Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sylwia Durczak-Żochowska

Sędziowie: Artur Fornal

Marcin Winczewski

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2022 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy upadłościowej Ł. G., nieprowadzącego działalności gospodarczej

w przedmiocie umorzenia zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli albo ustalenia planu spłat wierzycieli

na skutek zażalenia wierzyciela (...) Bank S.A. w W. od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 20 maja 2022r., sygn. akt XV GUp 506/21

postanawia:

oddalić zażalenie.

Artur Fornal Sylwia Durczak-Żochowska Marcin Winczewski

UZASADNIENIE

Syndyk masy upadłości M. G. przedłożył informację, że zachodzą przesłanki do ustalenia planu spłaty wierzycieli w kwocie 300 zł miesięcznie przez okres 34 miesięcy. Upadły Ł. G. zaakceptował powyższą propozycję syndyka, natomiast wierzyciele zasadniczo wnosili o ustalenie planu spłaty w wyższej kwocie .

Postanowieniem z dnia 20 maja 2022r. r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy ustalił plan spłaty wierzycieli upadłego Ł. G. oraz że tenże upadły jest obowiązany w terminie do 15 dnia każdego miesiąca przez okres 34 miesięcy, począwszy od miesiąca następującego po uprawomocnieniu się niniejszego postanowienia, spłacać zobowiązania, które zostałyby uznane na liście wierzytelności, przeznaczając na ten cel łącznie kwotę 500 zł miesięcznie. Ponadto, Sąd ten przyjął, iż upadły Ł. G. nie doprowadził do swojej niewypłacalności ani istotnie nie zwiększył jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa oraz postanowił do okresu spłaty zaliczyć okres od upływu sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości do dnia ustalenia planu spłaty wierzycieli. Dodatkowo przyjął, iż po wykonaniu przez Ł. G. planu spłat wierzycieli pozostała część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości tj. przed dniem 20 września 2021 r. zostanie umorzona, z wyjątkiem wierzytelności wynikających z zobowiązań, o których mowa w art. 491 ²¹ ust. 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie o następujące ustalenia i rozważania.

Postanowieniem z dnia 20 września 2021r. Sad Rejonowy w Bydgoszczy ogłosił upadłość Ł. G. jako nieprowadzącego działalności gospodarczej. Dłużnik ma 33 lata, jest kawalerem, nie ma nikogo na utrzymaniu. Wynajmuje mieszkanie w B., wydatki mieszkaniowe upadłego to ok. 1200 zł miesięcznie. Po zmianie pracy upadły otrzymuje wynagrodzenie równe minimalnemu. Po zmianie pracy upadły otrzymuje wynagrodzenie równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, jednakże uprzednio, tj. od 7 sierpnia 2018 r. pracował na stanowisku pracownika magazynu i wówczas zarabiał 3.800 zł brutto. Upadły nie ponosi dodatkowych wydatków na leczenie. Na żywność przeznacza kwotę ok. 1 200 zł miesięcznie.

Sad I instancji zważył, iż zgodnie z dyspozycją art. 491 ¹⁴ ust. 1 znowelizowanej od 24 marca 2020 r. ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (dalej jako: p.u.), po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem albo informację, że zachodzą przesłanki do odmowy ustalenia planu spłaty (art. 491 ^14a ust. 1 p.u.) lub umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty (art. 491 ¹⁶ ust. 1 lub 2a p.u.). Na mocy art. 491 ¹⁴ ust. 4 p.u. Sąd ustala plan spłaty wierzycieli albo w przypadku, o którym mowa w art. 491 ¹⁶ ust. 1 lub 2a, umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowo umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli albo wydaje postanowienie, o którym mowa w art. 491 ^14a ust. 1, po przeprowadzeniu rozprawy, jeżeli upadły, syndyk lub wierzyciel złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. Sąd ten przywołał także art. 491 ¹⁵ ust. 1 p.u., według którego w postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty (jeżeli w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości), ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa oraz określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. Nadto w przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące (ust. 1a). Podkreślił, iż Sąd nie jest związany stanowiskiem upadłego oraz wierzycieli co do treści planu spłaty. Ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu oraz ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności oraz stopień zaspokojenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym (ust. 4). Zdaniem Sądu Rejonowego, upadły jest w stanie przeznaczyć na spłatę wierzycieli miesięcznie kwotę wyższą niż proponuje syndyk, ale nie wyższą jednak niż 500 zł. Ponadto na rzecz wierzycieli zostaną przeznaczone środki w ramach planu podziału funduszy masy upadłości (art. 491 ¹⁵ ust. 1 pkt 2 p.u.) w sposób określony w pkt 2 sentencji postanowienia. Sąd I instancji doszedł do przekonania, że upadły nie doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W ocenie tego Sądu osobista sytuacja upadłego wskazuje, iż ma on możliwości realizowania planu spłaty wierzycieli przez okres 34 miesięcy z miesięczną ratą w kwocie 500 zł. Upadły jest osobą młodą, zdolną do pracy i nie ma nikogo na utrzymanie. Dzięki pracy zarobkowej jest w stanie pokryć stałe wydatki miesięczne związane z mieszkaniem i wyżywieniem na podstawowym poziomie tak, aby sprostać również realizacji niniejszego planu spłaty. W ten sposób zostanie zrealizowany zasadniczy cel postępowania upadłościowego prowadzonego wobec osób nieprowadzących działalności gospodarczej, to jest oddłużenie upadłego, w pełni zostaną zaspokojone koszty postępowania, a roszczenia wierzycieli zaspokojone w najwyższym możliwym stopniu.

