Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2022 r. w Kaliszu

odwołania W. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 25 października 2021r. Nr (...)

z dnia 26 października 2021 r. Nr (...)

w sprawie W. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o rekompensatę

Zmienia zaskarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 25 października 2021r. znak (...) z dnia 26 października 2021 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, iż W. M. ma prawo przy emeryturze do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od 1 września 2021r.

Sędzia Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19.10.2021. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. ustalił W. M. kapitał początkowy z pominięciem prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach, a następnie decyzją z 26.10.2021r. przyznał jej emeryturę okresowa kapitałowa podejmując jej wypłatę od 01.09.2021r.

Powodem odmowy przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach było, że przed dniem 1.01.2009r. nie wykazała 15 lat pracy w szczególnych warunkach, ale 12 lat 10 miesięcy i 25dni. Nie zaliczono bowiem do takiej pracy zatrudnienia w szkole gdy praca nie była świadczona w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odwołaniu od oby tych decyzji wniosła do Sądu W. M. kwestionując wysokość emerytury poprzez jej wyliczenie z pominięciem rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Zarzuciła pominięcie okresów gdy w tym samym przedziale czasowym pracowała jako nauczycielka w dwóch szkołach, więc czas pracy powinien być sumowany

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił, co następuje:

W. M. urodziła się (...) Z zawodu jest nauczycielką nauczania przedszkolnego. Pracowała początkowo w Przedszkolu w Z., a od 01.01.1093r. w szkołach : w M. S. B.. O emeryturę wystąpiła 31.08.2021r. Nie starała się o emeryturę przed ukończeniem 60 roku życia. Nie spełniałaby zresztą warunków do uzyskania emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bo nie wykazała na dzień 31.12.1998r. 15 lat takiej pracy.

Przed organem rentowym wykazała 12 lat 10 miesięcy i 25 dni pracy w szczególnych warunkach wykonywanej na przestrzeni od 01.02.1982r. do 31.08.1996r. z pominięciem okresów urlopu wychowawczego i urlopów dla poratowania zdrowia.

Z wykazu organu rentowego wynika, że odwołująca się po w/w dacie czyli od 01.09.1996r. pracowała jako nauczycielka w dwóch szkołach równolegle.

W okresie od 01.09.1006r. do 31.08.1998r. pracowała w Szkole Podstawowej w Z. w wymiarze 12/18 etatu oraz w Szkole Podstawowej w B. w wymiarze 9/18 oraz 1/22 etatu. W przedziale czasu od 01.09.1998r. do 31.12.2000r. pracowała w Szkole Podstawowej w Z. w wymiarze 8/18 etatu, a w Szkole Podstawowej w B. w wymiarze 14/18 oraz 1/22 etatu. W czasie od 01.09.2000r. do 31.08.2001r. pracowała w pierwszej z w/w szkół na 10/18 etatu, a w drugiej na 12/18 oraz 1/22. Od 1.09.2001r. do 31.08.2003. w pierwszej 12/18 etatu, a w drugiej 12/18 oraz 1/22 etatu. W przedziale czasowym od 1.09.2003r. do 31.08.2004r w Z. nadal 12/18 etatu, a w B. 10/18 oraz 1/22.W kolejnym okresie od 1.09.2004r. do 31.08.2005r. w Z. :10/18, podczas gdy w drugiej ze szkół nadal 10/18 oraz 1/22. Od 1.09.2005r. w pierwszej ze szkół nadal 10/18, etatu i w drugiej 10/18. Stan taki trwał do 31.08.2007r. po czym już do końca 2008r. w Z. pracowała na 12/18 etatu, a w B. nadal 10/18 etatu.

