Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2022 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 sierpnia 2022 roku

sprawy z powództwa (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko A. P., J. P.

o zapłatę

o r z e k a:

I.  Umorzyć postepowanie w przedmiocie żądania zapłaty ponad kwotę 57 536, 73 zł (pięćdziesiąt siedem tysięcy pięćset trzydzieści sześć złotych 73/100).

II.  W pozostałej części powództwo oddalić.

III.  Odstąpić od obciążania pozwanych kosztami procesu.

Sygn. akt I C 223/21

UZASADNIENIE

(...) Bank Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wytoczyła powództwo przeciwko A. P. oraz J. P. o zapłatę kwoty 74 854,22 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu tj. 4 września 2019 roku do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 20 czerwca 2018 roku pomiędzy pozwanymi, a powódką została zawarta umowa pożyczki nr (...). Na podstawie wskazanej umowy pozwani zobowiązali się między innymi do terminowej spłaty określonej sumy pieniężnej.

W związku z naruszeniem warunków wyżej wymienionej umowy, poprzez nieterminowe regulowanie wpłat, zadłużenie powstałe na tle jej realizacji z dniem 16 sierpnia 2019 roku zostało postawione w stan pełnej wymagalności.

Dnia 19 sierpnia 2019 roku pozwani zostali wezwani do spłaty wymagalnego zadłużenia pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wezwanie pozostało bezskuteczne.

Na kwotę 74 854,22 złotych składają się następujące należności:

- niespłacony kapitał: 71 733,37 złotych;

- odsetki umowne: 2 538,29 złotych;

- odsetki umowne za opóźnienie: 582,56 złotych.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 14 października 2019 roku wydanym w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nakazał pozwanym zapłacić na rzecz powódki całość dochodzonego roszczenia wraz z kosztami postępowania. (k. 5v)

Pozwani A. P. oraz J. P. wnieśli sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty zaskarżając go w całości. W uzasadnieniu wskazali na ujawnienie się czynu tj. oszustwa na szkodę wielu osób w postaci doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości, którego ustalenie toczy się przed Prokuraturą Okręgową w Suwałkach w postępowaniu karnym. Ponadto zakwestionowali istnienie roszczenia tak co do zasady, jak i wysokości.

Wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu przez pozwanych i utraty przez nakaz zapłaty mocy w całości, Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z 12 grudnia 2019 roku przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piszu jako sądowi właściwości ogólnej pozwanego.

Wyrokiem z dnia 10 czerwca 2020 roku w sprawie I C 24/20 Sąd Rejonowy w Piszu oddalił powództwo.

Na skutek apelacji powoda od wyżej wymienionego wyroku Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem w sprawie IX Ca 660/20 z dnia 19 kwietnia 2021 roku uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Piszu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Pismem z 24 czerwca 2022 roku (data wpływu do tut. Sądu) powódka cofnęła częściowo powództwo wraz ze zrzeczeniem się roszczenia w tym zakresie, ograniczając powództwo i wnosząc o zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki 57 536,73 złotych wraz z dalszymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty

- 1000 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 maja 2022 roku,

- 1000 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia 29 kwietnia 2022 roku,

- 1000 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 marca 2022 roku,

- 1000 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia 28 lutego 2022 roku,

- 1000 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia 31 stycznia 2022 roku,

- 30 000 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia 20 grudnia 2021 roku,

- 57 536,73 złotych od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 20 czerwca 2018 roku pomiędzy A. i J. P., a (...) Bankiem Spółka Akcyjną z siedzibą w W. została zwarta umowa o pożyczkę gotówkową nr (...), na mocy której bank udzielił pożyczkobiorcom pożyczkę w wysokości 74 988,64 złotych. Pożyczka była przeznaczona na dowolny cel konsumpcyjny w wysokości 49 500 złotych oraz zapłatę prowizji za udzielenie pożyczki w wysokości 25 488,64 złotych. Całkowity koszt pożyczki wynosił 59 992,22 złotych, natomiast całkowita kwota do zapłaty wynosiła 109 492,22 złotych. Pożyczkobiorcy zobowiązali się spłacić pożyczkę wraz z należnymi odsetkami umownymi w 120 równych ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych nie później niż do 5 każdego miesiąca.

(dowód: umowa o pożyczkę wraz z załącznikami i harmonogramem spłaty k. 68-85)

A. i J. P. nie wywiązali się z obowiązku spłaty wynikającego z umowy. Wobec powyższego wymagalne zadłużenie wynosiło 74 854,22 złotych, na które składały się: niespłacony kapitał w kwocie 71 733,37 złotych, odsetki umowne w kwocie 2 538,29 złotych, odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 582,56 złotych.

(dowód: wyciąg z ksiąg (...) Banku Spółki Akcyjnej k. 73)

Pismami z 21 kwietnia 2019 roku J. P. i A. P. zostali wezwani do zapłaty.

Pismami z 28 maja 2019 roku do J. P. i A. P. zostało skierowane ostateczne wezwanie do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy. Wezwania zostały doręczone pożyczkobiorcom 31 maja 2019 roku. Pismem z 5 lipca 2019 roku (...) Bank Spółka Akcyjna wypowiedziała J. P. i A. P. umowę o pożyczkę nr (...). Wypowiedzenie zostało doręczone 15 lipca 2019 roku. W dniu 19 sierpnia 2019 roku (...) Bank Spółka Akcyjna skierowała do A. P. i J. P. przedsądowe wezwanie do zapłaty. Wezwanie zostało doręczone w dniu 2 września 2019 roku.

