Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ca 204/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie: Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2022 roku w Sieradzu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Z. O.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą

w S. oraz (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w K.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 18 marca 2022 r.,

sygn. akt I C 153/21

1.  oddala apelację;

2.  zasądza na rzecz Z. O. od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. oraz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. solidarnie 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych

z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wraz

z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od doręczenia odpisu niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 204/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 18 marca 2022 r., wydanym pod sygn. akt I C 153/21, Sąd Rejonowy w Wieluniu zasądził na rzecz powódki Z. O. od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 5 395,70 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania i kwotę 65 000 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5 sierpnia 2021 r. do dnia zapłaty z tytułem zadośćuczynienia oraz od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. kwotę 63 356,13 złotych
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 26 maja 2021 r. do dnia zapłaty z tytułu odszkodowania i zadośćuczynienia z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego
z pozwanych zwalnia drugiego (pkt 1); oddalając powództwo w stosunku do pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S.
w pozostałej części (pkt 2); zasądzając na rzecz powódki od pozwanych solidarnie kwotę 8 043,30 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty i od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 893,70 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty z tytułu kosztów postępowania (pkt 3) oraz nakazując pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wieluniu od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. solidarnie kwotę 1 101,43 złotych i od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w K. kwotę 122,38 złotych z tytułu zwrotu wydatków (pkt 4).

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

W dniu 8 października 2020 r. Z. O. po wejściu do sklepu (...) w W. na ulicy (...) poślizgnęła się na wilgotnej posadzce i leżącym na podłodze owocu winogrona i przewróciła się. Posadzka była mokra przy drzwiach wejściowych do sklepu, a upadek powódki nastąpił około 4 metrów od drzwi. W dniu zdarzenia podłoga była myta około godziny 7.30, a powódka przewróciła się po godzinie 8.00. Po upadku powódki
w miejscu, gdzie powódka przewróciła się oraz od miejsca upadku w kierunku drzwi sklepu pracownica (...) przejechała po podłodze maszyną sprzątającą. Na stan podłogi po upadku powódki zwracała uwagę pracownicom i przechodzącym obok klientom udzielająca pomocy powódce klientka sklepu.

Wskutek upadku powódka doznała urazu lewego stawu biodrowego ze złamaniem szyjki kości udowej oraz uszkodzenia urazowego nerwów obwodowych kończyny dolnej lewej skutkujące opadaniem lewej stopy. Uraz stawu biodrowego leczony był operacyjnie poprzez wymianę stawu w drodze alloplastyki. Powódka w związku z wypadkiem doznała stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 30% z uwagi na utratę fizjologicznego stawu biodrowego będącą skutkiem złamania kości tworzących staw. Utrata fizjologicznego stawu biodrowego wiąże się z koniecznością jego ponownej wymiany, gdyż staw ten zużywa się znacznie szybciej niż staw zdrowy. Gdyby nie wypadek, u powódki nie istniałaby konieczność wymiany stawu biodrowego, na co wskazuje stan prawego stawu biodrowego, który jest radiologicznie prawidłowy. Powódka nie miała wcześniej urazów tego odcinka narządu ruchu ani nie odczuwała i nie leczyła dolegliwości z nim związanych. Powódka nie cierpi na schorzenia samoistne i układowe, które mogłyby stanowić współprzyczynę urazu, jego następstw
i odczuwanych dolegliwości.

Z miejsca zdarzenia powódka zabrana została karetką pogotowia do SPZOZ
w W.. Z uwagi na używane leki przeciwzakrzepowe powódka nie mogła być operowana od razu; na zabieg oczekiwała w domu. W tym czasie powódka leżała, nie wstawała, wymagała opieki i pomocy przy wszystkich czynnościach fizjologicznych i higienicznych, którą świadczyła córka powódki. Po powrocie do domu po operacji powódka nadal pozostawała pod opieką córki. Powódka musiała nabyć łóżko ortopedyczne i materac przeciwodleżynowy. Przez parę tygodni korzystała z rehabilitacji w domu, ponieważ nie została przyjęta na oddział rehabilitacji w szpitalu z powodu pandemii. Po upływie tego okresu powódka o kulach zaczęła wychodzić na spacery z córką. Powódka wymagała opieki i pomocy córki przy wykonywaniu codziennych czynności i prowadzeniu domu do stycznia 2021 r.