Po zsumowaniu godzin w obu szkołach w tych samych przedziałach czasowych odwołująca się realizowała więc pełen wymiar czasu pracy nauczyciela wynoszący 18 godzin.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z definicją ustawową z art. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2017 poz. 664 t. j. ze zm.) rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Przesłanki przedmiotowego świadczenia są sprecyzowane w art. 21, art. 22 i art. 23 ust. 2 ustawy pomostowej. Zgodnie z powołanymi przepisami rekompensata przysługuje ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948r. (tylko dla tych ubezpieczonych ustala się kapitał początkowy), który ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r. Jednocześnie ust. 2 art. 21 precyzuje przesłankę negatywną, stanowiąc, iż rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Powyższe oznacza, iż dla ustalenia prawa do rekompensaty konieczne jest wykazanie określonego charakteru pracy ubezpieczonego pracownika wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o ustawy o emeryturach i rentach z FUS w wymiarze co najmniej 15 lat do dnia 31 grudnia 2008r.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U 1983r. poz. 43).

Pensum nauczycielskie wynosi 18 godzin tygodniowo. odwołująca się łącznie ujmując czas pracy w obu szkołach realizowała więc zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie ma regulacji wyłączającej sumowanie okresów pracy stałej wykonywanej w tym samym czasie w niepełnym wymiarze u różnych pracodawców w warunkach szkodliwych. Nie można przy tym pominąć faktu, że rozporządzenie zostało wydane na podstawie delegacji zawartej w art. 55 obowiązującej do 1 stycznia 1999 r. ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.). Użyte w § 2 ust. 1 rozporządzenia sformułowanie „w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy” odwzorowuje sformułowanie zawarte w art. 12 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, który stanowił, że „przy ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie nie uwzględnia się okresów zatrudnienia wykonywanego w wymiarze czasu pracy niższym niż połowa wymiaru obowiązującego pracownika w danym zawodzie; w razie wykonywania zatrudnienia równocześnie w więcej niż jednym zakładzie pracy bierze się pod uwagę łączny wymiar czasu pracy”.

Wykładnia przepisów, w których położono akcent na „pełny wymiar czasu pracy na danym stanowisku”, nie daje możliwości stosowania dodatkowych kryteriów, w szczególności kryterium wykonywania pracy u jednego pracodawcy, na jednym stanowisku pracy, czy też na jednym etacie. Uznanie zaś, że dwaj pracownicy zatrudnieni na pół etatu dzielą się jednym stanowiskiem pracy, a jeden pracownik może dzielić stanowisko pracy w warunkach szczególnych u różnych pracodawców, zdecydowało o aprobacie powyższego poglądu co do możliwości i skuteczności prawnej sumowania czasu pracy u kilku pracodawców na potrzeby liczenia okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Taki wniosek można też wyprowadzić w kontekście uznawania w orzecznictwie możliwości łączenia w przebiegu dniówki pracowniczej kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP z 2009 nr 20-21, poz. 290, z dnia 28 sierpnia 2014 r., II UK 537/13, niepublikowany, z dnia 3 września 2013 r., I UK 72/13, OSNP z 2014 nr 8, poz. 118, z dnia 22 lipca 2013 r., III UK 106/12, niepublikowany, z dnia 27 stycznia 2012 r., II UK 103/11, niepublikowany, z dnia 8 grudnia 2008 r., II UK 107/08, niepublikowany, z dnia 24 stycznia 2013 r., III UK 47/13, niepublikowany). Jeżeli bowiem dopuszczalne jest łączenie kilku rodzajów pracy wiążących się z uciążliwościami różnego rodzaju, to tym bardziej uzasadnione jest włączenie do stażu pracy w szczególnych warunkach świadczonej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, choć u kilku pracodawców.

Taki pogląd wyraził Sądu Najwyższy w wyroku z 23.11.2016r . (W sprawie IIUK 179/19) i sąd orzekający w pełni go podziela.

Przy uwzględnieniu zatem zaliczonego okresu pracy w szczególnych warunkach oraz po dodaniu pracy w dwóch szkołach od 01.09.1996r. odwołująca się wykazała więc ponad 15 lat pracy w tych warunkach. W tym stanie rzeczy spełnia warunki do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach przy emeryturze od daty ustalenia do niej prawa czyli od 01.09.2021r.

Decyzja kapitałowa z dnia 25.10.2021r. oraz decyzja emerytalna z dnia 26.10.2021r. podlegają więc zmianie i zgodnie z art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w wyroku.

Sędzia Ewa Nowakowska