(dowód: pismo z 21.04.2019r. k. 86,87; pismo z 28.05.2019r. k. 88-89,91-92; wydruk śledzenia przesyłek k. 89v-90v, 93-94; wypowiedzenie umowy k. 95, 98 odpis zwrotnego potwierdzenia odbioru k. 96v-97, 99v-100; pismo z 19,08.2019r. k. 101,104, śledzenie przesyłek k. 102-103, 105-106)

(...) Spółką Akcyjną, a także pomiędzy (...) Bankiem Spółką Akcyjną zostało zawarte porozumienie w zakresie spłaty zadłużenia wynikającego z umowy (...) zwartej dnia 28 czerwca 2018 roku.

Zgodnie z treścią zawartego porozumienia Bankowi przysługuje wierzytelność w stosunku do A. P. i J. P., która łącznie wynosi 93 709,99 złotych. Dłużnicy zobowiązali się do spłaty zadłużenia w 64 miesięcznych ratach płatnych do 28 dnia każdego miesiąca. Ostatnia rata jest ratą wyrównującą i przypada na 28 kwietnia 2027 roku.

(dowód: porozumienie w zakresie spłaty zadłużenia k. 308-309, 349-351)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu jako przedwczesne.

Stosownie do art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W niniejszej sprawie pozwani zawarli z powódką umowę pożyczki, z której warunków się nie wywiązali. Była to okoliczność bezsporna. Bank wypowiedział zatem umowę, zaś całość zadłużenia stała się wymagalna po upływie terminu wypowiedzenia.

W trakcie procesu strony zawarły porozumienie, w którym to dochodzoną pozwem kwotę pozwani zobowiązali się spłacić w 64 miesięcznych ratach płatnych do 28 dnia każdego miesiąca. Ostatnia rata ma być ratą wyrównującą. Strony zmodyfikowały zatem pierwotną umowę pożyczki. Pozwani dokonali dotychczas wszystkich wymagalnych spłat. Porozumienie nadal obowiązuje, a termin zapłaty ostatniej raty przypada na 28 kwietnia 2027 roku.

Dla uwzględnia powództwa istotne jest aby roszczenie było wymagalne, zaskarżalne, a zarzut przedawnienia nie został podniesiony. Zaskarżalność odnosi się do roszczeń, które mogą być efektywnie dochodzone przed Sądem lub innym organem. Są to więc takie roszczenia, wobec których nadszedł moment wymagalności i które nie są obciążone zarzutami obezwładniającymi. Roszczenie jest zaskarżalne w pierwszym rzędzie wówczas, gdy jest wymagalne. Wymagalność ma miejsce, gdy wierzyciel może domagać się spełnienia świadczenia a dłużnik jest zobowiązany je wykonać. Wymagalność roszczenia oznacza więc możność żądania zaspokojenia roszczenia po nadejściu terminu płatności lub po spełnieniu się warunku rozwiązującego (Piasecki [w:] K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003, art. 120 nb. 1). Wymagalność roszczenia jest stanem, w którym wierzyciel ma prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności.

W niniejszej sprawie, po zmodyfikowaniu stosunku prawnego wynikającego z umowy (...), roszczenie powoda wobec pozwanych zostało ponownie rozłożone na raty. Raty płatne są do 28 dnia każdego miesiąca, a porozumienie wygasa z chwilą spłaty całego zadłużenia. Porozumienie zostało zawarte do 28 kwietnia 2027 roku. Dotychczas wszystkie raty zostały zapłacone, a porozumienie nie zostało zerwane. Zgodnie z generalną regułą ustaloną w art. 120 § 1 zdanie pierwsze k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne. Ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia. W literaturze i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się jednak, że oznacza ono sytuację, w której dla uprawnionego (wierzyciela) otwiera się możliwość domagania się od zobowiązanego (dłużnika), by zaspokoił roszczenie, a zatem by zachował się zgodnie z treścią ciążącego na nim zobowiązania (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1991 r., III CRN 500/90, OSN 1992, nr 7-8, poz. 137, z dnia 28 kwietnia 2004 r., V CK 461/03, Lex nr 174217). Stan ten, co do zasady, otwiera też drogę do skutecznego dochodzenia roszczenia przed sądem. Zupełnie wyjątkowo ustawodawca pozwala na sądowe dochodzenie roszczeń niewymagalnych (uchwała SN z dnia 22 listopada 2013 r., sygn. akt III CZP 72/13, (...) Jednak wymagalność musi najpóźniej pojawić się w chwili zamknięcia rozprawy. Brak wymagalności spowoduje oddalenie powództwa jako przedwczesnego, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

W niniejszej sprawie powództwo w piśmie procesowym z 24 czerwca 2022 roku zostało ograniczone do kwoty 57 536,73 złotych. W pozostałym zakresie powód skutecznie cofnął powództwo (k. 354-356).

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w przedmiocie żądania zapłaty ponad kwotę 57 536,73 złotych, natomiast w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu obciążenie pozwanych całością lub nawet tylko częścią kosztów procesu, w okolicznościach niniejszej sprawy pozostaje trudne do pogodzenia z poczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Roszczenie powódki było zasadne i jedynie ze względu na modyfikację stosunku prawnego okazało się przedwczesne. Niemniej jednak postawa pozwanych oraz okoliczności związane z zawarciem umowy kredytowej – przestępcze działanie innych osób – stanowiło usprawiedliwienie dla przekonania pozwanych o pierwotnej niezasadności powództwa. Niemniej jednak w sytuacji, gdy kwestie odpowiedzialności karnej pośrednika oraz jej wpływ na roszczenie dochodzone pozwem została wyjaśniona pozwani uznali roszczenie zawarli z powódką porozumienie, które realizują. Okoliczność ta, zdaniem Sądu, uzasadnia zastosowanie art. 102 k.p.c.