Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 września 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Barbara Bojakowska

Protokolant : Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 7 września 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa (...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W.
przeciwko M. T.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 18 maja 2022 roku, sygnatura akt I C 130/21

uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego oraz znosi postępowanie prowadzone przed Sądem Rejonowym w Łasku od 27 listopada 2021 roku do 18 maja 2022 roku.

Sygn. akt I Ca 342/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z powództwa (...) Bank S.A. z/s w W. przeciwko M. T. o zapłatę, zasądził od pozwanej
na rzecz powoda 35064,80 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych
za opóźnienie liczonymi od 2 października 2020 roku do 18 maja 2022 roku – zastrzegając,
że wysokość odsetek umownych nie może przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (pkt 1), zasądzone w punkcie 1 wyroku świadczenie rozłożył
na 175 miesięcznych rat z tym, że: pierwsza rata w kwocie 264,80 zł płatna do 30 – go dnia pierwszego miesiąca po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia płatności raty, przy czym łącznie z pierwszą ratą należy uiścić skapitalizowane odsetki umowne opisane w punkcie 1 wyroku, 174 raty
w kwocie po 200 zł każda płatna do 30 – go dnia kolejnych miesięcy po uprawomocnieniu się niniejszego wyroku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia płatności raty (pkt 2a i b), nakazał wypłacić z sum budżetowych Skarbu Państwa – Kasa Sądu Rejonowego w Łasku na rzecz adwokata M. N. 2952 zł, w tym podatek VAT – 23 % 552 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego udzielonego
z urzędu pozwanej (pkt 4), nie obciążył pozwanej kosztami procesu i kosztami sądowymi
(pkt 4) oraz wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 5).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

18 lipca 2018 r. powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. oraz pozwana M. T. zawarli umowę kredytu konsolidacyjnego o numerze (...) na kwotę 42.146,47 zł. Kredyt miał być spłacony w 96 ratach, poczynając od 05 września 2018 r. Wysokość oprocentowania kredytu była zmienna i na dzień zawierania umowy wynosiła 9,90 % w stosunku rocznym. Od zadłużenia przeterminowanego przewidziano odsetki karne maksymalne. Umowa została zawarta do 5 sierpnia 2026 r., z tym że w przypadku braku terminowej spłaty należności z tytułu umowy przez kredytobiorcę kredytodawca (bank) mógł wypowiedzieć umowę – zgodnie z pkt III. 6. Pismem z 10 stycznia 2020 r. powód wypowiedział umowę o numerze (...) w związku z brakiem spłaty zobowiązania. Przedmiotowe pismo zostało doręczone pozwanej 20 stycznia 2020 r. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni. Na dzień 10 grudnia 2020 r. zadłużenie wynosiło: 35.064,80 zł – kapitał, 198,79 zł – odsetki umowne. Pozwana ma 76 lat. Pobiera emeryturę w wysokości 1.654 zł netto miesięcznie. Przedmiotowe świadczenie objęte jest zajęciem komorniczym co do kwoty 300 zł. We wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje z mężem, który otrzymuje emeryturę w wysokości 2.000 zł oraz niepełnosprawnym synem, którego łączny dochód wynosi 1.717,98 zł, w tym renta chorobowa w wysokości 1.217,98 zł. Pozwana ma z mężem rozdzielność majątkową od 2020 r., choruje na serce. Na leki wydaje około 200 zł miesięcznie. Nie ma żadnych oszczędności. Dochodzone świadczenie jest w stanie spłacić
w ratach wysokości po 200 zł każda.

Ustalenia faktyczne sąd poczynił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz zeznania pozwanej.

Sąd wskazał, że pozwana uznała na rozprawie w dniu 17 maja 2022 r. powództwo,
a więc należy uznać, że potwierdziła zasadność pozwu tak w zakresie twierdzeń powoda
jak i dochodzonych kwot. Tym samym pozwana wyraziła zgodę na wydanie wyroku zgodnie z żądaniem pozwu, a sąd jest nim związany (art. 213 § 2 k.p.c.).

Sąd nie znalazł przy tym podstaw by przyjąć, że uznanie jest sprzeczne z prawem
lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Uznanie powództwa obejmowało także żądanie odsetek w zakresie zasądzonych kwot, dlatego też i w tej części Sąd orzekł zgodnie z pozwem.

Pozwana wniosła o rozłożenie świadczenia na raty. Sąd wskazał na art. 320 k.p.c.
i stwierdził, że samym sytuacja materialna pozwanej uzasadnia rozłożenie zasądzonej kwoty na raty, tak by realne i możliwe było jej spłacenie bez konieczności inicjowania postępowania egzekucyjnego generującego dodatkowe koszty.

Sąd zasądził koszty pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata, w przedmiocie kosztów procesu orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., a o rygorze natychmiastowej wykonalności w zakresie zasądzonych kwot na podstawie art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c., mając
na względzie uznanie powództwa przez pozwaną.

