Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powodowie M. M. i S. M. wnieśli pozew do Sądu Rejonowego w Mławie o zasądzenie od pozwanego (...) Spółka Akcyjna w S. kwoty 2425,63 zł po ½ na rzecz każdego z powodów wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 2056,63 zł od dnia 19 listopada 2020 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 369,00 zł od dnia 29 listopada 2020 r. do dnia zapłaty. Ponadto wnosili o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 22 marca 2021 r. wydanym w sprawie I Nc 258/21 Sąd Rejonowy w Mławie uznał się niewłaściwym miejscowo i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Ciechanowie.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w S. wnosił o oddalenie powództwa w całości, nadto o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W toku sprawy strony podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 października 2020 r. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki S. (...) nr rej. (...), stanowiący współwłasność M. M. i S. M. w udziałach po ½ części. Samochód sprawcy kolizji objęty był w dacie zdarzenia drogowego ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez (...) Spółka Akcyjna w S. ( bezsporne ).

Zakład ubezpieczeń w toku postępowania likwidacyjnego przyznał i wypłacił powodom odszkodowanie w łącznej wysokości 1679,04 zł ( decyzja k. 19 ).

M. M. i S. M. zwrócił się do (...) Ekspert Rzeczoznawstwo P. M. o wykonanie ekspertyzy technicznej celem wyceny kosztów naprawy samochodu osobowego marki S. (...) nr rej. (...). W ekspertyzie koszt naprawy pojazdu ustalono na kwotę 3735,67 zł, w tym podatek VAT. M. M. zapłacił wynagrodzenie za wykonanie tej ekspertyzy w wysokości 369,00 zł ( ekspertyza k. 23 - 24, faktura k. 22 ).

Pismem z dnia 18 listopada 2020 r. M. M. wezwał (...) S.A. w S. do zapłaty pozostałej części odszkodowania w kwocie 4104,67 zł, na która składały się: kwota 3735,67 zł tytułem zapłaty odszkodowania za naprawę samochodu oraz kwota 369,00 zł tytułem zwrotu kosztów wykonania prywatnej kalkulacji naprawy w terminie 14 dni od doręczenia wezwania, załączając przedmiotowy kosztorys naprawy oraz fakturę. (...) Spółka Akcyjna w S. pismem z dnia 28 listopada 2020 r. odmówiło przyznania M. M. i S. M. odszkodowania w żądanej wysokości ( bezsporne ).

Koszt naprawy uszkodzonego pojazdu S. (...) nr rej. (...) z użyciem części oryginalnych sygnowanych logo producenta i zgodnie z technologią producenta wynosi 3735,67 zł brutto. Koszt naprawy tego pojazdu zgodnie z zakresem uznanym przez rzeczoznawcę zakładu ubezpieczeń, z użyciem części oryginalnych sygnowanych logo producenta i zgodnie z technologią producenta przy uwzględnieniu rabatu na części w wysokości 25 % wynosi – 3407,14 zł brutto. Natomiast koszt naprawy uszkodzonego pojazdu zgodnie z zakresem uznanym przez zakład ubezpieczeń, z użyciem części oryginalnych sygnowanych logiem producenta i technologią producenta oraz rabatami i stawkami za roboczogodzinę zgodnie z warunkami współpracy ustalonymi przez zakład ubezpieczeń z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wynosi 2201,59 zł brutto. Stawka na prace blacharskie oraz lakiernicze wynosi 100,00 zł netto za jedną roboczogodzinę. Ubezpieczyciel ustalając wysokość kosztów naprawy pojazdu dokonał obniżenia cen części o 25 % w stosunku do cen detalicznych obowiązujących w okresie wystąpienia szkody. Obniżył ponadto koszty materiałów lakierniczych o 50 %, pomimo braku danych wskazujących na wcześniejsze uszkodzenia elementów, które uległy uszkodzeniu w zdarzeniu drogowym z dnia 19 października 2020 r. Aluminiowa tarcza koła zamontowana w pojeździe jest elementem oryginalnym ( opinia biegłego sądowego z zakresu z zakresu wyceny wartości pojazdów mgr inż. M. B. k. 127 – 126, 145 - 153 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie akt szkody ( k. 67 - 114 ) oraz opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny wartości pojazdów mgr inż. M. B. ( k. 122 – 126, k. 145 - 153 ). Okoliczności związane z zakresem uszkodzeń w pojeździe stanowiącym przedmiot współwłasności M. M. i S. M., odpowiedzialność (...) Spółka Akcyjna w S. za szkody powstałe w pojeździe powodów a będące wynikiem zdarzenia z dnia 19 października 2020 r. oraz wysokość uznanej i wypłaconej kwoty odszkodowania nie były sporne. Wynikają wprost z akt szkody.