Na zabiegi rehabilitacyjne, leki i materiały opatrunkowe stosowane w terapii pourazowej, balkonik czterokołowy, ortezę na opadającą stopę, wypożyczenie łóżka ortopedycznego i zakup materaca przeciwodleżynowego, a także na napoje wysokobiałkowe N. spożywane podczas terapii powódka wydała łącznie ponad 5 400 złotych.

Przed wypadkiem powódka była osobą w pełni sprawną. Prowadziła dom, zajmowała się niepełnosprawnym, schorowanym starszym mężem, uprawiała działkę, prowadziła samochód, chodziła na długie spacery z kijkami, ćwiczyła, dbała o kondycję. Po wypadku powódka nadal porusza się o kulach, nie może pracować na działce, nie jest w stanie sama posprzątać mieszkania, zrobić większych zakupów.

Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. za zdarzenie z udziałem powódki w sklepie (...) oparta jest na podstawie art. 415 k.c. Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. wynika z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Szkoda po stronie powódki powstała w związku z zaniechaniem przez pozwany podmiot prowadzący sklep utrzymania posadzki w należytym stanie zapewniającym bezpieczeństwo klientom. Przedsiębiorca prowadzący działalność handlową zobowiązany jest do zachowania szczególnej staranności, aby zapewnić konsumentom bezpieczne warunki przemieszczania się na terenie sklepu. Na nagraniu z kamery przemysłowej zainstalowanej w sklepie utrwalony został upadek powódki. Na nagraniu widać, jak powódka, sprawnie i pewnie poruszająca się po sklepie, nagle upada. Upadek, jak wynika z nagrania oraz z zeznań powódki, był skutkiem poślizgnięcia się na wilgotnej podłodze, na której leżały kulki winogrona. Fakt, że posadzka była wilgotna potwierdza nagranie z kamery, na którym widać, jak osoba udzielająca pomocy powódce wskazuje na posadzkę w miejscu upadku i w kierunku wejścia do sklepu, a pracownica sklepu sprząta posadzkę maszyną od miejsca upadku powódki w kierunku wejścia do sklepu. Wbrew twierdzeniom pozwanych, nie doszło do dochowania należytej staranności w utrzymaniu czystości posadzki, bowiem podłoga w sklepie powinna być dokładnie osuszona, aby nie była śliska, a stoisko, na którym znajduje się winogrono w promocyjnej cenie, wzbudzające zwiększone zainteresowanie klientów, powinno pozostawać pod szczególnym nadzorem pracowników utrzymujących porządek w sklepie.

Roszczenia powódki wynikają z art. 444 § 1 k.c. oraz 445 § 1 k.c.

Po wypadku powódka poniosła wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją w kwocie ponad 5 400 złotych, a zatem żądanie zasądzenia odszkodowania w kwocie 5 395,70 złotych zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Także żądana przez powódkę tytułem zadośćuczynienia kwota 65 000 złotych jest sumą adekwatną do rozmiaru cierpień fizycznych i psychicznych odczuwanych przez powódkę po wypadku, w czasie rekonwalescencji i rehabilitacji oraz uwzględnia ujemne następstwa wypadku w życiu powódki: ograniczenie sprawności fizycznej i aktywności życiowej.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie liczonych po upływie 14 dni od dnia doręczenia odpisu pozwu każdemu z pozwanych Sąd orzekł zgodnie z żądaniem.

O kosztach należnych od obydwu pozwanych Sąd zaś, na podstawie art. 100 zdanie drugie k.p.c., mając na uwadze, że powódka uległa w stosunku do pozwanego (...) S.A. tylko co do nieznacznej części roszczenia z uwagi na franszyzę redukcyjną w umowie odpowiedzialności cywilnej.

