Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 16 maja 2022 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) z siedzibą w C. (Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej)

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o cofnięcie koncesji

na skutek odwołania (...) od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 3 lutego 2021 roku, nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) z siedzibą w C. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Maciej Kruszyński

Sygn. akt XVII AmE 96/21

Uzasadnienie wyroku z 16 maja 2022 r.

Decyzją z 3 lutego 2021 r., Nr(...), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 4 w związku z art. 33 ust. 1 pkt 1 i art. 30 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 833, z późn. zm.) w związku z art 126, art. 127 ust. 1 oraz art. 132 ust. 1 umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, którą opublikowano w Dz. Urz. UE C 144 I z dnia 25 kwietnia 2019 r., a także na podstawie art. 1 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o okresie przejściowym, o którym mowa w Umowie o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1516, z późn. zm.) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256, z późn. zm.), postanowił cofnąć z urzędu koncesję na obrót paliwami ciekłymi, udzieloną decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 3 stycznia 2006 r. Nr (...) zmienioną decyzją z dnia 6 listopada 2017 r. Nr (...), przedsiębiorcy - (...) z siedzibą w E. C. E. W., C. (...), C., C., (...), (...) (numer w rejestrze Spółek dla Anglii i Walii (...), numer identyfikacji podatkowej NIP (...)).

Powód zaskarżył ww. decyzję w całości. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

1.  przepisów prawa procesowego, mające wpływ na wynik sprawy, tj. naruszenie art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a. poprzez bezpodstawne przyjęcie, że korespondencja (w tym zawiadomienie o wszczęciu postępowania) zostały prawidłowo doręczone Spółce;

2.  przepisów prawa procesowego, mające wpływ na wynik sprawy, tj. 10 k.p.a. w zw. z art. 61 § 4 k.p.a. poprzez niezapewnienie Spółce czynnego udziału w postępowaniu na skutek niedoręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania oraz zawiadomienia o zakończeniu postępowania dowodowego;

3.  przepisów prawa materialnego, tj. art. 41 ust. 2 pkt 4 i 33 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2020. poz. 833 z późn. zm.) poprzez błędne przyjęcie, że zaszła materialnoprawna przesłanka wszczęcia przez organ postępowania w sprawie cofnięcia koncesji.

Wobec powyższego, Powód wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie od Pozwanego na rzecz Powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od Powoda na rzecz Prezesa URE zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 3 stycznia 2006 roku Nr (...) zmienioną decyzją z dnia 6 listopada 2017 r. Nr (...) (...), została udzielona przedsiębiorcy - (...) z siedzibą w E. W., C. Business Park, C., C.,(...), Wielka Brytania (numer w rejestrze spółek dla Anglii i Walii (...), numer identyfikacji podatkowej NIP (...) koncesja na obrót paliwami ciekłymi na okres do 31 grudnia 2025 r.

Dowód: Decyzja Prezesa URE z 6 listopada 2017 r., akta administracyjne

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia ww. Przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi ze względu na fakt, iż od dnia 1 stycznia 2021 r., z uwagi na wyjście Królestwa Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, Przedsiębiorca przestanie spełniać warunek o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo energetyczne, tj. posiadanie siedziby na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Turcji. Jednocześnie, Prezes URE poinformował Przedsiębiorcę o możliwości złożenia wyjaśnień w sprawie oraz przedstawieniu dowodów mogących mieć wpływ na rozstrzygnięcie.

Dowód: Zawiadomienie z 18 listopada 2020 r., k. 1 akt adm.

Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu w tym zakresie uprawnienia. (okoliczność bezsporna)

W piśmie z 21 grudnia 2020 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania w sprawie oraz o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym oraz o możliwości złożenia dodatkowych wyjaśnień i uwag.

Dowód: Pismo z 21 grudnia 2020 r., k. 12 akt adm.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym i sądowym oraz fakty powszechnie znane, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie powoda podlegało oddaleniu.

Stosownie do art. 50 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r. (Dz.U. 2004 Nr 90, poz. 864, z późn. zm.) traktaty zdefiniowane w art. 1 TUE przestają mieć zastosowanie do tego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które zgodnie ze swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjęło decyzję o wystąpieniu z Unii Europejskiej - od dnia wejścia w życie umowy o wystąpieniu lub, w przypadku jej braku, dwa lata po notyfikacji, o której mowa w ustępie 2, chyba że Rada Europejska w porozumieniu z danym państwem członkowskim UE podejmie jednomyślnie decyzję o przedłużeniu tego okresu.

Z dniem 1 lutego 2020 r. weszła w życie umowa o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej opublikowana w Dz. Urz. UE C 144 I z dnia 25 kwietnia 2019 r. (dalej: „Umowa"). Oznacza to, że z dniem 1 lutego 2020 r. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej przestało być państwem członkowskim UE.

Na mocy art. 126 tej Umowy, ustalono okres przejściowy, który obowiązuje od dnia 1 lutego 2020 r. i kończy się w dniu 31 grudnia 2020 r. Zgodnie z art. 127 ust. 1 zd. 1 Umowy, w okresie przejściowym prawo UE ma zastosowanie do UK i na jego terytorium chyba, że Umowa stanowi inaczej. Niezależnie jednak od art. 126 Umowy, Wspólny Komitet może, przed dniem 1 lipca 2020 r., przyjąć jedną decyzję przedłużającą okres przejściowy o maksymalnie rok lub 2 lata. Mając na uwadze fakt, że okres przejściowy nie został przedłużony w trybie przewidzianym wart. 132 ust. 1 Umowy, okres przejściowy kończy się w dniu 31 grudnia 2020 r. (art. 132 ust. 1 Umowy)

Zgodnie zaś z art. 1 Ustawy, ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, w okresie przejściowym o którym mowa w ww. art. 126 Umowy, rozumie się przez to również UK.