Wysokość kosztów naprawy uszkodzeń samochodu osobowego marki S. (...) nr rej. (...), stanowiącego współwłasność powodów, będących skutkiem zdarzenia z dnia 19 października 2020 r., Sąd ustalił na podstawie opinii i opinii uzupełaniającej biegłego z zakresu wyceny wartości pojazdów mgr inż. M. B.. Żadna ze stron nie kwestionowała ostatecznej wersji opinii. Jednakże Sąd przyjął wartość wskazaną w pierwotnej opinii biegłego sądowego, uznając że pozwany nie udowodnił w jakiej wysokości faktycznie był w stanie uzyskać rabaty przy zleceniu wykonania naprawy we współpracujących serwisach naprawczych. Podkreślić należy, że pozwany zakład ubezpieczeń nie wskazał w jakim konkretnie warsztacie oraz w jakim terminie proponował naprawę szkody w pojeździe. W ocenie Sądu, opinia główna biegłego sądowego jest logiczna, spójna i opracowana w sposób fachowy. W związku z tym, Sąd przyjął ustalenia dokonane w tej opinii za własne i na tej podstawie ustalił w jakiej wysokości szacowały się faktyczne koszty naprawy uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 19 października 2020 r. pojazdu stanowiącego przedmiot współwłasności powodów.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, roszczenie powodów zasługuje na uwzględnienie w znacznej części.

Powodowie M. M. i S. M. dochodzą swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361 - 363 kc. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powoda z tytułu uszkodzenia jego pojazdu, należało określić - według ogólnych zasad prawa cywilnego - do jakich świadczeń byłby zobowiązany posiadacz lub kierowca samochodu, z którego winy nastąpiła kolizja. W niniejszej sprawie, z uwagi na fakt, że odpowiedzialność sprawcy kolizji nie była kwestionowana, należało rozstrzygnąć jedynie zakres odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń, w ramach jego odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody.

W myśl art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego: bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

W ramach postępowania prowadzonego w zakresie likwidacji szkody, pozwany zakład ubezpieczeń ustalił, że ogólna wartość odszkodowania wynosi 1679,04 zł. Taką też kwotę wypłacono powodom. Jak wskazano powyżej, M. M. i S. M. nie zgadzali się z ustaloną w ten sposób wysokością odszkodowania. Wskazywali, że pokrywa ona jedynie cześć szkody, zarzucając kalkulacji naprawy sporządzonej bez pozwane towarzystwo ubezpieczeń: niezastosowanie technologicznych operacji naprawczych, zaniżenie stawek roboczogodziny prac blacharsko – lakierniczych, zastosowanie nieuzasadnionych potrąceń ceny w zakresie części 25 %, potrąceń kosztów materiałów lakierniczych w wysokości 50 % oraz potrąceń na koszty naprawy w wysokości 8 %. W ocenie Sądu powodowie słusznie czuli się poszkodowani przez ubezpieczyciela, gdyż zostało im wypłacone odszkodowanie w zaniżonej wysokości.

Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznała określona osoba w swych dobrach lub interesach. W efekcie owo naprawienie szkody ma zmierzać do odwrócenia w dobrach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego mu szkodę i przywrócenia - w znaczeniu prawnym - stanu, jaki by istniał gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło ( por. Kodeks Cywilny Tom I „Komentarz do artykułów 1 – 534” pod redakcją prof. E. Gniewka C.H. BECK Warszawa 2004, str. 838 ). Przenosząc te uwagi na grunt niniejszej sprawy, trzeba opowiedzieć się za takim sposobem ustalenia odszkodowania, które zapewni poszkodowanemu uzyskanie świadczenia umożliwiającego przywrócenie uszkodzonego samochodu do stanu sprzed wypadku. Dopiero wówczas dojdzie do pełnego odwrócenia skutków kolizji, za którą odpowiada ubezpieczyciel w ramach swej odpowiedzialności gwarancyjnej.

Skoro szkoda w tym wypadku polegała na uszkodzeniach samochodu, awarii pewnych elementów, to siłą rzeczy naprawienie szkody musi doprowadzić do usunięcia tych uszkodzeń i naprawienia lub wymiany zepsutych elementów i urządzeń. Biegły sądowy powołany w niniejszej sprawie dokonał wyliczenia wartości szkody uwzględniając użycie do naprawy części oryginalnych sygnowanych logo producenta i zgodnie z technologią producenta. Biegły sądowy wskazał również, że pozwany zakład ubezpieczeń bezzasadnie dokonał pomniejszenia cen części o 25 % w stosunku do cen detalicznych, jak również nie znalazł podstaw do obniżenia kosztów materiałów lakierniczych o 50 %. Uwzględniając ceny elementów oryginalnych oraz koszt ich wymiany, biegły sądowy wyliczył wartość naprawy samochodu marki S. (...) na kwotę 3735,67 zł, przy czym w kwocie tej mieści się też wartość podatku VAT 23 %. Powyższe odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, powinno bowiem obejmować również kwotę podatku od towarów i usług ( VAT ), albowiem poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jednocześnie podkreślić należy, iż Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie III CZP 80/11, wskazał, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jeżeli natomiast ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. Sąd Najwyższy opowiedział się więc - co należy w pełni zaaprobować - że ubezpieczyciel musi uwzględnić koszty nowych części, montowanych w sytuacji napraw samochodu, który uległ zniszczeniu wskutek wypadku lub kolizji. Zaprezentowane stanowisko, które podzielane jest przez sąd orzekający w niniejszej sprawie, pozwala w pełni zaakceptować opinię biegłego mgr inż. M. B. i według jego wyliczeń przyjąć koszt naprawy samochodu z uwzględnieniem, że decydujące znaczenie dla ustalenia kosztów naprawy samochodu ma ustalenie, że naprawa samochodu ma polegać na przywróceniu go do stanu sprzed kolizji w dniu 19 października 2020 r. Okoliczność ta, jak wskazano powyżej, uzasadnia użycie do naprawy pojazdu części oryginalnych producenta pojazdu. W ocenie Sadu, brak jest również podstaw do uwzględnienia proponowanych w toku likwidacji szkody rabatów na nabycie części oraz naprawę pojazdu. Przedstawiona powodom informacją w tym zakresie powiązana z kalkulacją szkody, która już zawiera wskazane obniżenia cen i kosztów, nie może być uznana za uzasadnioną. Uzyskanie rabatów wiązałoby się dla poszkodowanych z ograniczeniem ich możliwości wyboru sposobu usunięcia szkody. Oznaczałoby zarówno konieczność naprawy pojazdu, jak również we wskazanym przez ubezpieczyciela warsztacie lub chociażby nabycie przez poszkodowanych części u konkretnego, współpracującego z ubezpieczycielem, sprzedawcy. Poszkodowany ma prawo nie tylko naprawić pojazd w wybranym przez siebie warsztacie, ale również nabyć części w dogodny dla niego sposób: stacjonarnie lub przez internet, co wiązać się może również ze sposobem płatności lub ewentualną reklamacją.

