzględnieniu stażu pracy
w szczególnych warunkach wskazanego w zaskarżonej decyzji na podstawie przedłożonych przez ubezpieczoną świadectw pracy w szczególnych warunkach za okresy pracy w (...)w G. (od 11 lutego 1983 r. do 31 maja 1988 r.) i Fabryce (...). z o.o w G. (od 1.06.1995 r. do 30.09.2001 r.), tj. łącznie 11 lat 7 miesięcy
i 18 dni) to okres ten wraz z okresem, który w ocenie Sądu podlega zaliczeniu jako okres pracy w szczególnych warunkach z tytułu zatrudnienia od 18 lipca 1977 r. do 30 czerwca 1980 r. w (...) Zakładach (...) w B. (2 lata 11 miesięcy
i 14) stanowi łącznie jedynie 14 lat 7 miesięcy i 2 dni.

Wobec tego ubezpieczona nie spełniła przesłanki warunkującej przyznanie prawa
do rekompensaty tj. nie wykazała 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

W tym stanie rzeczy Sąd, działając na podstawie cytowanych powyżej przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie ubezpieczonej jako bezzasadne.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła J. K.,

na podstawie art. 367 i 368 § 1 pkt 1 k.p.c. zaskarżonemu wyrokowi zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych oraz naruszenie przepisów prawa procesowego oraz prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności:

- art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2008 r, nr 237 poz. 1656) poprzez niewłaściwe zastosowanie w/w przepisów i w konsekwencji przyjęcie iż ubezpieczonej J. K. nie przysługuje przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie udowodniła pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przez okres wynoszący co najmniej 15 lat,

- naruszenie prawa procesowego, art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, w szczególności przejawiający się brakiem zbadania wszystkich przesłanek wypłaty rekompensaty wskazanych wart. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) i całkowitym pominięciu wyjaśnienia kwestii, w jakim okresie ubezpieczona wykonywała pracę w warunkach szczególnych w okresie uprawniającym ubezpieczoną na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 237, poz. 1656 ze zm.) do rekompensaty za pracę w warunkach szczególnych, skutkującym błędnym ustaleniem przez Sąd I Instancji, że ubezpieczonej J. K. nie przysługuje prawo do tej rekompensaty,

- naruszenie przepisów postępowania, art. 477/14/ k.p.c., poprzez bezzasadne uznanie, iż nie było podstaw do uwzględnienia złożonego przez ubezpieczoną odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 listopada 2019 roku sygnatura (...).

Wskazując na powyższe skarżąca wnosiła o:

1. zmianę w całości zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 30 listopada 2020 r., sygn. akt: IV U 1649/19 i zaskarżonej Decyzji Zakładu Ubezpieczeń społecznych Odział w T. z dnia 14 listopada 2019 r. sygnatura akt: (...) i stwierdzenie, że ubezpieczonej J. K. w związku z przepracowaniem ponad 15 lat w warunkach szczególnych przysługuje prawo do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach,

2. zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm prawem przepisanych lub według zestawienia kosztów jeżeli takowe zostanie złożone do chwili zamknięcia rozprawy.

Ewentualnie wnosiła o:

3. uchylenie w całości zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 30.11.2020 r., sygn. akt: IV U 1649/19 i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania oraz do rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za wszystkie instancje.

Pozwany wniósł o oddalanie apelacji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja J. K., jako nieuzasadniona nie może zostać uwzględniona.

Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, albowiem prawidłowo zinterpretował i zastosował odpowiednie przepisy prawa. Całość podjętych ustaleń faktycznych Sądu I instancji przedstawiona w uzasadnieniu wyroku zasługuje na akceptację. Ustalenia te jako prawidłowe, a nadto nie wymagające zmiany ani uzupełnienia Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne (art. 387 § 2/1/ pkt 1 k.p.c.).

