Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2021 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Monika Pietrzyk

Protokolant: Magdalena Mastej

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 lutego 2021 r. w Kamiennej Górze

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko Gminie Miejskiej K.

o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu

I  ustala, że powódka D. K. wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w K. przy ulicy (...) po zmarłej najemczyni W. B.;

II  zasądza od strony pozwanej Gminy Miejskiej K. na rzecz powódki D. K. kwotę 1117,00 zł złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 917.00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygnatura akt I C 750/19

UZASADNIENIE

Powódka D. K. wniosła o ustalenie, że pomiędzy powódką D. K. a stroną pozwaną Gminą Miejską K. istnieje stosunek najmu lokalu położonego w K. przy ul. (...) od dnia 23 października 2018 r. Powódka wniosła o zasądzenie od strony pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powódka podała, że jej matka W. B. miała zawartą ze stroną pozwaną umowę najmu lokalu położonego w K. przy ul. (...). Powódka wskazała, że w chwili śmierci matki w lokalu zamieszkiwali powódka wraz ze swoim synem P. K. oraz siostrzeńcem S. D.. Powódka wyjaśniła, że fakt świadczenia dorywczej pracy w Niemczech nie uprawnia do uznania, że nie zamieszkiwała stale w przedmiotowym lokalu.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana Gmina Miejska K. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uzasadniając powyższe strona pozwana wskazała, iż powódka nie spełniła przesłanek ustawowych określonych w art. 691 k.c., a to przesłanki wspólnego zamieszkiwania z najemczynią.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Matka powódki W. B. zajmowała na podstawie umowy najmu zawartej ze stroną pozwaną Gminą Miejską K. lokal mieszkalny położony w K. przy ul. (...). W. B. zmarła w dniu 23 października 2018 roku.

(okoliczności bezsporne)

W ostatnich latach życia stan zdrowia W. B. ulegał stopniowemu pogorszeniu w związku z rozwojem u niej choroby Alzheimera. W. B. chorowała też na cukrzycę. Na 2 lata przed śmiercią zaczęła wymagać stałej opieki ze strony osób drugich.

Dowody: zeznania świadka M. G. k. 92-93, zeznania świadka S. G. k. 96, zeznania świadka N. G. k. 99, zeznania świadka M. B. k. 105-107, zeznania świadka S. T. k. 133, zeznania świadka R. K. k. 136-137, zeznania świadka P. K. k. 140-141, zeznania powódki z dnia 18.02.2021 r. e-protokół rozprawy od 00:05:11 do 00:36:15.

Powódka D. K. od 28 lat mieszkała w K. przy ul. (...) wraz z rodzicami, mężem i swoimi dziećmi. Jej brat M. B. mieszkał tam krótko, a potem się wyprowadził.

Początkowo powódka zajmowała się chorą matką: myła ją, karmiła. Na rok przed śmiercią matki D. K. podjęła sezonową pracę w Niemczech jako opiekunka osób starszych. Powodem wyjazdu była pogarszająca się sytuacja materialna po rozwodzie z mężem i jego odejściu z domu. Pojawiły się zaległości w opłatach za mieszkanie.

Przed swoim wyjazdem powódka rozmawiała z siostrą M. G. na temat opieki nad jej matką. Z bratem M. B. niczego nie ustalała, bo on jej wtedy nie odwiedzał. Gdy powódka wyjeżdżała za granicę W. B. opiekowali się M. G., M. B. oraz dzieci powódki: P. K. i R. K..

Powódka wyjeżdżała do Niemiec na 6 tygodni i w tym czasie mieszkała u swoich podopiecznych. Wracała do Polski na okres 6 tygodni, mieszkała wtedy z matką. Do pracy w Niemczech dojeżdżała busem.

Bezpośrednio przed śmiercią swojej matki, przez 2 tygodnie, powódka była w K..

Dowód: zeznania powódki z dnia 18.02.2021 r. e-protokół rozprawy od 00:05:11 do 00:36:15.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił częściowo jako bezsporny i potwierdzony dokumentami, natomiast w pozostałym zakresie ustalenie to nastąpiło w oparciu o zeznania przesłuchanych w sprawie świadków oraz przesłuchanie powódki. W ocenie Sądu, zeznania powódki były spójne wewnętrznie, logiczne i zbieżne z zeznaniami świadków C. A., S. T., R. K. oraz P. K.. Zeznania świadków C. A. i S. T., które były sąsiadkami tj. osobami neutralnymi wobec powódki wskazywały na fakt zamieszkiwania przez D. K. w K. bezpośrednio przed śmiercią jej matki. Na wiarę nie zasługiwały natomiast zeznania świadków M. G., S. G., N. G., M. B. z uwagi na ich zaangażowanie w konflikt z powódką związany z kwestią opieki nad W. B., zameldowania M. B. w mieszkaniu najmowym przez jego matkę. Pozostałe zeznania świadków nie wnosiły wiele do sprawy – znali sytuację rodziny powódki z relacji innych osób lub niewystarczająco się w niej orientowali.

Powództwo o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu jest rodzajem powództwa opartego na przepisie art. 189 k.p.c., zatem warunkiem dopuszczalności takiego powództwa jest wykazalnie przez powoda interesu prawnego w żądaniu ustalenia.