Tym samym wysokość łączna należnego powodom odszkodowania powinna wynieść 3735,67 zł. Wysokość odszkodowania należy pomniejszyć o wartość już wypłaconego przez zakład ubezpieczeń tj. o kwotę 1679,04 zł. Dodatkowo Sąd uwzględnił koszty sporządzenia prywatnej kalkulacji naprawy w kwocie 369,00 zł. Tym samym, z uwagi iż każdy z powodów żądał zasądzenia połowy kwoty ustalonego odszkodowania, Sąd w pkt I wyroku zasądził od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda M. M. kwotę 1212,82 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 listopada 2020 r. do dnia zapłaty. W pkt II wyroku natomiast zasądził od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powoda S. M. kwotę 1212,81 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 29 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie jako niezasadne.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od wymienionych powyżej kwot, Sąd zasądził od dnia 29 listopada 2020 r. W dniu 28 listopada 2020 r. została wydana przez pozwanego decyzja o odmowie wypłaty podwyższonego odszkodowania. A zatem Sąd jako termin początkowy naliczania odsetek za opóźnienie przyjął dzień kolejny. Zgodnie z art. 14 ust. 1 cyt. ustawy zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cyt. artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Wskazać należy, że już w dacie odmowy podwyższenia odszkodowania, roszczenie powodów, w świetle prywatnej ekspertyzy, było w pełni zasadne. Pozwany zakład ubezpieczeń nie podjął żadnych czynności w zakresie analizy stanowiska powodów w kontekście przedstawionej ekspertyzy, poprzestając na podtrzymaniu swojego dotychczasowego stanowiska.

Powództwo zostało uwzględnione w całości w zakresie należności głównej; zakres, w którym powództwo zostało częściowo oddalone dotyczy okresu wymagalności tj. terminu biegu odsetek ustawowych za opóźnienie.

Odnosząc się natomiast do żądania kwoty tytułem zwrotu kosztów prywatnej kalkulacji kosztów naprawy pojazdu, to w judykaturze akcentuje się, że konkretne okoliczności sprawy winny decydować w każdym przypadku, czy poniesienie kosztów ekspertyzy prywatnej na etapie przedprocesowym było obiektywnie uzasadnione i konieczne, stanowiąc element dochodzonej sądownie szkody ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie III CZP 24/2004 ). W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd znajduje podstawy do przyjęcia, że sporządzenie prywatnej ekspertyzy było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania. Ponadto należy przyjąć, że sporządzenie prywatnej ekspertyzy było niezbędne do wyliczenia przez powodów należnego od ubezpieczyciela odszkodowania. Z uwagi, że powodowie nie są podmiotami, które posiadają specjalistyczną wiedzę w tym zakresie, ani nie prowadzą działalności gospodarczej, w koszty prowadzenia której, mogli by wliczyć koszty sporządzenia takiej kalkulacji. Wobec czego Sąd uznał, że sporządzenie prywatnej kalkulacji było koniecznie i koszty jej zasądzenia powinny zostać zasądzone od pozwanego na rzecz powodów.

W pkt IV wyroku Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu stosownie do art. 100 kpc, zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu, stosunkowo je rozdzielając. W niniejszej sprawie, z uwagi iż powództwo zostało uwzględnione w całości co do żądania głównego, a oddalone tylko częściowo w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie, Sąd nałożył na stronę pozwaną obowiązek zwrotu wszystkich kosztów.

Sąd zatem zasądził od pozwanego (...) S.A. w S. solidarnie na rzecz powodów M. M. i S. M. kwotę 1917,00 zł. Na kwotę tę złożyły się: 200,00 zł tytułem zwrotu opłaty sądowej od pozwu, 800,00 zł tytułem zwrotu kosztów opinii biegłego sądowego orzeczonych prawomocnym postanowieniem z dnia 7 grudnia 2021 r., poniesionych przez powodów, 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 900,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego, Sąd ustalił na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Z uwagi iż poniesiona przez stronę powodową zaliczka na poczet dowodu z opinii biegłego sądowego okazała się być niewystarczająca na pełne pokrycie jego wynagrodzenia Sąd zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, nakazał w pkt V wyroku pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 613,70 zł tytułem nieuiszczonych w sprawie wydatków orzeczonych prawomocnymi postanowieniami z dnia 7 grudnia 2021 r. oraz 28 marca 2022 r., na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 113 ust. 1 tejże ustawy.