Sąd Odwoławczy w pełni podziela także ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd pierwszej instancji, uznając ją za wyczerpującą. Przyjmując za własne dokonane w tym zakresie oceny Sądu I instancji, Sąd Odwoławczy nie widzi potrzeby powtarzania w całości trafnego wywodu prawnego (art. 387 § 2/1/ pkt 2 k.p.c.).

Odnośnie zarzutów apelacyjnych:

Zarzut naruszenia art. 233 kpc jest polemiczny, albowiem w ocenie sądu odwoławczego sąd I instancji wszechstronnie wyjaśnił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla jej rozstrzygnięcia. Zarzut został ogólnie sformułowany w apelacji i sprowadza się do wskazania związania wyrokiem WSA w Bydgoszczy sądu orzekającego w sprawie. Należy po pierwsze wskazać, iż wydany wyrok w postepowaniu administracyjnym dotyczył przyznania ubezpieczonej świadczenia przedemerytalnego i przez to trudno przyjąć, iż ma moc wiążącą na mocy art. 365 kpc dla sądu ubezpieczeń społecznych w zakresie prawa do rekompensaty.

Nie budzi żadnych wątpliwości sądu apelacyjnego, że praca młodocianego w okresie od 1 września 1975r. do 17 lipca 1977r. nie może być uznana za pracę w warunkach szczególnych, wobec ukształtowanego już w tym zakresie orzecznictwa sądów powszechnych i SN, jako, nie wyczerpująca pojęcia pracy na pełnym etacie.

Sąd I instancji zaliczył skarżącej do pracy szczególnej dalszy okres od 18 lipca 1977r. 2 lata 11 miesięcy i 13 dni. Sąd ocenił także pracę J. K. na stanowisku brygadzisty manipulanta. Dokonał oceny zgormadzonego materiału zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, a nie dowolnej oceny dowodów. Trudno zatem uznać, iż odmienny pogląd ubezpieczonej w tym zakresie w okresie jej pracy od 1 lipca 1980r. do 31 stycznia 1983r. może zostać uwzględniony przez sąd odwoławczy. Sąd instancji uzasadnił przekonująco swoje stanowisko dlaczego nie ma tutaj spełnionego elementu stałości pracy w warunkach szczególnych, skoro brak możliwości oddzielenia czasowego prac administracyjnych od pracy na hali.

Odnośnie okresu pracy apelującej w (...) w G. do dnia 31 maja 1988r. pracę zaliczono jako pracę w warunkach szczególnych. Sporny pozostawał okres od 1 czerwca 1988r., kiedy ubezpieczona pracowała jako specjalista ds. zaopatrzenia, w zakresie której nie sposób jej uznać za pracę szczególną, co też potwierdził i sam zakład pracy w wydanym świadectwie pracy. Zarzuty apelacyjne nie wskazują okoliczności, dla których pracę administracyjną, biurową należałoby uznać za pracę szczególną.

Odnośnie pracy w (...). Praca dotyczy lat 1995-2001r. Skarżący nie wykazał żadnymi dowodami, aby w tym okresie monitory komputerów, na jakich pracowała ubezpieczona obciążały szczególnie jej wzrok. Jest to okres, kiedy monitory ekranowe są już zabezpieczane, pokryte odpowiednimi powłokami chroniącym wzrok.

Reasumując Sąd Apelacyjny w całości podziela stanowisko sądu I instancji, tym samym uznając apelację J. K. za nieuzasadnioną.

Na marginesie należy skarżącej wskazać, iż przy podzieleniu stanowiska zawartego w apelacji, że legitymowałaby się ona 15-letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych i tak wówczas nie można by jej przyznać prawa do rekompensaty, albowiem wówczas nabyłaby ex lege z dniem 15 stycznia 2014r. ( ukończenie 55 lat) emeryturę w trybie art. 184 FUS, co już samo w sobie wyklucza prawo do rekompensaty.

Mając powyższe na uwadze, Sad Apelacyjny na mocy art. 385 kpc orzekł, jak w sentencji wyroku.

SSA Daria Stanek