Zażalenie od powyższego postanowienia złożył wierzyciel (...) Bank S.A., który zaskarżył rozstrzygnięcie w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  pokrzywdzenie wierzycieli, bowiem nie zaspokojono ich roszczeń w godziwym, możliwym stopniu;

2.  naruszenie art. 343 ust. 1 i 1a w zw. z art. 370a ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe poprzez ich błędne zastosowanie, polegające na przyjęciu, iż upadły z uwagi na jego sytuację osobistą, materialną, zdrowotną i możliwości zarobkowe nie będzie w stanie spłacić zobowiązań względem wierzycieli, ponad 34 raty określone w pkt 5 postanowienia tj. 34 raty po 500 zł miesięcznie, rozdysponowanych proporcjonalnie na rzecz wierzycieli;

3.  naruszenie przepisu postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c., co miało istotny wpływ na wydanie błędnego postanowienia poprzez nieoparte na dowodach ustalenie przez Sąd, że upadły jest zdolny do dokonania spłat na rzecz wierzycieli w kwocie po 500 zł, podczas gdy biorąc pod uwagę wiek upadłego, sytuację rodzinną, obecnie osiągane dochody, a także możliwości zarobkowe, brak jest podstaw do przyjęcia, że nie ma on możliwości spłaty zobowiązań w wyższej kwocie.

Wskazując na powyższe wierzyciel ten wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustalenie spłat upadłego w kwocie po co najmniej 700 zł miesięcznie płatnych w 34 miesięcznych ratach oraz o obciążenie upadłego kosztami postępowania zażaleniowego.

Upadły i syndyk nie zajęli stanowiska wobec podniesionych zarzutów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie wierzyciela nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia stanu faktycznego oraz jego ocenę prawną i przyjmuje je za własne, zaś zgodnie z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2013 r. (sygn. I CSK 156/13, opubl. LEX nr 1365587), sama wzmianka w uzasadnieniu orzeczenia sądu drugiej instancji o akceptacji ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd pierwszej instancji oraz o trafności i zgodności z prawem wydanego przez ten sąd orzeczenia wystarcza do wywiązania się z zawartego w art. 328 § 2 k.p.c. obowiązku wskazania podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu drugiej instancji, za nietrafny należy uznać zarzut naruszenia art. 233 §1 k.p.c., stanowi on wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami podjętymi przez Sąd Rejonowy. W świetle powyższego przepisu, Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zdaniem Sądu Odwoławczego nie można skutecznie zarzucić Sądowi pierwszej instancji, iż swoje ustalenia oparł na ocenie, która wymogów tych nie spełnia. Przepis art. 233 §1 k.p.c. w sposób bardzo ogólny określa reguły swobodnej oceny dowodów, pozostawiając tę ocenę własnemu przekonaniu sądu rozpoznającego daną sprawę. Zarówno w literaturze jak i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że dokonując takiej oceny sąd obowiązany jest przestrzegać zasad logicznego rozumowania, a także zasad doświadczenia życiowego. Ocena powyższa oparta nadto być musi na wszechstronnym rozważeniu zgromadzonego materiału dowodowego, przez co należy rozumieć uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności. Zaznaczyć trzeba, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd ten uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena dokonana przez Sąd (zob. wyrok SN z dnia 6 listopada 1998 r., sygn. akt III CKN 4/98, LEX nr 50231).