Choć UK od dnia 1 lutego 2020 r. nie jest państwem członkowskim UE, na mocy art. 1 ustawy z 19 lipca 2019 r. o okresie przejściowym, o którym mowa w Umowie o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1516 z późn. zm.) Rzeczpospolita Polska w okresie przejściowym określonym w Umowie traktuje UK jak państwo członkowskie UE.

Na uwagę zasługuje zatem fakt, że ostatnim dniem okresu przejściowego określonym w Umowie jest dzień 31 grudnia 2020 r., co oznacza, że z dniem 1 stycznia 2021 r. UK nie będzie już przez Rzeczpospolitą Polską traktowane jak państwo członkowskie UE. Co więcej, od dnia 1 stycznia 2021 r. prawo UE nie będzie miało zastosowania do UK i na jego terytorium.

Właściwie wskazał Prezes URE, że C. (siedziba Przedsiębiorcy), znajduje się na terytorium UK, w związku z tym, z dniem 1 stycznia 2021 r. Przedsiębiorca przestanie być podmiotem, który ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Turcji.

Z ww. ustaleń, należało wywieźć, iż tylko do dnia 31 grudnia 2020 r., Powód był uprawniony do prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ właśnie do tego dnia spełniał warunek określony w przepisie art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne.

Przepis ten stanowi, że Prezes URE udziela koncesji wnioskodawcy, który ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Turcji.

W przypadku niespełnienia przez Przedsiębiorcę któregokolwiek z warunków o których mowa w art. 33 ust. 1 Ustawy P.e., ustawodawca na mocy art. 41 ust. 2 pkt 4 ustawy - Prawo energetyczne nałożył na Prezesa URE obowiązek cofnięcia koncesji. Oznacza to, że Prezes URE jest zobowiązany do cofnięcia koncesji w przypadku, gdy koncesjonariusz nie ma siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Turcji.

Niewątpliwie zatem, wobec ustalenia, że od 1 stycznia 2021 r. Przedsiębiorca nie spełnia warunku określonego w art. 33 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo energetyczne, słuszna była decyzja Prezesa URE w przedmiocie cofnięcia Powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Mając powyższe na względzie, nie zasługiwała na uwzględnienie argumentacja Powoda, który podniósł iż doszło do naruszenia przez Pozwanego art. 41 ust. 2 pkt 4 i art. 33 ust. 1 ustawy P.e. Wobec niespełnienia którejkolwiek przesłanki wynikającej z art. 33 ust. 1 Ustawy P.e., Prezes URE – zgodnie z wolą ustawodawcy – cofnął koncesję.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przez pozwanego przepisów postępowania administracyjnego, należy wskazać, że zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem (vide: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r. sygn. akt III CRN 120/91 OSNC 1992 Nr 5, poz. 87; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 października 1998 r. sygn. akt I CKN 265/98 OSP 2000 Nr 5 poz. 68; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r. sygn. akt 351/99 OSNC 2000 Nr 3 poz. 47; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2001 r. sygn. akt I CKN 1036/98 LEX Nr 52708; Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt III SZP 2/05 OSNP 2006/19-20/312) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie może ograniczyć sprawy wynikającej z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu tylko do funkcji sprawdzającej prawidłowość postępowania administracyjnego, które poprzedza postępowania sądowe. Celem postępowania nie jest przeprowadzenie kontroli postępowania administracyjnego, ale merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, której przedmiotem jest spór między stronami powstający dopiero po wydaniu decyzji przez Prezesa Urzędu. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zebrany w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości zgłoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów, według zasad obowiązujących w postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych. Sąd antymonopolowy jest sądem cywilnym i prowadzi sprawę cywilną, wszczętą w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, w tym wypadku Urzędu Regulacji Energetyki, według reguł kontradyktoryjnego postępowania cywilnego, a nie sądem kontroli legalności decyzji administracyjnej, jak sądy administracyjne w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Tylko takie odczytanie relacji pomiędzy postępowaniem administracyjnym i postępowaniem sądowym może uzasadniać dokonany przez racjonalnego ustawodawcę wybór między drogą postępowania cywilnego i drogą postępowania sądowo-administracyjnego dla wyjaśnienia istoty sprawy.

Sąd uznał, że nawet gdyby przyjąć, że w postępowaniu administracyjnym doszło do uchybień proceduralnych to nie mogą one być przedmiotem postępowania sądowego mającego na celu merytoryczne rozstrzygnięcie sporu, bowiem Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zobowiązany jest do wszechstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad rozkładu ciężaru dowodu i obowiązku stron w postępowaniu dowodowym. Z tych względów zarzuty naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego nie zasługują na uwzględnienie.

Na marginesie warto dodać, że podnoszona przez Powoda kwestia nieprawidłowego doręczenia decyzji jest kwestią drugorzędną. Sąd podziela zdanie Prezesa URE, który wskazał, że decyzja w przedmiocie cofnięcia koncesji została wydana w oparciu o przesłankę merytoryczną, tj. brak siedziby na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Turcji w dniu 3 lutego 2021 r., zaś postępowanie administracyjne zostało wszczęte 18 listopada 2020 r., Powód nie podjął w tym czasie działań umożliwiających kontynuowanie działalności gospodarczej po dniu 31 grudnia 2020 r.

W tym stanie rzeczy, zarzuty sformułowane w odwołaniu nie zasługiwały na uwzględnienie.

Z uwagi na powyższe, Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi na oddalenie odwołania, należało powoda uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, które w sprawie niniejszej obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w minimalnej stawce 720,00 zł, ustalonej w oparciu § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Maciej Kruszyński