Pozwani wnieśli apelacje od wyroku Sądu Rejonowego.

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. zaskarżył orzeczenie w całości, zarzucając:

I. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy,
a mianowicie:

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków sprzecznych z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, że pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. dopuścił się zaniedbania w postaci pozostawienia wilgotnej posadzki na terenie sklepu, chociaż z zeznań świadków A. D.
i M. W., jak i z zabezpieczonego w sprawie nagrania monitoringu wynika, że nawierzchnia w sklepie nie była wilgotna i była wcześniej umyta oraz wysuszona przy użyciu specjalnej maszyny, (która jednocześnie myje i suszy podłogę) o godzinie 7:28, a następnie dodatkowo skontrolowana przez pracownika M. W. ok. godziny 7:50. Ponadto na wyżej przywołanym nagraniu z monitoringu widać, że podłoga w sklepie w chwili zdarzenia, tj. ok. godz. 8:02 była sucha (wbrew twierdzeniom powódki), a powódka nie poślizgnęła się na wilgotnej nawierzchni, ani też na winogronie tylko podwinęła się jej noga, co doprowadziło do wadliwego ustalenia przebiegu zdarzenia z dnia 08.10.2020 r., które należało potraktować
w kategorii nieszczęśliwego wypadku, co doprowadziło do błędnego zastosowania art. 415 k.c.;

- art. 227 i 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c., poprzez niedopuszczenie przez Sąd pierwszej instancji pisma procesowego pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. z dnia 17.01.2022 r., zawierającego zastrzeżenia do opinii biegłego wydanej przez (...) biegłego lekarza z zakresu ortopedii i traumatologii - lek. R. H. w dniu 20.12.2021 r. - uznając te zastrzeżenia oraz wnioski pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. za nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy, przy czym uwagi wymaga fakt, iż to Sąd pierwszej instancji w swoim piśmie z dnia 31.12.2021 r. sam udzielił pozwanemu dwutygodniowego terminu na złożenie zarzutów do opinii i wniosków dowodowych, co w przypadku oddalenia wniosków i zastrzeżeń sformułowanych w piśmie z dnia 17.01.2022 r. wydaje się nielogiczne, co doprowadziło do błędnego zastosowania art. 235 2 § 1 pkt 3 k.p.c.;

- art. 205 12 § 2 k.p.c. w zw. (...) § 1 pkt 3 i 5 k.p.c., przez bezzasadne pominięcie dowodu
z dokumentacji medycznej o jaką wnioskował pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. już na etapie składanej odpowiedzi na pozew z dnia 23.07.2021 r., gdzie zgodnie z punktem 4 odpowiedzi na pozew, pozwany zobowiązał powódkę do wskazania w jakich placówkach medycznych leczyła się lub odbywała konsultacje ze specjalistami w okresie 10 lat przed zdarzeniem z dnia 08.10.2020 r., a następnie na podstawie art. 248 k.p.c. zobowiązanie tych podmiotów do przedstawienia dokumentacji medycznej powódki - powyższe zobowiązanie uzasadniał fakt, iż z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z dnia 03.12.2020 r. o sygnaturze (...).l. (...). (...).2020 (załączone jako dowód przez stronę powodową/w aktach sprawy) - wynikało że powódka posiadała choroby współistniejące, które opisano w kartach informacyjnych z leczenia szpitalnego z 2012 r., 2013 r., 2014 r. i 2020 r., co świadczyło w ocenie pozwanego o tym, że powódka posiada liczne problemy ze zdrowiem i schorzenia, które mogą prowadzić do wniosków, że powódka mogła subiektywnie odnieść znacznie większe obrażenia, w porównaniu do osoby w tym samym lub podobnym wieku, a który by takowych schorzeń (tożsamych ze schorzeniami powódki) nie posiadał, a oddalenie tego wniosku przez Sąd pierwszej instancji mogło istotnie wpłynąć na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie oraz na fundamentalną zmianę wydanej przez biegłego lekarza opinii w tej sprawie, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego zastosowania art. 235 2 § 1 pkt 3 k.p.c., polegającego na pominięciu dowodu z przyczyn tam wskazanych pomimo braku ku temu przesłanek;

II. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 415 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie
i ustalenie odpowiedzialności pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. na zasadzie winy, pomimo iż wszelkie czynności powierzone personelowi sklepu pozwanego wykonywane przed otwarciem sklepu były wykonane przez pozwanego w sposób profesjonalny, rzetelny i zgodny z wewnętrznymi procedurami obowiązującymi w pozwanej spółce, a całe zdarzenie z udziałem powódki należało rozpatrywać w kategoriach nieszczęśliwego wypadku, który mimo, że jest wypadkiem, to nie powinien rodzić po stronie pozwanego obowiązku wypłaty zadośćuczynienia ani innych żądanych przez powódkę kwot. Ponadto brak było podstaw do przypisania pozwanemu jakichkolwiek zaniedbań w tej materii ze względu na brak wypełnienia przesłanek i dyspozycji ujętych w art. 415 k.c.

W oparciu o wskazane zarzuty pozwany (...) Spółka Akcyjna
z siedzibą w K. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa
w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania za pierwszą instancję według norm przepisanych z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą

w S. zaskarżył orzeczenie w części, tj.:

- w zakresie punktu 1. w części zasądzającej na rzecz powódki od (...) S.A. z siedzibą w S. tytułem odszkodowania
i zadośćuczynienia kwotę 63 356,13 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 maja 2021 r. do dnia zapłaty;

- w zakresie punktu 3. w części zasądzającej na rzecz powódki od (...) S.A. z siedzibą w S. tytułem kosztów postępowania kwotę

8 043,30 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

- w zakresie punktu 4. w części nakazującej pobrać od (...) S.A. z siedzibą w S. tytułem wydatków kwotę 1 101,43 złotych.

Pozwany podniósł następujące zarzuty:

I.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

a.  art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, które skutkowało niewłaściwymi ustaleniami faktycznymi, mającymi istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a mianowicie iż przyczyną upadku powódki było poślizgniecie się na wilgotnej podłodze, na której leżały kulki winogron, a które to ustalenia były:

- sprzeczne z zapisem z monitoringu, na którym widać iż przyczyną upadku było niefortunne stąpnięcie powódki, a nie wilgotna podłoga czy rozsypane przez klientki grona winogron, bowiem powódka wyraźnie je omija;

- sprzeczne z zeznaniami powódki, która zeznała wprost iż wchodząc skręcała w lewą stronę
i poślizgnęła się ale nie wie na czym się poślizgnęła - protokół nagranie z dnia 8.10.2021 r. 00:02:04-00:06:01;

- sprzeczne z zeznaniami świadka M. W. (2), pracownika pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. , która zeznała, iż o godzinie 7.40 skontrolowała stoisko, nie zauważyła wody, plam na posadzce ani żeby ciekła woda, wszystko było w porządku, podłoga była sucha. Nadto zeznała, że posprzątała rozsypane winogrona po upadku, to były dwa winogrona. Po sprzątnięciu winogron posadzka była czysta. - protokół z dnia 8.10.2022 r. nagranie 01:31:42; 01:38:1 1 ;01:42:09;

- sprzeczne z zeznaniami świadka A. D. (2) - kierownika sklepu, która zeznała „Sprzątanie między 7.00-7.30 odbywało się maszyną. W maszynie jest guma, która ściąga całą wodę.”