Należy podkreślić, iż podstawowym celem postępowania upadłościowego jest oddłużenie upadłego, zaś ewentualne zaspokojenie wierzycieli nie może odbyć się kosztem naruszenia minimalnego zabezpieczenia finansowego upadłego i jego rodziny. Idzie o to, aby osoby objęte tą procedurą, powróciły do normalnego życia. Ta okoliczność winna być decydująca przy ustalaniu planu spłaty. Zwrócić nadto trzeba szczególną uwagę na zasadę optymalizacji, wskazaną w art. 2 ust. 1 prawa upadłościowego, która ulega modyfikacji w ust. 2 tego przepisu wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W przepisie tym ustawodawca wskazał, że postępowanie to należy prowadzić tak, by umożliwić umorzenie zobowiązań upadłego niewykonanych w postępowaniu upadłościowym, a jeśli jest to możliwe - by zaspokoić roszczenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu. Redakcja powyższego przepisu wskazuje jednoznacznie, że charakter windykacyjny postępowania upadłościowego prowadzonego w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej traci swą pierwszoplanową rolę na rzecz funkcji oddłużeniowej. Zasadę optymalizacji należy stosować, ale nie powinna ona być realizowana z uszczerbkiem dla oddłużeniowej funkcji upadłości konsumenckiej. Zaspokojenie roszczeń wierzycieli jest dodatkową wytyczną dla prowadzonego postępowania, ale ma być ona realizowana jedynie w miarę możliwości. Reguła zawarta w art. 2 ust. 2 prawa upadłościowego stanowi zatem wskazówkę dla prawidłowej wykładni przepisów zawartych w art. 491 ¹ i nast. prawa upadłościowego, w razie kolizji interesów niewypłacalnego dłużnika niebędącego przedsiębiorcą i jego wierzycieli.

Zdaniem Sądu Odwoławczego, upadły aktualnie dysponuje kwotą 500 zł w comiesięcznym budżecie domowym, którą może przeznaczyć na plan spłaty wierzycieli. Słusznie Sąd Rejonowy ustalił, iż Ł. G. na skutek pracy zarobkowej jest w stanie pokryć stałe wydatki miesięczne związane z mieszkaniem i wyżywieniem, ale jedynie na podstawowym poziomie. Upadły w skali miesiąca uiszcza: za najem – co wynika z kopii przedłożonej do akt umowy najmu– 800 zł, czynsz do Wspólnoty Mieszkaniowej 400 zł, prąd ok 100 zł, opłaty telekomunikacyjne 50 zł, odzież 200 zł, środki czystości 80 zł, rezerwa na nieprzewidziane wydatki 100 zł. Zdaniem Sądu Okręgowego żywność należałoby oszacować na poziomie ok. 700-800 zł. Powyższe wydatki nie są nadmierne, zaspokajają jedynie niezbędne potrzeby życiowe. Należy zauważyć, iż skarżący w zażaleniu nawet nie wskazał wśród wydatków upadłego pozycji, które według niego są zbyt wysokie lub niezasadne. Wynagrodzenie minimalne wynosi 3010 zł brutto . Upadły wskazywał na uzyskanie podwyżki w kwocie 300 zł od miesiąca maja br. Sąd uwzględnił również okoliczność, iż upadły z uwagi na stan zdrowia zmienił stanowisko pracy. Wobec powyższego, należy uznać, iż rata w kwocie 500 zł, wyższa od proponowanej przez syndyka o 200 zł, jest adekwatna do uzyskiwanych dochodów, możliwości zarobkowych, sytuacji zdrowotnej i rodzinnej.

W ocenie Sądu Okręgowego, podniesione w zażaleniu argumenty uznać należy za stricte polemiczne. Skarżący wierzyciel przedstawił bowiem jedynie swój punkt widzenia co do wysokości kwot, które upadły przeznaczyć winien na spłatę wierzycieli oraz swoje oczekiwania w tym zakresie, nie mające oparcia w treści przepisów określających zasady, którymi powinien kierować się sąd ustalając plan spłat, a ponadto całkowicie oderwane od sytuacji tego dłużnika. W tej sytuacji nie można również mówić o pokrzywdzeniu któregokolwiek z wierzycieli. W konsekwencji, zasadnie Sąd Rejonowy przyjął w niniejszej sprawie, iż celem spłaty swoich zobowiązań upadły ma możliwość realizowania planu spłaty wierzycieli z miesięczną ratą jedynie w wysokości po 500 zł.

Reasumując, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w niniejszym stanie faktycznym - wbrew twierdzeniom skarżącego - brak jest podstaw uzasadniających ustalenie planu spłat upadłego w kwocie wyższej niż 500 zł miesięcznie. Stąd też Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. i art. 229 w zw. z art. 491 ² ust. 1 Prawa upadłościowego, orzekł jak w sentencji.

Artur Fornal Sylwia Durczak-Żochowska Marcin Winczewski