D. K. przedłożyła pismo z dnia 18 lipca 2019 r. stanowiące odpowiedź na jej wniosek o uregulowanie stanu prawnego lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w K., w którym Burmistrz Miasta K. negatywnie rozpatrzył jej sprawę. Powódka wykazała zatem, że zaistniała taka sytuacja prawna, w której wystąpiły wątpliwości, czy w związku z wstąpieniem w stosunek najmu przysługuje jej przymiot najemcy lokalu i wobec powyższego konieczne jest potwierdzenie istnienia tego stosunku przez sąd w wyroku. Stwierdzenie istnienia takiego interesu pozwoliło sądowi na badanie roszczenia pod względem jego zasadności.

Podstawę prawną dochodzonego roszczenia stanowi przepis art. 691 k.c.
w zw. z art. 189 k.p.c. k.p.c. Zgodnie z treścią art. 691 § 1 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. W myśl § 2 tego artykułu, osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały
z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. Powyższe przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, a brak jednej z nich skutkuje niemożnością wstąpienia w stosunek najmu po śmierci najemcy. Powyższy przepis formułuje dwie przesłanki, których kumulatywne spełnienie jest warunkiem wstąpienia w prawa i obowiązki zmarłego najemcy. Osoba ubiegająca się o wstąpienie w stosunek najmu lokalu mieszkalnego musi należeć do kręgu osób wymienionych w przepisie oraz musi stale zamieszkiwać z najemcą aż do chwili jego śmierci. Interes prawny obejmujący ustalenie stosunku prawnego wynika z potrzeby zapewnienia uprawnionemu ochrony praw do lokalu ( zob. uchwałę SN z dnia 19 listopada 1996 r., III CZP 115/96 LEX).

W okolicznościach niniejszej sprawy jako bezsporne należało przyjąć istnienie pomiędzy stroną pozwaną, a zmarłą W. B. stosunku najmu. Powódka, jako córka W. B. należała do kręgu osób uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu po niej. Bezsporny fakt pokrewieństwa tych osób potwierdza akt małżeństwa powódki k. 5. Kwestią sporną podlegającą ustaleniu była natomiast kwestia spełnienia przez powódkę przesłanki w postaci wspólnego zamieszkiwania w spornym lokalu.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa przesłanka zajmowania wspólnie przez najemcę i osobę bliską danego lokalu jest spełniona w sytuacji, gdy przedmiotowy lokal stanowi dla osoby bliskiej jej centrum życiowe. W świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego za lokal będący centrum spraw życiowych można uznać lokal, który jest miejscem pobytu stałego danej osoby. Będzie to miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe czynności życiowe, a w szczególności mieszka, nocuje, przygotowuje i spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje rzeczy niezbędne do bytowania, przyjmuje wizyty gości. Chodzi więc o lokum, w którym skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy.

Okoliczności sprawy wskazują, że sporny lokal stanowił dla powódki miejsce,
w którym koncentrowały się jej sprawy życiowe i rodzinne. Praca podjęta przez powódkę w Niemczech miała charakter tymczasowy. D. K. mieszkała wówczas u swoich podopiecznych, dojeżdżała do Niemiec busami. W tej sytuacji nieprawdopodobne było, aby zabrała ze sobą wszystkie swoje osobiste rzeczy i przechowywała je w Niemczech, w miejscach gdzie pracowała. Należy również wskazać, że wyjeżdżając do pracy w mieszkaniu przy ul. (...) został syn powódki – P. K., który zajmował jeden z pokoi. W tych warunkach osoby, które doraźnie przychodziły sprawować opiekę nad chorą W. B., nie koniecznie musiały posiadać wiedzę na temat tego, czy powódka pozostawiła w mieszkaniu swoje prywatne rzeczy. Co istotne powódka bezpośrednio przed śmiercią matki była w K.. Zatem na chwilę śmierci W. B. jej córka przebywała w mieszkaniu przy K.. W orzecznictwie wyrażono pogląd, że czasowe – uzasadnione określonymi przyczynami – przebywanie poza miejscem stałego miejsca zamieszkania nie oznacza, by najemca przestał mieszkać w „swoim” lokalu, by zmienił miejsce zamieszkania ( wyrok SN z 20.06.2001 r., I CKN 1179/98, LEX nr 110589). Powódka podjęła pracę z powodu trudnej sytuacji materialnej. Należy zatem uznać, że D. K. do chwili śmierci najemcy stale zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu. W związku ze spełnieniem przez powódkę obu przesłanek z art. 691 k.p.c. należało ustalić, że wstąpiła ona w stosunek najmu lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w K. przy ulicy (...) po zmarłej najemczyni W. B..

Na marginesie tylko trzeba zauważyć, że strona pozwana nie podnosiła zarzutu nadużycia przez powódkę prawa. Z urzędu sąd nie stosuje przepisu art. 5 k.c. Kwestia oceny zachowania powódki co do tego czy jej matka miała zapewnioną prawidłową opiekę w trakcie jej pobytu w Niemczech nie była zatem szczegółowo badana.

Orzeczenie o kosztach procesu zostało wydane na podstawie przepisu
art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty procesu powódki składały się koszty opłaty sądowej – 200 zł, koszty zastępstwa procesowego – 900 zł oraz koszt opłaty skarbowej od pełnomocnictwa – 17 zł.