„ Przyszłam po upadku Powódki. Tam gdzie się przewróciła powódka na kulce winogrona,
w tym miejscu było prześlizgnięcie i brudna posadzka. Nie zaobserwowałam, że podłoga jest wilgotna.” protokół z dnia 8.10.2022 r. nagranie czas 00:22:21;

b. art. 327 1 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. , które miało istotny wpływ na wynik sprawy , poprzez brak odniesienia się w treści uzasadnienia wyroku dlaczego Sąd pominął w zasadniczej części uzasadnienia wyroku zeznania świadków M. W. (2) i A. D. (2), nie wskazując przy tym czy odmówił wiarygodności zeznaniom tych świadków, a jeśli tak to dlaczego;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a.  art. 415 § 1 k.c., art. 444 i 445 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c.:

- poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, bez uwzględnienia okoliczności wynikających ze zgromadzonych dowodów, skutkujące uznaniem iż pozwany ponosi odpowiedzialność

w zakresie zawartej umowy ubezpieczenia za szkodę powódki, w sytuacji gdy ubezpieczonemu nie można przypisać winy bowiem do zdarzenia nie doszło w związku z zaniechaniem przez ubezpieczony podmiot prowadzący sklep utrzymania posadzki w należytym stanie zapewniającym bezpieczeństwo klientom, a jedynie na skutek niefortunnego stąpnięcia powódki;

- poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, bez uwzględnienia okoliczności wynikających ze zgromadzonych dowodów, skutkujące uznaniem, iż pozwany ponosi odpowiedzialność

w zakresie zawartej umowy ubezpieczenia za szkodę powódki, w sytuacji strona powodowa nie udowodniła zawinionego zaniechania ze strony ubezpieczonego podmiotu.

W oparciu o skazane zarzuty skarżący wniósł o:

I.  zmianę punktu 1. zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w stosunku do pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S.;

II.  zmianę punktu 3. zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie wniosku pozwanego i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, zgodnie z wynikiem procesu;

III.  zmianę punktu 4. poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku procesu;

IV.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania przed Sądem drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka domagała się oddalenia obu apelacji na koszt pozwanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje pozwanych nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wbrew zarzutom skarżących, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne,

w takim zakresie, na jaki zezwalały przeprowadzone dowody, po dokonaniu ich oceny zgodnie z kryteriami wskazanymi w art. 233 k.p.c. Ustalenia te Sąd Okręgowy uznaje za własne.

Skuteczne postawienie zarzutu dokonania błędnych ustaleń, będących konsekwencją niewłaściwej oceny materiału dowodowego wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Wyrażenie przez stronę odmiennego poglądu, co do oceny poszczególnych dowodów jest jej prawem, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł wyrażonych w art. 233 § 1 k.p.c. i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Naruszenie zaś art. 327 1 § 1 k.p.c. określającego wymagania, jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku sądu, może być zaś ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, do których zaliczyć można takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 lutego 2001 r., sygn. akt V CKN 606/00, LEX nr 53116). Taka sytuacja w sprawie przedmiotowej nie miała miejsca. Uzasadnienie rozstrzygnięcia jasno wyraża motywy, jakimi kierował się Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżony wyrok.

Przede wszystkim zaś z pisemnych motywów rozstrzygnięcia wynika wyraźnie, że przebieg zdarzenia Sąd pierwszej instancji ustalił na podstawie nagrania z kamery wewnętrznego monitoringu zainstalowanego w sklepie. Jest zatem oczywiste, że nie miały tu znaczenia zeznania pracownic sklepu (...) , ponieważ nie były one świadkami zajścia, a fakt umycia podłogi na około pół godziny przed wypadkiem, nie oznaczał, że nie była ona mokra w momencie upadku powódki.