Apelację od ww. wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w zakresie pkt 1 oraz 5, zarzucając naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść zaskarżonego
rozstrzygnięcia, tj.

- art. 320 k.p.c. poprzez nierozłożenie na większą ilość rat zasądzonego od Pozwanej świadczenia na rzecz Powoda, w sytuacji, gdy w sprawie występuje ku temu szczególnie uzasadniony wypadek, w tym przede wszystkim w postaci trudnej sytuacji majątkowej Pozwanej, niepozwalającej jej spłatę tego świadczenia, w szczególności innych świadczeń ciążących na Pozwanej.

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie w sposób przekraczający swobodną ocenę dowodów ustaleń faktycznych, mających istotne znaczenie w sprawie, z pominięciem przedstawionych przez stronę pozwaną okoliczności dotyczących ciężkiej sytuacji życiowej
i materialnej Pozwanej, w tym przejawiającej się wielością posiadanych przez nią zobowiązań.

- art. 335 § 1 k.p.c. poprzez jego błędne niezastosowanie oraz uznanie, że nadaniu zaskarżonemu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności nie sprzeciwia się sytuacja majątkowa Pozwanej, a nadanie ww. rygoru może doprowadzić do niepowetowanej szkody po stronie Pozwanej, w szczególności że natychmiastowa wykonalność zasądzonych rat uniemożliwi spłatę ciążących na niej innych rat wynikających z licznych umów pożyczek,
w szczególności że Pozwana utrzymuje się wyłącznie z emerytury, a nienadanie rygoru natychmiastowej wykonalności umożliwiłoby Pozwanej poczynienie oszczędności pozwalających na spłatę zasądzonych rat prawomocnym wyrokiem.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez rozłożenie zasądzonego w pkt 1 świadczenia na rzecz Powoda
na 200 miesięcznych rat oraz zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie punktu 5.
tj. rygoru natychmiastowej wykonalności i przyznanie na moją rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej Uczestniczce z urzędu. Jednocześnie oświadczam, iż koszty te nie zostały opłacone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył :

Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę
w granicach apelacji, w graniach zaskarżenia, bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postepowania.

W myśl art. 379 pkt 5 k.p.c., nieważność postępowania zachodzi, jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw. Według ugruntowanego orzecznictwa, przytoczona podstawa nieważności postępowania jest spełniona, jeżeli z powodu wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, których nie można było usunąć przed wydaniem orzeczenia w danej instancji, strona nie mogła - wbrew swej woli - brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 czerwca 1974 r., II CR 155/74, OSPiKA 1975 z. 3, poz. 66; z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Prok. i Pr. 1999 Nr 5, poz. 41 - dodatek; z dnia 28 listopada 2002 r., II CKN 399/01, LEX nr 196607; z dnia 22 maja 2014 r., LEX nr 1483413; z dnia 20 lutego 2020 r.,249/18, LEX nr 3008444). Sytuacja taka zachodzi między innymi wtedy, gdy wady zawiadomienia
o terminie rozprawy, jedynej albo bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia, uzasadniały odroczenie rozprawy, a sąd rozpoznał sprawę i wydał wyrok (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 lipca 1974 r., II CR 331/74, OSNC 1975 Nr 5, poz. 84; z dnia
6 marca 2002 r., III RN 12/01, LEX nr 564475;

W rozpoznawanej sprawie w dniu 26 listopada 2021 roku (data wpływy do sądu) pełnomocnik powoda złożył informację, że nie reprezentuje już strony powodowej i wszelką korespondencję należy przesyłać na adres powoda. Mimo tej informacji sędzia referent wydał zarządzenie w dniu 11 lutego 2022 roku o wyznaczeniu terminu rozprawy na dzień 29 marca 2022 roku oraz o zawiadomieniu o tym pełnomocników stron.. Podobnie uczynił to w dniu
29 marca 2022 roku. Nadto w aktach sprawy brak jest dowodu doręczenia zawiadomień nawet do niedziałającego już pełnomocnika.

Powyższe uchybienia stanowią o naruszeniu k.p.c. ze skutkiem w postaci nieważności postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Należy podkreślić, że uczestnictwo w procesie, podejmowanie czynności procesowych, udział w rozprawach i innych czynnościach jest prawem, nie zaś obowiązkiem strony (chyba że co innego wynika z przepisów) i nie musi ona z tego przywileju korzystać, obowiązkiem sądu jest natomiast zapewnienie jej takiej możliwości.

W rozpoznawanej sprawie brak jest informacji, że powód wiedział o terminie rozprawy, ani nawet czy zna treść wyroku.

Prowadzi to do uchylenia zaskarżonego wyroku i zniesienia postępowania przed Sądem pierwszej instancji na podstawie art. 386 § 2 k.p.c., zaś rozstrzygniecie o kosztach postępowania apelacyjnego pozostawiono do rozpoznania na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy zawiadomi prawidłowo stronę powodową o terminie rozprawy, poinformuje powoda o wniosku pozwanej co do rozłożenia należności na raty i w zależności od stanowiska stron wyda wyrok.