Wbrew twierdzeniom pozwanych, na nagraniu widać, iż nie doszło do „podwinięcia się nogi”, lecz powódka poślizgnęła się. Skarżący całkowicie pomijają zeznania Z. O., która wskazywała, że woda na posadzce pochodziła z naczyń z kwiatami znajdującymi się na stoisku obok, a więc mogła się tam znaleźć po umyciu i osuszeniu podłogi o godz. 7.30. Zresztą, zeznania powódki cytowane są przez skarżącego wybiórczo, bowiem, mimo że Z. O. podała, że nie wie na czym się poślizgnęła, to następnie twierdziła wyraźnie, że podłoga była mokra i inne osoby obecne w tym czasie w sklepie również zwracały na to uwagę. Po wtóre, jak zauważył także Sąd pierwszej instancji, nagranie pokazuje również, że inna klientka, która widziała zdarzenie i udzielała pomocy powódce, pokazuje obsłudze sklepu ślady wilgoci biegnące od drzwi, a w reakcji na to pracownicy, po zebraniu owoców winogrona, używają maszyny sprzątającej, czyszcząc podłogę na odcinku do wejścia.

Należy - także w kontekście prawidłowości zastosowania prawa materialnego - w tym miejscu podkreślić, że bezprawnym zachowaniem stanowiącym przesłankę odpowiedzialności na zasadzie winy jest takie, które stanowi obiektywne złamanie określonych reguł postępowania, czyli będzie sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym. Przez „porządek prawny” rozumie się natomiast nie tylko nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej, ale również nakazy i zakazy wynikające z norm moralnych i obyczajowych, czyli zasad współżycia społecznego (dobrych obyczajów – por. G. Bieniek (w:) Komentarz..., s. 217; M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 378). Przyjmuje się też powszechnie w doktrynie i judykaturze, że bezprawność w rozumieniu reżimu deliktowego jest efektem ogólnego, normatywnego zakazu, skutecznego erga omnes, niewyrządzania sobie nawzajem szkody (zob. W. Dubis (w:) Kodeks..., s. 695). Czyny niedozwolone, w wyniku których może powstać odpowiedzialność ex delicto, nie muszą być zatem zdarzeniami a priori zakazanymi lub negatywnie ocenianymi w świetle przepisów prawa lub zasad współżycia społecznego. Możliwość ustalenia odpowiedzialności ex delicto za skutki określonego zdarzenia faktycznego nie jest bowiem uzależniona od tego, czy było ono samo w sobie zabronione, lecz od tego, czy skutkuje ono naruszeniem dóbr innego podmiotu wywołującym szkodę albo czy skutkuje zagrożeniem ich naruszenia, mogącym wyrządzić szkodę, która nie ma prawnego uzasadnienia.

Także jeżeli chodzi o winę, może mieć ona również postać nieumyślną. W prawie cywilnym nieumyślność sprowadza się do niezachowania przez daną osobę należytej staranności (tzw. zarzut niedbalstwa). Chodzi tu o zachowanie odbiegające niekorzystnie od wzorca właściwego postępowania ustalanego na podstawie kryterium staranności wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Dla przypisania niedbalstwa wystarczy ustalenie, że sprawca szkody nie zachował należytej staranności, którą mógł w danych okolicznościach zachować.

Na nagraniu widoczne jest wyraźnie, że w okolicy miejsca upadku stłoczonych było kilka stoisk, w tym z towarami w promocji (winogrona), które przyciągają klientów. Słusznie wskazał Sąd Rejonowy, że w takim wypadku miejsce to winno objęte być stały nadzorem obsługi sklepu. W zaledwie klika minut dwoje klientów rozsypało winogrona. Na stoisku zaś
z kwiatami stały one w naczyniach z wodą, a więc jest oczywiste, że woda ta mogła znaleźć się również na posadzce.

Normalny związek przyczynowy pomiędzy bezczynnością a szkodą istnieje, gdy określone działanie, gdyby zostało podjęte, usunęłoby czynnik, który pozostaje w związku przyczynowym ze szkodą. Można zaś przypuszczać, że gdyby upoważniony pracownik nadzorował stoisko z owocami, warzywami i kwiatami, zauważyłby wilgoć na podłodze

i zarządził jej usunięcie.

Nie budzi wątpliwości również zakres postepowania dowodowego. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 227 i 278 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c., należy podkreślić, że przedmiotem opinii biegłego nie jest przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Podważenie mocy dowodowej opinii, poprzez zakwestionowanie wiadomości specjalnych, do których biegli się odwołują, bądź wywodzenie z takiej opinii dalszych wniosków opartych na wiadomościach tego rodzaju, z uwagi na treść art. 278 § 1 k.p.c., może nastąpić wyłącznie poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii tych samych biegłych lub z opinii innego biegłego. Potrzeba powołania innego biegłego lub dalsze uzupełnienie przedstawionej opinii powinny jednak wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej opinii. Dopuszczenia tego dowodu nie może zatem uzasadniać wyłącznie wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowej opinii. W przeciwnym wypadku, wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, co winno skutkować jego pominięciem (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 10 stycznia 2002 r., II CKN 639/99, niepubl., z 17 grudnia 1999 r., II UKN 273/99, OSNP 2001/8/284, 18 października 2001 r., IV CKN 478/00, niepubl.). Jeśli chodzi zaś o powoływane w apelacji pismo datowane na 17 stycznia 2022 r., to jego treść należy analizować łącznie
z kolejnym zarzutem apelacji w zakresie naruszenia art. 205 12 § 2 k.p.c. w zw. (...) § 1 pkt 3
i 5 k.p.c.
,
przez bezzasadne pominięcie dowodu z dokumentacji medycznej powódki z okresu sprzed wypadku. Co do tej kwestii należy zaś z całą mocą podkreślić, że lansowana przez skarżącego (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w K. teza, że skoro skutki wypadku były dla powódki szczególnie dotkliwe z uwagi na wiek oraz schorzenia, na które cierpiała przed zdarzeniem, to za całość odczuwanej krzywdy pozwany nie odpowiada, jest całkowicie błędna. Jest wręcz przeciwnie, krzywda rekompensowana na podstawie art. 445 k.c. ma charakter subiektywny. Zarówno okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia, jak i kryteria ich oceny powinny być rozważane indywidualnie w związku
z konkretną osobą pokrzywdzonego i konkretną krzywdą (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, OSNC-ZD 2010, Nr 3, poz. 80; z 8 października 2008 r., IV CSK 243/08; z 22 czerwca 2005 r., III CK 392/2004; z 17 września 2010 r., II CSK 94/10, niepubl.). Orzecznictwo opowiada się za zasadą wszechstronności i indywidualizacji - czyli
z jednej strony oznacza to wymóg uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, z drugiej zaś indywidualnego podejścia do każdego przypadku.

Z opinii biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii jednoznacznie wynika, że powódka doznała 30% stałego uszczerbku na zdrowiu na skutek urazu lewego stawu biodrowego. Fakt, że skutki owego złamania, okres leczenia i rekonwalescencji i odczuwane dolegliwości były większe niż u osoby młodszej w ogólnie lepszym stanie zdrowia, nie ma żadnego znaczenia dla określenia rozmiaru podlegającej kompensacie w przedmiotowym postepowaniu krzywdy powódki.

Z tej przyczyny wniosek o dopuszczenie dowodu z dokumentacji medycznej z okresu sprzed wypadku oraz z opinii uzupełniającej został prawidłowo przez Sąd pierwszej instancji pominięty.

Podsumowując, przy prawidłowych ustaleniach fatycznych, nie budzi zastrzeżeń również dokonana przez Sąd pierwszej instancji analiza spełnienia przesłanek odpowiedzialności pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą
w K. na zasadzie winy, w szczególności dotycząca oceny bezprawności. Nie może być zatem mowy o naruszeniu prawa materialnego w postaci art. 415 k.c., a w konsekwencji także art. 822 k.c.

Z powyższych względów, zgodnie z art. 385 k.p.c., Sąd Okręgowy oddalił obie apelacje jako bezzasadne.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 1 i 3 oraz - stosowanym odpowiednio - art. 105 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od skarżących solidarnie na rzecz powódki kwotę 2 700 złotych, stanowiącą wynagrodzenie reprezentującego powódkę pełnomocnika, obliczone na podstawie § 2 pkt 6 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r.